Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ahıska Türklerinin tarihsel sürecini anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda, 1944 yılında Ahıska Türklerinin sürgününe dair anılar ve tarihsel olaylar aktarılmaktadır.
- Video, Ahıska'nın tarihsel gelişimini 1917 Ekim Devrimi'nden başlayarak anlatmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılması, Ahıska Türklerinin kendi hükümetini kurması, Sovyetler Birliği'nin Ahıska'yı işgal etmesi ve 1944 yılında Ahıska Türklerinin sürgününe kadar olan süreci kronolojik olarak ele almaktadır. Videonun ikinci bölümünde, sürgün deneyimini yaşayan kişilerin anıları ve vagonlarda yaşanan zorluklar aktarılmaktadır. Video, Ahıska Türklerinin vatanlarına dönüş mücadelesi ve türklerin kimliklerini koruma çabaları üzerine odaklanmaktadır.
- 00:07Ahıska'nın Tarihi
- 1917 Ekim Devrimi ile Rusya'da yönetim Bolşeviklerin eline geçer ve 1918 Brest-Litos Antlaşması ile Rusya savaştan çekilir.
- Osmanlı Devleti Batum ve Trabzon Konferansları ile Kars, Ardahan ve Batum'la birlikte Ahıska'yı da geri alır.
- Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu Mondros Mütarekesini imzalar ve Ahıska'dan çekilmek zorunda kalır.
- 01:08Ahıska Hükümeti ve Kars Cumhuriyeti
- Ahıskalı Türkler kendi hükümetlerini kurarlar ve hükümetin başında Ömer Faik Numanzade vardır.
- Ahıska Hükümeti, Kars İslam Şurası ve Aras Türk Hükümeti birleşerek 18 Ocak 1919'da Kars Cumhuriyeti'ni kurarlar.
- Bu devlet 13 Nisan 1919'da İngilizler tarafından yıkılır ve Ahıska ile birlikte Posof ve Ardahan Gürcüler tarafından, Kars ise Ermeniler tarafından işgal edilir.
- 01:40Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sovyetler Birliği
- 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk, Türk Kurtuluş Savaşı'nın ilk adımını Samsun'da atar.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Ordusu 1920'de Kars'ı Ermenilerden alır ve Kızıl Ordu 25 Şubat 1921'de Tiflis'e girerek Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulur.
- 16 Mart 1921 Moskova ve 13 Ekim 1921 Kars Antlaşmaları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Bolşevik Rusya, bugünkü Türkiye-Gürcistan sınırını çizerler.
- 02:29Stalin Dönemi ve Ahıskalı Türkler Üzerindeki Baskılar
- Lenin'in ölümüyle birlikte Sovyetler Birliği'nde Stalin dönemi başlar ve 1930'lu yıllar Ahıskalı Türkler üzerinde baskıların arttığı bir dönemdir.
- Geçmişteki Ahıska Hükümeti'nin başkanı Ömer Faik Numanzade, Sovyet karşıtı milliyetçi teşkilatın kurucusu olmak suçuyla hapse atılır ve beş Ahıskalı aydın idam edilir.
- Gürcü yönetimi 1938'de "Meketlerin Gürcü kültürünü benimsemesi ile ilgili tedbirler" adlı planı uygular, buradaki "meketler" kelimesi Ahıskalı Türkleri işaret etmektedir.
- 03:18İkinci Dünya Savaşı ve Ahıska Türklerinin Sürgünü
- İkinci Dünya Savaşı sırasında 17 yaşından 50 yaşına kadar 40 bin Ahıskalı erkek Sovyetler Birliği ordusuna alınarak Alman cephesine gönderilir.
- Geriye kalan kadınlar, çocuklar ve yaşlılar Ahıska-Borjom arasındaki demiryolunun yapımında çalıştırılır ve 1944 Ekim ayında demiryolu inşaatı tamamlanır.
- 31 Temmuz 1944'te Baria'nın girişimi ile Ahıska bölgesindeki Türk ve Müslümanların sürgüne gönderilmesiyle ilgili karar imzalanır ve 14 Kasım 1944'te Ahıskalı Türkler kamyonlara bindirilerek istasyonlara götürülür.
- 04:42Ahıska Türklerinin Sürgünü Anıları
- Ahıskalı Türklerin anılarında, Gürcistan'ın çok yerinde kendi malını yakıp kaçtıkları, Şara'da alışveriş yaptıkları ve şehirde Gürcü ve Ermeni ailelerle yaşadıkları anlatılır.
- 15 Kasım 1944 gece saat 4'te askerler köyleri boşaltır ve aileler tren istasyonlarına götürülür.
- Amerika Birleşik Devletleri'nin Sovyet Kızıl Ordusu'na verdiği süt beykir kamyonlar Ahıska Türklerini tren istasyonlarına götürür.
- 08:36Sürgün Yolculuğu ve Vagonlarda Yaşananlar
- Ahıska Türkleri, evlerindeki malı, koyunları ve atları bırakarak vagonlara doldurulur.
- Vagonlarda soğukta, yetersiz besleme ve sağlık koşulları altında yolculuk yapılır.
- Yolda hastalık olanlar, aç susuz ölenler ve vagonlarda ölenler olur.
- 11:28Ahıska Türklerinin Vatan Hakkındaki Düşünceleri
- Ahıskalı Türklerin ataları 2648 yıl önce Ahıska'ya gelmişlerdir ve bu topraklardan nice devletler ve halklar geçmiştir.
- 1944'te Sovyet yönetimi onları vatanlarından kopararak yük vagonlarıyla Orta Asya'ya dağıtmıştır.
- Ahıskalı Türkler köklerinden koparılsalar da dinlerini, dillerini korumuş ve Ahıska 1944'ten beri onları beklemektedir.