Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, adab-ı muaşeret ve nezaket kuralları hakkında kapsamlı bilgiler içermektedir.
- Video, adab-ı muaşeret kavramının tanımıyla başlayıp, adap, görgü ve nezaket kelimelerinin anlamlarını açıklamaktadır. Ardından Türk toplumunda selamlaşma ve tanışma kuralları, kendini tanıtma, hitap etme, ses tonu ve vücut dili, konuşma adabı, telefonla konuşma, dinleme adabı gibi konuları detaylı şekilde ele almaktadır.
- Videoda İslam dininin ahlaki temelleri ve Hz. Muhammed'in örnek olduğu vurgulanmakta, cinsiyet, yaş, mevki ve sosyal statü farklarına göre selamlaşma ve tanışma kuralları, resmi ve sosyal ortamlarda uygulanması gereken davranışlar örneklerle açıklanmaktadır. Görgü kurallarının toplumsal uyumluluğu, toplumsal dayanışmayı ve kaliteli iletişim kurmanın önemi de vurgulanmaktadır.
- Adab-ı Muaşeret Kavramı
- Adab-ı muaşeret dersinin ünitelerinin özet konuları anlatılacaktır.
- Adap kelimesi edep kelimesinin çoğuludur ve iyi ahlak, güzel terbiye, eğitim demektir.
- Adap kuralları, insan ilişkilerini düzenleyen ve kolaylaştıran yazılı olmayan toplumsal kurallardır.
- 00:47Nezaket ve Mahremiyet
- Nezaket kuralları, insanın çevresindekilere karşı gösterdiği kibar, görgülü, nazik davranışlardır.
- Mahremiyet, kişinin özel yaşamın gizliliğidir ve kişisel bilgileri başkalarıyla paylaşmak doğru değildir.
- İslam dininde mahremiyeti araştıran insanlar için tecessüs kavramı kullanılır ve bu haramdır.
- 01:28Adabı Muaşeret'in Tanımı
- Adabı muaşeret, toplum içinde yaşayan insanların birbirleriyle olan iletişimlerinde nezaket, terbiye ve görgü kurallarına uygun davranmasıdır.
- Toplum içinde yaşayan insanın uyum içinde yaşaması için bilmesi ve riayet etmesi gereken davranış, ahlak, terbiye ve nezaket kuralları vardır.
- Adabı muaşeret, edep kelimesinden gelir ve adap ve aşk kökünden gelen muaşeret kelimelerinin birleşmesiyle meydana gelmektedir.
- 02:30Edebi ve Adap Kavramları
- Edebi, saygı, nezaket, utanma, davet, iyi tutum, incelik, kibarlık, hayranlık ve takdir anlamlarına gelir.
- Adap kelimesi ayrıca bir şeyin nasıl yapıldığını ifade eden usul içinde kullanılır.
- Muaşeret, birlikte yaşamak, insanlarla iyi geçinmek demektir ve adabı muaşeret toplumsal yaşayış bilgisi anlamına gelir.
- 03:39Nezaket Kuralları
- Nezaket kuralları, töreler, örf ve adetler de genel olarak toplumsal hayatta yazılı olmayan ama uymamız gereken kurallardır.
- Kur'an-ı Kerim'de Allah küçümseyerek surat asıp insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme yasaklanmıştır.
- Hz. Muhammed, "Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim" buyurarak İslam dininin ahlaki temellerini öğretmiştir.
- 04:53Nezaket ve Görgü Kavramları
- Nezaket, nazik kelimesinden türemiştir ve dilimize Farsça'dan geçmiştir.
- Nezaket, görgü kurallarına dikkat etmek ve edepli olmak demektir.
- Görgü, bir toplum içinde var olan ve uyulması gereken saygı ve incelik davranışları yani terbiyedir.
- 06:17Nezaket ve Görgü Kuralları
- Başkalarının eşyalarını kullanırken izin istemek, büyüklere saygılı olmak, küçüklere sevgi göstermek, sevdiklerimizi ziyaret etmek gibi kurallar vardır.
- Temiz ve düzenli olmak, müsrif olmamak, karşımızdaki kişinin sözünü kesmeden dinlemek, konuşurken bağırmamak gibi kurallar vardır.
- Başkalarının özgürlüklerinin başladığı yerde bizim özgürlüğümüzün bittiğini hatırlayıp onlara saygı duymak, hoşgörülü ve anlayışlı olmak gibi kurallar vardır.
- 07:47Sosyal Hayatta Nezaket Kuralları
- Sosyal ortamda kulaktan kulağa konuşulmamalı ve kişinin sınırlarına saygı gösterilmelidir.
- Herhangi bir konuda dürüst davranıp açık iletişim kurmak, konuşan birinin sözünü kesmemek gerekir.
- Yemek yerken lokma larımızı ağzımızı kapatarak çiğnemek, randevularımızda vaktinde gitmek, yeterince samimi olmadığımız kişilere akşam geç saatlerinde telefon açmamak gerekir.
- 09:19İş Hayatında Görgü Kuralları
- İş hayatında birine mail atarken mutlaka merhaba, iyi çalışmalar gibi bir ifade kullanmak gerekir.
- Ağır kokulu yiyecekler ya da parfümler sıkmamak, görüşmeye giderken uzun telefon trafiklerini ertelemek gerekir.
- İş yerine ve yapılan toplantılara vaktinde varmak, yüksek sesle konuşma, gülme gibi davranışlardan kaçınmak gerekir.
- 10:22Selamlaşma Adabı
- Selam, esenlik, barış, maddi ve manevi sıkıntılardan kurtulup rahatlamak demektir.
- Müslümanların karşılaştıkları zaman önce selam sonra kelam etmeleri sünnettir.
- Selamlaşmak aynı zamanda karşımızdaki kişilerin birbirlerine dua etmeleridir ve selamünaleyküm hem karşılaştığımız zaman hem ayrılırken kullanılan bir duadır.
- 12:10Selamlaşma Adabı
- Peygamberimiz selamın usulünü öğretmiştir: küçükler büyüklere, binekli olanlar yayalara, sayıca az olanlar çok olanlara önce selam verir.
- Selamlaşma Türkçe'de "merhaba", "günaydın", "selamünaleyküm", "iyi günler", "iyi akşamlar", "iyi geceler" gibi sözcüklerle ve jestlerle (el sallama, baş eğme, göz kırpma) gerçekleştirilir.
- Selam bir iletişim ve ilişkinin başlangıcı sayılır, karşılıklı tanınma ve bilinme sağlar.
- 13:36Selamlaşma Kuralları
- Erkekler kadınları, gençler yaşlıları, kıdemsiz olanlar kıdemli olanları, hasta olanlar üst kademedekileri selamlamalıdır.
- Rütbede eşit olursa ilk gören diğerini selamlamalıdır.
- Bir salona girilince ilk önce ev sahibesi selamlanır, evden ayrılırken de ilk önce ev sahibesi ile veda edilir.
- 14:19Özel Durumlar
- Bir erkek sokakta tanıdık bir kadına yalnız başına rastladığında, kadının kendisini görmemezlikten geldiğini anlarsa selam vermeden geçebilir.
- Partneriyle birlikte bulunan bir kişi, rastladığı tanıdık bir karşı cinse kendisi selam verir, tek başına olan kişi selamı beklemelidir.
- Tanınmış ve yüksek mevkilerdeki kişilerle karşılaştığına inanlar selamlanır, onun sizi tanıması gerekmez.
- 15:12İletişim Kuralları
- İnsanlarla iletişimimizde daima kibar ve nazik olmalıyız, istekte bulunurken "lütfen" ifadesini kullanmalıyız.
- Yanlış davranışta bulunduğumuzda özür dileyeceğiz, sosyal medyada insanları küçük düşürücü ifadeler kullanmayacağız.
- İnsanların görüşlerine, düşüncelerine, değerlerine saygılı olmalıyız, kişilik haklarına saygısızlık olarak değerlendirilecek yazışmalardan kaçınmalıyız.
- 15:52Selamlaşma ve El Sıkma
- Selamı kim verirse versin karşılık muhakkak verilmelidir çünkü selam vermek sünnet almak farzdır.
- Kadınlar erkeğin selamına baş yemesi ile karşılık verirler, yaşlı bir kişi selamlıyorsa baş yemesi daha derin olur.
- Masada oturan bir kişi, yanından geçen herhangi bir başkası kendisine hitap edince ayağa kalkar, yalnız yemek yemekle meşgul bir ahbabını selamlayan kişi sözü çok uzatmamalıdır.
- 17:09El Sıkma Kuralları
- Büyük adamların elleri sıkılırken vücut biraz öne doğru eğilir, el sıkmak için her zaman sağ el uzatılır.
- Kadın-erkek el sıkışmalarında kadın eline erkekten önce uzatır, erkeğin önce uzatması görgüsüz olarak kabul edilir.
- Kendi evinde konuk kabul eden kişiler, cinsiyet farketmeksizin bütün misafirlerin ellerini sıkarlar.
- 18:34El Sıkma Durumları
- Evlenmelerinden sonra yapılan kutlamalarda ellerin elleri uzun ve hararetli bir biçimde sıkılır, ölüm hallerine yumuşak bir biçimde sıkılır.
- Dostların eli kuvvette ve hararet de sıkılır, aynı yaşta, aynı cinsten, aynı sınıftan kişiler arasına sıkışmak gerekince üzerinde düşünülmez, el uzatılır ve sıkışılır.
- Kutlamalarda el sıkma ve tebrik en büyükten başlayarak yapılır, bir yerden ayrılırken herkesin eli tek tek sıkılmaz, baş ile selam verilip ev sahibesinin eli sıkılırsa yeterlidir.
- 20:08El Öpme ve Tanıştırma
- Resmi ilişkilerde el ve yanak öpmek yoktur, Türk toplumunda geleneğe göre yalnız küçükler, büyüklerin ve saygıdeğer kişiden elini öperler.
- Yeni gelenler orada bulunanlara tanıştırılır, erkekler kadınlara ancak genç kız yaşlı erkeğe, astlar üstlere, küçükler büyüye, gençler yaşlılara tanıştırılır.
- Tanıtılan kişiyi daha iyi tanıtabilmek için belirli bir özelliği varsa o da söylenir, küçükün adı önce söylenir.
- 22:31Kendini Tanıtma Kuralları
- Bir yere girdiğinde kişi önce kendini tanıtmalıdır, özellikle amiriyle ilk defa karşılaştığında ve yeni girilen iş yerine.
- Bir kişinin kendini karşı cinse tanıştırmak için çabalaması doğru değildir, ancak toplantıda yan yana düştüğü bir kişiyle kendini kısaca tanıtıp birkaç söz söyleyebilir.
- Resmi dairelere başvurulduğunda kişinin kendisini tanıtmasına gerek yoktur, yüksek bir memurla tanışmak gerekirse kişi kendini tanıtabilir.
- 23:32Hitap Etme Kuralları
- İsmi bilinmeyen kişilere "bakabilir misiniz beyefendi" veya "bakabilir misiniz hanımefendi" gibi ifadeler kullanılmalıdır.
- Konuşurken ortamda olmayan kişilerden veya birden fazla kişiye birinden bahsederken o kişi için "hanım bey" denilmelidir.
- Ünvan olan kişilere ünvanlara hitap etmek mümkündür, mesela "doktor bey", "profesör", "albay" gibi.
- 24:38Sen ve Siz Kullanımı
- Yabancı ve yeni tanışılan kişilere karşı hep "siz" sözü kullanılmalıdır, yakın arkadaş ve yakın akraba olmadıkça kişilere "sen" de hitap edilmesi doğru değildir.
- İşçilere, hizmetçilere, garsonlara da "siz" diye hitap edilir.
- Devlet adamlarından yüksek mevki sahibi kimseler üçüncü çoğul şahıs şeklinde hitap edilir.
- 25:44Ses Tonu ve Vücut Dili
- Gülümseyerek, yumuşak bir ses tonuyla konuşulan kişinin yüzüne bakarak ve göz teması kurarak konuşulmalıdır.
- Uzun cümlelerden sonra soluk almak için durmak, duyma problemi olan biri varsa duyan kulağının o tarafına doğru konuşmak gerekir.
- Masaya yumruk vurmak gibi sert hareketler, aşırı el kol hareketleri, gözleri yerlerde gezdirmek, kolları göğüse yakın bağdaştırmak, güneş gözlüğü ya da şapka ile konuşmak, omuz silkmek yapılmaması gereken davranışlardır.
- 26:35Konuşma Kuralları
- Bir konuşmaya hal hatırı sorulak başlanmalı, konuşmayı her zaman rütbece, sosyal durumda ve yaşça büyük olan açmalı başlatmalı.
- Kendinden çok bahsetmeyecek, konuşmayı tekeline almayacak, başkasının konuşmasını alaya almayacak veya hiç konuşmamazlık yapmamalıdır.
- Karşıdakini anladın mı diye sormak, karşıdakini dürtmek, boğazı temizlemek, ikiden fazla kişinin bulunduğu ortamlarda bir kişiyle köşeye çekilmek, kişinin kendi yaptığı esprilere kendisinin gülmesi, söylenen sözleri tekrar ettirmek, argo konuşmak, öğüt vermek gibi davranışlar yapılmaması gereken davranışlardır.
- 27:19Telefonla Konuşma Kuralları
- Telefon iki defadan fazla çaldırılmamalıdır, üç defa çalınca açılmalı, telefon sesi hoş olmalı, rahatsız edici olmamalıdır.
- Telefon eden kişi önce kendini tanıtacak, üstleri ünvanıyla "bey hanım" diyerek hitap edecek, üst üste ve hanımlara açınca ve kapatırken selam olarak saygılar sunulacak.
- Telefon üstlerinin yanında, araçta, toplantıda, resmi ziyarette, davette, törende, camide, derste, hastanede, işte, mahkemede, sinema, tiyatro, konserde yemek yerken, kalabalıkta ya kapalı ya da sessiz olmalıdır ve telefon çalsa dahi açılmamalıdır.
- 29:11Dinleme Adabı
- Dinlerken mutlaka muhatabımızla direk bağlantı kurmalıyız, konuşan kişiyi kendisine bakarak dinlemeliyiz.
- Asla karşındakinin sözünü kesmeyin, söyleyeceğiniz bir şey o an aklınıza gelse bile böyle bir kabalığı yapmayacağız.
- Dinlerken karşı tarafa anladığımızı hissettirmek çok önemli, çünkü konuşmacı kendisini yalnız hisseder.
- 30:21Az Bilinen Görgü Kuralları
- Bir kişiye yapılan teklif ikiden fazla söylenmemeli, yürüyen merdivenin sağ tarafında beklenmeli.
- Toplu taşımalarda inen yolculara öncelik verilmeli, birisiyle iletişim kurarken güneş gözlüğü çıkarılmalı, birisiyle tokalaşırken eldiven çıkarılmalı.
- Başkalarının telefonuna, buzdolabına, cüzdanına izinsiz bakılmamalı, birinin evine gitmeden önce muhakkak haber verilmeli, avucun içine öksürülmemeli, toplum içinde birisi parmakla işaret edilmemeli, kimseyle çarpışmamak için sandalyenin sol tarafından masaya oturulmalıdır.
- 31:02Görgü Kurallarının Faydaları
- Nezaket ve görgü kuralları toplumsal uyumluluğu ve toplumsal ilişkiyi güçlendiren en önemli unsurlardır.
- Nezaket ve görgü kuralları ne kadar uygulanırsa kaliteli bir toplum yapısı da o kadar iyi gelişir.
- Görgü kuralları toplumda düzeni sağlar, insanların daha yapıcı ilişkiler kurmasına katkı sunar, toplumda bütünlüğü sağlar, bireyin toplumda değer ve takdir görmesine yardımcı olur, kuralları bir toplumun gelişmesine zemin hazırlar, kişilerarası ilişkilerde problemleri çözmeyi kolaylaştırır.