Bu video, bir tarih dersi formatında olup, konuşmacı 1916 yılında Dersim'de yaşanan olayları anlatmaktadır. Konuşmacı, kendi aşiretinden dedesinin de bu milis kuvvetlerinde yer aldığını belirtmektedir.
Video, 1916 Dünya Savaşı başlangıcında Dersim'in Osmanlı Devleti'ne karşı tutumu, Ruslarla ilişkileri ve Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini Ruslara karşı milis kuvveti olarak kullanma politikasını ele almaktadır. Anlatım, Ali Gah liderliğindeki ayaklanma, Osmanlı hükümetinin bu ayaklanmayı bastırmak için aldığı tedbirler ve Rusların çekildikten sonraki gelişmeleri kronolojik olarak sunmaktadır.
Videoda ayrıca, Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini ikna etmek için Çanakkalı Mustafa Bey, Yarbay Hasan Lütfi ve Yarbay Deli Halit gibi askeri yetkilileri görevlendirdiği, Ermeni etkisi, Rus raporlarındaki cephanelik ve erzak depoları, Ali Şirin ve Dersi Mahşeretlerinin faaliyetleri ve 1938'de Kureyşan aşireti lideri Aligh'in hikayesi gibi detaylar da aktarılmaktadır.
Yanıtı değerlendir
{"4gbu0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"summary","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/yaozet/","title":"YaÖzet","id":"summary"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"summary","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-summary"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fyaozet%2Feducation%2F1916-dersim-ayaklanmasi-ve-osmanli-rus-iliskileri-video-id1-7ju8a8BA%3Flr%3D213%26ncrnd%3D24378","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Yapay zeka ile bul","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"summary_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"6668630651759699213","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1759699282437571-2021398708871647003-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-9-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"4gbuw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"header_tr"}}}}},"type":"summary","subtype":"header_tr"},"4gbu1":{"state":{"links":[{"id":"0","title":"Ana Sayfa","url":"/yaozet/","target":"_self"},{"id":"1","title":"Talimatlar","url":"/yaozet/how_to","target":"_self"},{"id":"2","title":"Eğitim","url":"/yaozet/education","target":"_self"},{"id":"3","title":"Tıp","url":"/yaozet/medicine","target":"_self"},{"id":"4","title":"Yasalar","url":"/yaozet/law","target":"_self"},{"id":"5","title":"Finans","url":"/yaozet/finance","target":"_self"},{"id":"6","title":"Oyunlar","url":"/yaozet/games","target":"_self"},{"id":"7","title":"Ürünler","url":"/yaozet/ecom","target":"_self"},{"id":"8","title":"Seyahat","url":"/yaozet/travel","target":"_self"},{"id":"9","title":"Servisler","url":"/yaozet/services","target":"_self"},{"id":"10","title":"Sinema","url":"/yaozet/cinema","target":"_self"},{"id":"11","title":"Programlama","url":"/yaozet/programming","target":"_self"},{"id":"12","title":"Otomobil","url":"/yaozet/auto","target":"_self"},{"id":"13","title":"Yemek","url":"/yaozet/food","target":"_self"},{"id":"14","title":"Bilim","url":"/yaozet/science","target":"_self"},{"id":"15","title":"Spor","url":"/yaozet/sports","target":"_self"},{"id":"16","title":"Edebiyat","url":"/yaozet/literature","target":"_self"},{"id":"17","title":"Emlak","url":"/yaozet/real_estate","target":"_self"},{"id":"18","title":"Diğer","url":"/yaozet/other","target":"_self"}],"activeLinkId":"2","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"4gbuw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"header_categories"}}}}},"type":"summary","subtype":"header_categories"},"4gbu2":{"state":{"article":{"title":"1916 Dersim Ayaklanması ve Osmanlı-Rus İlişkileri","text":"Bu video, bir tarih dersi formatında olup, konuşmacı 1916 yılında Dersim'de yaşanan olayları anlatmaktadır. Konuşmacı, kendi aşiretinden dedesinin de bu milis kuvvetlerinde yer aldığını belirtmektedir.. Video, 1916 Dünya Savaşı başlangıcında Dersim'in Osmanlı Devleti'ne karşı tutumu, Ruslarla ilişkileri ve Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini Ruslara karşı milis kuvveti olarak kullanma politikasını ele almaktadır. Anlatım, Ali Gah liderliğindeki ayaklanma, Osmanlı hükümetinin bu ayaklanmayı bastırmak için aldığı tedbirler ve Rusların çekildikten sonraki gelişmeleri kronolojik olarak sunmaktadır.. Videoda ayrıca, Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini ikna etmek için Çanakkalı Mustafa Bey, Yarbay Hasan Lütfi ve Yarbay Deli Halit gibi askeri yetkilileri görevlendirdiği, Ermeni etkisi, Rus raporlarındaki cephanelik ve erzak depoları, Ali Şirin ve Dersi Mahşeretlerinin faaliyetleri ve 1938'de Kureyşan aşireti lideri Aligh'in hikayesi gibi detaylar da aktarılmaktadır.","brief":{"items":["Bu video, bir tarih dersi formatında olup, konuşmacı 1916 yılında Dersim'de yaşanan olayları anlatmaktadır. Konuşmacı, kendi aşiretinden dedesinin de bu milis kuvvetlerinde yer aldığını belirtmektedir.","Video, 1916 Dünya Savaşı başlangıcında Dersim'in Osmanlı Devleti'ne karşı tutumu, Ruslarla ilişkileri ve Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini Ruslara karşı milis kuvveti olarak kullanma politikasını ele almaktadır. Anlatım, Ali Gah liderliğindeki ayaklanma, Osmanlı hükümetinin bu ayaklanmayı bastırmak için aldığı tedbirler ve Rusların çekildikten sonraki gelişmeleri kronolojik olarak sunmaktadır.","Videoda ayrıca, Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini ikna etmek için Çanakkalı Mustafa Bey, Yarbay Hasan Lütfi ve Yarbay Deli Halit gibi askeri yetkilileri görevlendirdiği, Ermeni etkisi, Rus raporlarındaki cephanelik ve erzak depoları, Ali Şirin ve Dersi Mahşeretlerinin faaliyetleri ve 1938'de Kureyşan aşireti lideri Aligh'in hikayesi gibi detaylar da aktarılmaktadır."],"text":"Bu video, bir tarih dersi formatında olup, konuşmacı 1916 yılında Dersim'de yaşanan olayları anlatmaktadır. Konuşmacı, kendi aşiretinden dedesinin de bu milis kuvvetlerinde yer aldığını belirtmektedir.. Video, 1916 Dünya Savaşı başlangıcında Dersim'in Osmanlı Devleti'ne karşı tutumu, Ruslarla ilişkileri ve Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini Ruslara karşı milis kuvveti olarak kullanma politikasını ele almaktadır. Anlatım, Ali Gah liderliğindeki ayaklanma, Osmanlı hükümetinin bu ayaklanmayı bastırmak için aldığı tedbirler ve Rusların çekildikten sonraki gelişmeleri kronolojik olarak sunmaktadır.. Videoda ayrıca, Osmanlı Devleti'nin Dersim aşiretlerini ikna etmek için Çanakkalı Mustafa Bey, Yarbay Hasan Lütfi ve Yarbay Deli Halit gibi askeri yetkilileri görevlendirdiği, Ermeni etkisi, Rus raporlarındaki cephanelik ve erzak depoları, Ali Şirin ve Dersi Mahşeretlerinin faaliyetleri ve 1938'de Kureyşan aşireti lideri Aligh'in hikayesi gibi detaylar da aktarılmaktadır."},"detailed":{"text":"Dersim, 1916'da Osmanlı Devleti'nin politikalarına destek vermemiş ve 1915 soykırımında Ermenilerin kaçıp sığındıkları önemli bir merkez olmuştur.. Rus ilerleyişini Osmanlı zulmünden kurtuluş için fırsat olarak gören Dersimliler, Rusya himayesinde özerk bir yönetim talebinde bulunmuş ve 1916 yılında Kureyşan aşiret lideri Ali Gah öncülüğünde bir ayaklanmaya kalkışmışlardır.. Rus ordusu önce Erzurum, ardından Temmuz 1916'da Erzincan'ı hakimiyetleri altına alarak Dersim sınırına kadar gelmiştir.","chapters":null,"keypoints":[{"id":1,"start_time":28,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Dersim, 1916'da Osmanlı Devleti'nin politikalarına destek vermemiş ve 1915 soykırımında Ermenilerin kaçıp sığındıkları önemli bir merkez olmuştur."},{"id":1,"link":null,"text":"Rus ilerleyişini Osmanlı zulmünden kurtuluş için fırsat olarak gören Dersimliler, Rusya himayesinde özerk bir yönetim talebinde bulunmuş ve 1916 yılında Kureyşan aşiret lideri Ali Gah öncülüğünde bir ayaklanmaya kalkışmışlardır."},{"id":2,"link":null,"text":"Rus ordusu önce Erzurum, ardından Temmuz 1916'da Erzincan'ı hakimiyetleri altına alarak Dersim sınırına kadar gelmiştir."}],"title":"Dersim'in 1916'daki Durumu"},{"id":2,"start_time":77,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"1916 yılındaki önemli dönemecin ardından Dersim aşiretleri Osmanlı ordusuyla birlikte Ruslara karşı savaşa tutuşmuştur."},{"id":1,"link":null,"text":"Dersim aşiretleri ile Ruslar arasındaki görüşmeler, ilişkiler konusunda devlet kaynakları (Kazım Karabekir, Fevzi Çakmak ve Jandarma Genel Komutanlığı kaynakları) ve Nuri Dersim'in anlatımı gibi kaynaklar bulunmaktadır."},{"id":2,"link":null,"text":"1939 tarihli Jandarma Genel Komutanlığı raporuna göre Ruslar Şubat'ta Erzurum'a, Mart'ta Tercan-Dersim sınırına gelmişlerdir."}],"title":"Dersim ve Ruslar Arasındaki İlişkiler"},{"id":3,"start_time":131,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"O dönemde milis komutanı yapılmadan önce Mustafa Bey, Fem köyünde Rus veliahdı Prens Nikolovaç ile görüştüğü ve amacının Kürristan Prensliği olduğu söylenmektedir."},{"id":1,"link":null,"text":"Kazım Karabekir'in anılarında Mustafa Bey'in marifetiyle Doğu Dersim'deki bazı aşiret reisleriyle Rus cephedeki komutanlarla görüştüğü ve Ruslara saldırmaması halinde kendilerine de Ruslara karşı koymayacaklarını konusunda mutabakata varıldığı belirtilmektedir."},{"id":2,"link":null,"text":"Bazı Dersim aşiretlerinin Erzincan'a gidip Nikola'nın huzuruna çıkarak 33 seneden beri özlemini çektikleri adil Rus hükümetinin beklediklerini ifade ederek Ruslara sığınmak istediklerini söyledikleri meşhurdur."}],"title":"İlk Dönemdeki Görüşmeler"},{"id":4,"start_time":250,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Batı Dersim'de de Kazım Karabekir'in dediğine göre bir grubun Erzincan'a gidip Çar'a telgraf çektikleri belirtilmektedir."},{"id":1,"link":null,"text":"Nuridesin kaynağına göre 220 kişilik bir Kazak birliğinin ilk dönem Ovacık'a geldiğini, devlet yönetimini lav ettiğini ve yerine yerel bir yönetimin oluşturulduğunu, Erzincan'a bağlı hareket edecekleri belirtiliyor."},{"id":2,"link":null,"text":"Erzincan'ın işgalinden az sonra 220 mevcutlu bir Ermeni ve Kazak müfrezesi Erzincan'dan gelip Munzur Dağlarını aşarak Ovacık merkezine ve oradan Koç-Anaşire mıntıkasına geçmesine Dersimliler yardım ve müsaade etmişlerdir."}],"title":"Batı Dersim'deki Gelişmeler"},{"id":5,"start_time":338,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Ovacık aşiretleri, Pilu'daki Türk hükümet memurlarını kovarak hükümeti işgal ve Erzincan'a bağlı yerli bir Kürt hükümeti teşkil ederek Erzincan havalisindeki Kürt köylerinin nüfuzları altına almışlar ve Türklerle her çeşit ilgi ve bağlarını kestirmişlerdi."},{"id":1,"link":null,"text":"Bu hadiseler Dersim'de büyük sevinçle karşılanmıştı."},{"id":2,"link":null,"text":"Dersimliler, Rus kumandanı Lahov ve Ermeni kumandan Murat Paşa ile uyuşmuş olduklarından, Fırat'ın doğu ve güney mıntıkasıyla Doğu ve Batı Dersim ve hususi ile Ovacık mıntıkalarında Kürdistan hakimiyeti altında geçici bir siyasi varlık taraflarca tanınmıştı."}],"title":"Ovacık Aşiretlerinin Hükümeti"},{"id":6,"start_time":378,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Dr. Nuri Dersim'e göre 1916'da Mart ve Nisan'da bir kalkışma görülüyor, Ali Gah'in topladığı 5-10 bin kişilik bir silahlı birlik Rusların teşvik ettiği ve silah verdiği söylenmektedir."},{"id":1,"link":null,"text":"Bu birlik Paloyaka'da dayanıyor, oradaki bütün devlet dairelerini dağıtıyor ve devlet tedbir almak durumunda kalıyor."},{"id":2,"link":null,"text":"Devlet Galatalı Şevket Paşa'yı gönderiyor, askeri hareketi etkili olmuyor, başarılı olmayınca su yoluna başvuruyor ve Diyarbakırlı Cemil Paşa'yı Koza'a gönderiyor."}],"title":"1916'daki Kalkışma"},{"id":7,"start_time":473,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"İkinci Ordu Komutanı Ahmet İzzet Paşa Elazığ'da aşiretleri topluyor, vergi ve askerden muaf olduğunu söylüyor ve böyle vaatlerle hareketi bastırıyor."},{"id":1,"link":null,"text":"Hareketi Haydari oğullarından Paşa ve Fındık Ağlarla Kureyşanlı Seyit Ali idare ediyorlardı."},{"id":2,"link":null,"text":"Durumu korkunç gören Üçüncü Ordu Kumandanlığı El-Aziz'i 11. Kolordu merkezi ittihaz ederek askeri tedbirler almış, İkinci Ordu Kumandanlığına Ahmet İzzet Paşa getirilmiş ve merkez hükümeti Kürt beylerinden Diyarbakirli Cemil Paşaoğlu Ziya'yı Tezel'den Hozat Mutasarrıflığına göndermişti."}],"title":"Osmanlı'nın Tepkisi"},{"id":8,"start_time":530,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Ziya Seyit Rıza'yı idaresindeki kuvvetlerle Hozat'a davet etmiş, hücum eden aşiretleri Hozat merkezine girmekten men etmesini tavsiye ve Kürt milli isteklerini Türk ve Rus hükümetlerine bildirmekte serbest ve haklı olduklarını da sözlerine eklemişti."},{"id":1,"link":null,"text":"Türk hükümeti, Kürt ayaklanmasını ve ihtilalinin önlenmesini temin maksadıyla ismi geçen Ziya'yı Poz'a göndermişti ve kendisine geniş yetkiler verilmişti."},{"id":2,"link":null,"text":"Dersimlilerin istekleri kabul edileceği Ziya tarafından vaat edilmesi üzerine Seyit Rıza itimat etmişti."}],"title":"Ziya'nın Görevi"},{"id":9,"start_time":563,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Ordu Kumandanı Vehip Paşa tarafından istenmiş olan Çelebi Cemaleddin Efendi'nin uygun bulması üzerine Dersim'de asayişin temini ve aşiretlerin hükümet merkezlerine tecavüz ve işgallerini önlemek için ordu adına kesin söz verdiğini bildirdi."},{"id":1,"link":null,"text":"Çelebi Cemaleddin Efendi, Avuç Pirini ve mürşidini Aziz'i yanına alarak Sivas'a, Sivas'tan Erzincan'a, Erzincan'da da Nuri Dersim'i danışman olarak yanına alarak Dersim'e gideceklerini belirtti."},{"id":2,"link":null,"text":"Önce Koçgiri aşiretleri ile görüşüyorlar, Alişan ve kardeşi Haydar Şu şehrinde Ruslarla görüşmelerini engellemek için gözaltına atılıyor, daha sonra Dersim aşiretlerinin baskısıyla serbest bırakılıyor."}],"title":"Çelebi Cemaleddin'in Görevi"},{"id":10,"start_time":661,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Erzincan'da Çelebi Cemalettin, Aziz ve Nuri Dersim bir araya geliyor, Dersime geçecekler ama uygun ortamı olmayınca Dersim aşiretlerini Erzincan'a çağırıyorlar."},{"id":1,"link":null,"text":"Dersim aşiretlerini haber görüyor, kimse gelmiyor, bu sefer Türkçe mektuplar gönderiyorlar ancak etkili olmuyor, sadece Bekoa geliyor."},{"id":2,"link":null,"text":"Bekoa'da Ercan yakındaki Skor denilen bir köyde yapılan görüşme olumsuz geçiyor, Bekoa \"sen kimsin, atla gelmişsin bize şey yapıyorsun\" diyerek görüşmeyi sonlandırıyor."}],"title":"Görüşmelerin Sonucu"},{"id":11,"start_time":733,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Osmanlı Devleti, Ruslara karşı dersim aşiretlerini yanına çekmek için yoğun bir faaliyet içerisine girer."},{"id":1,"link":null,"text":"Osmanlı, kendisine yakın aşiret reislerini kullanırken aynı zamanda askeri yetkilileri de devreye sokar."},{"id":2,"link":null,"text":"Osmanlı, Dersim aşiretlerini milis oluşturmadan Ruslara karşı koymalarını istemektedir."}],"title":"Osmanlı Devleti'nin Dersim Aşiretlerini İkna Etme Çalışmaları"},{"id":12,"start_time":780,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Osmanlı, Oh Necip Ağa ve Çanakkalı Mustafa Bey'i göndererek Dersim aşiretlerini ikna etmeye çalışır."},{"id":1,"link":null,"text":"Çanakkalı Mustafa Bey, Doğu Dersim'deki milis kuvvetlerini yarbay rütbesi ile yönetmeye başlar."},{"id":2,"link":null,"text":"Yarbay Hasan Lütfi de devlet görevlisi olarak görevlendirilerek Doğu Dersim'de milis güçler oluşturmaya başlar."}],"title":"Doğu Dersim'de Milis Kuvvetlerinin Oluşturulması"},{"id":13,"start_time":893,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Batı Dersim'de Yarbay Deli Halit görevlendirilir ve Seyit Rıza, İdare İbrahim, Diyapa ve Mustafa Bey ile görüşür."},{"id":1,"link":null,"text":"Seyit Rıza ve diğerleri İdare İbrahim'in marifetiyle bir milis gücü oluşturur."},{"id":2,"link":null,"text":"1916 sonu itibarıyla Dersimlilerin tutum değişikliğine gittikleri görülmektedir."}],"title":"Batı Dersim'de Milis Kuvvetlerinin Oluşturulması"},{"id":14,"start_time":931,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Ruslar ve Ermenilerle ilişkileri bozulan Dersim aşiretleri Osmanlı Devleti ile ittifak yoluna gidecektir."},{"id":1,"link":null,"text":"Rusların bakış açısı, Dersim aşiretleriyle zor bir coğrafya olduğu için çatışmaya gerek olmadığıdır."},{"id":2,"link":null,"text":"Ermenilerin bakış açısı ise Dersim'in büyük Ermenistan hayali içinde olduğunu ve kendilerine bağlı bir Ermeni yönetimi kurmak istediklerini gösterir."}],"title":"Dersim Aşiretlerinin Osmanlı Devleti ile İttifak Yoluna Gidişi"},{"id":15,"start_time":1092,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Osmanlılar, Ermenilerin gelecek saldıracağını ve bölgenin Hristiyan ülkesi olacağını söyleyerek Dersim aşiretlerini ikna etmeye çalışır."},{"id":1,"link":null,"text":"Osmanlı'nın \"sopa ve havuç\" politikası, vaatler, para ve hediyeler dağıtarak etkili olmaktadır."},{"id":2,"link":null,"text":"İlişkilerin bozulmasının ardından Dersimlilerin Osmanlı ordusu saflarında kendi oluşturdukları milis alayları vasıtasıyla savaşa katıldıkları görülmektedir."}],"title":"Osmanlı'nın Dersim Aşiretlerini İkna Etme Stratejileri"},{"id":16,"start_time":1146,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Birinci Dünya Savaşı sırasında Dersim'de yaşananlar sözlü kültüre ve ağıtlara konu olmuştur."},{"id":1,"link":null,"text":"Rusların ilerlemesini durdurmasında milislerin hiçbir rolü yoktur, Sovyet devrimi olmasaydı Ruslar Dersim'i de geçerlerdi."},{"id":2,"link":null,"text":"Milislerin aylık maaşları \"siyah yılanın zehri gibi\" olup, fakirliğin ve yoksulluğun verdiği şeyden dolayı yer alma olayı vardır."}],"title":"Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Dersim'de Yaşananlar"},{"id":17,"start_time":1318,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Ekim Devrimi, Osmanlı Devleti'ni yıkılmaktan kurtaran ve savaş sırasında tehcir, soykırım ve katliamlar gerçekleştiren bir olaydır."},{"id":1,"link":null,"text":"Ekim Devrimi'nden itibaren Rusların bu cephede savaşacakları belli olur ve çekilme süreci başlar."},{"id":2,"link":null,"text":"18 Aralık 1917'de Rusya ile yapılan mütareke, oradaki yönetimi Ermenilere bırakmak amacıyla yapılmıştır."}],"title":"Ekim Devrimi ve Sonrası"},{"id":18,"start_time":1459,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Rusların çekilmesi sonrası kalan boşluğu Ermeniler doldurmaya çalışıyor."},{"id":1,"link":null,"text":"Rus raporlarına göre bölgede çok iyi cephanelikler ve erzak depoları bulunuyor."},{"id":2,"link":null,"text":"Ruslar, Ermenilere bıraktıkları cephane ve yiyecekleri senelerce kullanabileceklerini düşünüyorlardı."}],"title":"Rusların Çekilmesi ve Ermenilerin Boşluğu Doldurması"},{"id":19,"start_time":1520,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Ali Şirin ve Dersi Mahşeretlerinin lideri Muraov, Ermenistan'ı egemenlik altına alacaklarını söylüyor."},{"id":1,"link":null,"text":"Seyit Rıza ve Halit Yar, Erzincan'a girip Erzurum'a kadar ilerliyorlar ve Kazım Karabekir'e teslim oluyorlar."},{"id":2,"link":null,"text":"Sansa Boğazı'nda Ermenilerle çatışmalar yaşanıyor ancak Ermeniler bölgeyi savunamıyor."}],"title":"Ermenilerin İlerleyişi ve Çatışmalar"},{"id":20,"start_time":1605,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Dersim'de oluşturulan milis kuvvetlerinde 1916'da Osmanlı'ya karşı ayaklanan Kureyşan aşireti lideri Aligh bulunuyor."},{"id":1,"link":null,"text":"Aligh, milis sarayındaki yararlılıklarından dolayı dokunmazlık beratı, dürbün ve köstekli saat gibi ödüller alıyor."},{"id":2,"link":null,"text":"1938'de ailesiyle birlikte Mazgirt'e götürülüyor, sakalını ve bıyıklarını kesiliyor, Merga Kişşu'da kurşuna diziliyor ve öldürülüyor."},{"id":3,"link":null,"text":"Aligh'ın oğlu Hüseyin de Harput Köprüsü'nde çalışırken infaz edilip suya atılıyor."}],"title":"Aligh'in Hayatı ve Sonu"}]},"type":"video","categoryId":"education","url":"https://www.youtube.com/watch?v=CAqjQCAsV14","urlProcessed":"https://yandex.com.tr/yaozet/education/1916-dersim-ayaklanmasi-ve-osmanli-rus-iliskileri-video-id1-7ju8a8BA/education/1916-dersim-ayaklanmasi-ve-osmanli-rus-iliskileri-video-id1-7ju8a8BA","pageUrl":"https://yandex.com.tr/yaozet/education/1916-dersim-ayaklanmasi-ve-osmanli-rus-iliskileri-video-id1-7ju8a8BA?lr=213","sharingPath":"education/1916-dersim-ayaklanmasi-ve-osmanli-rus-iliskileri-video-id1-7ju8a8BA","video_embed_url":"https://www.youtube.com/embed/CAqjQCAsV14"},"pageUrl":"https://yandex.com.tr/yaozet/education/1916-dersim-ayaklanmasi-ve-osmanli-rus-iliskileri-video-id1-7ju8a8BA?lr=213","header":{"title":"1916 Dersim Ayaklanması ve Osmanlı-Rus İlişkileri","homeUrl":"/yaozet/","sourceUrl":"https://www.youtube.com/watch?v=CAqjQCAsV14","hasShare":true,"canUseNativeShare":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"YaOzet","title":"Bu yanıtta yanlış olan nedir?","checkBoxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Bilgi az"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Diğer"}]}}],"categoryUrl":"/yaozet/education","categoryTitle":"Eğitim"},"feedbackProps":{"feature":"Summary","baseProps":{"metaFields":{"yandexuid":"6668630651759699213","reqid":"1759699282437571-2021398708871647003-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-9-BAL"}},"positiveCheckboxLabels":[{"value":"Yanıtı çok beğendim"},{"value":"Yanıtta gerekli bilgiler var"},{"value":"Kolay anlaşılır"},{"value":"Diğer"}],"negativeCheckboxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Bilgi az"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Diğer"}]},"isHermione":false,"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1759699282437571-2021398708871647003-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-9-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"},"neuroMordaUrl":"","advChatParams":{"advLabelProps":{"compactAdvLabel":false},"needPrerenderCounter":false},"disableUrlParamsModification":false,"feedbackBaseProps":{"featureName":"summary","metaFields":{"yandexuid":"6668630651759699213","reqid":"1759699282437571-2021398708871647003-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-9-BAL"}},"adapterName":"summary"},"video":{"embedUrl":"https://www.youtube.com/embed/CAqjQCAsV14","videoSubtitle":"Yapay zekadan makale özeti"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"4gbuw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary_item_response"}}}}},"type":"summary_item_response"},"4gbu3":{"state":{"isIndex":false,"form":{"name":"yaozet","action":"/yaozet/create","validatePath":"/yaozet/create/json"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"4gbuw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"right-column"}}}}},"type":"summary","subtype":"right-column"},"4gbu4":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/tr/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/yaozet_termsofuse"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"4gbuw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"footer_tr"}}}}},"type":"summary","subtype":"footer_tr"}}