Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ortaöğretim Genel Müdürlüğü'nde görevli coğrafya öğretmeni Belizar Parlak tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir. Öğretmen, Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YÖK) soru çözümleri kapsamında 2024 Temel Yeterlilik Sınavı Sosyal Bilimler Testi'ndeki coğrafya sorularını çözmektedir.
- Videoda toplam beş soru çözülmektedir. İlk dört soru atmosferin etkileri, bitki örtüsü, nüfus piramitleri ve haritalar ile ilgilidir. Son soru ise Türkiye'de gerçekleşen afetlerle ilgili olup, kütle hareketleri, su baskınları ve çığ olayları hakkında bilgiler içermektedir. Her soru için detaylı açıklamalar ve doğru cevaplar verilmektedir.
- Videoda ayrıca Türkiye'nin farklı bölgelerindeki afet durumları karşılaştırılmakta ve sorunun doğru cevabının "yalnız üç" olduğu, C seçeneğinin doğru olduğu belirtilmektedir.
- Yükseköğretim Kurumları Sınavı Soru Çözümleri
- Ortaöğretim Genel Müdürlüğü'nde görevli coğrafya öğretmeni Belizar Parlak, 2024 Temel Yeterlilik Sınavı Sosyal Bilimler Testi Coğrafya sorularını çözecektir.
- Doğal sistemler atmosfer, litosfer, hidrosfer ve biyosfer olmak üzere dört farklı ortamdan oluşmakta ve bu ortamlar birbirleriyle çeşitli şekilde etkileşimde bulunmaktadır.
- 00:18Atmosferin Etkileri
- Atmosfer canlı yaşamı için gerekli olan gaz bileşenlerini sağlar; yaklaşık %78 azot, %21 oksijen, %1 karbondioksit ve su buharı gibi gazları bünyesinde barındırır.
- Güneş enerjisinin doğrudan yeryüzüne ulaşmasını atmosferin varlığı nedeniyle söz konusu değildir; atmosfer yüzeyinden ve bulutlardan belirli bir oranda doğrudan yansıma yaşanmaktadır.
- Göktaşlarının yeryüzüne ulaşmasını büyük oranda engeller; göktaşları atmosfere girdikten sonra artan sürtünme nedeniyle ufalanmaya maruz kalır ve mezosfer katmanında büyük oranda ufalanır.
- 03:03Bitki Dağılımı
- Bitki örtüsünün bir dağ yamacı boyunca değişmesinde sıcaklık ve yağış şartları en önemli etkenlerdir; yağış miktarı orman alt sınırını, sıcaklık ortalaması ise orman üst sınırını belirler.
- Kıyı çizgisinden itibaren ihlamur, kayın gibi nem ve yağış isteği fazla olan, ılıman bölgeleri seven ve kış mevsiminde yaprağını döken ağaç türleri görülür.
- Profilin üst kısımlarına doğru çıkıldığında ladin ağaçlarına rastlanır; bu ağaç türü nemli toprakların görüldüğü serin ve bol yağışlı alanlarda rahat bir şekilde gelişim gösterir.
- 05:07Nüfus Piramitleri
- Tabanı geniş, tavan kısmı dar olan piramitler az gelişmiş ülkelere, taban kısmı dar, tavan kısmı geniş olan piramitler ise gelişmiş ülkelere aittir.
- Çalışan nüfus bir ülkede 15-64 yaş arasındaki nüfusu ifade eder; N ülkesinin 15-64 yaş aralığındaki nüfus oranı K ülkesine göre daha fazladır.
- Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıdır; gelişmiş ülkelerde ortanca yaş yüksek değerlerde olmalıdır.
- 08:17Şekilsel Bölgeler
- Şekilsel bölgeler, sahip oldukları doğal ve beşeri özellikler dikkate alınarak dünya üzerinde oluşturulabilir ve aynı zamanda birden çok şekilsel bölge içerisinde yer alabilir.
- Haritada kırmızı renkle gösterilen alan Afrika kıtasının kuzeyinde yer almaktadır; burada dünyanın en büyük çölü olan Sahra Çölü bulunmaktadır.
- Bu alan çöl bölgesi, seyrek nüfuslu bölge, az gelişmiş bölge ve İslam kültür bölgesi içerisinde yer alır, ancak karstik yer şekilleri bölgesi içerisinde yer almaz.
- 10:23Türkiye'de Afetlerle İlgili Doğru İfadeler
- Türkiye'de gerçekleşen afetlerle ilgili üç ifade değerlendirilmektedir.
- Kütle hareketleri en çok Yıldız Dağlarının güneye bakan yamaçlarında gerçekleşmektedir ifadesi yanlıştır, çünkü Karadeniz kıyıları boyunca uzanan dağ sıraları içerisinde Doğu Karadeniz kıyıları kütle hareketleri açısından Türkiye'nin en riskli yerlerini oluşturmaktadır.
- Çukurova çevresinde su baskınlarının gerçekleşme sıklığı Tuz Gölü çevresine göre azdır ifadesi yanlıştır, çünkü Çukurova'nın konumu nedeniyle Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin Akdeniz'e ulaştığı kısımda yer alması baskın riskini artırırken, Tuz Gölü çevresi akarsu ağın sıklığı açısından daha zayıf durumdadır.
- Tunceli ilinde çığ olaylarının gerçekleşme sıklığı Sivas iline göre daha fazladır ifadesi doğrudur, çünkü Tunceli ilinin Sivas'a göre yer şekilleri daha engebeli ve iklim özellikleri yönünden daha sert bir karaktere sahip olması çığ afetinin daha sık yaşanmasına neden olmuştur.