Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tonguç Dershane tarafından sunulan, bir öğretmen ve Tonguç adlı bir öğrenci arasında geçen etkileşimli bir eğitim içeriğidir.
- Video, 7. sınıf sosyal bilgiler dersinin 1. dönem 1. yazılı sınavına hazırlık amacıyla iki ana konuyu kapsamaktadır: iletişim ve Osmanlı Devleti. İlk bölümde iletişim kavramı, önyargı, empati, etkin dinleme, ben dili ve sen dili gibi temel iletişim öğeleri anlatılırken, ikinci bölümde Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan İstanbul'un fethine kadar olan süreci, fetih politikaları, devşirme, iskan, istimalet politikası ve hoşgörü politikası ele alınmaktadır.
- Video, konu anlatımları ve örnek sorular çözerek yapılandırılmıştır. Ayrıca, İstanbul'un fethinde kullanılan şahi topları, Osmanlı ordusunun yapısı ve Balkanlar'daki iskan politikası gibi detaylar harita üzerinden açıklanmaktadır. Video, öğrencilere yazılı sınav hazırlığı için kitaptaki sayfaları ve meydan okuma testlerini yapmaları tavsiyesiyle sonlanmaktadır.
- 00:017. Sınıf Sosyal Bilgiler Yazılı Provası Tanıtımı
- Tonguç dershane, 7. sınıf sosyal bilgiler 1. dönem 1. yazılı provasını sunuyor.
- Yazılı provasında iletişim, önyargı, empati, medya, RTÜK, akıl işaretleri, doğru bilgi, hak, sansür ve Osmanlı Devleti konuları ele alınacak.
- Osmanlı Devleti konusunda devşirme, iskan, istimalet politikası, hoşgörü politikası ve gaza-cihat konuları detaylı olarak anlatılacak.
- 01:45Yazılı Hazırlığı ve Şampiyon Paketi
- Dersin sonunda yazılı meydan okumaları konulmuş ve öğrencilerin bunları çözmesi gerekiyor.
- Süper yazılı programı hem yazılı denemeleri hem de yazılı notları içeriyor.
- Şampiyon paketi alan öğrencilere yazılı notları ve yazılı denemeleri hediye ediliyor.
- 02:59İletişim Kavramı
- İletişim, duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır.
- İletişim üç şekilde olabilir: sözlü iletişim (konuşarak), sözsüz iletişim (jest ve mimiklerle) ve yazılı iletişim (mektup, elektronik posta).
- İletişimin temel öğeleri: kaynak, alıcı, ileti, iletişim kanalı ve geri bildirimdir.
- 04:22İletişimde Önemli Kavramlar
- Önyargı, bir kimse veya bir şeyle ilgili önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz bir bakış açısıdır.
- Empati, kişinin kendisini başkasının yerine koyarak onun duygularını anlamaya çalışmasıdır.
- Etkin dinleme, iletişim kurulan kişiyi yargılamadan, sözünü kesmeden, göz teması kurarak anlatılmak isteneni tam ve doğru biçimde anlamaya çalışmaktır.
- 06:10Ben Dili ve Sen Dili
- Ben dili, olumlu bir iletişim türüdür, anlaşmazlıkları azaltır, savunmaya itmez, yakınlaşmayı sağlar ve düşünceler ortaya koyar.
- Sen dili, olumsuz bir iletişim türüdür, yargılayıcı, suçlayıcı, eleştirici, kişiyi incitir ve kırar.
- Ben dili ve sen dili arasındaki fark, iletişimde kullanılan "ben" ve "sen" kelimelerinin kullanımıyla belirlenir.
- 07:15Olumlu ve Olumsuz İletişim
- Empati, kendimizi karşımızdakinin yerine koymak; önyargı ise olumlu veya olumsuz olmak üzere her iki durumda da olumsuz bir etkendir.
- Olumlu iletişim unsurları arasında göz teması, etkili dinleme, farklılıklara saygı, önyargısız olmak, "ben" dili kullanmak, beden dili ve kendini doğru ifade etmek bulunmaktadır.
- Olumsuz iletişim unsurları ise önyargılara, suçlamalara, öğüt vermeye, eleştirmeye, argo ve alay sözcüklerine, sözü kesmeye ve "sen" dili kullanmaya dayanmaktadır.
- 08:40Televizyon ve Akıllı İşaretler
- Televizyonlarda görülen akıllı işaretler, izleyicilere hangi yaş grubunun izleyebileceği ve içeriğin ne tür olduğunu göstermektedir.
- 7 yaş ve üzeri, 13 yaş ve üzeri, 18 yaş ve üzeri gibi işaretler, şiddet, korku, cinsellik ve olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar içeren içerikleri belirtmektedir.
- Genel izleyici kitlesi için peri bacaları şeklindeki işaret, herkesin izleyebileceği ve çocuklarda da izlenebilecek içerikleri göstermektedir.
- 09:32Kitle İletişim Araçları ve Kamuoyu
- Kitle iletişim araçları, medya, radyo, televizyon, gazete ve dergi gibi kitlelerle iletişim sağlayan basın yayın organlarının ortak adıdır.
- Medya, yaptığı haberlerle kamuoyu oluşturur; kamuoyu, toplumun medyadan aldığı bilgilere dayanarak oluşturduğu fikirdir.
- RTÜK (Radyo-Televizyon Üst Kurulu), radyo, televizyon ve genel ağ faaliyetlerini düzenlemek ve denetlemekle görevlidir.
- 10:37Kitle İletişim Araçlarının Zararları ve Yararları
- Kitle iletişim araçları bağımlılık yapabilir, zamanımızı boşa harcayabilir, kültürel yozlaşmaya neden olabilir, asosyalleştirebilir ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
- Yararları ise eğitim ve eğlence sağlama, dış dünyayı tanımamızı sağlama, kamuoyu oluşturma ve haber ve bilgi edinmemizi sağlamadır.
- 11:24Haklar ve Özgürlükler
- Hak, hukuk düzeni, kişileri tanımış olduğu yetkililerimizdir; eğitim alma, oyun oynama, gezme, yaşama ve barınma hakları gibi.
- Sansür, bazı fikirlerin, haberlerin ve sanat eserlerinin yazılıp yayılmasını kısıtlanması veya engellenmesidir.
- İletişime dayalı hak ve özgürlükler arasında haberleşme ücreti, özel hayatın gizliliği, düşünce özgürlüğü, haber alma hakkı, fikir özgürlüğü, bilgi edinme hakkı, ifade özgürlüğü ve haber yapma hakkı bulunmaktadır.
- 12:30Osmanlı Devleti'nin Güçlenmesi
- Osmanlı Devleti kısa sürede büyüdü, kaleleri fethetti ve haçlılarla savaşlar yaptı.
- Osmanlı'nın güçlenmesi için Bizans ve Balkanlar'ın zayıf durumu, coğrafi konumu, yetenekli padişahlar ve ahilerin desteği önemliydi.
- Ahiler, esnaf örgütü olarak bakkal, manav, kasap gibi mesleklerin bir araya geldiği, Kur'an okuyan ve birbirini koruyan önemli toplum mühendislerdi.
- 13:33Osmanlı'nın Kuruluşu ve Fetih Politikaları
- Osmanlı Devleti'nin kuruluşu Ertuğrul Gazi tarafından yapıldı, ancak devlet adı Osman Bey'e ait olduğu için "Osmanlı Devleti" olarak anılır.
- Osmanlı, fetihlerden sonra gaza ve cihad (kafirlerle yapılan savaş) dışında iskan (göçebe Türkmenlerin yerleştirilmesi) ve ismailet (hoşgörü) politikaları uyguladı.
- Osmanlı, fethettiği yerlerde insanlara zarar vermez, Hristiyanların kendi inançlarına göre yaşamasına izin verirdi.
- 15:12Osmanlı'nın Yönetim Sistemi
- Osmanlı'da millet sistemi vardı ve devlet Türk, Rum, Ermeni gibi etnik gruplara değil, Müslüman ve gayrimüslim olarak ayrılırdı.
- Divan-ı Hümayun (Meclis) bir danışma meclisiydi ve padişahın en büyük yardımcısı sadrazam, diğer yardımcıları nişancı, kazasker, defterdar, reisülküttap ve şeyhül ihsan'dı.
- Kaptan-ı Derya donanmanın komutanıydı ve donanmada çalışan askerlere levent denirdi.
- 17:03Osmanlı Ordusu
- Osmanlı ordusu kahraman bir orduydı ve toplar, yaya ordusu, atlı askerler, bombalar ve yeniçeriler (kapıkulu askerleri) içeriyordu.
- Yeniçeri ocağı, küçük yaşta yetiştirilmiş Hıristiyan çocukları Müslüman edip orduya kazandıran bir kurumdu.
- Tımarlı sipahiler ise toprak verilen eyalet askerlerdi ve topraktan elde ettikleri gelirlerle asker yetiştiriyorlardı.
- 18:09Osmanlı Tarihi
- Milli Eğitim Bakanlığı'nın örnek sorularında padişahların kimlikleri değil, yorumlama gerektiren bilgiler sorulmaktadır.
- Osman Bey bağımsızlığı ilan edip devletin kurucusu olmuş, ilk Osmanlı parasını basmış ve Bizans'a savaş yapmıştır.
- Orhan Bey Bursa'yı fethetmiş, Çimpe Kalesi'ni alarak karşıya geçişi sağlamış, ilk donanma kurmuş, ilk düzenli orduyu, ilk medreseyi ve ilk divan teşkilatını kurmuştur.
- 18:56Osmanlı Padişahları ve Fetihler
- I. Murat Edirne'yi alıp başkent yapmış, Haçlılarla ilk savaş yapmış ve Haçlıların üzerindeki haç işareti, Hazreti İsa'nın öldürüldüğü çarmıh anlamına gelmektedir.
- Yıldırım Beyazıt Anadolu'da siyasi birliği sağlamış, ancak Ankara Savaşı'nda yenilerek Fetret Devri'ne girmiştir.
- I. Mehmet Çelebi Fetret Devri'ni son vermiş, ikinci kurucu olmuştur.
- 20:14Fatih Sultan Mehmet ve Osmanlı'nın Yükselişi
- Fatih Sultan Mehmet 1453'te İstanbul'u fethetmiş, bu fetihle yeni bir çağa ve yükseliş dönemine girmiştir.
- Fatih Sultan Mehmet'in en önemli başarıları İstanbul'un fethi, Karadeniz'i Türk gölü yapması, Balkanlar'da büyük fetihler yapması ve Anadolu'da siyasi birliği sağlamaya çalışmasıdır.
- Yavuz Sultan Selim döneminde doğuya ilerleyerek Mısır, Suriye, Filistin ve Arabistan'ı almış, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Macaristan'ı almış ve Preveze Deniz Zaferi ile Akdeniz'i Türk gölü haline getirmiştir.
- 21:44İletişim ve Özellikleri
- İletişim, duygu, düşünce ve bilgilerin her türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır.
- İletişimin üç türü vardır: sözlü iletişim (konuşma), sözsüz iletişim (el hareketleri, jestler, mimikler) ve yazılı iletişim.
- Kişinin kendisini başkasının yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışmasına empati denir, önyargı ise bir kimse veya bir şeyle ilgili önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz düşüncedir.
- 24:17Atatürk'ün İletişim Anlayışı ve Medya Etkileri
- Atatürk etkin dinleme ve göz teması kurma yaparak kaliteli bir iletişim gerçekleştirmiştir.
- Medya araçları sosyal iletişim alanında değişim etkisi yaratmıştır; eskiden çocuklar sokakta oyun oynarken, şimdi evde dijital oyunlar ve sosyal medya ile vakit geçirmektedir.
- Medya araçlarının etkisiyle gerçek hayatta kurulan arkadaşlar yerini sanal arkadaşlara bırakmıştır.
- 25:42Özgürlükler ve Sorumluluklar
- Başkalarının kişisel bilgilerine ve hayatına saygı göstermek özel hayatın gizliliği ile ilgilidir.
- Kamu düzenine, kamu sağlığı ve ahlakına ya da başkalarının hak ve özgürlüklerine zarar vermemek ifade özgürlüğü ile ilgilidir.
- 26:30Osmanlı Devleti'nin Temel Kavramları
- Gayrimüslimlerle yapılan savaşa "gaza" denir ve Osmanlı Devleti'nin hızlı büyümesini sağlamıştır.
- Osmanlı Devleti'nde idari, mali ve askeri işlerin görüşüldüğü en yüksek yönetim kuruluna "divan" denir ve Orhan Bey tarafından kurulmuştur.
- Osmanlı'nın fethettiği bölgelerde Türk ailelerin yerleştirilmesi siyasetine "iskan" denir.
- 28:31Osmanlı'nın Siyasi Politikaları
- Osman Bey ile kardeşi Gündüz Alp arasındaki diyalogda, komşularla iyi geçinip dostluk kurma ve fethettiği yerleri mamur etme politikası vurgulanmıştır.
- Bu politika "istimalet" olarak adlandırılır ve Osmanlı Devleti'nin uyguladığı hoşgörü politikasının bir örneğidir.
- Osmanlı, fethettiği bölgelerde insanların dinine, diline, mezhebine ve yaşayışına karışmamıştır.
- 29:49Medya Okuryazarlığı
- Medya okuryazarlığı, bireylerin gazete, dergi, radyo, televizyon ve internet gibi mecralardaki bilgileri eleştirel bir gözle incelemelerini içerir.
- Kamuoyunun kasıtlı olarak yanlış bilgilendirilmesi amacıyla hatalı haberlerin yayıldığı durumlarda, yazılı, görsel ve içsel mesajların doğruluğunu sorgulamak önemlidir.
- Tarafsız ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinmek, eleştirel düşünceyi kullanarak doğru bilgiye ulaşmak için büyük önem taşır.
- 30:52Osmanlı'nın Büyümesinde Etkili Faktörler
- Osmanlı Devleti'nin Hıristiyan Bizans İmparatorluğu ile komşu olması, coğrafi konumunun önemli bir faktör olmuştur.
- Bizans'ın eski gücünden uzak oluşu, topraklarını Osmanlı Devleti'ne karşı savunmasını zorlaştırmış ve askeri olarak hızlı büyümesini sağlamıştır.
- Osmanlı'nın kısa sürede büyümesinde ekonomi, para, ticaret, yatırım, fabrika veya iş gibi faktörler etkili olmamıştır.
- 32:14İletişim ve İstanbul Kuşatması
- Hz. Ali'nin "Sözlerin en güzeli söyleyenin doğru söylediği, dinleyenin de yararlandığı sözdür" sözü, iletişimde doğruluk ve fayda ilkesine vurgu yapmıştır.
- Fatih Sultan Mehmet, İstanbul kuşatması sırasında büyük toplar döktürerek Bizans surlarını aşmayı hedeflemiştir.
- Bu toplar sayesinde Bizans surları yıkılmış ve Osmanlı Devleti İstanbul'u fethetmiştir.
- 33:44Topların Kuşatma Sürecine Katkıları
- Bizans'ın güçlü ve kalın surlarına karşı Fatih ağır toplar yaptırıp hazırlatıp surları yıktı.
- Toplar surlarda ağır hasaraya ulaşıp açılan bölgelerden Osmanlı askerleri içeri girdi.
- İstanbul'un fethi, dünyada daha önce hiç kimse yapamadığı bir başarıydı ve bu olay feodalite sisteminin sona ermesine ve büyük mutlak krallıkların kurulmasına neden oldu.
- 35:53Osmanlı'nın Balkanlardaki İskan Politikası
- Osmanlı Devleti, fethettiği topraklarda uyguladığı iskan politikasıyla Balkanlardaki Türk nüfusunu artırmış ve bölgenin demografik yapısını değiştirmiştir.
- Osmanlı, Hristiyan toprağını Türkleştirmek için yerleşik Türkleri ve göçebeleri Balkanlar'a yerleştirmiştir.
- Balkanlara camiler, medreseler, köprüler, hastaneler ve sosyal yapılar inşa edilerek bölgenin İslamlaşması ve bayındır hale gelmesi sağlanmıştır.
- 39:05Yazılı Hazırlık Önerileri
- Yazılı meydan okumaları için mutlaka soru cevapladıktan sonra yazılıyla alakalı meydan okumayı yapmak önemlidir.
- Şampiyon paketi alındığında hem şampiyon olunuyor hem de yazılı net denemeleri ve yazı notları hediye olarak geliyor.
- Sosyal bilgiler yazısına sayfa 56'dan başlayıp 65'e kadar gelmek gerekiyor ve yazı denemelerinde yazı ile alakalı soruları çözmek yeterli olacaktır.