Buradasın
7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi: Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu ve İlk Dönemleri
youtube.com/watch?v=w2geAAJVloQYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 7. sınıf öğrencilerine yönelik hazırladığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, sosyal bilgiler dersinin ikinci ünitesini anlatmaktadır.
- Video, "Bir Devlet Doğuyor" başlıklı bölümde Osmanlı Devleti'nin kuruluş sürecini kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte Anadolu coğrafyası, konar göçer yaşam tarzı, beylikler dönemi, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kuruluşu ve yıkılışı, Osmanlı Devleti'nin kuruluşu ve ilk padişahları (Osman Bey, Orhan Bey, birinci Murat, Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet, ikinci Murat) detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Video ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun coğrafi sınırları, askeri teşkilatı (kapıkulu ordusu, eyalet askerleri, devşirme sistemi, tımar sistemi), ekonomik yapısı (tarım, hayvancılık, ticaret) ve toplum yapısı (seyfiye, kalemiye ve ilmiye grupları) hakkında bilgiler sunmaktadır. İçerik, sınavlarda çıkabilecek önemli tarihsel olayları ve tarihleri vurgulayarak öğrencilere yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
- 00:057. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi İkinci Ünite
- 7. sınıf sosyal bilgiler dersinin ikinci ünitesi "Bir Devlet Doğuyor" başlıklı olup, bu seneki en uzun ve detaylı ünite olup beş ayrı video ile işlenecek.
- Birinci videoda II. Murat dönemine kadarki gelişmeler, Osmanlı ordu sistemi, toplum yapısı, iskan ve devşirme politikaları detaylı bir şekilde animasyonlarla öğreneceğiz.
- 00:53Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu
- Tarih boyunca on altı büyük Türk imparatorluğu devleti kurulmuş olup, bunlardan birincisi Büyük Hun İmparatorluğu ve on altısı Osmanlı Devleti'dir.
- 1299 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu 1922 yılında tarihin tozlu sayfalarına karışmış ve görevini tamamlayarak 17. Türk devleti olarak Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur.
- 01:21Coğrafya ve Ekonomik Kavramlar
- Coğrafya konum, yer anlamına gelir ve Anadolu coğrafyası Türkiye'yi kasteder; üç tarafı denizlerle çevrili, verimli topraklara sahip ve ticaret yolları üzerinde bulunan bir coğrafyadır.
- Konar göçer, yazın yayla, kışın kışlak adı verilen bölgelerde yaşanan, hayvancılık yapılarak geçim sağlanan bir hayat tarzı vardır ve bu insanlar yörükler olarak da adlandırılır.
- Ekonomik (iktisadi) kavram parayla ilgili olup, ticaret, ticaret yolu, kervan, liman, tarım, alışveriş, gelir, vergi gibi kavramlarla ilgilidir.
- 02:15Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu Öncesi
- Beylik küçük devlet veya devletçik anlamına gelir ve Anadolu'da Osmanlı Devleti kurulmadan önce beylikler dönemi yaşanmıştır.
- Osmanlı Devleti de kurulmadan önce bir beylikti ve Osmanlıoğulları Beyliği olarak bilinmekteydi.
- Ferman hükümdarların verdiği emirlerin genel adıdır ve emir diğer adıyla buyruk demektir.
- 02:50Türklerin Anadolu'ya Gelişi
- Osmanlılar Oğuz Türklerinin Kayı boyundandır ve Malazgirt Zaferinden sonra Sultan Alparslan'ın Bizans Devletini 1071'de yenmesinden sonra yurt edinmek için Anadolu'ya gelen boylardan biridir.
- Türkler Orta Asya'dan dünyanın çeşitli yerlerine dağılmaya başlamışlardır.
- 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Kayı boyu Anadolu'ya gelen boylardan birisiydi.
- 03:21Anadolu Selçuklu Devleti
- Türkiye Selçuklu Devleti 1071 Malazgirt Zaferinden sonra buradaki beylikleri kendi egemenliği altında tek bayrak altında toplayıp Anadolu'da siyasi birliği sağlamıştı.
- Anadolu Selçuklu Devleti 1243 yılında Moğollarla Köse Dağ Savaşı'nda yenilerek iktidar boşluğu meydana gelmiş ve Anadolu'da siyasi birlik bozulmuştur.
- Anadolu'da siyasi birlik bozulunca onlarca farklı beylik oluşmuş ve ikinci beylikler dönemi başlamıştır.
- 04:42Uç Beylikleri ve Osmanlı Beyliği
- Anadolu'da Bizans ile komşu olan en batıda kurulmuş olan beyliklere uç beyliği adı verilir ve Osmanoğulları Beyliği de bir uç beyliğiydi.
- Osmanoğulları Beyliği'nin kurulduğu yer Söğüt ve Domaniç'tir; Domaniç Kütahya'nın, Söğüt ise Bilecik'in bir ilçesidir.
- Siyasi birlik, bir bölgede ya da ülkede yönetim birliği ve bütünlüğü olmasıdır; bir bölgede tek devlet olması ve dağınıklık, düzensizlik olmamasıdır.
- 06:21Osmanlı Padişahları
- Osmanlı padişahlarının ilk on padişahı sırasıyla: Osman Bey, Orhan Bey, I. Murat Hüdavendigar, Yıldırım Beyazıt Çelebi, Mehmet, II. Murat, II. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet), Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman'dır.
- II. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) Osmanlı'daki en yetenekli padişahlardan biridir ve İstanbul'u fethederek Osmanlı Devleti'ni bir imparatorluk haline getirmiştir.
- Osmanlı'nın en gelişmiş ve en güçlü olduğu dönemler Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemleridir.
- 07:17Osman Bey Dönemi
- Kurucu Osman Bey 1258 yılında doğmuş, 1326 yılında vefat edip tahtı oğlu Orhan Bey'e bırakmıştır.
- Osman Bey İnegöl, Bilecik, Yenişehir'i almış ve Söğüt'te 1299'da bağımsızlığını ilan etmiş, adına hutbe okutulmuş ve adına para bastırılmıştır.
- Bilecik'i alınca başkent yapmış ve Bizans ile ilk savaş olan Koyunhisar Savaşı'nı 1302 yılında civardaki beyliklerin gazilerinin desteğiyle kazanmıştır.
- 08:30Orhan Bey Dönemi
- Orhan Bey Bursa, İznik ve Karesi Beyliğini fethetmiş, ilk düzenli orduyu (yaya ve müsellem ordusu) kurmuş ve ilk donanmayı oluşturmuştur.
- Karesi Beyliği denizci bir beylikti ve Ege Denizi'ne Marmara Denizi'ne kıyısı vardı; Osmanlı Devleti Karesi Beyliğini fethedince Karesi Donanması Osmanlı Devleti'nin olmuş oldu.
- İlk divan (Divan-ı Hümayun, bakanlar kurulu) kurulmuş, İznik'te ilk medrese açılmış ve Çimpe Kalesi'ni alarak ilk defa Osmanlı Rumeli'ye (Avrupa yakasına) geçmiştir.
- 09:45Osmanlı Devleti'nin Gelişimi
- Beylikten devlete geçilmiş ve devlet düzeni oluşturulmuştur; Orhan Bey devletin sınırlarını hemen hemen ikiye üçe katlamıştır.
- Osmanlı Devleti ilk defa Asya kıtasından Avrupa kıtasına geçiş yapmış ve Çimpe Kalesi adını Avrupa kıtasında bulunan bu bölgeye vermiştir.
- 1345 yılındaki Osmanlı Devleti haritasında Rumeli (Avrupa yakası) görülmektedir.
- 11:00Osmanlı İmparatorluğu'nun Coğrafi Bölümleri
- Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa yakası topraklarına "Anadolu" denirken, Trakya ve Balkanlar bölgesine "Rumeli" denir.
- Karesi Beyliği'nin alınmasıyla ilk donanma kurulmuş ve Divan-ı Hümayun (bakanlar kurulu) oluşturulmuştur.
- 11:45Birinci Murat Dönemi
- Birinci Murat Hudavendigar 1362 yılında tahta çıktı ve 1389 yılına kadar yaklaşık 30 yıl padişahlık yaptı.
- Birinci Murat döneminde Osmanlı devlet sınırları Avrupa'ya doğru genişleyerek iki-üç katına çıktı.
- Birinci Murat 1363 yılında Edirne'yi aldı ve başkent yaptı, ayrıca Germiyanoğulları ve Hamitoğulları'dan topraklarını aldı.
- 13:34Birinci Murat'ın Yenilikleri
- Birinci Murat ilk defa sultan unvanını kullandı ve tımar sistemini kurdu.
- Tımar sistemi askeri ve toprak yönetimi sistemi olarak sınavlarda sıkça sorulan bir konudur.
- Birinci Murat, Balkan krallıklarıyla yapılan Çirmen ve Birinci Kosova savaşlarını kazandı, ancak 1389 yılında Kosova Savaşı'nda şehit edildi.
- 14:35Yıldırım Bayezid Dönemi
- Yıldırım Bayezid İstanbul'u kuşatan ilk Osmanlı padişahıdır ve 1396 yılında Niğbolu Savaşı'nda Haçlı ordusunu yendi.
- Yıldırım Bayezid Anadolu'da siyasi birliği sağladı ve 1402 yılında Ankara Savaşı'nda Timur'a esir düştü.
- Ankara Savaşı'ndan sonra 11 yıl sürecek olan Fetret Devri başladı, Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.
- 16:50Fetret Devri ve Çelebi Mehmet Dönemi
- Fetret Devri (1402-1413) Anadolu'da siyasi birliği bozdu, Osmanlı fethetmiş olduğu toprakları kaybetti ve İstanbul'un fethi gecikti.
- 1413 yılında Yıldırım Bayezid'in oğlu Çelebi Mehmet tahta çıktı ve Fetret Devri'ni bitirdi.
- Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı tarihinin ilk deniz savaşı Venediklilerle yapıldı ve kaybedilen toprakların bir kısmı geri alındı.
- 18:14İkinci Murat ve Fatih Sultan Mehmet Dönemi
- Çelebi Mehmet 1421'de vefat etti ve yerine oğlu İkinci Murat geçti, 1451 yılına kadar padişahlık yaptı.
- İkinci Murat 1444 yılında Edirne-Segedin Antlaşması'nı imzalayıp tahtı 12 yaşındaki oğlu Fatih Sultan Mehmet'e bıraktı.
- İkinci Murat 1444 yılında Varna Savaşı'nda Haçlı ordusunu bozguna uğrattı ve 1448 yılında İkinci Kosova Savaşı'nda Haçlıları yendi.
- 19:31Osmanlı Devleti'nin Kısa Sürede Büyümesinin Sebepleri
- Osmanlı Devleti'nin coğrafi konumu büyük avantaj sağladı; Bizans sınırında bulunması ve ticaret yolları üzerinde olması sayesinde gelir elde etti.
- Osmanlı Devleti uç beyliği olduğundan dolayı Moğol tehlikesinden uzakta güvenli bir bölgede bulunuyordu.
- Osmanlı Devleti yetenekli hükümdarlara sahipti; Orhan Bey, Osman Bey, Birinci Murat, Yıldırım Bayezid gibi zeki padişahlar vardı.
- 21:39Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu ve Politikaları
- Osmanlı Devleti kuruluş döneminde Bizans'ın ekonomik ve siyasi zayıflığından faydalanarak kısa sürede Bizans topraklarını fethetmiştir.
- Osmanlı Devleti'nde İslam'ı yayma ve Türk-Islam kültürünü yaymak için yapılan mücadelelere "gaza cihat" adı verilmiştir.
- Hoşgörü politikası ve Anadolu'da ve Balkanlarda birlik olmaması, güçlü devletler bulunmaması Osmanlı Devleti'nin kolayca güçlenmesini sağlamıştır.
- 22:31İskan Politikası
- İskan politikası, Osmanlı Devleti'nin Avrupa kıtasında yeni fethettiği yerlere Anadolu'dan Türk ailelerini getirip yerleştirmesi anlamına gelir.
- Bu politikanın amacı Türk-Islam kültürünü yaymak, nüfus dengesini sağlamak, isyan çıkmasını engellemek ve devletin kalıcılığını sağlamaktı.
- İskan politikası ile Balkan coğrafyasındaki boş ve çorak arazi tarım arazisi olarak değerlendirilmiş, vergi gelirleri ile hazineye ekonomik kazanç sağlanmıştır.
- 23:40İskan Politikasının Beş Temel Amacı
- İskan politikasının beş temel amacı: fethedilen yerlerin kalıcılığını sağlamak, nüfus dengesini sağlamak, Türk-Islam kültürünü yaymak, işsizliği önlemek ve asayişi sağlamaktı.
- İskan politikası, devletin uzun vadede orada kalıcı olmasını, nüfus dengesini sağlayarak devlete karşı yabancıların isyan etmesini önlemeyi hedeflemekteydi.
- İskan politikası, devletin kolayca avucunda tutabilmeyi ve buralarda kalıcı olabilmeyi amaçlıyordu.
- 25:47Osmanlı Ordusu Teşkilatı
- Osmanlı ordusu, kara kuvvetleri ve deniz kuvvetleri (donanma) olarak iki ana gruba ayrılır ve ordunun en büyük kısmını oluşturan kara kuvvetleri ordunun yüzde seksenini oluşturur.
- Kara kuvvetleri kapıkulu ordusu, eyalet askerleri (tımarlı sipahiler) ve yardımcı kuvvetler olarak üç gruba ayrılır.
- Kapıkulu askerleri kapıkulu piyadeleri ve kapıkulu süvarileri olarak ikiye ayrılır.
- 26:34Osmanlı Ordusunun Tarihsel Gelişimi
- Osmanlı Gazi döneminde ilk fetihler Alp Gazi ve ahilerden oluşan gönüllü askerlerle yapılmıştır.
- Orhan Bey döneminde yaya ve müsellem (atlı birlik) adıyla ilk düzenli ordu kurulmuştur.
- Murat döneminde kapıkulu ordusu adıyla yeni bir askeri teşkilat kurulmuş ve bu ordu devşirmelerden oluşmuştur.
- 27:07Devşirme Sistemi
- Devşirme sistemi, Osmanlı Devleti'nin gönüllü Hristiyan ailelerden alınan erkek çocukları hizmetine alması ve Türk göreneklerine göre yetiştirmesi anlamına gelir.
- Yetişen çocuklar acemi oğlanlar ocağı adı verilen askeri okula alınır, burada eğitim alır ve mezun olduktan sonra kapıkulu ordusunda görev alır.
- Kapıkulu ordusu padişaha bağlı, sadece başkentte bulunan, sürekli görev yapan ve üç ayda bir maaş alan askerlerden oluşur.
- 29:09Tımar Sistemi
- Tımar sistemi hem askeri bir sistem hem de toprak yönetimi ve işletilmesi sistemi olarak işlev görür.
- Yeni topraklar fethedildiğinde araziye katipler gönderilir, topraklar kaydedilir ve gelirlerine göre tımar, zeamet ve has olarak adlandırılan dilimlere bölünür.
- Bu araziler vezir, beylerbeyi, sancakbeyi ve sipahiler gibi devlet adamlarına ve savaşlarda başarı gösteren komutanlara on veya yirmi yıllığına geçici olarak verilir.
- 30:03Tımar Sisteminin Çalışma Prensibi
- Devlet, tımar topraklarını on veya yirmi yıllığına geçici olarak verir, asıl sahibi devlet olup sadece geçici olarak dirlik olarak verir.
- Toprakları işleten komutanlar vergiyi toplar, asker yetiştirir, maaşlarını verir ve eğitimini sağlar.
- Seferde mazeretsiz olarak katılmayan sipahilerin elinden tımarları alınır, ayrıca toprağın mazeretsiz olarak arka arkaya üç yıl boş bırakılması veya halka kötü davranılması da tımarların geri alınma sebebiydi.
- 30:58Tımar Sistemi
- Tımar sisteminde komutan veya devlet adamı, Adana Çukurova gibi bölgelerde 10.000 dönüm arazi köylülere dağıtır ve köylüler her yıl toprağı ekip biçmek zorundadır.
- Köylüler toprağı üç yıl üst üste boş bırakırsa, komutan toprağı geri alır ve köylülerden vergi toplayarak asker yetiştirir.
- Tımar sistemi ile üretimde süreklilik sağlanmış, devlet hazinesinden büyük bir yük kalkmış ve devletten para çıkmadan ülke güvenliği sağlanmıştır.
- 32:08Tımar Sisteminin Avantajları
- Tımar sisteminde yetiştirilen askerler bölgenin jandarması ve polisi olarak asayiş ve güvenliği sağlar.
- Tımar sistemi "ÜFGÖ" kodlamasıyla özetlenebilir: Üretim, Vergi, Güvenlik, Ordu.
- Bu sistem sayesinde üretimde süreklilik sağlanmış, vergiler düzenli toplanmış, bölgenin güvenliği sağlanmış ve savaşa hazır bir ordu devletten para çıkmadan oluşturulmuştur.
- 33:24Osmanlı Devleti'nin Ekonomik Yapısı
- Osmanlı Devleti'nin ekonomisi tarım, hayvancılık ve ticarete dayanıyordu, özellikle tarım ve hayvancılık.
- Osmanlı Devleti ipek yolu üzerinde bulunduğundan ve zamanla baharat yolu egemenliğine geçtiğinden ticari gelir elde ediyordu.
- Tarım toprakları devlete aitti ve tımar sistemiyle idare ediliyordu, tımardan elde edilen vergi gelirleri devlet hazinesinin önemli gelir kaynaklarından biriydi.
- 34:48Osmanlı Toplumunun Yapısı
- Osmanlı toplumu ikiye ayrılıyordu: yönetenler (seyfiye, kalemiye ve ilmiye) ve reaya (halk).
- Seyfiye sınıfı vezir, beylerbeyi, sancakbeyi gibi eyalet ve il valilerinden oluşuyordu.
- Kalemiye sınıfı nişancı, defterdar, katip gibi memurlardan, ilmiye sınıfı ise şeyhülislam, kazasker ve kadı gibi adalet, eğitim ve din görevlilerinden oluşuyordu.