Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye'de 1950-1960 yıllarında sosyoloji alanındaki gelişmeleri anlatan bir eğitim içeriğidir. Hilmi Ziya Ülgen, Mümtaz Turhan, Cahit Tanyol, Nurettin Şazi Köse gibi dönemin önemli sosyologları ele alınmaktadır.
- Video, bu dönemde Türk sosyolojisinin ana konularını (köy sosyolojisi, kültür değişmeleri, batılılaşma, eğitim, göç, şehirleşme, sanayileşme, iletişim) ve bu konuları inceleyen sosyologların çalışmaları hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca dönemin sosyolojik anlayışı, batılılaşma kavramı ve iletişim sosyolojisinin temelleri gibi konular detaylı olarak ele alınmaktadır. Video, Türkiye'de sosyoloji ders kitabının beşinci ünitesinde daha ayrıntılı bilgi bulunabileceğini belirterek sona ermektedir.
- 00:09Türkiye'de Sosyolojinin Gelişimi
- Türkiye'de siyasal ve toplumsal gelişmeler sosyoloji çalışmalarını yakından etkilemiştir.
- II. Dünya Savaşı'nın sonuçları ve Türk-Amerikan ilişkilerinin yakınlaşması, Amerikan merkezli bilim ve sosyoloji anlayışının Türkiye'de etkili olmasına neden olmuştur.
- 1950-1960 döneminde Türk sosyolojisinin farklı özellikler gösterdiği ve sosyoloji disiplinlerine ait birçok çalışma yapıldığı belirtilmiştir.
- 00:531950'lerde Sosyolojide Önemli Konular
- 1950'lerde öne çıkan konuların başında köy sosyolojisi, kültür değişmeleri ve batılılaşma gelmektedir.
- Bu konularla bağlantılı olarak kullanılacak anahtar kavramlar toplumsal ve kültürel sosyolojisi, liberal ekonomi ve iletişim sosyolojisidir.
- Bu programı izledikten sonra 1950-1960 yıllarında sosyolojide etkili olan ekoller, köy sosyolojisi alanında yapılan araştırmalar ve batılılaşma konusundaki gelişmeler hakkında bilgi edinilecektir.
- 01:59Köy Sosyolojisi Çalışmaları
- 1950-1960 döneminde Science ekolünün etkisiyle ele alınan konu köy sosyolojisi olmuştur.
- Türkiye'nin tarıma dayalı bir toplum olması, nüfusunun büyük çoğunluğunun köylerde yaşaması ve toplumsal değişme konusunda köylerin daha geleneksel bir görüntü çizmesi, sosyologları köy çalışmalarına yöneltmiştir.
- Dönemin sosyologlarının neredeyse tamamı köy sosyolojisi çalışması yapmıştır; Hilmi Ziya Ülgen, Nurettin Şazi Köse, Mihal Cahit Tanyol, Mümtaz Turhan, Selahattin Demirkan, İbrahim Yasa, Nermin Erdentuğ, Cavit Orhan Tütengil gibi pek çok sosyolog ve antropolog bulunmaktadır.
- 03:25Batılılaşma Anlayışı
- Sosyologlar, batılılaşmayı engelleyen faktörlerin neler olduğunu, hangi hatalardan dolayı yeterince batılılaşılamadığı ve hangi yöntemlerin uygulanması gerektiği konularında görüş ve önerilerini ortaya koymuşlardır.
- 1950'li yıllarda Türkiye'nin maddi ve tinsel her açıdan batılılaşması gerektiğini savunan sosyologlar olduğu gibi, batı'dan sadece teknik unsurların alınmasını savunan sosyologlar da olmuştur.
- Dönemin sosyologları ve Mümtaz Turhan'a göre batılılaşmak kesin kez zorunludur.
- 04:38Kültür Değişmesi Türleri
- Mümtaz Turhan'a göre serbest kültür değişmesi, bir toplumsal grup veya cemiyetin yabancı bir kültürel grup veya cemiyetle ilişkiye girdiği zaman, hiçbir iç ve dış etki altında bulunmaksızın o kültürün tamamını ya da bir kısmını benimsemesidir.
- Zorunlu veya empoze kültürü değişmesi ise, farklı kültürlere sahip iki toplumsal grup veya cemiyetten birinin kendi kültürünü tamamen ya da kısmen kabul etmesi için diğerine baskı yapması veya çoğunluğun muhalefetine rağmen iktidara mensup bir grubun yabancı bir kültürü kendi toplumuna zorla kabul ettirmesidir.
- Dönemin sosyoloji anlayışına göre eğitim, batılılaşmanın araçlarından biridir ve gerçek anlamda batılılaşmış olsaydık eğitim sorunlarımız da çözülürdü.
- 05:40Eğitim ve Göç Çalışmaları
- Eğitim sorunlarını çözmenin iki yolu bulunmaktadır: birincisi Avrupa ve Amerika'ya çok miktarda iyi yetişmiş öğrenciler göndermektir.
- Bu dönemde bir grup sosyolog, köyden kente doğru gerçekleşen iç göçleri modernleşme, millileşme kapsamında ele alıp, ülkenin geleceği açısından olumlu şekilde bir gelişme olarak değerlendirmişlerdir.
- Hilmi Ziya Ülgen, Ankara gibi siyasal merkezlerin de iş göçlerine neden olduğunu, ancak göçlerin genellikle köylerden şehirlere doğru ve bunların da sadece iş aramak için yapılan eğriti göçler olmadığını belirtir.
- 07:09İletişim Sosyolojisi
- 1950-1960 dönemin sosyologları bölge basınının durumunu ve önemini, radyo, televizyon ve sinemanın toplum üzerindeki etkilerini de sosyolojik açıdan inceleyerek iletişim sosyolojisinin temellerini atmışlardır.
- Hilmi Ziya Ülgen, radyonun içtimai tesirleri üzerine sosyolojik anketi yayınlamış, bunu Cavit Orhan Tütengil'in Türkiye'de çeşitli gazete ve dergilerde bölge basını hakkında yapılmış olan yayınlar adlı makalesi izlemiştir.
- Tahir Çağatay ise iletişim araçları toplum etkileşimini incelemiş, haberlerin çok hızlı bir şekilde ve belli kanallar eliyle dünyaya yayılmasına dikkat çekmiştir.
- 08:07Sosyolojinin Çalışma Alanı
- 1950-1960 döneminde sosyologlar sosyoloji alanında birçok araştırma yapmıştır; bazı konular derinlemesine ve geniş bir biçimde incelenirken, bazı konular ancak giriş düzeyinde veya daha alt düzeyde ele alınmıştır.
- Bu dönemde Türk sosyolojisinin çalışma alanını birinci derecede kültür değişmeleri, toplumsal değişme, batılılaşma ve köy sosyolojisi gibi konuları oluşturmuştur.
- Dönemin neredeyse tüm sosyologları köyü merkeze alarak köylerdeki değişme hızlarını, yaşam biçimlerini, kültürel dönüşümleri, örf ve adetleri, evlenme biçimlerini incelemişlerdir.
- 08:58Sosyolojinin Diğer Alanları
- 1950'lerin siyasal atmosferi liberalizmi merkeze aldığı için sosyologlar demokrasi ve liberalizmin adına orta sınıfların varlığına ilişkin çalışmaları önemsemişlerdir.
- Köy, batılılaşma ve toplumsal değişme konularını komünizm, milliyetçilik, Science-Social ekolü, din-politika ilişkileri, eğitim, göç, şehirleşme, sanayileşme, iletişim, örf ve adetler, folklor çalışmaları izlemiştir.
- Ancak pek çok çalışma yüzeysel düzeyde kalmış, sosyoloji adına genel bir bilgi birikimine, çıkarıma izin verecek derinliğe ulaşmamıştır.