Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Efsane TV'de yayınlanan bir tarih anlatımıdır. Sunucu, 24 Ocak 1980 kararlarını ve sonuçlarını detaylı şekilde incelemektedir.
- Video, Süleyman Demirel'in başbakanlığı ve Turgut Özal'ın danışmanlık yaptığı hükümetin ekonomik politikalarını ele alarak başlıyor. 24 Ocak kararlarının IMF tarafından hazırlanan ekonomik istikrar programı olduğu, Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisine geçişini ve uluslararası sermayeye eklemlenmesini amaçladığı anlatılıyor. Programın uygulanmasının Türkiye'nin gelir dağılımını bozduğu, faizle beslenen bir sermaye grubu oluşturduğu ve 12 Eylül darbesinin ekonomik bir darbe olduğu vurgulanıyor.
- 00:1224 Ocak Kararlarının Arka Planı
- Süleyman Demirel'in başbakan olduğu ve Turgut Özal'ın danışmanlık yaptığı hükümet, yanlış ekonomik politikalar sonucu ekonomik olarak dışarıdan gelecek 70 cent'e muhtaç hale gelmiş, yüksek enflasyon oranları oluşmaya başlamış ve toplumsal kaosa neden olmuştur.
- 1979'da başbakan Süleyman Demirel, başbakanlık müsteşarlığına getirdiği Turgut Özal'a yeni bir ekonomik istikrar programı hazırlama görevi vermişti.
- IMF tarafından hazırlanan bu program 24 Ocak 1980'de kamuoyuna duyuruldu.
- 01:1024 Ocak Kararlarının İçeriği
- Program, IMF'nin daha önce yaptıramadığı istekleri içeren programla Türkiye tek taraflı olarak yabancı sermayeye açılıyor, tarım, ticaret ve sanayide ulusal hedeflerden vazgeçiliyor ve günlük kur uygulamasına geçilerek Türk lirasındaki değer kaybı sürekli hale getiriliyordu.
- Faizler yükseltiliyor, milli kambiyo rejiminden vazgeçiliyor, dış alım serbest kılınıyor, kotalar kaldırılıyordu ve kamu yatırımları kısıtlanıyordu.
- Kamu iktisadi teşekküllerin özelleştirilmesinin önü açılıyordu, temel ürünlerde destek fiyatları kaldırılacağı, tarım ürünlerindeki taban fiyatlarının sınırlanacağı açıklanıyordu.
- 01:49Programın Sonuçları ve Etkileri
- Program açıklandıktan sonra 1980 yılı başında 47 TL olan ABD doları, yıl sonunda 90 liraya çıkmıştı.
- Bu istikrar programı temel olarak Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisine geçmesini ve uluslararası sermayeye eklemlenmesini sağlamayı amaçlıyordu.
- Türkiye sermaye hareketlerini serbest bırakarak kapılarını yabancı para girişine tümüyle açmıştır ve bu dönem iç ve dış borçlanmaya girişin yani neoliberalizme girişin dönemidir.
- 02:23IMF'nin Sömürge Uygulamaları
- 24 Ocak kararları ve daha sonraki yıllarda bilinen 15 günde 15 yasa, halk arasındaki deyimiyle Kemal Derviş yasaları olarak bilinen yasalar IMF'nin sömürge uygulamalarıdır.
- IMF'nin hedefi, hedef ülkenin ekonomisini mümkün olduğu kadar liberalleştirip, özellikle o ülke pazarlarına dünyanın gelişmiş ülkelerin sanayi malları ve sermayesinin kolayca girmesini sağlamaktır.
- Ulus-devlet, uluslararası kuruluşların denetim ve yönetimine sokulduğu takdirde ulusal varlıklarını yitirir ve sömürge vaziyetine geçer, bağımsız ve ulusal bir ekonomi izlemek hayal olur.
- 03:19Ekonomik ve Sosyal Etkiler
- Türkiye'de gelir dağılımının bozulmasında en büyük etki 24 Ocak kararları ve sonrasında uygulanan ekonomik politikalardır.
- Faizle beslenen bir sermaye grubu oluşmuştur, paradan para kazanma dönemi başlamıştır ve yerli ve milli sanayicinin ucuz kredi bulmasının önü kesilmiştir.
- Dışarıdan alınan dış borçların giderek artması, yüksek işsizlik oranlarının oluşması, yağ ve tüp kuyruklarının oluşması gibi olaylar ve artan kutuplaşma ve sokak olayları 12 Eylül 1980 darbesini beraberinde getirmiştir.
- 04:1312 Eylül Darbesi ve Ekonomik Etkileri
- 1980 darbesi siyasi bir darbe olduğu kadar ekonomik de bir darbedir, ulusal bağımsızlığa yapılan bir saldırı ve küresel sermayeye tümüyle açılma eylemidir.
- 24 Ocak kararları 12 Eylül gibi bir demir yumrukla uygulanmaya devam etmiştir.
- Darbe yönetimi 24 Ocak kararlarına müdahale etmeyip aynen devam ettirmiş ve bu programın bir nevi teminatı olmuşlardır.