Buradasın
20. Yüzyıl Başlarında Modern Bale Sanatı ve Diaghilev Dönemi
youtube.com/watch?v=_5peeVp9P7oYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Şebnem Aksan ve Bedirhan Dehmen tarafından sunulan, modern bale sanatının tarihi hakkında akademik bir ders formatındadır. Konuşmacılar, 20. yüzyıl başlarında Rusya'daki bale sanatının gelişimini ve özellikle Diaghilev'in Ballet Russe grubunun etkisini anlatmaktadır.
- Video, Rusya'daki iki büyük bale akademisi (Moskova ve St. Petersburg) ile başlayıp, Diaghilev'in The Worldward dergisi etrafında oluşan kültürel topluluk, Fokin, Nijinsky ve Stravinsky gibi önemli sanatçıların rolünü ele almaktadır. Modernist bale eserleri (Petruşka, Kuğu'nun Ölümü, Gülün Ruhu, Bahar Ayini) üzerinden bale sanatının modernleşme süreci ve ifade odaklı yaklaşımı detaylı şekilde incelenmektedir.
- Sunumda ayrıca Diaghilev'in yöneticiliği, sanatçıları bir araya getirerek modern dansı şekillendirmesi, kostüm ve sahne tasarımları, Paris seyircilerinin tepkileri ve topluluğun dünya turneleri sırasında yaşadığı zorluklar da ele alınmaktadır. Video, Diaghilev'in ölümünün Ballet Russe'in dağılmasına yol açtığı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:0520. Yüzyıl Başında Rusya'da Bale
- 20. yüzyılın başı, bale tarihinde ve dünya tarihinde her şeyin altüst olduğu, muazzam bir değişime uğradığı önemli bir dönemdir.
- Rusya bu dönemde hala imparatorluk iken iki büyük akademiye (Moskova ve St. Petersburg) sahipti ve bu akademiler Avrupa'dan alınmış olmasına rağmen Avrupa'dan daha ileriydi.
- Akademilerde öğrenciler çok eğitimli ve görgülüydü, imparatorluğun müzeleri zengin bir kültür koleksiyonuna sahipti ve savaşlar rağmen bu kurumların faaliyetleri aynen devam etti.
- 01:48Rusya'da Bale Gelenekleri
- Bu iki kurum bugün dünyada bale eğitimi veren en önemli kurumlardan biridir ve notasyonlarını geliştirmişlerdir.
- Rusya'da klasik dönem gelişmiş, "Uyuyan Güzel" ve "Kuğular Gölü" gibi eserler ortaya çıkmıştır.
- Avrupa'da klasik dönem tanınmazken, Rusya'da bu eserler repertuara dahildi ve bu süreklilik kurulmuş durumdaydı.
- 03:09Diaghilev ve Modern Bale
- 20. yüzyıl başındaki bale son derece modernydi ve tüm sanatları birleştirmişti.
- Diaghilev, zengin ve kültürlü bir ailenin çocuğu olarak, yazarlar, müzisyenler ve felsefeciler arasında büyümüştü.
- Moskova'ya gittiğinde bir yıl içinde "The Worldward" adlı mecmuayı çıkarmaya başladı ve bu mecmuanın etrafında önemli yazarlar, ressamlar ve mimarlar toplandı.
- 04:36Diaghilev'in Kariyeri
- Bu haftalık toplantılar, tüm sanatların birleştiği çok avangart bir alanın açılmasına sebep oldu ve dergi yedi sene basıldı.
- 1904'te Diaghilev önce resim sergilerini Avrupa'ya götürmek istemiş, sonra opera ve en son bale'yi götürmüştü.
- Diaghilev hiçbir sanata dahil olmasa da, bu tartışma grubunun modelini bale topluluğunda da kullanacaktı.
- 06:24Fokin ve Bale Reformu
- 200 yıllık bir tarih içinde çok az koreograf yetişmiş, Fokin ilk koreograflardan biriydi.
- Fokin bale'deki ilk devrimi geliştirecek ve manifestosuna göre hep aynı formüllerde eserler oynanmamasını, anlatılacak konuya göre giyinilmesini ve cinsiyet rollerinin değiştirilmesini savunacaktı.
- Eserlerde oryantalizm, duyarlılık ve duygular sansüel bir şekilde, vücut duyarlılığıyla anlatılacaktı.
- 08:26Petruşka Eseri
- "Petruşka" 1909'da Diaghilev'in Paris turnesine götürdüğü eserlerden biriydi ve hiçbir koordibale grubu yoktu.
- Eserde kuklalar ve kukla gibi hareket eden solistler vardı, grup danslar ve padide yoktu.
- Petruşka, erkek bir kukla ve mahzun bir karakterdi, kızına aşık ama kız onu önemsemezdi.
- 10:56Fokin'in Reform Fikirleri
- Fokin'in reform fikrinin en iyi ifadelerinden biri, 32 dönüş tek ayak üzerinde yapmanın bir jimnastikçi mi yoksa bali dansçısı mı daha iyi yapacağıydı.
- Fokin, bali dansçısının ifade ve ekspresyonun bir misyonu olduğunu savunuyordu.
- Eserler tamamen impresyonist ve sembolist bir yaklaşımdaydı, kısa eserlerdi ve bir akşamda beş-altı eser oynanabiliyordu.
- 12:23Diaghilev'in Paris Turnesi
- Diaghilev ilk Paris turnesinde 1909'da St. Louis tiyatrosunu seçti ve yönetmenini ikna etti.
- Tiyatro tamamen yenilendi: koltuklar kırmızı ipek kadifeyle döşendi, ön sıralar kaldırıldı ve büyük bir orkestra piti yaratıldı.
- Tüm dekorlar ve kostümler öncü sanatçılar tarafından tasarlandı ve bu ilk programdaki tüm eserler Fokin'in eserleriydi.
- 16:53Fokin'in Eserleri ve Özellikleri
- Fokin'in eserlerinde erkek ve kız karakterleri arasında göz göze gelme yoktur, kız karakteri sadece erkeğin hayali olarak ortaya çıkar.
- Fokin'in eserleri zaman-mekan-eylem birliğini önemseyen, konudan bağımsız point ayakkabı ve tütü giyilmesini isteyen bir tarzda olmasına rağmen, bazı istisnalar da vardır.
- Fokin, eserlerini çok hızlı yapabiliyordu; bazen iki-üç günde, hatta dört saatte bir eser hazırlayabiliyordu.
- 18:36Diaghilev ve Nijinsky'nin İlişkisi
- Diaghilev, Nijinsky'yi sevgilisi olarak alarak, ona çok fazla imkan tanımış ve tüm eserleri onun üzerine hazırlamıştır.
- Nijinsky'nin rol aldığı eserler klasik veya romantik dans rolleriyle ilgili olmayan, daha modern ve farklı yapımlardır.
- Nijinsky'nin en ünlü eserlerinden biri olan "Gülün Ruhu"ndaki giriş-çıkış ve uçuş anları, Paris'te büyük ilgi toplamış ve tanınmış sanatçılar tarafından eleştiri yazıları yazılmasına neden olmuştur.
- 20:57"Gülün Ruhu" Eserinin Oluşumu
- "Gülün Ruhu" eseri, bir eleştirmenin Gotiye'nin şiiriyle ilgili anıları ve müziği birleştirmesiyle ortaya çıkmıştır.
- Nijinsky'nin rol aldığı bu eserde, bir kız uykuda iken gülün ruhu olarak görünen bir varlık onu dans ederek etkilese de kız onu görmüyor ve ruh pencereden uçarak gidiyor.
- Bu eser, Nijinsky'nin ilk eseri olup, bir buçuk senede hazırlanmış ve 12-15 dakikalık bir yapıma sahip olmuştur.
- 23:00Yunan Mitolojisi Üzerine Eser
- Nijinsky, Yunan mitolojisi üzerine bir eser istemiş ve bu nedenle tüm Yunan tarihiyle eğitilmesi gerekmıştır.
- Leonbox'un tasarladığı kostümler ve dekorlar, opera tasarımcıları değil, çığır açmış ressamların elinden çıkmıştır.
- Eserde, mitolojik bir keçi ve su perileri gibi karakterler bulunmakta, vücutların yan baş dönmesi ve tutulan pozların yapılması çok zordur.
- 25:20Pan ve Su Perisi Eseri
- Eserde, su perisi ile Pan arasında bir uyanış ve en yakınlaştıkları bir an vardır, ancak kollar birbirine girip hiç dokunmadan geçeceklerdir.
- Su perisi korkarak kaçarken, Pan azap içinde kalır.
- Eser, orgazmik bir anda son bulur ve Paris seyircisi bu kadar ileri giden bir esere şok olur.
- 30:55Şehrazat Eseri
- Şehrazat eserinde, bir şeyhin sevgilisi olan haremdeki gözde kadın, şeyhten ziyade esirlerin içindeki zenci kölede ilgilenir.
- Şeyh ava gittiğini zannederken, harem ağasından anahtarları alıp köleleri serbest bırakır ve sevgilisiyle bir aşk sahnesi yaşanır.
- Köle öldürüldükten sonra, kadın kendini de öldürür ve bu eserde güçlü bir kadın imajı oluşturulmuştur.
- 33:14Diaghilev'in Grubu ve Stravinsky
- Diaghilev'in grubunda sadece Nijinsky gibi bir dansçı yer alırken, ressamlar ve besteciler de önemli bir yer tutar.
- Stravinsky, 20. yüzyılın en önemli kompozitörü olup, müzikle dans ve görüntüden daha etkili olmuştur.
- "Bahar Ayini" eserinde, bir genç kızın armağan edilişi ve ölene kadar dans etmesi gerekliliği temsil edilir.
- 36:22Bahar Ayini'nin Hazırlanışı
- Bahar Ayini eserinde, müziğin ritimlerini çıkarmak çok zordur ve Diaghilev, Marie Rober'a Nijinsky'ye yardım etsin diye gruba alır.
- Marie Rober, İngiliz bale türünü kuran kadınlar arasında yer alır.
- Stravinsky, topluluğa dokuz eserin koreografisini yirmi yıl içinde yapacaktır.
- 39:18Diaghilev'in Ballet Grubu ve Zorlukları
- Diaghilev'in grubunda dansçılar yaz aylarında sadece Diaghilev'e servis verebiliyor, çünkü diğer zamanlarda Maysky Tiyatrosu'nda çalışmak zorunda.
- Berlin'de Carsavina'nın sahneye çıkması gereken bir oyun için, Diaghilev onu Moskova'dan getirmiş ve sahne arkasında giyinip rolüne katılmış.
- Grup İtalya'da çok ağırlanıyor ve Diaghilev her zaman birinci sınıf ağırlanmak istiyor, bu da parayı bulmasına yardımcı oluyor.
- 41:25Ballet Grubunun Kadrosu ve Etkisi
- Grup Maysky Tiyatrosu'nun dansçılarını kullanıyor ve orkestra dahil büyük bir kadroyu taşıyor, neredeyse bir opera-bale kadrosu.
- Bir oyunun bitiminde seyirciler koltukların üzerine çıkıp tepki göstermiş, bu olay çok dile getirilmiş.
- 1980'lerde Rambert'in evinden çıkan yazılı notlardan ve bilgilerden eserler tekrar hayata geçirilmiş.
- 42:52Nijinsky ve Diaghilev İlişkisi
- Nijinsky'nin kız kardeşi Lens Bron Slaver Nijinska, Rusya ile ilişkiler içinde ve Rus geleneklerine bağlı bir kadın.
- Nijinsky üç yıl sonra Amerika turnesinde evlenince, Diaghilev onun kontratını lağvedip ilişkisini koparıyor.
- Nijinsky'nin yerine Leonid Massini bulunuyor, Diaghilev böylece her zaman işlemeyen şeyleri değiştiriyor.
- 44:37Nijinska'nın Eserleri
- Nijinska'nın "Düğün" adlı eseri, geleneksel bir düğün üzerine ve parmak ucunda dans eden dansçılarla gerçekçi bir tarz sergiliyor.
- Eserde kadınlık hali görev olarak tanımlanıyor ve kadınların seçim şansı yok.
- Nijinska'nın vizyonu içinde sahnede geleneksel toplum ve kadınlık hali temsil ediliyor.
- 49:26Modern Dans ve Rusya İlişkisi
- Louise Flor, Amerika'dan Paris'e gelen bir vodvil dansçısı, kendini ifade etmek isteyen ve sahne ışıklandırma sistemi yaratan bir kadın.
- İsodora Duncan, doğal olmaktan, kendini ifade etmekten ve kadın olmanın gururunu yaşayan bir dansçı.
- İsodora Duncan, Rusya'da Fokin ve Pavlova tarafından izlenip etkilenmiş ve Fokin ile dansçının konumu hakkında konuşmuş.
- 52:32Nijinsky ve Diaghilev İlişkisinin Sonu
- Nijinsky, eşi görülmemiş bir dansçı olarak teknik olarak görülmedik bir zıplama kabiliyetine sahip.
- Diaghilev'den ayrıldıktan sonra Nijinsky hayaller geliştirmiş ancak hiçbiri gerçekleşmemiş ve sonunda tımarhanede ölmüş.
- Nijinsky, "Gülün Ruhu" kostümü için saatlerce kanaya kanaya yapraklar dikilmiş ve Diaghilev'in istediği gibi kostüm tamamlanmış.
- 55:55Diaghilev'in Mirası
- Stravinsky ve Picasso gibi sanatçılar Diaghilev ile iç içe girmiş ve etkileşim içinde olmuşlar.
- Diaghilev öldüğünde her şey dağılmış, iki sene süreyle hiçbir hareket olmamış.
- Diaghilev'in yaratmış olduğu model, bale'nin kendi başına var olabildiği yegane model olmuş.