Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Abbasiler Devleti'nin tarihini ve teşkilatını anlatan eğitici bir içeriktir. Ebu'l-Abbas'ın Küfe'de halife ilan edilmesi ve Ebu Cafer el-Mansur döneminde Bağdat'ın kurulması gibi önemli tarihsel olaylar ele alınmaktadır.
- Video, Abbasiler Devleti'nin kuruluşundan yıkılışına kadar olan süreci kronolojik olarak anlatmaktadır. İlk bölümde devletin kuruluşu ve gelişimi, ikinci bölümde sosyal hayat ve devlet teşkilatı, son bölümde ise Türklerin Abbasi Devleti'ndeki rolü ve Selçukluların halifelik makamını nasıl ele geçirdiği anlatılmaktadır. Ayrıca, Abbasiler döneminde kurulan divanlar ve devlet teşkilatı hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır.
- 00:06Abbasi Devleti'nin Kuruluşu ve Gelişimi
- Abbasiler, Emevilere karşı başlattıkları isyanı başarıyla tamamlayarak Ebu'l-Abbas'ı Küfe'de halife ilan etmişlerdir.
- İkinci halifeleri Ebu Cafer el-Mansur zamanında Bağdat şehri kurulmuş ve burası devletin merkezi haline getirilmiştir.
- Halife Mansur döneminde Arap ve Mevali arasındaki fark ortadan kalkmış, İranlılar devlet içinde etkin hale gelmiş ve Sasanilerin yönetim yapısını örnek alarak vezirlik kurumu kurulmuştur.
- 00:39Abbasi Devleti'nin En Parlak Günleri ve Yıkılışı
- Abbasi devleti Harun Reşid zamanında en parlak günlerini yaşamıştır.
- İlk yıllardan itibaren devletten kopmalar başlamış, Endülüs Emevileri'nin bağımsızlığını kazanmasından sonra Fas'ta İdrisiler, Tunus'ta Aleviler gibi bağımsız ve yarı bağımsız devletler ortaya çıkmaya başlamıştır.
- Tolunoğulları ve İsidler gibi Türk devletleri Mısır ve Suriye'ye hakim olarak batıdaki Abbasi sınırını daraltmış, Ma Nehri'de Samaniler ve Horasan'da Tahiriler halifeye bağlı olmakla beraber iç ve dış işlerinde tamamen bağımsız hareket etmemiştir.
- Abbasiler 1258 yılında Cengiz Han'ın torunu Hülagu'nun Bağdat'ı işgal etmesiyle yıkılmıştır.
- Abbasi ailesinden El-Müstansır, Memluk Sultanı Baybars tarafından Kahire'de halife ilan edilmiştir ve halifelik makamı 1517'de Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim'in Memlukluları ortadan kaldırmasına kadar Abbasi ailesinde kalmıştır.
- 01:54Abbasilerde Sosyal Hayat ve Devlet Teşkilatı
- Abbasiler de İslam toplumu genel olarak havas (seçkinler) ve avam denilen iki tabakadan oluşuyordu.
- Halifenin yakınları, vezirler, emirler, kadılar, alim ve katipler havas tabakasında iken, esnaf ve sanatkarlar, çiftçiler, askerler, köleler ve diğer gruplar avam tabakasına mensuptu.
- Sosyal sınıflardan biri de zimmi denilen Yahudi ve Hıristiyanlardan oluşan gruptu.
- Talas Savaşı'nda ele geçen Çinli esirler arasında İslam dünyasında kağıt yapımını başlatacak ustalar bulunuyordu ve 756 yılında Semerkant'ta kağıt imalathanesi kurdular.
- Abbasi şehirlerinde asayiş şurta teşkilatı tarafından sağlanırdı ve halifelerin siyasi otoritelerinin zayıflaması üzerine kurulan emir ümeralık kurumu geniş yetkilere sahipti.
- Harun Reşit devrinde kadıkudatlık (başka kadılık makamı) kuruldu.
- Abbasiler devrinde siyasi, iktisadi ve dini sebeplere dayanan isyanlara sık sık rastlanmaktadır ve bu isyanları bastırmak için Divanüz Zenadıka adlı bir müessese kurulmuştur.
- 03:51Abbasiler Devlet Teşkilatında Türkler
- 747 yılında büyük bir ordu ile batıya doğru ilerlemeye başlayan Çin'in Orta Asya'daki sert tutumu, Türklerin Müslümanlara yakınlaşmasını sağladı.
- Türklerin desteğini alan Müslüman Araplar 751'de Talas Savaşı'nı kazandı ve böylece Orta Asya'da Çin hakimiyetinin kurulması engellenmiştir.
- Talas Savaşı sonrasındaki yakınlaşma ile Türkler Müslümanlığı kabul etmeye başladı ve Abbasilerin uyguladığı politika gereği Türkler devlet içinde görevlerde verildi.
- Bizans'tan gelebilecek tehditleri önlemek için merkezi Antakya olan Avasım eyaleti kurularak Türklerden oluşan askeri birlikler bu şehirlere yerleştirilmiştir.
- Halife Mutasım, Bağdat'ın kuzeyinde sadece Türkler'e ait olan Samara şehrini kurdurmuştur.
- Türk komutanlar Halife Mütevekkil den itibaren halifelerin belirlenmesinde bile rol oynadılar ve bu durum Şii bir hanedan olan Büveyhilerin Bağdat'ı ele geçirmesine kadar devam etti.
- Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey, 1055 yılında Bağdat'ı kurtararak halifeye dini itibarını iade etti ve halifeler yarım asır kadar Selçukluların siyasi hakimiyetleri altında varlıklarını devam ettirdi.
- Başta Bağdat olmak üzere büyük şehirlerde medreseler kuran Selçuklular, fikri bakımdan da Şiilerle mücadele etti.