Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Acara Özerk Cumhuriyeti'nin tarihini ve Türkiye ile olan ilişkilerini anlatan bir belgesel formatındadır. Albay Mehmet Kazım Bey ve Aslan Abaşit gibi önemli tarihi şahsiyetlerden bahsedilmektedir.
- Video, Acara Özerk Cumhuriyeti'nin coğrafi konumu ve Türkiye ile olan yakınlığıyla başlayıp, bölgenin tarihsel gelişimini kronolojik olarak anlatmaktadır. 1508'den başlayarak Osmanlı Devleti'ne tabi olması, 1877-1878 Türk-Rus Savaşı sonrası Gürcistan'a bırakılması, 1918'de Brest-Litovsk Antlaşması ile Osmanlı Devleti'ne geri dönmesi ve 1921'de Kars Antlaşması ile Gürcistan'a bırakılması süreci ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca 2004 yılındaki darbeyle Svarnadze'yi deviren Sarkas Willi yönetiminin Acaristan'a ilgisi, Türkiye'nin Kars Antlaşması kapsamında verdiği destek, Acarların etnik kökeni, dini yapısı ve Batum'un stratejik önemi de anlatılmaktadır. Batum'un Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki mal nakliyesi için önemli bir kapı olduğu, Transkafkasya demiryolu ve Bakü petrol hattının son bulduğu bir ticaret merkezi olduğu vurgulanmaktadır.
- Acara Özerk Cumhuriyeti'nin Konumu
- Kafkasya coğrafyası karmaşık bir sosyal ve kültürel mozaiğe sahiptir ve Acara Özerk Bölgesi bu bölgelerden biridir.
- Acara Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde, Karadeniz'e kıyısı olan özerk bir cumhuriyettir ve yönetim merkezi Misak-ı Milli sınırlarımızda yer alan Batum'dur.
- Acara bölgesi Türkiye ile tarihi, dini ve kültürel yakınlığa sahiptir, Türkiye sınırı yaklaşık 120 kilometre, Karadeniz sahili ise 50 kilometredir.
- 01:01Acara'nın Tarihi
- Acara ve İmeret krallığı 1508 yılında Osmanlı Devleti'ne tabi kılınmış, ancak Acara'nın fethi 1535 yılında tamamlandı.
- 1614 yılında Acara bölgesi Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde Erzurum Beylerbeyliği'ne dahil oldu.
- 1877-1878 Türk-Rus Savaşı sırasında Acara halkı Osmanlı yanında savaştı, ancak savaşın her iki cephede de Osmanlı mağlubiyetiyle sonuçlandı.
- 01:40Berlin Antlaşması ve Sonrası
- Berlin Antlaşması'yla savaş tazminatı yerine Kars, Ardahan ve Batum Rusya'ya bırakıldı ve bu bölgeler Ruslar tarafından ilhak edildi.
- 1883 yılında Batum ve Artvin yönetimleri birleştirilerek Batum yönetim bölgesi oluşturuldu.
- Batum Oblastı Birinci Dünya Savaşı'na kadar Rus Çarlı yönetiminde kaldı.
- 02:04Birinci Dünya Savaşı Sonrası Gelişmeler
- Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusya'nın savaştan çekilmesiyle bölge 3 Mart 1918 tarihli Brestlit Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti'nin toprağı oldu.
- Osmanlı askerleri 14 Nisan 1918 tarihinde bölgeye girdi ve Kars, Ardahan ve Batum'da halkın büyük çoğunluğu Osmanlı Devleti'ne katılma kararı aldı.
- Osmanlı Mebusan Meclisine 5 Batum milletvekili seçildi, ancak Osmanlı Devleti birinci dünya savaşı'ndan yenik olarak ayrılıp Mondros Mütarekesini imzalayınca Türk ordusu Batum'u boşalttı.
- 03:02İngiliz Yönetimi ve Türkiye'nin Müdahalesi
- Türk birliklerinin bölgeden çekilmesinden sonra Batum ve çevresi Birleşik Krallık askerleri tarafından işgal edildi ve bir süre İngiliz yönetimi altında kaldı.
- İngilizler 20 Temmuz 1920 tarihinde bölgeyi terk ederek Gürcistan'a bıraktılar.
- Türkiye'nin çıkarları için bölgede bağımsız bir Gürcistan'ın bulunması önemliydi ve Türk dış politikası bu yönde şekillendi.
- 07:29Kars Antlaşması ve Sonuçları
- 13 Ekim 1921 tarihinde Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan Sovyetleri ve Türkiye arasında imzalanan Kars Antlaşması'na göre Türkiye, Acaristan bölgesinde dini toplulukların bütün haklarını garanti altına alan geniş bir yönetimsel özerkliğe sahip olması, halkın dini ve kültürel haklarını gözeten özerk yönetimin devamını sağlamak, halkın rızasına uygun bir arazi kullanımına imkan vermek ve Batum limanından serbestçe ticaret yapılabilmesi koşuluyla bölgenin Gürcistan'a bırakılmasını kabul etmiştir.
- Kars Antlaşması ile Batum'dan tamamen vazgeçilse de, Türkiye Büyük Millet Meclisi doğu sınırı meselesini tamamen kapatıp batıdaki mücadeleye yoğunlaşabilme fırsatı yakalamıştır.
- Acarra bölgesi 1921'de imzalanan Kars Antlaşması'nın bir sonucu olarak Acar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kuruldu ve Sovyetler Birliği'ne bırakıldı.
- 08:55Sovyet Dönemi ve Sonrası
- 1930'lu yıllardan itibaren Sovyet yönetimi içerisinde Acarların kimliği reddedilmeye başladı ve II. Dünya Savaşı'ndan sonra düşmanla işbirliği yaptıkları gerekçesiyle suçlanarak Stalin tarafından Kazakistan'a sürüldüler.
- Stalin'in ölümünden sonra Gürcü olduklarını söyleyerek tekrar yurtlarına dönebildiler.
- Sovyetler Birliği dağılıp 1991 yılında Gürcistan'ın bağımsız olmasından sonra bölge bugünkü halini aldı.
- 09:25Modern Acarra
- Acarlı olan Aslan Abaşit, 1992 darbesinin yarattığı istikrarsız ortamda merkezi hükümetin zayıflığından faydalanarak Acarra'yı yönetmeye başladı.
- Abaşit, Gürcistan iç savaşının dışında tutarak Rusya'dan aldığı destekle kendi silahlı kuvvetlerini oluşturdu ve topladığı vergileri merkezi hükümete göndermedi.
- Abaşit, kişisel servet edinmek, insan hakları ihlali ve suç örgütlerine göz yummak gibi konularda suçlandı ve Gürcistan'a bir koz olarak Batum limanı, turizm geliri ve Sarp sınır kapısı gelirlerinden merkezi yönetime pay vermek istemedi.
- 10:22Acar Bölgesi'nin Siyasi Durumu
- 2004 yılındaki darbeyle Svarnadze'yi deviren Sarkas Willi yönetimi, Acar bölgesi daha yakından ilgilenmeye başladı.
- Rusya ile yakın ilişkileri olan Abaş, Kars Antlaşması'na atıfta bulunarak Türkiye'den yardım istedi.
- Türkiye, sorunun barışçıl yollarla çözümünü desteklerken, askeri müdahale olması durumunda Kars Antlaşması'na dayanarak müdahale edebileceğini belirtti.
- Gerekli desteği bulamayan Abaş ülkeyi terk edip Rusya'ya geçmek zorunda kaldı ve Acar'a Özerk Cumhuriyeti'nin statüsü Gürcistan anayasasında yapılan değişikliklerle kısıtlandı.
- 11:00Acarların Kültürel Özellikleri
- Acarlar Güney Kafkasya'nın Türkiye komşu sınırında yaşayan küçük bir kavimdir.
- Acarlar menşei olarak Gürcülere benzerler ve konuşdukları dil Gürcüce'nin farklı bir lehçesidir.
- Osmanlı Devleti hakimiyetine girdikten sonra önemli bir kısmı Müslümanlığı kabul etmiş olup, bugün 500 binin üzerinde olduğu bilinen Acarların %70'i Müslüman, %30'u ise Ortodoks Hıristiyandır.
- 11:29Batum'un Stratejik Önemi
- Acar bölgesi ve baş şehri Batum, Kafkasya için önem arz eden bir interlanda sahiptir.
- Batum limanı, Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan mal nakliyesi yöneten önemli bir kapıdır ve Kazakistan ve Türkmenistan'dan gelen petrolün taşınması için kullanılır.
- Batum, Transkafkasya demiryolunun ve Bakü petrol hattının son bulduğu bir ticaret merkezidir ve ayrıca gemi yapımı, üretimi ve tamir açısından da önemli bir şehirdir.