Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Risk Yönetimi Derneği'nin Yönetim Sistemleri Uzmanlık Grubu tarafından düzenlenen bir webinar formatındadır. Sunucu, Risk Yönetimi Derneği'nde görev alan biri olup, konuşmacı olarak İlker Bey (Yıldız Teknik Üniversitesi mezunu, OB Yalın Lider Akademisi danışmanı) ve diğer uzmanlar yer almaktadır.
- Webinar, 5S işyeri düzeni konusunu iş güvenliği açısından ele almaktadır. 5S'in (ayıkla, düzenle, temizle, standartlaştır ve disipline et) temel prensipleri, uygulama adımları ve PUKÖ (planla, uygula, kontrol et, önlem al) döngüsü detaylı olarak anlatılmaktadır. Video, 5S uygulamalarının iş güvenliği, verimlilik ve kalite üzerindeki etkilerini örneklerle açıklamakta ve soru-cevap bölümleriyle katılımcı interaksyonunu sağlamaktadır.
- Sunumda ayrıca kapalı alanların düzenlenmesi, görsel yönetimin önemi, ergonomi ve hareket ekonomisi gibi konular ele alınmaktadır. Katılımcılar, 5S uygulamalarının sadece bir kavram değil, Lean yönetim sisteminin bir parçası olduğunu ve Türkiye'deki işletmelerin durumuna göre 4S veya 5S'in yeterli olabileceğini vurgulamaktadır. Mustafa Balan'ın geliştirdiği "yalın üretim" yöntemi ve Alman bir firma ile yapılan çalışma hakkında da bilgiler paylaşılmaktadır.
- 00:13Risk Yönetimi Derneği Tanıtımı
- Risk Yönetimi Derneği, 2006 yılında Hilal Hanım'ın kurduğu risk yönetimi grubu temelleri üzerine 2021 Ocak ayında dernek olarak faaliyetlerine başlamıştır.
- Dernek içerisinde 11 uzmanlık grubu ve 6 çalışma komitesi görev yapmakta olup, iş sağlığı, güvenliği, çevre ve halk sağlığı alanlarında sosyal sorumluluk anlayışıyla çalışmalar yapmaktadır.
- Yönetim sistemleri uzmanlık grubu ve Ankara Çalışma Komitesi'nde görev alan sunucu, Risk Yönetimi Derneği'nin sosyal medya hesaplarından ve YouTube kanalından takip edilebileceğini belirtmektedir.
- 01:30Sunucu İlke Bey Hakkında Bilgi
- İlke Bey, 2004 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümünden mezun olmuştur.
- 2005'ten itibaren uluslararası şirketlerde metot mühendisi, montaj ve lojistik yöneticisi, proses geliştirme yöneticisi olarak çeşitli görevlerde bulunmuştur.
- Son dört yılda OB Yalın Lider Akademisi'nde danışman olarak çalışmakta ve farklı sektörlerde verimlilik artışları, stok azaltmaları gibi projelerde görev almaktadır.
- 03:255S Sistemi Tanıtımı
- 5S sistemi, Japonca beş tane S harfi ile başlayan kelimelerden (ayıkla, düzenle, temizle, standartlaştır, disipline et) gelmektedir.
- Japon felsefelerinde olduğu gibi 5S sisteminde de PUKÖ (Planla, Uygula, Kontrol Et, Öğren) döngüsü söz konusudur ve sürekli gelişim sağlanması hedeflenmektedir.
- 5S sisteminin ilk ve en önemli amacı güvenli bir işyeri oluşturmak olup, iş güvenliği ve iş verimliliği arasında pozitif bir korelasyon olduğu vurgulanmaktadır.
- 07:305S Uygulamalarının Önemi
- 5S uygulamaları, güvenli, çalışanı destekleyen ve kalite, maliyet ve teslimat performansını arttıracak nitelikte çalışmalara ev sahipliği yapan bir işyeri oluşturmayı amaçlamaktadır.
- İş güvenliğinin sadece fiziki değil, moral ve motivasyon gibi ruhsal boyutları da olduğu vurgulanmaktadır.
- 5S uygulamaları, açık aksamlar, yetkisiz girişler, koridorların belirli olmaması gibi güvenlik açıklarını gidererek işyerlerini güvenli hale getirmektedir.
- 10:345S Uygulamalarının Pratik Örnekleri
- Kabloların toparlanması ve saklanması, elektrik kaçağı, düşme, kayma ve takılma gibi riskleri önleyerek işyerini güvenli hale getirmektedir.
- 5S uygulamalarının önce ve sonraki durumlarının karşılaştırılması, çalışanların çalışma ortamında daha iyi psikolojik durumda olmalarını göstermektedir.
- İş güvenliği ve iş verimliliği arasında pozitif korelasyon olduğu, çift el butonları gibi güvenlik önlemlerinin verimliliği düşürmediği vurgulanmaktadır.
- 13:14Hareketin Zihinsel Kontrolü ve İş Verimliliği
- Hareketin az zihinsel kontrolü yapılması işin verimliliğini artırır.
- Kontrollü yapılan hareketler daha yavaş çalışmayı tetikler ve verimliliği azaltır.
- İş güvenliği tehlikesi yaşandığında çalışanlar hareketlerini kontrollü yapmaya eğilim gösterirler.
- 15:52İş Güvenliği ve Verimlilik Arasındaki İlişki
- İş güvenliği, daha yavaş çalışmak veya daha verimsiz çalışmak anlamına gelmez.
- İş güvenliği ve verimlilik arasında pozitif bir ilişki vardır.
- Gereksiz hareketleri ortadan kaldırmak, kontrolü kolaylaştırır ve verimliliği artırır.
- 16:08Görsel Yönetim ve İş Güvenliği
- Görsel yönetim ve 5S yönetim tarzı birbirinden ayrılamaz ve birlikte faydalı olurlar.
- Kablo, hortum ve benzeri malzemelerin makaralarla toplanması kontrolü kolaylaştırır.
- Hatalı müdahaleleri önlemek için hattın yönü ve aktığı bilgisi görsel olarak belirtilmelidir.
- 19:415S Uygulaması ve Güvenlik
- Kaliteli, düşük maliyetli ve kısa zamanda yapılan işlerde iş güvenliği de önemli bir unsurdur.
- Şeffaf kaplı ekipmanlar, içeriği görebilmek için cam eklenerek ve ışıklandırma sistemi kurularak güvenli hale getirilebilir.
- Günlük sabah toplantı kültürü (AAAI) iş güvenliğini artırmak için önemlidir.
- 24:005S Uygulamasının Adımları
- 5S uygulamasının ilk adımı ayıklama (veya sınıflandırma) ile başlar ve gereksiz malzemelerden kurtulmayı amaçlar.
- Duvar ve sütun dipleri gibi kapalı yerlerdeki malzemeler en tehlikeli noktalardan biridir.
- Kapalı yerlerde disiplin oluşturulamazsa, kuruyan kimyasallar ve son kullanma tarihi geçmiş malzemeler gibi tehlikeler ortaya çıkabilir.
- 27:015S Çalışmalarının Entegre Yaklaşımı
- Ayıklama ve sınıflandırma adımlarına dahil olmayan açık kablo, sarkık kablo, kopmuş kablo gibi durumlar, özellikle spam geleneğinden gelenler için ayrı bir konu değil.
- 5S çalışmaları izole yapılan çalışmalar olmamalı, ihtiyaç ve uygun zamanda yapılmalı, böylece etkili ve kalıcı sonuçlar elde edilir.
- Otonom bakım veya iş verimliliğini artıracak çalışmalar yapıldığında, 5S çalışmalarına başvurmak zorunlu olmaktadır.
- 28:19Ayıklama ve Sınıflandırma Uygulamaları
- Ayıklanacak malzemeyi kırmızı kart denilen bir etiketle etiketlemek ve sınıflandırmak, bir liste oluşturup bu listeyi azaltmaya çalışmak bir uygulamadır.
- Hata kartı çalışması, yağ kaçağı, kırık parça, sarkık kablo gibi uygunsuzlukları etiketlemek için kullanılır ve hataları göze sokarak görselleştirmeyi amaçlar.
- Hataları sadece bakım ekibinin iş emri listesinde değil, fabrikayı gezerken de fark edilebilir şekilde gözünüzde tutmayı hedefler.
- 31:29Kapalı Alanların Düzenlenmesi
- Kapalı dolaplar ve terlikler gibi alanlar, içindeki garip görüntülerle karşılaşılmasından dolayı şeffaf hale getirilebilir.
- Özellikle ofislerde 5S çalışmalarında dolapların kapaklarını söküp atmak, örten yerlerin olmaması için önerilir.
- İş güvenliği açısından yangın alarm butonlarının, yangın dolaplarının ve elektrik panolarının önünün kapalı olması, ulaşılmasını zorlaştıran doğrudan etkileyen ve dikkat edilmesi gereken alanlardır.
- 33:26Yapısal Sorunların Çözümü
- Acil çıkış kapısının önünün kapalı olması gibi major hatalar, yapısal problemlerden dolayı çözülemeyebilir.
- Yapısal problemleri çözmeden 5S uygulaması yapmak pek mümkün değildir.
- Çalışanlar, evlerindeki gibi düşünebilirler; genellikle malzemeleri dip köşelere yerleştirirler, bu aynı şekilde firmalarda da uygulanabilir.
- 35:37Düzensizliğin Nedenleri ve Çözümleri
- Düzensizliğin bir nedeni işin dengesiz büyümesi veya "gecekondu" büyümesidir.
- Bazı sektörlerde "e yürü ya kulum" durumu oluşmuş, çok sıçramalı büyümüşlerdir.
- Bir firma sadece ekipman alarak kapasiteyi artırabilir, ancak kültür olarak büyümese, uzun ömürlü olma şansını yitirir.
- 37:46Hata Kart Uygulaması
- Hata kart uygulaması, kırmızı kart uygulamasına göre daha etkili olabilir.
- Hemen bertaraf edilebilecek veya karar verilebilecek küçük sorunlar için kırmızı kart kullanmak yerine hemen çözüme geçmek daha mantıklıdır.
- 5S ayıklama alanını tek parça yerine birkaç kısma ayırarak (atılacaklar, karar verilecekler, farklı bölümlere taşınacaklar) daha hızlı hareket etmek mümkündür.
- 39:33Düzenleme Adımı
- Düzenleme adımı, ayıklama adımı sonrası kalan malzemeleri yerleştirmek ve iş alanını düzenlemek için gereklidir.
- Malzemeler tanımlı, yerleri belirli ve miktarları belli olmalıdır; çünkü herkes rahatlıkla malzemeyi bulabilmeli, alabilmeli ve yerine koyabilmeli.
- Otuz saniye kuralı, istenen bir malzemeyi otuz saniye içerisinde bulup ilgili yerinden alabilmeliyiz anlamına gelir.
- 41:25Düzenleme Adımının Önemi
- Düzenleme adımında "bulması kolay, kullanması kolay ve yerine koyması kolay" sloganı önemlidir.
- Düzenleme adımı iş güvenliğini sağlar ve ergonomik stresi azaltır.
- Malzemeleri düzenlerken, malzemeyi kaldırmak ve dizini kırmak zorunda kalmamak için kayar raflar gibi sistemler kullanılmalıdır.
- 43:10Ergonomi ve Düzenleme
- Ergonomi, düzenleme adımındaki temel unsurlardan biridir ve doğru yere konumlandırma çok önemli bir noktadır.
- Hareket ekonomisine uygun bir şekilde düzenleme yapılmalıdır; en sık hareket gören ürünler daha kolay ulaşılabilmelidir.
- El aletleri için kolay ulaşma ve bulma, eksiklerini rahat görebileceğimiz şekilde düzenlemeler yapılmalıdır.
- 44:48Beş S Çalışmalarının Uygulanması
- Beş S çalışmaları izole edilmiş bir şekilde değil, çalışanların kronik problemler yaşadığı ve yapısal problemler olan yerlerde uygulanmalıdır.
- Beş S yaklaşımı, insanların davranışını değiştirmeyi amaçlayan davranış odaklı bir yaklaşım olarak kullanılır.
- İnsanların davranışını değiştirmek için yukarıdan aşağıya dayatarak değil, ihtiyaçlarını hissettirmek ve doğru davranışları doğru yönetmek gereklidir.
- 48:29Temizlik Adımı
- Temizlik adımı, kirlilik kaynaklarını yok etmeyi amaçlar; sürekli toz girmesine sebep olan yerleri ve yağ kaçağı olan yerleri tespit etmek önemlidir.
- Temizlik için neyi temizleyeceğimiz, kimin temizleyeceği, nasıl temizleyeceği, hangi araç gereçlerin kullanılacağı ve planlanmış şekilde yapılması gereklidir.
- Temizlik aynı zamanda temel bir bakım yöntemidir ve otonom bakım çalışmalarının ilk aşamaları ile başlar.
- 50:23Hata Kartı Uygulaması
- Hata kartı uygulaması, aksaklıklar görüldüğünde hata kartının asılması anlamına gelir.
- Hata kartı, kaçak, sarkık, kırık veya sökük olan yerleri işaretlemek için kullanılır.
- Dijital çözümlerle entegre edilen hata kartı uygulaması, barkodlar kullanılarak sisteme otomatik kaydedilebilir.
- 51:505S Yönteminin Adımları
- 5S yönteminin ilk adımda ayıklanmış ve sınıflandırılmış malzemelerle ilgili aksiyon listesi oluşturulurken, ikinci adımda düzenleme, etiketleme ve yerlerin çizilmesi gibi aksiyonlar planlanır.
- Üçüncü adımda temizlik alanları, temizlik sorumluları ve kirlilik kaynakları belirlenir, bu bilgiler yerleşim planlarında gösterilerek kirlilik kaynakları listeleri oluşturulur.
- 5S, işyeri düzenini sağlayan bir kaizen türüdür ve kirlilik kaynaklarını yok etmek birincil amacını taşır.
- 54:025S Uygulamasının Zorlukları
- 5S çalışması tüm imalatta aynı anda yapılması zor olduğundan hücreci bölüm bölüm ele alınabilir.
- 5S felsefesi edinilmiş alanların, düzenlenmiş malzemelerin alınıp tekrar yerine gelmemesi konusunda kültür meselesi vardır.
- İlk bir sene kültürel altyapının oluşmasına müsaade edilir, pilot bölgeler seçilir ve yaygınlaşma hızı önemlidir.
- 55:51Kontrol ve Standartlaştırma
- 5S uygulamasının ardından kontrol edip önlem alacağımız aşamaya geliriz.
- Kontrol listelerinde fazla veya eksik malzeme/ekipman, uygunsuzluklar ve yanlış yerde duran malzemeler tek bakışta anlaşılabilmelidir.
- Standartlar tamamlandığında geçici işaretlemeler kalıcı hale getirilir ve yerleşim planlarında gösterilir.
- 58:33Görsel Standartlar ve Güvenlik
- Sağlık ve güvenlik işaretleri yönetmeliği yayınlanmış olup, bu yönetmeliklerle görsel renk uyaranları aynı algılamaya itmektedir.
- Kırmızı renk uygunsuz malzeme, dur kaplan deseni tehlikeli alan, yeşil renk yürüme yolu gibi standartlar belirlenmiştir.
- Kapıların açılışlarına gerekli görseller koyularak alanlar belirlenir ve tüm tabelalar standartlaştırılır.
- 1:01:15Süreklilik ve Gelişim
- 5S'nin beşinci aşaması "süreklilik sağla/geliştir" olarak adlandırılır ve amacımız rutin kontrollerle standartlara uygun çalışmaların kontrol edilmesidir.
- Takım liderinin günlük, vardiya liderinin haftalık, bölüm sorumlularının aylık kontrolleri yapılır ve uygunsuzluklar raporlanıp aksiyonlar açılır.
- 5S, bir proje değil, bir kere örneği yapıldıktan sonra sürekli olarak uygulanmalıdır ve bazen bölümler arasında yarışmalar ve ödüllendirmeler yapılabilir.
- 1:04:595S Yönteminin Uygulanması
- 5S yöntemi, sadece beş adımlı bir uygulama olarak değil, yapısal problemlerin çözümüyle birlikte uygulanmalıdır.
- 5S yönteminin sadece belirli bölgede uygulanması, özellikle sürekli değişen stok seviyeleri ve palet hareketleri olan alanlarda etkili olmayabilir.
- 5S yönteminin doğru uygulanması için önce yapısal problemlerin çözülmesi gerekir, örneğin iş güvenliği ihlallerinin giderilmesi.
- 1:08:015S ve Diğer Yöntemler
- 6S ve 7S gibi kavramlar, 5S metodolojisine ek olarak verimlilik açısından düşünülebilir.
- Japon metodolojisinde 5S yerine 4S yeterli olabilir, özellikle disipline etmekte zorluk çeken toplumlarda.
- 5S metodolojisinde "S" (standardizasyon) adımı, ilk dört adımda otomatik olarak yer alır.
- 1:09:485S Uygulamasının Zorlukları
- Bir işletmede 5S uygulaması için öncelikle minimum emniyet gerekliliklerinin sağlanması gerekir, aksi takdirde otonom bakım uygulanamaz.
- 5S metodolojisinin 9'a kadar gidebileceği, hatta 11'e çıkartanlar bile olduğu belirtiliyor.
- 5S uygulaması sadece "5S yapacağım" diyerek değil, akışı iyileştirmek için yapılan çalışmaların doğal bir sonucu olarak gerçekleşmelidir.
- 1:13:37Türkiye'de 5S Uygulaması
- Türkiye'de 5S kültürünün geliştiği, ancak sektörün küçük alanlardan başlayıp büyüdüğü için uygulamalarda zorluklar yaşanabildiği belirtiliyor.
- Türkiye'de birçok işletme, büyüdükçe yeni alanlar kazanmasına rağmen, eski tesisat sistemlerini kullanmaya devam ediyor.
- 1:14:41Türkiye'ye Özel Sistemlerin Geliştirilmesi
- Konuşmacı, mevcut bilgilerin temel bilimi oluşturduğunu ve bizi aydınlattığını belirtiyor.
- Türkiye'de kendi yapımıza, sektörümüze ve gelişimimize uygun sistemler oluşturmanın zamanının geldiğini düşünüyor.
- 1:15:16Yalın Üretim Sistemi Hakkında Bilgi
- Yalın üretim dünyanın en kibirsiz yönetim ve üretim biçimi olarak tanımlanıyor.
- Mustafa Balan tarafından geliştirilen bu yöntem, tek parça, sürekli akışa ve kararlı akışı hizmet ettiyse "yalın üretim sistemi" olarak adlandırılıyor.
- Alman bir firma içinde yapılan bir dönüşüm çalışmasından sonra, toplantı alanı ve düzenleme çalışmaları yapılmış.
- 1:16:54Sistemlerin Uluslararası Tanımları
- Yalın üretim sistemi Uganda ve Amerika'da da aynı isimle biliniyor.
- Konuşmacı, isimlere takılmak yerine teknik geliştirmenin önemli olduğunu vurguluyor.
- Türkiye'ye ve kendi bünyemize uygun sistemler geliştirmenin büyük yarar sağlayacağını düşünüyor.
- 1:18:17Toplantının Sonucu
- Konuşmacı, beş saatte anlatılan bilgilerin bir saatte aktarılması zorlu olduğunu belirtiyor.
- Katılımcılara teşekkür ediyor ve bir sonraki görüşmeyi diliyor.