Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 9. sınıf öğrencileri için hazırladığı tarih sınav hazırlık dersidir. Öğretmen, ikinci ünyeye kadar işlenen konuları kapsayan sınav tarzı sorular sunmaktadır.
- Video, tarihin tanımı, kaynak türleri, tarihe yardımcı bilim dalları, Türklerin tarih boyunca kullandığı takvimler, kronoloji, tarih öncesi çağlar, UNESCO Dünya Miras Listesi'ndeki Göbeklitepe, devlet türleri (monarşi, oligarşi, tiranlık) ve olay-olgu kavramları gibi konuları içermektedir. Her konu için örnek sorular çözülerek ve açıklamalar yapılarak öğrencilerin sınavlara hazırlanmalarına yardımcı olunmaktadır.
- 00:05Tarih Kavramları ve Sınav Hazırlığı
- Birinci sınavlara hazırlık ders notları hazırlanmış ve ikinci ünyeye kadar konular işlenmiş durumda.
- Tarihin tanımı, geçmişte yaşayan insan topluluklarının her türlü faaliyetlerini yer ve zaman göstererek neden-sonuç ilişkisi içerisinde belgelere dayanarak inceleyen tarafsız, objektif bir bilimdir.
- Tarihçiler deney ve gözlem yapma imkanına sahip olmadığı için geçmişi incelerken kaynak olarak adlandırılan tarihi belgelerden faydalanır.
- 01:33Kaynak Türleri ve Tarihi Kalıntılar
- Sözlü kaynaklar: destan, hikayeler.
- Yazılı kaynaklar: fermanlar, antlaşmalar.
- Görsel ve işitsel kaynaklar: ses kayıtları, CD'ler, videolar, resimler.
- Tarihi kalıntılar: kazılarda ortaya çıkan eşyalar, giysiler, silahlar.
- 02:29Tarihe Yardımcı Bilim Dalları
- Arkeoloji: kazı bilimi olarak tanımlanır.
- Diplomasi bilimi: antlaşmalar, belgeler.
- Semboller: arma bilimi.
- Antropoloji: ırkların kökenini iskeletlerden yola çıkarak inceleyen bilim dalıdır.
- Filoloji: dillerin değişimi, evrimi.
- 03:23Türklerin Kullanmış Olduğu Takvimler
- Oniki hayvanlı takvim: Türklerin ilk takvimi, her yıla bir hayvan ismi verilmiş, on iki yılda bir tekrar eder.
- Hicri takvim: İslamiyetle birlikte kullanılan ay yılı esaslı takvim.
- Celali takvim: Osmanlı'nın kullanmış olduğu güneş yılı esaslı takvim.
- Rumi takvim: Büyük Selçukluların kullandığı takvim.
- Günümüzde kullanılan takvim: Türkiye'nin tarih boyunca kullandığı takvim.
- 04:25Tarih Biliminin Temel Kavramları
- Ana kronizm: bir olayın tarihi ve çağı üzerinde yanılma, tarihi ve çağların birbirine karıştırılmasıdır.
- Etnografya: kültür bilimi olarak, örf, adet ve gelenekleri inceler.
- Hicri takvim: ay yılı esaslıdır, diğer takvimler güneş yılı esaslıdır.
- Matematik bilimlerinden farklı olarak tarih biliminde deney ve gözlem yapılamaz.
- İlk köylülerin kurulması: Yeni Taş Dönemi'nde gerçekleşmiştir.
- 06:01Tarih Hesaplama ve Çağlar
- Miladi 1453 yılının 15. yüzyıl olarak tanımlanması doğru olarak verilmiştir.
- Yüzyılın ilk yarısı: 00-49, ikinci yarısı: 50-99.
- Yüzyılın ilk çeyreği: 00-24, ikinci çeyreği: 25-49, üçüncü çeyreği: 50-74, dördüncü çeyreği: 75-99.
- Tarih öncesi çağların ayrılmasında etkili olan unsur: kullanılan eşyalar ve araç-gereçlerdir.
- 08:14Göbeklitepe ve Siyasi Kavramlar
- Göbeklitepe: Şanlıurfa'da yapılan kazılarda dünyanın en eski tapınağı olarak ortaya çıkmıştır.
- Monarşi: tek kişi devleti yönetiyorsa.
- Polis: Yunanlılarda şehir devleti.
- Oligarşi: devleti zümre (bir grup) yönetiyorsa.
- Tiranlık: bir kişi devleti yasalara uygun olmayan şekilde zorbalıkla ele geçirip hakimiyet kuruyorsa.
- Pankuş: Hititlerde meclistir.
- 10:07Tarihi Olay ve Olgu Kavramları
- Tarihi olay: belli olan her türlü gelişme, başlangıcı ve bitişi net olan olaylardır (1453 İstanbul'un Fethi, Malazgirt Savaşı).
- Tarihi olgu: uzun süreli olan, başlangıç ve bitişi net olmayan gelişmelerdir (Anadolu'nun Türkleşmesi).
- Olaylar bitişi az çok bellidir, olgular ise geniş bir evreyi kapsadığı için bitişi kesin olarak belirlenemez.