• Buradasın

    Ahmet Rıza ve İttihat Terakki Hareketi Üzerine Akademik Sunum

    youtube.com/watch?v=Wso8JBeXZSo

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir doktora dersi formatında olup, Ahmet Rıza'nın hayatı, fikirleri ve İttihat Terakki hareketindeki rolü hakkında bilgi vermektedir. Sunumda Gökhan Çin ve diğer akademisyenler yer almaktadır.
    • Video, Ahmet Rıza'nın 1859'da İstanbul'da doğumundan başlayarak, Paris'teki eğitim hayatı, pozitivizmle tanışması ve İttihat Terakki'nin kuruluşundaki rolünü anlatmaktadır. Ahmet Rıza'nın "nizam ve terakki" kavramını benimsemesi, pozitif bilimlerin önemi, eğitim reformları konusundaki görüşleri ve İttihat Terakki'deki liderliği detaylı olarak ele alınmaktadır.
    • Videoda ayrıca Ahmet Rıza'nın ılımlı ve bilimsel bir batıcılık konsepti benimsediği, Abdullah Cevdet'in ise daha radikal bir yaklaşım sergilediği tartışılmaktadır. Osmanlı aydınlarının batıcılık, Osmanlıcılık ve Türkçülük gibi farklı kategorilere nasıl yerleştirildiği, Ahmet Rıza'nın Mustafa Kemal ile olan ilişkileri ve Cumhuriyet'in kurucu kadrolarına etkisi de incelenmektedir.
    00:11Ahmet Rıza'nın Hayatı ve Siyasi Kariyeri
    • Ahmet Rıza, Jön Türk geleneğinden gelen ve İttihat Terakki'nin isim babalığını üstlenen önemli bir siyasi aktördür.
    • Paris Kongresi'nde (1912) Ahmet Rıza, daha toplumcu ve kamusalcı bir yaklaşım sergileyen Prens Sebahattin ile çatışmıştır.
    • İkinci Meşrutiyet döneminde önemli bir isim haline gelen Ahmet Rıza, Osmanlı modernleşmesi ve Cumhuriyet'e giden süreçte önemli rol oynamıştır.
    03:11Ahmet Rıza'nın Kişiliği ve Etkisi
    • İttihat ve Terakki hareketinin kurucularından olan Ahmet Rıza, 1908-1912 yılları arasında Meclis-i Mebusan başkanlığını yürütmüştür.
    • İdealist karakteri, laisist fikirleri ve pozitivist epistemolojisi ile dönemin önemli şahsiyetlerinden olan Ahmet Rıza, Hüseyin Cahit Yalçın tarafından "erişilmez bir yüksek dağ gibi hayallerde yükseliyor" olarak tanımlanmıştır.
    • Abdülhamit idaresi aleyhine çıkardığı gazetelerden ve dergilerden dolayı Avrupa'da tanınan Ahmet Rıza, zulme karşı mücadele eden yılmaz simasıyla kalplerde yükselmiştir.
    05:32Ahmet Rıza'nın Eğitim ve Kariyeri
    • 1859 yılında İstanbul'da dünyaya gelen Ahmet Rıza, İngiliz olarak bilinen Şurayı Devlet ve Ayan Meclisi üyelerinden Ali Bey ile Avusturyalı asilzade Naile Hanım'ın oğludur.
    • Memuriyete Babıali Tercüme Odası'nda başlayan Ahmet Rıza, kısa süre sonra istifa ederek sürgündeki babasının yanına Konya'ya gitmiştir.
    • Anadolu'daki ziyaretlerinde halkın sefaletini gözlemleyen Ahmet Rıza, zirai geri kalmışlığın çözümüne yönelik katkı sunmak maksadıyla Paris'teki Greenyon Ziraat Okulu'na başlamıştır.
    08:02Ahmet Rıza'nın Pozitivizmle İlişkisi
    • Şerif Mardin'e göre, Ahmet Rıza 1887 yılında Meşveret adlı dergide Dr. Robin'in August Comt hakkında yazdığı makale vasıtasıyla pozitivizm ile tanışmış ve derin tesiri altında kalmıştır.
    • 1885 yılında çıkarılmaya başlanan Meşveret dergisi, Ahmet Rıza'nın Paris'e taşınmasından sonra Fransızca yayımlanmaya başlamıştır.
    • Pozitivizmin küresel düzeydeki temsilcilerinin değerlendirildiği Revü Oksidental başlıklı çalışmanın 19. cildinde yer alan listede pozitivizmin Türkiye temsilcisi olarak Ahmet Rıza'nın ismi zikredilmiştir.
    09:32İttihat ve Terakki Hareketi ve Ahmet Rıza
    • Ahmet Rıza, İttihat ve Terakki hareketinin yayın organı olan ve Fransızca neşredilen Meşveret dergisinin kurucusu olmuştur.
    • Jön Türkler hareketinin mühim şahsiyetlerinden olan Selanikli Doktor Nazım Bey'in teklifine iştirak ederek cemiyete dahil olan Ahmet Rıza, hareketin adının "Nizam ve Terakki" olmasını talep etmiştir.
    • Toplumların ilerleme ve geri kalma hususlarını spesifik olarak sorunsallaştıran Ahmet Rıza, Osmanlı toplumunun içinde bulunduğu bunalımdan kurtulmasının eğitimden ve pozitif bilimlerden geçtiğini savunmuştur.
    13:39Ahmet Rıza'nın Siyasal Fikirleri
    • Ahmet Rıza'nın öncülüğünde hazırlanan ve 1895 yılında Meşverette neşredilen İttihat ve Terakki programı önem arz etmektedir.
    • Programa göre, nizamın muhafazası açısından hanedanın lağvedilmesi fikriyatının toplum nezdinde geniş kapsamlı bir biçimde vuku bulabilecek bunalımlara sebebiyet verebileceği argümanı benimsenmiştir.
    • Pozitif bilimler çerçevesinde şekillenecek eğitim ve sanayi eksenli reformların herhangi bir vilayet ya da millet için değil, bütün ülke ve bütün Osmanlılar açısından zaruri olduğu öne sürülmüştür.
    15:02Jön Türk Kongresi'nde Dış Müdahale Tartışması
    • Batı'nın bilimsel evriminin genel sonuçları Osmanlı toplumu tarafından özümsenebilecek unsurları benimsenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
    • Osmanlı otoritesinin yerine yabancı devletlerin doğrudan müdahalesi kesin bir biçimde reddedilmiştir.
    • 4-9 Şubat 1902 tarihleri arasında Paris'te düzenlenen Birinci Jön Türk Kongresi'nde, Adem-i Merkeziyetçiliğin savunucusu Prens Sabahattin'in liderliğindeki grup, hür ve demokrat ecnebi hükümetlerin müdahalelerini davet etmiştir.
    16:37Ahmet Rıza'nın Siyasal Fikirleri
    • Prens Sabahattin'in başkanlığında kurulan harekette liberalist-federalist hareketler, dış müdahale fikriyatından vazgeçmişlerdir.
    • Ahmet Rıza, pozitivizmin bir tezahürü olarak toplumların her keltesine sirayet eden tasavvurların aşılması neticesinde toplumsal patolojinin yaşanabileceğini deklare etmiştir.
    • Ahmet Rıza'nın siyasal fikirlerinin milliyetçilik ve İslamcilığın ötesinde Osmanlıcı bir vurguya sahip olduğu, ayrıca leisist, pozitivist ve ılımlı bir batıcılığı benimsediği belirtilmiştir.
    18:27Ahmet Rıza'nın Azınlık ve Yönetim Anlayışı
    • Ahmet Rıza, geri kalmış biçimde tasavvur edilen toplumlara önderlik edecek spesifik bir zümrenin mevcudiyetini zaruri kabul etmiştir.
    • Birbirlerine objektif tabiat kanunları ile bağlı olan toplumun ancak ilgili yapıları bilen, tanıyan, donanımlı, bilimi temel alan azınlıklar tarafından yönetilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
    • Şerif Mardin, Ahmet Rıza'nın Gustav Lebon'un tesiri altında kaldığını ve kitleleri kanalize edecek azınlığın arz eden mühim mahiyetini benimsediğini belirtmiştir.
    19:41Ahmet Rıza'nın İslam ve Milliyetçilik Anlayışı
    • İnancı kuvvetli bir birey olmamasına karşın, nizam ve terakki düsturu çerçevesinde İslam'ın Osmanlı toplumunda nizamı tesis etmek hususunda arz ettiği önemi ön plana çıkaran Ahmet Rıza, konutun hümanist felsefesinin tesirinde kalarak müfrit bir milliyetçi olunmaması gerektiğini savunmuştur.
    • Meşveret'in Türkçe yayımlanan ilk sayısında, Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin din ve millet ayırmayarak bütün Osmanlıları ittihat ve ittifaka davet ettiğini belirtmiştir.
    • Ahmet Rıza, mücadelenin saltanat veyahut hilafet makamı gibi spesifik mekanizmalara yönelik olmadığından söz ederek, toplumların kalkınmasının bilimsel tedrisatın uygulanması ile sanayi hamlelerinin ulusal beka çerçevesinde toplumsal düzen açısından zaruri olduğunu argümanını ileri sürmüştür.
    21:52Ahmet Rıza'nın Batıcılık ve Kapitalizm Anlayışı
    • Ahmet Rıza, batı'nın bilim ve sanayi alanındaki ileri vaziyetini pozitivist perspektif ile mütalaa etmesinin yanı sıra kapitalizmin ve emperyalizmin mevcudiyetini teşhis etmesi hasebiyle dönemin şahsiyetleri arasında müstesna vaziyettedir.
    • Kapitalizmi plütokrasi veyahut zenginlerin iktidarı olarak tanımlayan Ahmet Rıza, kapitalizmin geniş kitleleri yoksul ulaştığını ve sefalete gittiğini, azınlık konumundaki varlıklı kesimin şatafat içinde yaşadığını ileri sürerek kapitalizm eleştirisinde bulunmuştur.
    • Ahmet Rıza, kapitalizme yönelik eleştirisine karşın, nizam ve terakki'den uzak yapısı hasebiyle marksizm'e mesafeli olmuştur.
    24:02Ahmet Rıza'nın Emperyalizm Eleştirisi ve Cumhuriyet Dönemi
    • Ahmet Rıza, yaşamının son döneminde anti-emperyalizm eksenli şekillenen bir fikriyat benimseyen, 1922 yılında yazdığı "Batının Doğu Politikasının Ahlaken İflası" adlı yapıtıyla emperyalizm ve İslam karşıtlığı ekseninde batı eleştirisinde bulunmuştur.
    • Ahmet Rıza, Cumhuriyet'in kurucu kadrolarına derin tesir etmiştir; 1919 yılında Mustafa Kemal'in isteği ile Milli Mücadele'nin propagandasını yapmak üzere Paris'e gönderilmiştir.
    • Lozan Antlaşması'nın imzalanmasıyla İstanbul'a dönmüş ve 1930 yılına kadar, yani ölümüne kadar aktif politikadan uzak bir yaşam sürmüştür.
    26:30Ahmet Rıza'nın Görüşleri
    • Ahmet Rıza'nın görüşleri, ilk dönemlerde Osmanlıcı, son dönemlerde daha modernist veya modernleşmeci batıcı olarak değerlendirilmektedir.
    • Ahmet Rıza, batının ilmi, fenni ve toplum yapısının Türk toplum yapısının adetleri, örfü ve geleneksel kültürleri korunarak bir araya getirilmesini savunmuştur.
    • Ahmet Rıza'nın yaklaşımında bilim ve eğitim ekseninde vurgu vardır, ancak aynı zamanda batı'nın çirkin yüzünü göstererek emperyalizm ve kapitalizm karşıtlığı içinde oryantalist yaklaşımları eleştirmiştir.
    28:52Osmanlı Aydınlarının Benzerlikleri
    • Batıcı, Osmanlıca ve Türkçeleştirme olarak ayrılan isimler (Ahmet Rıza, Namık Kemal, Ziya Gökalp, Mehmet Ali) hemen hemen benzer düşünceleri paylaşmaktadır.
    • Bu aydınlar, batının iyi yönlerinin alınması gerektiğini savunurken, İslam vurgusu ve kültür koruması konusunda da benzer fikirlerde bulunmaktadırlar.
    • Osmanlı aydınları, derinlikte inceleme yapmak yerine, genel kültür seviyesini artırabilecek eklektik fikirler sunmuşlardır.
    31:34Osmanlı Aydınlarının Sorumluluk Hissi
    • Osmanlı aydınları, toplumun kriz içerisinde olduğu bir dönemde sorumluluk hissiyle hareket etmişlerdir.
    • Ziya Gökalp, Tanzimatçıları "Hazerfen gibi" görerek genel kültür seviyesinde almış ama derinlemesine inmemişlerini eleştirmiştir.
    • Abdullah Cevdet gibi ateist ve daha pozitif bir bakış açısına sahip isimler dışında, İslam ve kültürü içeren bir yaklaşım benimseyen aydınlar birbirinin çok benzeri görünmektedir.
    33:53Kategorizasyonun Değerlendirilmesi
    • Osmanlı aydınlarının kategorizasyonu, toplumun İslam zemininden çıkmadığı için, o kültürün kavramlarıyla konuşmaları nedeniyle önemli bir konudur.
    • 1923'ten sonra toplumsal paradigma değiştiğinde, bu kategorizasyonun hassasiyeti azalmıştır.
    • Batıcılar arasında çeşitli fikir ve pozisyon farklılıkları mevcuttur, bu nedenle kategorizasyonun kesin ve kesin olmayan yönleri değerlendirilmelidir.
    38:03Ahmet Rıza ve Abdullah Cevdet'in Batıcılık Yaklaşımları
    • Ahmet Rıza daha ılımlı bir batıcılık konsepti benimserken, Abdullah Cevdet daha radikal bir batıcılık içerisinde olmuştur.
    • Ahmet Rıza ve Abdullah Cevdet, öne sürdükleri batıcılık konseptini bilimsel ve entelektüel bir minvalde öne sürmektedir.
    • Her iki batıcı da dönemin hakim paradigmaları ve bilimsel metotlarını kullanarak Osmanlı toplumunun terakkisine yönelik çözümler üretmektedirler.
    39:15Ahmet Rıza'nın Batıcılık Konsepti
    • Ahmet Rıza pozitivizmin Türk toplumunda ve Türk toplumunun pozitivizm münasebetinde başat bir rol ifade etmektedir.
    • Ahmet Rıza'nın batıcılık konseptinde din, inanç ve kültürler önem arz etmektedir, ancak inançlı bir birey olup olmadığı tartışılabilir.
    • Ahmet Rıza, Osmanlı toplumunun yapısını iyi gözlemleyerek pozitivist paradigmayı Osmanlı toplumuna entegre etmektedir.
    40:37Montesquieu'nun Pozitivizmi ve Ahmet Rıza'nın Yaklaşımı
    • Montesquieu'nun pozitivizminin üç hal kanunu: teolojik, metafizik ve pozitif bilim pozitivist kanunudur.
    • Montesquieu'nun yaklaşımında kategoriler arasında net bir ayrım söz konusu değildir, toplumlar belirli hususlar çerçevesinde farklı tavırlarda olabilirler.
    • Ahmet Rıza, pragmatizmden çok bilimsel ve entelektüel birikimini kullanarak Osmanlı toplumundaki gözlemlemiş olduğu yapıyı derinden sarsmadan kalıcı bir terakki sağlamayı amaçlamıştır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor