Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan teknik bir eğitim içeriğidir. Eğitmen, Huawei'de çalışmış bir teknisyen olarak deneyimlerini paylaşmakta ve Boğaç adında bir katılımcı da sorular sorarak etkileşim kurmaktadır.
- Video, 5G mobil sistemlerinin mimarisi, çalışma prensipleri ve teknolojik detaylarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerik, hücresel mobil sistemlerin gelişiminden başlayarak 5G'nin yüksek bant genişliği, düşük gecikme süresi gibi amaçlarını, FDM, OFDM ve MIMO gibi teknolojilerini, bağlantı işlemlerini ve ağ protokolleri hakkında bilgiler sunmaktadır. Ayrıca LTE ağ teknolojileri, frekans geçişleri ve optimizasyon teknikleri de anlatılmaktadır.
- Eğitim boyunca animasyonlar ve slaytlar kullanılarak 5G ağ bağlantı işlemlerinin aşamaları (raporlama, hazırlık, bağlantı kurma, veri transferi ve tamamlanma), paket akışları ve ağ protokolleri görsel olarak açıklanmaktadır. Video yaklaşık 1,5 saat sürmekte ve eğitmenin haftaya Aydın'da yeni bir eğitim sunacağı belirtilmektedir.
- 00:25Eğitim ve Konuşma Tanıtımı
- Konuşmacı, el ile başlayacağını ve daha sonra interra ile devam edeceğini belirtiyor.
- Ekran üzerindeki eğitimlerin listesini gösteriyor ve talep edilirse bunları da paylaşacağını belirtiyor.
- Temel özellikleri içeren eğitimlerin yaklaşık 15 gün sürdüğünü, ancak ana hatlarıyla bir saatte verilebileceğini söylüyor.
- 02:17Konuşmanın İçeriği
- Konuşmada hücresel mobil sistemlerin gelişimi, ELTE'nin gelişimi ve mimarisi, radyo access teknolojileri ve ELTE'nin amacı ele alınacak.
- ELTE'nin amacı, farklı standartların birleştirilmesi ve tek ELTE standardının oluşturulmasıydı.
- ELTE, 2G, 3G, 4G ve SDM standartlarını bir araya getirerek tek bir sistem oluşturdu.
- 04:16ELTE Mimarisi
- ELTE mimarisinde 2G ve 3G ile kıyaslandığında önemli farklar var; özellikle 2G'de bulunan BS (Base Station) kontrolü ve 3G'de bulunan RNC (Radio Network Controller) kontrolü ELTE'de bulunmuyor.
- ELTE'de kontrol görevleri eNB (Evolved Node B) tarafından yapılıyor ve bu sistem daha akıllı bir şekilde çalışıyor.
- ELTE'de kontrolü olmamasının avantajı, daha az bekleme süresi ve daha hızlı data paketleri iletimi sağlıyor.
- 07:17ELTE Ağ Mimarisi
- ELTE ağında E-UTRAN (Evolved Universal Terrestrial Radio Access Network) ve EPC (Evolved Packet Core) bulunuyor.
- E-UTRAN'da LTE access teknolojileri çalışıyor ve kesikli çizgiler sinyalleşmeyi, düz çizgiler ise data paketlerinin ilerlemesini gösteriyor.
- E-UTRAN ve EPC arasında E-UTRAN to EPC interface (E-UTRAN ile EPC arasındaki bağlantı) bulunuyor.
- 08:41EPC Mimarisi
- MME (Mobility Management Entity) aslında mobil yönetim birimi olarak adlandırılıyor ve kendi kendine karar veriyor.
- MME, E-UTRAN ile konuşarak kararlar veriyor ve uyguluyor, ancak E-UTRAN ile doğrudan sinyalleşme yapmıyor.
- MME, core network tarafındaki işleri hallediyor, sinyalleşme ve güvenlik kontrolü yapıyor, ayrıca otantikasyon işlemleri gerçekleştiriyor.
- 10:01Otantikasyon ve Takip Yönetimi
- HSS (Home Subscriber Server) abone bilgilerini tutuyor ve hangi servislerin kullanılabilir olduğunu belirtiyor.
- SIM kartında gömülü olan anahtar ve MME tarafından gönderilen anahtar kullanılarak otantikasyon işlemi yapılıyor.
- MME, abonelerin konumlarını takip ediyor ve tracking area'ları yönetiyor; abone bir tracking area'dan diğerine geçtiğinde bu bilgileri güncelliyor.
- 13:11EPC Fonksiyonları
- EPC, paket yönlendirmesi (routing) ve iletme (forwarding) yapıyor.
- EPC, transport level QoS mapping yaparak internete veya diğer ağlara çıkış kapısı olarak görev yapıyor.
- EPC, abonelere IP adresi atama yapıyor ve aynı anda birden fazla IP adresi destekleyebiliyor.
- 15:255G Teknolojisinin Amaçları
- 5G teknolojisinin yüksek bant genişliği amaçları arasında 20 bant genişliği için 300 megabit hizmeti ve 50 megabit indirme hızı sunulması hedefleniyor.
- 5G, 3G'e göre 30-35 kat daha iyi bir verimlilik sunuyor ve yüksek mobil hızlarda hizmet verme özelliğine sahip, 350-350 kilometre/saat hızlara kadar destek veriyor.
- 5G teknolojisi, 2G'den 3G'ye geçişte operatörlerin üzerindeki iş yükünü azaltmak için otomatik komşuluk tanımlama modülleri (MRO) ve otomatik optimizasyon özellikleri sunuyor.
- 20:035G Teknolojisinin Özellikleri
- 5G teknolojisi, ses hizmetlerini basitleştirmek için tasarlanmış ve daha az karmaşıklık sunuyor.
- 5G'de IP adresi, kullanıcı bağlantısı devam ettiği sürece veya kapsamı kaybedene kadar aynı kalıyor.
- 5G'de esnek bant genişliği özelliği sunuluyor; 1.40 megahertz'ten 3, 5, 10, 15 megahertz'e kadar değişik bant genişlikleri tanımlanabiliyor.
- 22:10Modülasyon ve Çoklu Erişim Teknikleri
- 5G'de modülasyon teknolojisi daha dinamik kullanılıyor ve QPSK, 16QAM, 64QAM, 256QAM gibi kodlamalar kullanılıyor.
- FDM (Frekans Paylaşımlı) teknolojisinde her kullanıcıya farklı frekans verilerek kullanıcılar ayrıştırılıyor.
- TDM (Zaman Paylaşımlı) teknolojisinde tek bir frekans kullanılarak her kullanıcı farklı zaman aralıklarında erişim sağlıyor.
- 25:15OFDM ve MIMO Teknolojileri
- OFDM teknolojisinde kart bantlar yok, taşıyıcılar akordeon gibi sıkıştırılmış ve aynı bant genişliğinde daha fazla taşıyıcı yerleştirilebiliyor.
- MIMO teknolojisinde birden fazla anten kullanılarak veri iletimi yapılıyor, örneğin 2x2 MIMO'da verişte ve alışta her ikisinde de iki anten kullanılıyor.
- MIMO teknolojisi, radyo şartları iyi olduğunda farklı paketler göndererek veri hızını artırırken, şartlar kötü olduğunda aynı paketi birden fazla antenden göndererek kapsama performansını iyileştiriyor.
- 30:58Modülasyon Teknikleri ve Duyarlılık
- Modülasyon tekniği, enterferans seviyesine göre değişiyor; radyo şartları iyi olduğunda 64QAM kullanılarak tek bir sembolden 6 bit taşıma sağlanıyor.
- QAM modülasyon tekniği, enterferansa karşı daha az duyarlı bir yöntem çünkü sinyal belirli bölgelerde bulunuyor ve bunlar baz istasyon tarafından daha kolay anlaşılıyor.
- PSK modülasyon tekniği, enterferansa karşı daha duyarlı bir yöntem çünkü sinyalin faz ve genliği değişebiliyor ve bu durumda doğru bitin tespiti daha zor oluyor.
- 32:38Sequity Index ve Veri Gönderimi
- Sequity index, 15 farklı indeksi rapor eden bir sistemdir ve SSK kullanıcısı 15'te 64 puan kullanmaktadır.
- Gönderilen verinin %93'ü data, %7'si ise koruma bitleridir; teorik hesapta 6 ile çarpılmalı, ancak daha doğru sonuç için 5,55 ile çarpılmalıdır.
- 33:43Inter-Cell Interface Koordinasyonu
- Inter-cell interface coordination, baz istasyonları arasında farklı frekans bantları kullanarak enterferansı önlemeye yarayan bir tekniktir.
- Baz istasyon merkezindeki kullanıcılar (centerlar) bantın 2/3'ünü, kenar kullanıcılar ise 1/3'ünü kullanır.
- Bu yöntem hem güç avantajı sağlar hem de farklı frekans kullanımı sayesinde enterferansı önler.
- 35:43Kapsama Geliştirme Özellikleri
- Kapsama geliştirme özelliği, %30 kapsama geliştirmeye yarayan bir özellik olup, her milisaniyede aynı paketin tekrarlanmasını sağlar.
- LTE'de data paketi 16 kere tekrarlanarak 6-12 dB kapsama kazancı elde edilirken, 8 kere tekrarlanırsa 9 dB kazanç sağlar.
- 38:24Carrier Aggregation
- Carrier aggregation, farklı bantlardan (800, 1800, 2600 gibi) bantları birleştirerek daha geniş bant genişliği elde etmeyi sağlar.
- LTE'de 5 tane 20 MHz bant genişliği birleştirilebilmekte ve toplam 100 MHz bant genişliği tek kullanıcıya verilebilmektedir.
- 41:41Mobility Management
- Mobility management, LTE'de iki durumdan oluşur: connected state ve idle state.
- Connected state'de iki tür mobilite vardır: handover ve redirection.
- Handover, network tarafından kontrol edilen bir geçiş işlemidir, redirection ise kullanıcıya bir network'ten diğerine geçiş yapma talimatı verilir.
- 44:05Handover Fazları
- Handover işlemi beş farklı faza ayrılmıştır: before handover, handover preparation, handover execution, handover completion ve after handover.
- Handover işlemi sırasında, kullanıcı önceki bağlantısını korurken yeni hedefe geçiş yapar ve işlem tamamlandığında eski duruma döner.
- 45:26Handover Animasyonu
- Handover işlemi, kullanıcı hareket halinde olduğunda ve hedef alanına ulaştığında başlar.
- Hedef alanda iki sinyal birbiriyle çekişir, biri zayıflarken diğeri güçlenir ve bu durum bir olay (event) olarak raporlanır.
- 48:05Raporlama ve Karar Verme Aşaması
- Port içinde iki şey raporlanıyor: Physical Cell ID (PCI) ve sinyal seviyesi, bu bilgiler hem servis cell için hem de komşuları için raporlanıyor.
- Raporlama aşamasında default olarak dört sel hücre raporlanıyor, ancak maksimum sekize kadar çıkarılabilir.
- Karar verme aşamasında en az bir rapor yeterli olup, hem doğru karar verecek ve hangi hücreye bağlanacağını söyleyecek.
- 49:18Hazırlık Aşaması
- Hem doğru, kimlerin hangi security algoritmalarını desteklediğini ve yeteneklerini gönderiyor.
- Targıt access için 10 paket üzerinden bağlantı kuruluyor ve bu bağlantıya access bağlantısı deniyor.
- Hem doğru, access ile arasında bağlantı kurulurken anahtarlar üretiyor ve bunları kullanarak güvenlik sağlıyor.
- 51:22Bağlantı Kurulumu
- Hem doğru olumlu bir yanıt döndürüyor ve APK linki oluşturuyor, böylece hem doğru ile targıt arasında bağlantı kuruluyor.
- Altın transport kanalı kuruluyor ve hem doğru, bu bağlantıyı sağlayabileceğini kontrol ediyor.
- Targıt'a spesifik radyo network temp (SRNT) veriyor, böylece iletişimi sağlayabilecek.
- 54:05Tünel Oluşturma
- Hem doğru ve targıt arasında tanımlama dairesi oluşturuluyor ve tünel kuruluyor.
- Her iki taraf da birbirlerine verilen ID'lerle tüneli tanımlıyor ve bu tünel sadece o kullanıcı için ayrılmış oluyor.
- Tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra E1 aşamasına geçiliyor.
- 55:33Bağlantı Onayı ve Senkronizasyon
- Connection reconfration request gidiyor ve hem doğru bağlantı başlatıyor.
- Hem doğru, bağlantı kurulduğunda sos olayını kesiyor ve artık gelen paketler targıt bulanmak zorunda kalıyor.
- Targıt, senkronizasyon için access kanalı üzerinden paketler gönderiyor.
- 59:19Veri Transferi
- Hem doğru, targıt üzerinden paketler göndermeye başlıyor ve senkronizasyon kanalı üzerinden baz istasyona ulaşıyor.
- Targıt, hem doğru'ya AP allocation yapıyor ve hangi resource bloklarını kullanabileceğini belirtiyor.
- Hem doğru, hem alt hem de download yaparak veri transferi gerçekleştiriyor.
- 1:04:30Tamamlama Aşaması
- Komple aşamasında pet switch ile birlikte başlıyor ve hem doğru devreden çıkarılıyor.
- Targıt, hem doğru ile arasındaki bağlantıyı devreden çıkarıp, kendisine doğru yönlendiriyor.
- Bu işlemle hem doğru tam olarak devreden çıkarılıyor ve targıt tamamen aktif hale geliyor.
- 1:05:21X2 Interface Bağlantısı
- X2 interface, fiziksel olarak iki nokta arasında sağlanan bir bağlantı değil, lojik olarak var olan bir bağlantıdır.
- Bu bağlantı muhtemelen routerlar ve transport network üzerinden gerçekleşmektedir.
- Bu bağlantı pratikte doğrudan bir bağlantı değil, lojik olarak iki ağ arasında haberleşme sağlar.
- 1:07:25Üçüncü Adım
- ESK (Evolved Serving Node) ve TART (Target Node) arasında bir path kurulmuştur.
- ESK, gelen paketleri artık source node değil, target node olarak göndermektedir.
- Polis şarjı kontrolü de yapılmış ve modify response verilmiştir.
- 1:09:42Paket Geçişleri
- SAR (Serving Node) ve EMM (Evolved Mobility Management) arasında sarı paketler geçmiştir.
- SAR, EMM'a son paketi yolladığını ve artık tablet göndermeyeceğini haber vermiştir.
- TART paket yollamaya başlamış, ancak EMM boşaltılmadığı için paketler devam etmiştir.
- 1:11:39İşlem Tamamlanması
- Tüm paketler gönderilmiş ve sistem normale dönmüştür.
- EMM'den peswitch'e pes talebinin gerçekleşti bilgisi gelmiştir.
- Sistemde artık gereksiz bağlantılar kalmamıştır.
- 1:12:37LTE Optimizasyonu ve Ölçüm Süreci
- LTE optimizasyonunda YUI'nin tüm kaynakları ve bağlantıları serbest bırakılarak veriler gönderilmektedir.
- Komple kol flow'da animasyonda görülen her şey, kimin kime ne gönderdiği ve mesajlaşma süreci takip edilebilmektedir.
- A1 ve A2, ölçümü başlatan veya durduran özel eventlerdir, diğerlerinin hepsi doğru tetikleyen eventlerdir.
- 1:15:13Interfreans Ölçümü ve Önemi
- Interfreans ölçümleri, aynı frekansta olduğu sürece devamlı yapılabilecek ve raporlanabilen ölçümlerdir.
- Gap management (frekans değiştirmek) tru düşürdüğü için ne zaman başlatıp ne zaman duracağı önemlidir.
- A3, A4 ve A5 eventleri sinyal kalitesi (sinyal seviyesi) ölçümünden tetiklenir ve komşu ağındaki sinyal seviyesi değerlendirilir.
- 1:19:56Ölçüm Süreci ve Performans
- Ölçüm 40 mili saniyede bir yapılmakta ve farklı frekanslara gidip gelme işlemi 6 mili saniye içinde tamamlanabilmektedir.
- Ölçüm sırasında sadece ölçüm yapılabilmekte, upload ve download işlemleri ölçümler arasında gerçekleştirilebilmektedir.
- Bu süreçte tru düşüşü gözlemlenmemekte, bu da önemli bir optimizasyon özelliğidir.
- 1:21:21Eğitim Detayları ve Gelecek Planları
- Eğitim yaklaşık 1 saat 20 dakika sürmüş ve haftaya Aydin konusunda yeni bir eğitim yapılacaktır.
- Eğitmen, hazır slaytları paylaşabileceğini ve yeni sorular için haftaya cevap verebileceğini belirtmiştir.
- Haftaya Perşembe günü saat 8'de Aydin konusunda yeni bir eğitim yapılacağı ve bu eğitimde daha az sürede bitirileceği belirtilmiştir.