Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Özengedik, Özlem Güzeler, Esin Tavlav ve Aydan Özdemir'in araştırmasıyla hazırlanmış, 1,5 saat süren bir tarih belgeselidir. Bülent Ecevit, Kemal Derviş, Erdal İnönü, Cumhurbaşkanı Sezer gibi siyasi figürler belgeselde yer almaktadır.
- Video, 2000-2002 yılları arasında Türkiye'de yaşanan önemli olayları kronolojik olarak anlatmaktadır. Ekonomik kriz, 11 Eylül saldırıları, siyasi gelişmeler, Fazilet Partisi'nin kapatılması, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin kuruluşu, Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okan'ın suikastı ve Türkiye'nin Avrupa Birliği uyum çalışmaları gibi önemli olaylar ele alınmaktadır.
- Belgeselde ayrıca esnaf eylemleri, ölüm oruçları, Telekom krizi, sağlık bakanının bekaret testi uygulaması, Salkım Hanım'ın Taneleri filmi hakkındaki tartışmalar ve İstanbul Üniversitesi rektörlüğünün seçimi gibi toplumsal ve siyasi olaylar da detaylı şekilde incelenmektedir.
- 32 Gün Programı Tanıtımı
- 32 Gün programı, 2001 yılı Türkiye'si hakkında 15,5 saatlik bir doküman olup, ekonomiden siyasete, sanattan spora kadar her konuyu kapsıyor.
- 2001 yılı, dünya için 11 Eylül saldırısı ve Türkiye için cumhuriyet tarihinin en derin ekonomik krizlerinden biri olan 19 Şubat kriziyle anılıyor.
- Program, Özengi Özengedik, Özlem Güzeler, Esin Tavlav ve Aydan Özdemir'in araştırmasıyla hazırlanmış ve 365 günün öyküsünü anlatıyor.
- 01:22Yılbaşı ve İlk Olaylar
- Yılbaşı kutlamaları Taksim Meydanı'nda protestolarla başladı, ancak o yılın ekonomik krizin damgasını vuracağına henüz kimse dikkat etmiyordu.
- Beyaz Enerji operasyonuyla eski bakan Bir Sel Sönmez ve dört bürokrat gözaltına alındı, ancak operasyonun sorumluluğu konusunda tartışmalar çıktı.
- Kayseri'de eğitim uçuşu yapan nakliye uçağı düştü ve üç personel şehit oldu, bu olayın aynı yılın sonlarında ülkenin karabasanı olacağını gösteriyordu.
- 02:19Önemli Olaylar ve Suikast
- Cumhurbaşkanı Sezer'in ikinci kez atamadığı Yargıtay Başsavcısı Vural Savaş, zehir zemberek bir açıklamayla görevinden ayrıldı.
- Petrol Ofisi'nin özelleştirilmesi Türkiye'yi Dünya Özelleştirme Ligi'nde 11. sırada yer aldı.
- Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okan, şoförü ve dört kuruması suikaste kurban gitti; saldırıda 20 kakof tüfek kullanılmış ve teröristler yakalanmadan kaçtı.
- 04:16Ekonomik ve Siyasi Olaylar
- 2001, bankalar ve bankacıların çokça konuşulduğu bir yıl oldu; Egebank, Sümerbank, Yaşar Bank, Bank Kapital ve Yurtbank birleştirildi.
- Meclis iç tüzük değişikliklerinin görüşüldüğü sırada çıkan kavgada DP Şanlıurfa milletvekili Fevzi Şanlıoğlu kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.
- TL, Guinness Rekorlar Kitabı'nda en değersiz para seçildi ve 19 Şubat krizi öncesinde enflasyon %28'e kadar düştü.
- 05:25Siyasi Krizler ve Suç Olayları
- İskender Paşa Dergahı Şeyhi Esad Coşan, Avustralya'da trafik kazası sonucu yaşamını yitirdi ve cenazesi siyasi bir krize dönüştü.
- Susurluk davası sanıkları ile ilgili dava dört yıl sonra sonuçlandı; Korkut Eken ve İbrahim Şahin altı, diğer sanıklar ise dört yıl hapis cezası aldılar.
- Türkiye'nin üçüncü GSM operatörü Arya oldu ve devlete 2,5 milyar dolar kazandıran bu ihale gerçekleşti.
- 07:18Ekonomik Kriz
- 19 Şubat'ta Cumhurbaşkanı Sezer, Başbakan Ecevit'in önüne anayasa kitapçığı fırlatarak kriz patladı.
- Bir gecede Merkez Bankası'ndan çıkan para 4,90 milyar dolara ulaştı, borsa %14,60 değer kaybetti ve faizler %800'e fırladı.
- Krizin bir gecelik olmadığı belirginleşti; yabancı yatırımcılar hızla Türkiye'yi terk ederken, Merkez Bankası'ndan çıkan para miktarı 7,60 milyar dolara yükseldi.
- 08:31Krizin Tavanı ve Sonuçları
- 21 Şubat'ta kriz tavan yaptı, faizler %7.500'e kadar fırladı ve Türkiye dövizde çıpa sisteminden vazgeçerek dalgalı kur'a yöneldi.
- 22 Şubat'ta dolar 964 bin liraya, 23 Şubat'ta ise 1 milyon lirayı geçti.
- Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel ve Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp görevlerinden ayrıldı.
- 09:23Krizin Sonrası ve Ekonomik Durum
- Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Kemal Derviş Türkiye'ye geldi ve ekonomiden sorumlu devlet bakanı olarak kabineye girdi.
- Derviş, yeni istikrar programının yazımını, devletin harcamalarına çeki düzen verilmesini ve IMF ile yeni kredi görüşmeleri ile işe başladı.
- 19 Şubat krizi, ekonomi %9,30 küçülmesi, 2 milyona yakın insan işsiz kalması, 400 bin iş yeri kapanması ve enflasyonun %81'i bulmasıyla cumhuriyet tarihinin en ağır dönemlerinden biri olarak yaşandı.
- 11:31Uluslararası Olaylar
- 59'u Türk 174 yolcusu bulunan bir Rus uçağı İstanbul'dan havalandıktan sonra Çeçen teröristler tarafından kaçırıldı.
- CHP içinde Erdal İnönü, baba yadigarı partisinden ayrıldı.
- Etibank'ta yolsuzluk iddiaları nedeniyle Dinç Bilgin ve yönetim kurulu üyeleri gözaltına alındı, iddialara göre batan para miktarı 500 milyon doları buluyordu.
- 12:22Ekonomik Kriz ve Emekçi Eylemleri
- Emekçiler krizle bunalıp faturasını ödemeye isyan ediyordu.
- İstanbul Ticaret, esnaf eylemlerine katılmayı istirham ediyordu.
- Ankara'da çatışmalara dönüşen esnaf eylemlerinin ardından hükümet esnafı rahatlatacak önlemler almaya karar verdi.
- 13:32Ölüm Oruçları ve Cezaevi Operasyonları
- 2000 yılının 2001'e taşladığı en ciddi sorunlardan biri ölüm oruçları oldu.
- 19 Aralık 2000'de cezaevlerinde "Hayata Dönüş" operasyonları sonucu 28 kişi öldürüldü.
- Küçük Armutlu'da düzenlenen operasyonda 4 kişi öldü, 10 kişi yaralandı.
- 14:48Siyasi Olaylar ve Krizler
- IMF'nin Türkiye masası şefi Carlo Koterelli görev süresi dolduğu için ayrıldı.
- Eski Devlet Bakanları Cavit Çağlar, Interbank'i zarara uğrattığı gerekçesiyle Amerika'da tutuklandı.
- Telekom krizi başlarken Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz, Telekom'un özelleştirilmesine karşı tavır aldı.
- 16:48Siyasi Farkındalık ve Parti Değişiklikleri
- Milli Görüş geleneğinin dördüncü durağı olan Fazilet Partisi, anayasa mahkemesi tarafından kapatıldı.
- Fazilet Partisi'nden ayrılan yenilikçiler, Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında 14 Ağustos'ta Adalet ve Kalkınma Partisi'ni kurdu.
- Saadet Partisi 20 Temmuz'da kuruldu ve genel başkanlığını Recai Kutan üstlendi.
- 18:05Ekonomik Sorunlar ve Bakanlık Krizleri
- Emlak Bankası'nın bankacılık yapma ve mevduat kabul etme izni sona erdi.
- Ekonomik kriz nedeniyle yurt dışına çıkışlarda 50 dolar fon alınması uygulamasına başlandı.
- Sağlık Bakanı Osman Durmuş, sağlık meslek liselerinde okuyanlara bekaret testi getirdi ancak kamuoyunun tepkisiyle bu uygulamadan vazgeçildi.
- 19:33Siyasi Olaylar ve Cinayetler
- Anavatan Partisi kongresi Mesut Yılmaz kazandı ve "ulusal güvenlik sendromunu yıkmalıyız" açıklaması genelkurmay tarafından yanıtlandı.
- Recep Tayyip Erdoğan'ın Kanal D'de yayınlanan video bandındaki konuşmaları şok yarattı.
- Alarko Holding'in kurucusu Üzeyir Garih, Eyüp'te bıçaklanarak öldürüldü.
- 21:32Çeşitli Olaylar ve Vefatlar
- MHP'li Bayındırlık Bakanı Koray Aydın, medyayı suçlayarak bakanlık makamı ve milletvekilliğinden istifa etti.
- Taksim'de bir teröristin üzerindeki bombaları patlatmasıyla 4 polis memuru şehit oldu.
- 2001 yılında Fikret Kızılok, Yusuf Bozkurt Özal, Necati Cumalı, İslam Çupi, Nezih Demirkent, Sabiha Gökçen, Tekin Siber, Ayhan Şahenk, Nadi ve Hikmet Şimşek gibi birçok değerli isim vefat etti.
- 23:15Avrupa Birliği ve Yasa Değişiklikleri
- Türkiye, Avrupa Birliği ve çağdaşlaşma yolunda art arda kanunlar çıkarmaya başladı.
- Yasaklanmış herhangi bir dilde yayın yapma yasağı kaldırıldı.
- Anayasa değişikliği ile vatandaşların izinsiz aranmaması, konutlarına girilmemesi ve dört günden fazla gözaltında tutulmaması sağlandı.
- 24:19Siyasi Olaylar ve Kanun Kabulleri
- ANAP'ta Mesut Yılmaz'a karşı genel başkanlık yarışına girişen Eyüp Aşık, sürpriz bir kararla DYP'ye katıldı.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi, hükümete asker gönderme yetkisi veren kanunu kabul etti.
- Türk kadınına aile kurumu içinde eşitlik olanağı veren medeni kanun kabul edildi ve "evin reisi erkektir" diye başlayan maço yasa tarihe karıştı.
- 25:54Siyasi ve Ekonomik Gelişmeler
- MHP milletvekili Ahmet Çakar, Yılmaz Karakoyunlu'nun romanından uyarlanan "Salkım Hanım'ın Taneleri" filmine vatana ihanet suçlaması getirdi.
- Sosyal demokrat kanatta büyük beklenti yaratan Erdal İnönü'nün parti kurma projesi hüsranla sonuçlandı ve İnönü parti kurmaktan vazgeçtiğini açıkladı.
- Ekonomide yukarı doğru bir bitişin yakalandığı, 2012 için iyimser bir başlangıç olduğu Ekonomi Bakanı Kemal Derviş tarafından açıklandı.
- 26:48Doğal Afet ve Eğitim Alanındaki Gelişmeler
- Türkiye kara kışa teslim oldu, ülkede kar yağışı hayatı felç etti ve kara kışta sekiz kişi donarak yaşamını yitirdi.
- Kar yağışı ekonomide büyük zarara yol açtı.
- Cumhurbaşkanı Sezer, çok tartışılan İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne öğretim üyelerinin tercihine saygı göstererek Kemal Alemdaroğlu'nu bir kez daha seçti.