Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim serisinin parçası olup, ağ teknolojileri hakkında kapsamlı bilgiler sunan bir ders formatındadır. Konuşmacı, ağ yöneticileri ve ağ teknolojileri öğrenmek isteyenler için temel bilgileri anlatmaktadır.
- Video, ağ kavramlarının tanımı ile başlayıp, ağ türleri (LAN, WAN, MAN, WLAN), ağ topolojileri (bas, ring, star, extended star, mesh), iletişim türleri (unicast, broadcast, multicast) ve ağ protokolleri (HTTP, HTTPS, FTP, TFTP) hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. İçerik, Cisco CCNA müfredatında yer alan konuları kapsamakta ve günlük hayattaki uygulamalarla örneklerle açıklanmaktadır.
- Video ayrıca SOHO (Small Office Home Office) kavramını, virtual LAN'ların nasıl oluşturulduğunu ve FTP protokolünün farklı araçlarla (komut istemcisi, web tarayıcısı, FileZilla) nasıl kullanılacağını adım adım göstermektedir. Her konu için avantajlar, dezavantajlar ve kullanım alanları detaylı olarak anlatılmaktadır.
- 00:12Network Kavramı
- Bu video serisi temel network kavramını, network protokolü, topolojileri, network türleri ve iletişim çeşitlerini içerecek.
- Network, iki veya daha fazla cihazın kaynaklarını paylaşmak maksadıyla birbirine bağlanmasıdır.
- Network oluşturmanın amacı kaynakları paylaşmak, bu kaynaklar yazılımsal (belgeler, yazılımlar) ve donanımsal (yazıcılar) olabilir.
- 02:04Network'in Faydaları
- Network olmadan belge paylaşımı için medya kopyalama, ulaştırma ve kaydetme gibi zaman harcaması gerekiyordu.
- Network sayesinde mail programları (Exchange) ve departmanlarda ortak kullanılan programlar sunucularda kurulabilir ve tüm çalışanlar erişebilir.
- Yazıcı paylaşımı sayesinde her bilgisayara ayrı yazıcı almak yerine, tüm çalışanlar ortak bir yazıcıdan çıktı alabilir.
- 06:18Network Bağlantıları
- Network bağlantıları bakır kablo, fiber kablo veya kablosuz (wireless) bağlantılarla yapılabilir.
- İnternet, milyonlarca cihazı aynı mantıkla birbirine bağlayan en büyük network'tür.
- Evlerde modem veya kablo modem kullanılarak internete erişim için basit bir network oluşturulur.
- 07:52Network Protokolü
- Network'ün oluşturulabilmesi için cihazların aynı dili konuşması ve belirlenmiş kurallara uyması gerekir.
- Network protokolü, cihazların uymak zorunda oldukları belli kuralları olan aynı dile denir.
- OSI (Open System Interconnection) modeli, network için kabul edilmiş protokoller bütünüdür ve farklı üreticilerin cihazları arasında sorunsuz iletişim sağlar.
- 11:03Network Topolojileri
- Network topolojileri, bir network'ü oluşturan cihazların nasıl yerleştirileceğini, nasıl bağlanacağını ve veri iletiminin nasıl olacağını belirleyen genel bir yapıdır.
- İki farklı network topolojisi vardır: fiziksel topoloji (network'ün fiziksel olarak nasıl görüleceğini belirler) ve mantıksal topoloji (networkteki veri akışının nasıl olacağını belirler).
- Network yöneticileri, sistemlerini dizayn ederken hem fiziksel hem de mantıksal topolojileri göz önünde bulundurmalıdır.
- 12:50Popüler Network Topolojileri
- En yaygın kullanılan network topolojileri: bus topoloji (yol topolojisi), ring topoloji (halka topolojisi), star topoloji (yıldız topolojisi), extended star topoloji (genişletilmiş yıldız topolojisi) ve mesh topoloji (ağ topolojisi)dir.
- Bus topolojisinde iletisim omurga üzerinden gerçekleştirilir, veri hedefe ulaşıncaya kadar tüm cihazları uğrar ve performansı düşük olan bir topolojidir.
- Bus topolojisinde avantajlar: basit kurulum, yeni cihaz ekleme kolaylığı, switch ve hub gibi cihazlara ihtiyaç duymama ve az kablo kullanımıdır.
- Bus topolojisinde dezavantajlar: bağlanabilecek cihaz sayısı ve hat uzunluğu sınırlı, omurga sorunu tüm network'ü etkiler ve veri hızı düşük olup günümüzde kullanılmamaktadır.
- 15:24Ring Topoloji
- Ring topolojisinde halka biçimindeki network üzerinden gönderilen veri, alıcı cihaza ulaşıncaya kadar tüm cihazları teker teker uğrar.
- Bu topoloji mantıksal olarak halka şeklinde olmasına rağmen fiziksel olarak merkezde bulunan multistation access unite'e bağlı cihazlardan oluşan bir yıldız topolojisine benzer.
- Çalışma mantığı, verinin üç byte'lık token ile gönderilmesi ve bu token ile beraber gelen veriyi cihazların kontrol etmesi ve gerekirse geri göndermesidir.
- Ring topolojisinde avantajlar: bağlı tüm cihazların aynı yetkiye sahip olması ve network büyümesinin performansı az etkilemesidir.
- Ring topolojisinde dezavantajlar: bir cihazın arızalanması durumunda network tamamen çökmesi ve ağ arayüz kartları ile multistation access unite'nin ethernet hub ve switch'e göre daha pahalı olmasıdır.
- 18:49Star Topoloji
- Star topolojisi en yaygın kullanıma sahip topolojilerden biridir ve merkezdeki bir hub ya da switch ile buna bağlı uç cihazlardan oluşur.
- Uç cihazların iletişimi merkezde bulunan cihaz üzerinden gerçekleşir ve bir uç cihazdan çıkan veri önce merkezdeki hub ya da switch'e gelir, oradan da alıcı cihaza gönderilir.
- Star topolojisinde avantajlar: network yönetiminin ve sorun tespitinin kolay olması, cihazların kolay eklenebilmesi ve bağlı cihazlardaki sorunların sadece o cihazı etkilemesidir.
- Star topolojisinde dezavantajlar: merkezdeki cihazda sorun oluştuğunda tüm network'ü etkilemesi ve diğer topolojilere göre daha fazla kablo kullanımı gerektirmesidir.
- 20:36Ağ Topolojileri
- Extended star (genişletilmiş yıldız) topolojisi, birden fazla birbirine bağlı olan star topolojilerinin merkezi switch çerçevesinde çevresinde oluşturduğu bir yapıdır ve kablolama mesafesi kısalır.
- Mesh topolojisinde network'e bağlı bir cihaz, diğer tüm cihazlara doğrudan bağlanır ve tam bir yedeklilik sağlanır.
- Mesh topolojisinde bir cihaza bağlı hat sorun oluşması durumunda, diğer bağlantı üzerinden iletişim devam edebilir ve veri iletimi hızı yüksek olur.
- 23:12SOHO Kavramı
- SOHO (Small Office Home Office), ev veya küçük bir ofis ortamını ve onu çevreleyen iş kültürünü ifade eden bir terimdir.
- İnternet tabanlı teknolojiler sayesinde insanlar e-posta, web ve uzaktan erişim yazılımları kullanarak evden veya küçük ofislerinden işlerini idare edebiliyorlar.
- Home office kullanıcı sayısı 2 ila 5 arası, small office kullanıcı sayısı ise 2 ile 50 arası değişebilir.
- 24:33Home Office ve Small Office
- Home office'de internete bağlanmak için modem, router ve switch olarak kullanılabilir, ayrıca bilgisayarlar, printer, laptop, tablet ve telefonlar network cihazlarını oluşturur.
- Home office ideal bir seçim olan e-posta pazarlama, danışmanlık, freelancer, online eğitim ve e-ticaret gibi internet tabanlı işletmeler için masrafları minimuma indirir.
- Small office'de kullanıcı sayısı arttığı için switch eklenir, büyük firmaların bölgesel şubeleri veya yazılım firmaları için kullanılır.
- 27:47Ağ Türleri
- Ağlar büyüklüklerine, kullanıcı sayılarına veya hizmet türlerine göre LAN (yerel alan ağ), WAN (geniş alan ağ), MAN (metropolitan alan ağ) veya WLAN (kablosuz yerel alan ağ) olarak kategorilere ayrılır.
- LAN, bina, ofis veya ev gibi tek bir fiziksel kurumda birbirine bağlanan cihazlar topluluğudur ve sınırlı bir alanda cihazların birbirine bağlanması özelliğine sahiptir.
- WAN ve MAN daha geniş coğrafi alanları kapsar ve birçok lokal area network'ü birbirine bağlayabilir.
- 29:19Lokal Area Network (LAN)
- Lokal Area Network (LAN) içinde bilgisayarlar, printerler, serverlar, switch, access point gibi network cihazları ve diğer LAN'lere bağlantı sağlayan firewall router'lar bulunur.
- Günümüzde sanallaştırma sayesinde fiziksel altyapı değişikliği yapmadan LAN'lar sanallaştırılabiliyor ve virtual LAN'lar oluşturulabiliyor.
- Virtual LAN ile farklı departmanların personelleri fiziksel olarak aynı sivilce bağlanmasına rağmen mantıksal olarak ayrı networklere alınabiliyor.
- 30:37LAN'ın Avantajları ve Tarihçesi
- Virtual LAN ile tek bir internet bağlantısı sağlanabiliyor, dosya ve printer paylaşımı yapılabiliyor, cihazlar birbirine erişebiliyor ve ortak bir yönetim yapılabiliyor.
- LAN'lar 1960'lı yıllarda kolejler, üniversiteler ve araştırma tesisleri tarafından geliştirilmiş, ancak yaygın kullanım ethernet ve WiFi teknolojisinin yaygınlaşmasıyla başlamıştır.
- Günümüzde sadece işletmeler değil, restoranlar, kafeler, mağazalar ve evlerde de kablosuz bağlantı sayesinde LAN kullanılıyor.
- 31:58Kablosuz Bağlantı ile LAN'ın Gelişimi
- Kablosuz bağlantı sayesinde LAN'a bağlanabilen cihaz türleri büyük ölçüde değişiyor.
- Eskiden sadece bilgisayarlar, yazıcılar ve telefonlar bağlanırken, artık akıllı televizyonlar, müzik setleri, hoparlörler, aydınlatma cihazları, termostatlar, pencere perdeleri, kapı kilitleri, güvenlik kameraları, kahve makineleri, buzdolapları ve oyuncaklar bile LAN'a bağlanabiliyor.
- 32:55Wide Area Network (WAN)
- Wide Area Network (WAN), lokal area networklerin veya birbiriyle iletişim kuran diğer networklerin bileşiminden oluşur.
- WAN internetin temelini oluşturur ve en büyük WAN internetimizdir.
- İlk WAN 1950'lerin sonlarında Amerika'da radar savunma sistemlerindeki birimleri bağlamak için oluşturulmuş, daha sonra Arpanet tarafından üniversiteleri bağlamak için kullanılmıştır.
- 33:51Diğer Network Çeşitleri
- Metropolitan Area Network (MAN), şehir boyunca yayılmış veya geniş alanlarda bulunan lokal area network olarak tanımlanabilir.
- MAN'da iletişim genelde lokal area network kuralları içerisinde geçer, örneğin birden fazla şubesi bulunan bir bankanın kullanabileceği yapıdır.
- Wireless Local Area Network (WLAN), verinin aktarımını kablolar yerine radyo dalgaları üzerinden yapar ve akıllı telefonlar, tabletler ve laptoplar gibi kablosuz ağ cihazlarının LAN ve internet ile haberleşmesini sağlar.
- 35:15Network İletişim Türleri
- Network'te üç farklı iletişim tipi vardır: unicast (tek noktaya yayın), broadcast (genel yayın) ve multicast (çoklu yayın).
- Unicast, bir cihazdan başka bir cihaza birebir veri aktarımıdır ve network'te en yaygın kullanılan iletişim şekillerinden biridir.
- Broadcast, bir cihazın aynı subnet içerisindeki tüm diğer cihazlarla iletişime geçmesidir; diğer cihazlar gönderilen veri ile ilgili olsa da olmasa da veri tüm cihazlara iletilir.
- 37:15Broadcast'in Kullanımı ve Sorunları
- Broadcast normalde networkte istenmeyen bir iletişim şeklidir, güvenlik ve performans açısından birçok probleme neden olabilir.
- Router ve switch gibi cihazlar tarafından broadcast trafiği bloklanıyor veya kısıtlanıyor.
- ARP (Address Resolution Protocol) ve DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) gibi protokoller broadcast kullanır; ARP paketi ile diğer bilgisayarların MAC adresleri öğrenilirken, DHCP protokolü keşif paketleri broadcast olarak gönderilir.
- 38:43Broadcast ve Multicast İletişimleri
- Broadcast paketleri, bir bilgisayarın kendi subnetindeki tüm cihazlarına iletilmesi için kullanılır ve routerlar genellikle bu paketleri diğer ağlara iletmeyen bir kongresyon yapılmadığı sürece.
- Multicast, broadcast'a benzer ancak tüm cihazlara değil sadece veri ile ilgili olan cihazlara veri iletimi yapar.
- Multicast, verinin bir grup hedef bilgisayara aynı anda gönderildiği bir iletişim şeklidir ve sadece multicast trafiğini kabul eden cihazlara veri iletilir.
- 40:04Broadcast ve Multicast İletişimlerinin Benzetmesi
- Broadcast iletişimine benzetme: Tüm evlere ücretsiz yayınların iletildiği kablosuz yayın bağlantısı.
- Multicast iletişimine benzetme: Sadece üye olan evlere iletilen ücretli kanallar.
- Broadcast'i spam mesaja, multicast'i ise sadece abone olanlara gönderilen maillere benzetebiliriz.
- 42:03HTTP Protokolü
- HTTP (Hyper-Text Transfer Protokolü), 1990'lı yıllardan itibaren kullanılan, web sayfalarının görüntülenmesini sağlayan bir iletişim protokolüdür.
- HTTP, uygulama katmanında çalışan ve varsayılan olarak 80 portunu kullanan bir protokoldür.
- Web tarayıcıları (Google Chrome, Mozilla Firefox, Internet Explorer) arka tarafta HTTP protokolünü kullanarak web sayfalarına erişim sağlar.
- 43:27HTTP'nin Çalışma Mantığı
- HTTP, istemci (web tarayıcı) ve sunucu (web server) arasında çalışır; istemci adres çubuğuna site adresini yazarak sunucuya HTTP ile istek gönderir.
- Sunucu (Apache, Microsoft gibi web sunucu programları aracılığıyla) isteğe cevap verir ve böylece internet sitesinin verilerine erişilir.
- Sunucudan cevap gelmezse, web tarayıcısında HTTP durum kodları (404, 500 gibi) şeklinde hata mesajları görüntülenir.
- 45:04HTTPS Protokolü
- HTTPS, HTTP protokolünün güvenli hali olup, PLC (Transport Layer Security) veya SSL (Secure Sockets Layer) ile şifrelenir.
- HTTPS, varsayılan olarak 443 portunu kullanarak güvenli bir kanal oluşturur ve verilerin gizliliğini sağlar.
- HTTPS, ortadaki adam saldırılarına karşı koruma sağlar ve artık sadece hassas işlemler için değil, web sitelerinin her türünde kullanılmaktadır.
- 48:30FTP Protokolü
- FTP (File Transfer Protocol), iki bilgisayar arasında dosya transferini sağlayan, internete bağlı bilgisayarlarda her iki yönde de dosya aktarım yapmak için geliştirilen bir protokoldür.
- FTP, eski bir server-client mantığıyla çalışır; bir bilgisayarın FTP yazılımı kurulması ve diğerinin FTP istemci olması gerekir.
- FTP bağlantısı için bağlanmak istenilen bilgisayarın IP adresi, kullanıcı adı ve şifre bilinmesi gerekir.
- 50:06FTP Kullanımı
- Komut istemcisi kullanarak ücretsiz internet ortamındaki FTP sunucusuna bağlanıp dosya transferi yapılabilir.
- FTP komutu ile bağlanıldıktan sonra "open" komutu ve sunucu adresi (örneğin speedtest.net) ile bağlantı sağlanır.
- Kullanıcı adı "anonimus" (anonim) olarak girilir, şifre istenmez.
- 51:05FTP Komutları ve Dosya Transferi
- Site içerisindeki klasörleri ayrıntılı görmek için "dir" komutu, özet halde dosyaları görmek için "ls" komutu kullanılır.
- Dosya indirmek için "get" komutu kullanılır, örneğin "get 1megabyte.zip" ile 1 megabaytlık dosya indirilebilir.
- Web tarayıcı veya FileZilla gibi programlar da FTP bağlantısı için kullanılabilir.
- 53:34TFTP Protokolü
- TFTP (Trivial File Transfer Protocol), basit ve hızlı bir dosya transfer protokolüdür ancak güvenlik önemi yoktur.
- TFTP UDP tabanlıdır ve UDP 69 portunu kullanır.
- Sadece okuma ve yazma özellikleri sunar, dizin listeleme veya kullanıcı kimlik doğrulaması gibi özellikler yoktur.
- Az bellek tüketmesi nedeniyle router ve switch gibi cihazların önyüklemesinde kullanılır.