Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih dersi formatında Abbasiler devletinin tarihini anlatan bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, öğrencilere hitap ederek Abbasiler devletinin kuruluşundan yıkılışına kadar olan süreci detaylı şekilde aktarmaktadır.
- Video, Abbasiler devletinin 750-1258 yılları arasında yaşadığını, Emeviler'e karşı isyanla kurulduğunu ve Bağdat'ı başkent yaparak devletin merkezini buraya getirdiğini anlatmaktadır. Abbasiler döneminde yapılan önemli reformlar (mevali uygulamasının kaldırılması, vezirlik kurumunun kurulması), devletin sosyal yapısı (havas, avam ve zimmiler), devlet teşkilatı ve divanları, Türklerin Abbasi devletindeki rolü ve Türklerin kurduğu devletler (Tolunoğulları, İsidliler, Samaniler, Tahirliler) hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca, halifelik makamının 1517 yılında Yavuz Sultan Selim'in Memlükleri ortadan kaldırmasıyla Osmanlı'ya geçtiği de belirtilmektedir.
- 00:06Abbasilerin Kuruluşu ve Gelişimi
- Abbasiler 750-1258 yılları arasında yaşamış, Emeviler'e karşı isyan başlatmış ve Ebu'l-Abbas Tufe'de halifeliğini ilan etmiştir.
- El-Mansur döneminde Bağdat şehri kurulmuş ve devletin merkezi buraya getirilmiştir.
- Halife Mansur döneminde Arap ve vali arasındaki fark ortadan kaldırılmış, devlet işlerinde İranlılar, askeri işlerde Türkler hakim konuma gelmiştir.
- 00:44Abbasilerin En Parlak Dönemi
- Abbasilerin en parlak dönemi Harun Reşid döneminde olmuştur.
- Bu dönemde mevali uygulaması kaldırılmış, siyasette İranlılar etkili olmuş, askeri işlerde Türkler etkin hale gelmiştir.
- Abbasiler Sasanilerden etkilenerek vezirlik kurumunu kurmuşlardır.
- 01:12Abbasilerin Yıkılışı
- Abbasiler döneminde devlet her tarafa hakim olamamış, bazı devletler ve Abbasilerden ayrılmıştır.
- Pasta İdrisi ile Tunus'ta Aleviler bağımsız, yarı bağımsız devletler kurmuş, Türklerden Tolunoğulları ve İsidliler kendi devletlerini kurmuştur.
- 1258 yılında Cengiz Han'ın torunu Hülagu Bağdat'ı işgal ederek Abbasilere son vermiş, ancak Memlük Sultanı Baybars el-Muntasır'ı Kahire'de halife ilan etmiştir.
- 02:18Halifelikin Osmanlı'ya Geçişi
- Halifelik makamı 1517 yılında Yavuz Sultan Selim'in Memlükleri ortadan kaldırmasıyla Abbasi ailesinden alınıp Osmanlı'ya geçmiştir.
- 02:31Abbasilerin Sosyal Hayatı ve Devlet Teşkilatı
- Abbasiler döneminde toplum havas (seçkinler), avam (halk) ve zimmiler (gayrimüslimler) olarak üçe ayrılmıştır.
- Talas Savaşı'ndan sonra Çinlilerden esirler elde edilerek kağıt yapımı öğrenilmiş, 756 yılında Semerkant'ta kağıt imalathanesi kurulmuştur.
- Abbasiler asayişi "srta" denilen teşkilatla sağlamış, halifelerin siyasi otoritesinin zayıflaması üzerine devlet erkanı arasında ortaya çıkan iktidar mücadelelerine son vermek amacıyla kurulmuştur.
- 04:05Abbasilerin Kurumları ve İsyanlar
- Emirü'l-meralık başkomutanlık anlamında kullanılmış, Harun Reşid döneminde kadir kudatlık makamı oluşturulmuştur.
- Abbasiler döneminde sık sık dini nitelikte isyanlar çıkmış, bunları bastırmak için Divanüs Zenadıka kurulmuştur.
- Abbasiler döneminde işleri görüşmek için Divanü Beyt'ül-mal (mali işler), Divanü Ceyş (askeri işler), Divan-ı Tevki (resmi yazışmalar), Divan-ı Berid (posta ve istihbarat) ve Divan-ı Mezalim (mahkeme) gibi divanlar kurulmuştur.
- 05:43Abbasiler ve Türkler
- Abbasilerle Türkler 751 Talas Savaşı'nda bir araya gelmiş, Müslümanlarla Araplar birleşerek Çin'i yenmiştir.
- Savaş sonucunda Çin'in Orta Asya hakimiyeti ortadan kalkmış ve Çin'in gelişmesi engellenmiştir.
- Türkler yavaş yavaş Müslümanlığı kabul etmeye başlamış, Abbasiler'in askerlik politikasında önemli yer tutmuşlardır.
- 06:14Türklerin Abbasilerdeki Rolü
- Antakya sınırında Türklerden oluşan Aasım eyaleti kurulmuş, Türklerden oluşan askeri birlikler bu eyalete yerleştirilmiştir.
- Halife Mutasım, Bağdat'ın kuzeyinde sadece Türkler için Samarra adlı bir şehir kurmuştur.
- Türk komutanları halifelerin seçiminde etkili olmuş, bu durum Şii hanedanı olan Büveyhilerin Bağdat'ı ele geçirmesine kadar devam etmiştir.
- 07:17Selçuklular ve Abbasiler
- Büveyhiler belli bir süre Abbasi halifesini baskı altında tutmuş, Tuğrul Bey'in 1055 yılında batıda gelmesine kadar devam etmiştir.
- 1055 yılından sonra Tuğrul Bey, Abbasi halifesini Büveyhilerin baskısından kurtarmıştır.
- Bu dönemde Selçuklular siyasi üstünlüğü alırken halife bir nevi göstermelik olmuştur.