Buradasın
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı: Metinlerin Sınıflandırılması ve Karşılaştırması
youtube.com/watch?v=g2bwMaeNd40Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Deniz Hoca tarafından sunulan 9. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersinin bir bölümüdür.
- Video, metinlerin tanımı ile başlayıp, metinlerin iki ana kategorisine (edebi metinler ve öğretici metinler) ayrılmasını açıklamaktadır. İlk bölümde her iki kategorinin alt türleri detaylı olarak ele alınırken, ikinci bölümde edebi ve öğretici metinlerin özellikleri karşılaştırmalı olarak incelenmektedir.
- Karşılaştırma bölümünde metinlerin gerçeklik, amaç, üslup, anlatım ve kelimelerin anlam yönüyle karşılaştırılması yapılmakta, her iki türün de temel özellikleri vurgulanmaktadır.
- Metin Nedir ve Sınıflandırılması
- Metin, dil aracılığıyla bir araya getirilmiş anlamlı kelimeler ya da cümleler topluluğudur ve bir cümleden binlerce cümleden oluşabilir.
- Metinlerin sınıflandırılması, edebi eserlerin biçimine, amacına, teknik özelliklerine ve konularına bakılarak yapılır.
- Metinler genel anlamda iki gruba ayrılır: sanat metinleri (edebi metinler) ve öğretici metinler.
- 01:41Öğretici Metinler
- Öğretici metinler kendi içerisinde beş gruba ayrılır: tarihi metinler, felsefi metinler, bilimsel metinler, gazete çevresinde gelişen metinler ve kişisel hayatı konu alan metinler.
- Gazete çevresinde gelişen metinler arasında makale, deneme, sohbet, fıkra, eleştiri, mülakat, röportaj ve haber yazıları bulunmaktadır.
- Kişisel hayatı konu alan metinler arasında günlük, anı, biyografi, otobiyografi ve gezi yazısı bulunmaktadır.
- 03:36Sanat Metinler
- Sanat metinleri kendi içerisinde ikiye ayrılır: coşku ve heyecanı dile getiren metinler (şair) ve olay çevresinde oluşan metinler.
- Olay çevresinde oluşan metinler de anlatmaya bağlı metinler (roman, hikaye, masal, fabl, destan, halk hikayesi, mesnevi, manzum hikaye) ve göstermeye bağlı metinler (tiyatro) olarak ikiye ayrılır.
- Tiyatroda anlatıcı yoktur, olaylar kahramanların ağzından doğrudan aktarılır, bu nedenle göstermeye bağlı metin olarak adlandırılır.
- 06:19Sanat Metinleri ve Öğretici Metinlerin Özellikleri
- Edebî metinler estetik bir heyecan uyandırır, günlük dilden farklı edebi bir dile sahiptir ve kelimeler yan ve mecaz anlamlı bir şekilde kullanılır.
- Edebî metinlerde anlatıcı öznel bir tutum izler, estetik bir kaygıyla yazılır ve özellikle roman ve hikayeler gerçeğimsi (kurmaca) yapıya sahiptir.
- Öğretici metinlerin amacı bilgi vermektir, kelimeler gerçek anlamlarıyla kullanılır, tanımlar ve somut bilgiler içerir, anlatıcı nesnel bir tutum izler ve anlatım açık, net ve kurmaca içermez.
- 09:07Edebi ve Öğretici Metinlerin Karşılaştırması
- Edebi metinlerde kurmaca bir gerçeklik vardır, yazar kendi zihninde kurgulamış olayları içerirken, öğretici metinlerde mutlaka gerçekler olmalı ve gerçeklerin dışına çıkılmamalıdır.
- Edebi metinlerin amacı insanlara estetik zevk vermek ve güzellik duygusuna hitap etmektir, öğretici metinlerin amacı ise bilgi vermektir.
- Edebi metinlerde anlatım süslüdür ve estetik zevk vermek için gerekirken, öğretici metinlerde sade bir üslup olmalıdır ve sanata süse yer verilmemelidir.
- 10:18Anlatım ve Kelime Kullanımı
- Edebi metinlerde anlatım özneldir, yazar kendi duygularını, hislerini, hayallerini ve düşüncelerini aktarırken, öğretici metinlerde anlatım nesnel olmak zorundadır.
- Edebi metinlerde yan ve mecaz anlamlarla yoğun bir kullanım vardır, ancak öğretici metinlerde kelimeler gerçek anlamlı bir şekilde kullanılmak zorundadır.
- Öğretici metinlerde kelimelerin gerçek anlamından uzaklaştırılması, herkese aynı şeyi anlatma ve bilgi verme amaçtan çıkarmaktadır.
- 11:07Video Kapanışı
- Video, metinlerin sınıflandırılması, edebi metinlerin ve öğretici metinlerin özellikleri ile bu iki metin türünün özelliklerinin karşılaştırılması içermektedir.
- Derslerde kullanılan bilgilerden hareketle hazırlanan ücretsiz PDF çalışma kağıtları, videonun açıklamalar kısmındaki linklerden indirilebilir ve paylaşılabilir.