Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Yarının Dünyası" programında, Bankalararası Kart Merkezi Genel Müdürü ve Blokzincir Türkiye Platformu Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Soner Canko ile Açık Veri raporu hazırlayıcılarından Avukat Burcu Çavdar konuk olarak yer alıyor.
- Program, açık veri kavramını, önemini ve Türkiye'deki uygulamalarını ele alıyor. İlk bölümde açık veri kavramı ve blokzincir teknolojisinin bu alandaki rolü anlatılırken, ikinci bölümde raporun hazırlanmasına katkı sağlayan kişilerin açık verinin faydalarını açıklaması yer alıyor. Son bölümde ise Türkiye'deki açık veri örnekleri ve kişisel verilerin korunması kanunu ile açık veri uygulamaları arasındaki ilişki inceleniyor.
- Programda ayrıca açık verinin ekonomik değeri, dünya genelindeki kullanım alanları, fikri mülkiyet hukuku açısından değerlendirilmesi ve Türkiye'deki hukuki düzenlemeler hakkında bilgiler verilmektedir. TUBİTAK Açık Arşivi, Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı'nın dijital dönüşüm portalı gibi Türkiye'deki açık veri örnekleri de paylaşılmaktadır.
- 00:09Açık Veri Konusuna Giriş
- Program, yarının dünyasını bugünden konuşan bir program olup, bugün açık veri kavramını ele alacak.
- Konuklar olarak Bankalararası Kart Merkezi Genel Müdürü ve Blokzincir Türkiye Platformu Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Soner Canko ile açık veri raporu hazırlayıcılarından Avukat Burcu Çavdar yer alıyor.
- Programda açık veri kavramının ne olduğu, blokzincirle ilişkisi ve dünya örnekleri incelenecek.
- 01:54Açık Veri Raporunun Hazırlanışı
- Açık veri raporu, blokzincir çalışmalarının bir parçası olarak hazırlanmış ve dünya örneklerinde blokzincir için açık veri kullanımının çarpıcı olduğu gözlemlenmiştir.
- Dünyada parçalı ve farklı tutulan kamuya açık verilerin birbiriyle ilişkilendirilmesi, kamuoyu, ticaret dünyası, yeni iş modelleri ve düzenleyiciler için faydalar yaratmaktadır.
- Türkiye'de açık veri konusunda neler yapıldığı ve daha fazla ne yapılabilir olduğu araştırılarak bir rapor hazırlanmıştır.
- 03:41Açık Veri Kavramı
- Açık veri, çeşitli yerlerde bölük pörçük duran kamuya açık verilerin veya günlük hayatımızda önem vermediğimiz veri kırıntılarının birleştiği zaman değer ifade ettiği veri bütünüdür.
- Örneğin, meteoroloji verileri, karayolları verileri ve trafik kazaları verileri bir araya geldiğinde muazzam anlam ve değer ifade eder.
- Açık veri, kenarda kalmış, geçmişte kalmış verilerin bir araya getirilmesi, birleştirilmesi ve ilişkilendirilmesi ile oluşturulan anlamlı ve faydalı verilerdir.
- 05:56Açık Veri ve Blokzincir İlişkisi
- Blokzincir, açık veri ile temas ettiğinde bir yapıştırıcı görevi görür ve farklı yerlerde duran verileri birbiriyle ilişkilendirip konsolide etme ihtiyacı olmaksızın daha güvenli bir şekilde bir araya getirir.
- Blokzincir, dağınık şekilde konumlanmış parçalı veriyi birbiriyle ilişkilendirir ve merkezi olmayan bir yapı içerisinde yönetebilir.
- Veri asıl kaynağında sahibinde kalmaya devam ederken, açık veriyle ilişkilendirme imkanı sağladığı için yepyeni veriler üretme imkanı blokzincir teknolojisi sağlar.
- 07:32Dünya Örnekleri ve Türkiye'deki Durum
- Açık veri konusunda en dikkat çekici örnek Amerika Birleşik Devletleri'nin Data.gov web sitesidir, burada devletin tüm bağımsız kurumlarının verilerini bıraktığı bir portal bulunmaktadır.
- Türkiye'de de açık veri konusunda kamu tarafında çalışmalar var ve bir takım kamusal verilerin konsolide edilerek açık veri halinde sunulması halihazırda mümkün.
- Açık verideki en önemli konulardan biri sadece kamunun değil, kurumların ve bireylerin de açık veriye katkıda bulunmasıdır.
- 11:39Açık Verinin Geleceği
- Gelecekte herkesin bireysel olarak ürettiği veriler bilimin ve insanlığın faydasına sunulabilecek önemli bir kaynak olacaktır.
- Gelecekte herkes birer veri makinesi haline gelecek ve iyi niyetli ve etik çerçevede yapılan veri işbirlikleri geleceğin dünyasında büyük ufuklar açacaktır.
- Veri, yapay zekaya ve robotik otomasyonlara giden yolun başlangıcı olarak adlandırılabilir.
- 13:05Açık Veri Raporu Hakkında Bilgilendirme
- Dr. Soner Canko'nun açık veri raporu hakkındaki görüşleri ifade edildikten sonra, programın hukuki yanı ve verilerin ekonomik değeri hakkında Burcu Çavdar ile devam edileceği belirtildi.
- Açık veri raporuna blokzincir.turkiye.org adresinde raporlar kısmında ulaşılabilir.
- Raporun hazırlanmasına Adventure Partners Hukuk Bürosu ve Koyun ve Neden katkı sağlamıştır.
- 15:04Açık Verinin Faydaları
- Açık veri ekosistemi için kamu sektörü, özel sektör ve kullanıcı/vatandaş olmak üzere üç paydaşın mevcudiyetine ihtiyaç vardır.
- Son kullanıcı açısından açık veri zaman kazanımı, çevre, sağlık, enerji, güvenlik ve bilimsel çalışmalar anlamında fayda sağlar.
- Toplu taşıma araçlarına ait zaman çizelgelerine ve trafiğin sıkışık olduğu saatlere rahat ulaşılabilmesi halinde insanların yolda geçirdikleri zamanlar azaltılarak zaman kazanımı sağlanabilir.
- 16:26Açık Verinin Diğer Faydaları
- Açık veri çevresel sürdürülebilirlik üzerine fayda sağlar; geliştirilen uygulamalar ile dünyadaki altmış şehrin hava kirliliği seviyeleri saatlik olarak takip edilebiliyor.
- Trafik kazalarının büyük oranda engellenebileceği, kazaların nerede ve hangi zamanlarda olabileceğini tahmin edebilen yazılımlar geliştirilebiliyor.
- Sağlık verilerinden yola çıkarak yapay zeka algoritmaları kullanılarak kalp krizlerinin ve ölümleri azaltabileceği söyleniyor.
- 17:58Özel Sektör ve Kamu İçin Açık Veri
- Özel sektörün verisinin açılmasıyla sağlanacak faydaya örnek olarak 2020 yılına kadar dünyada neredeyse üç milyar insanın akıllı telefon olması bekleniyor.
- Kriz anında telefonlardaki lokasyon verisi paylaşılırsa bireylerin şehir içerisinde nasıl hareket ettiği ortaya konulabiliyor ve kriz yönetimi bu şekilde sağlanmış oluyor.
- Dünya etrafında binin üzerinde uydu bulunuyor ve bu uyduların dünyanın çeşitli bölgelerindeki yol durumlarını, elektrik kullanımlarını ve benzeri unsurlara dair alınan verilerin açılması, dünyanın ekonomik gidişatı ve aktivitesi hakkında fikir sahibi olunmasını sağlayabiliyor.
- 19:06Dünyada Açık Veri Kullanımı
- Dünyada açık verinin kullanım alanları çok fazla; sağlık, gayrimenkul, ulaşım, hava durumu, sanat, araştırma ve araştırma altyapısı olarak kullanılabiliyor.
- Datagol, araştırma altyapısı olarak Amerikan hükümeti tarafından kurulmuş ve birçok farklı alandaki veriye erişim sağlanabiliyor.
- Bu platform aracılığıyla kullanıcılar veri araması yapabiliyor ve bu sayede kamu verilerine erişim sağlamış oluyor.
- 19:55Açık Verinin Ekonomik Değeri
- Açık veri ile yaratılan ekonomik değer ciddi bir rakam olup, Avrupa Veri Portali tarafından 2017 yılında yayımlanan raporda açık verinin ekonomik faydaları güncel somut örneklerle ortaya konuluyor.
- Açık veri ile 2016 ve 2020 dönemi için 325 milyar Euro olup doğrudan piyasa büyüklüğü yaratılabileceği belirtiliyor.
- 2020'de açık veri sayesinde 100 bin yeni iş imkanlarının yaratılabileceği söyleniyor.
- 21:27Açık Verinin Hukuki Boyutu
- Türk hukukunda şu an mevcut düzenlemelerde, yönetmeliklerde, kanunlarda ve tebliğlerde açık veri kavramı ifadesi asla geçmiyor.
- Açık verinin rahat bir şekilde kullanılabilmesi için taraflarca böyle bir düzenlemenin yapılmasının faydalı olacağını düşünüyorlar.
- Açık veri setlerindeki fikri mülkiyet haklarının ne olacağı veri paylaşımı yapacak kişiler için çok önemli ve bu sebeple Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun da bir kurallar bütününün oluşturulması uygun görülüyor.
- 22:50Açık Veri ve Kişisel Verilerin Korunması
- Türkiye'de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu bulunmakta ve kişisel veri, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi olarak tanımlanmaktadır.
- Açık veri uygulamalarında paylaşılan verilerin büyük çoğunluğu anonimleştirilmiş veri olup, anonimleştirilmiş veriler kişisel veri olarak kanun kapsamı dışında tutulmaktadır.
- Açık veri uygulamasına konu edilecek projelerde ilk olarak bakılması gereken şey bir verinin anonimleştirilip anonimleştirilmediği olup, anonimleştirilmiş veriler kanun kapsamına girmemektedir.
- 24:04Türkiye'deki Açık Veri Örnekleri
- Türkiye'de açık veri kavramı mevzuata geçmemiş olsa da 2011 yılından bu yana açık veri alanında çalışmalar yapılmaktadır.
- Son zamanlarda hükümet plan ve programlarında açık veri ile ilgili amaçlara yer verildiği ve hükümetin açık veriyi destekleyecek politikalar sergileyeceği belirtilmektedir.
- Türkiye'de TÜBİTAK Açık Arşivi, Sağlık Bakanlığı, Tarım Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı'nın dijital dönüşüm portalı gibi açık veri örnekleri bulunmaktadır.