Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İTÜ İnşaat mezunu ve PPP projeleri üzerine doktora yapmış bir akademisyenin 1915 Çanakkale Köprüsü projesi hakkında sunduğu kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Video, PPP (Kamu-Özel İşbirliği) modelinin ne olduğunu açıklayarak başlıyor ve ardından 1915 Çanakkale Köprüsü projesinin teknik, ekonomik ve finansal yönlerini detaylı olarak analiz ediyor. İçerik, proje modeli, sponsor firmaları, finansal yapısı, talep analizi, zaman ve ücret etkileri, kur farkı sorunları ve çevre etkileri gibi konuları ele alıyor.
- Konuşmacı, proje için belirlenen günlük 45 bin araç garantisi ve 15 Euro artı KDV geçiş ücreti üzerinden bir modelleme sunuyor, GESTAŞ verilerini kullanarak araç ve yolcu geçiş sayılarını analiz ediyor ve mevcut feribot ulaşım yöntemi ile yeni köprü arasındaki fiyat ve zaman farklarını karşılaştırıyor. Ayrıca, proje için alınan ödüller ve çevre etkileri değerlendirmesi hakkında da bilgiler veriliyor.
- 00:03Çanakkale Köprüsü Projesi ve PPP Modeli
- 18 Mart 1915'te Çanakkale Zaferi'nin 107. yılında, 1915 Çanakkale Köprüsü projesi başlıyor.
- Proje, PPP (Public Private Partnership) yani kamu-özel işbirliği modeli kapsamında hayata geçiriliyor.
- Bu model, özellikle gelişmekte olan ülkelerde sık uygulanan önemli bir proje teslim ve finansman yöntemidir.
- 02:30PPP Modelinin Çalışma Prensibi
- Türkiye'de uygulanan dört tip kamu-özel işbirliği modeli vardır: yap- işlet, yap- kirala- devret, işletme hakkı devri ve yap- işlet- devret (BOT).
- Çanakkale Köprüsü projesi yap- işlet- devret modeli kapsamında hayata geçiriliyor.
- PPP projelerinde çok sayıda paydaş var, ilişkiler karmaşık olabilir ve herkesin kritik görevleri vardır.
- 04:49PPP Modelinin Finansman Yapısı
- PPP projelerinde özel amaçlı bir şirket (SPV) kurulur ve bu şirket projeyi hayata geçirir.
- SPV'yi kuran firmalar (sponsor firmalar) projeye özgü sermaye yatırır ve teknik yeterliliklerini sağlar.
- Sponsor firmaların yatırımları genellikle toplam yatırımın %20-30'una kadar olur, kalan kısmı finans kuruluşları tarafından sağlanır.
- 05:48Çanakkale Köprüsü Projesinin Finansmanı
- Çanakkale Köprüsü projesinde 25 adet kuruluş finansman sürecine dahil olmuştur.
- 21 tanesi kredi veren finansör, 4 tanesi garantör olarak yer almaktadır.
- Türkiye'den Akbank, Garanti Bankası, Kuveyttürk, QNB Finansbank, Vakıfbank, Yapı Kredi gibi bankalar ve Deutsche Bank, Standard Charter, Çin Bankası, IBC gibi uluslararası kuruluşlar projeye katılmıştır.
- 06:54Proje Sahibi Firmalar
- Projenin ihalesi 26 Ocak 2017'de yapılmış ve dört firmalık bir ortak girişim grubu kazanmıştır.
- Türkiye'den Limak ve Yapı Merkezi, Kore'den ise Daim ve SK firmaları projede görev almıştır.
- Yapı Merkezi, 50 yıllık geçmişi olan Türkiye'nin yurtdışı müteahhitlik hizmetleri alanında önde gelen şirketlerinden biridir.
- SK, Güney Kore'nin en büyük holdinglerinden biri olup, Avrasya Tüneli projesinde de Yapı Merkezi ile birlikte görev almıştır.
- Limak, iki makine mühendisi tarafından kurulmuş, yarım asra yaklaşan geçmişi olan Türkiye'nin tanınan müteahhitlik şirketlerinden biridir.
- Daim, 1939 yılında kurulmuş ve köprü alanında uzman bir şirketdir.
- Projenin danışmanlığını Tekfen, 1956'da kurulmuş ve küresel anlamda adını duyurmuş bir taahhüt şirketi, idareden vermektedir.
- 09:02Proje Katılımcıları ve Modeli
- Beş şirketin ortak özelliği, Engineering News Record tarafından her sene yayınlanan uluslararası müteahhitler listesinde 2020-2021 yılları arasında 50-100 arasında yer almasıdır.
- Projenin idaresi Karayolları Genel Müdürlüğü'dür ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na bağlıdır.
- Limak, Yapı Merkezi, SK ve Dailim tarafından kurulacak SPV şirketi "Çanakkale Otoyol ve Köprüsü İnşaat, Yatırım ve İşletme A.Ş." olacak.
- 10:26İş Birlikteliği Modeli
- Proje üç ana paylaşım içerir: kamu tarafı, özel sektör (sponsorlar) ve finansörler.
- Proje tamamlandıktan sonra özel sektör, sözleşmede belirlenen süre zarfında tesisin işletme gelirlerine sahip olacak.
- Belirlenen süre bittikten sonra tesisin işletme hakkı ve tamamı kamuya geçecek.
- 12:20Projenin Önemi ve Özellikleri
- 1915 Çanakkale Köprüsü, Avrupa yakasında Sütlüce köyü ile Asya yakasında Şekerkaya mevkiini birbirine bağlıyor.
- Proje, 324 kilometrelik Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Savaştepe otoyolu projesinin tamamlayıcı bir parçası oluyor.
- Projenin toplam güzergah uzunluğu 88+13 kilometre olup, köprü 6 şeritten oluşuyor.
- 14:08Köprüün Rekabetçi Özellikleri
- Köprünün orta açıklığı 2023 metre olup, Cumhuriyet'in 100. yılını temsil ediyor.
- Köprünün ayak yüksekliği 318 metre olup, 3.18.18 Mart'ı, Çanakkale Zaferi'ni temsil ediyor.
- Köprünün kuleleri top mermisi figürleri ile tasarlanmış ve viyadükler şehitlerin abiyelerine benzer şekilde tasarlanmış.
- 14:45Projenin Rekorları ve Tarihleri
- Proje, 2023 metre orta açıklığıyla dünyanın en büyük orta açıklıklı köprüsü oluyor.
- Köprünün yüksekliği 334 metre olup, dünyanın en yüksek kuleli asma köprüsü oluyor.
- Projenin ihalesi 26 Ocak 2017'de yapıldı, temeli 18 Mart 2017'de atıldı ve 21 Mart 2017'de proje sözleşmesi imzalandı.
- 15:25Projenin Tamamlanma Süresi ve Devletin Rolü
- Proje 18 Mart 2022'de açıldı ve planlanan tarihe göre 548 gün erken tamamlandı.
- Sözleşme süresi 16 yıl 2 ay 12 gün, yapım süresi 5 yıl 6 ay, işletme süresi 10 yıl 8 ay 12 gün olarak belirlenmişti.
- Projenin devlete geçiş tarihi 28 Mayıs 2034 olarak öngörülmüş, ancak erken tamamlanması durumunda özel sektör işletme süresini ekleyecek.
- 16:50Çanakkale 1915 Köprüsü'nün Yatırım Bedeli
- Projenin internet sitesinde 2016 yılına ait yatırım bedeli 10 milyar 354 milyon lira olarak verilmiş.
- Binali Yıldırım 25 Ekim 2016'da proje ile ilgili açıklamasında yatırım bedelinin 10 milyar lira seviyelerinde olabileceğini belirtmiştir.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Karaismailoğlu, yatırım bedelinin 2,545 milyar euro olduğunu açıklamışlardır.
- 17:42Projenin Maliyeti ve Finansal Riskler
- Lima Colding Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir'e göre planlanan maliyet 3 milyar euro, gerçek maliyet ise 3,1 milyar euroyu geçecek.
- Proje için 45 bin araç garantisinde olup, sözleşmede 15 euro + KDV bedeli belirlenmiştir.
- Dövize endeksli garantiler ve talep tahminlerinin gerçekleşmediği yönündeki iddialar, bu tür projelerin en çok eleştirildiği noktalarıdır.
- 19:28Talep Tahminleri ve Devlet Yükümlülüğü
- Farklı talep tahminleri için bir modelleme sunulmuş, talep karşılama %0'dan %100'e kadar farklı senaryolar incelenmiştir.
- Hiç araç geçmese bile devletin yükümlülüğü 246,375 milyon euro, talebin %95 sağlandığı durumda ise 12,30 milyon euro seviyesinde olabilir.
- 21 Mart 2017 tarihli döviz kuruyla hesaplandığında, hiç araç geçmeme senaryosunda kur farkı 3 milyar 67 milyon TL'ye ulaşabilir.
- 22:31Mevcut Ulaşım Yöntemi ve Köprü Karşılaştırması
- Bölgede halihazırda feribot (arabalı vapurla) ulaşım sağlanıyor ve Gestas işletmeciliği bu hizmeti sunmaktadır.
- Gestas'ta otomobil için 95 TL, dönüşte 102 TL, yolcu başına 6,50 TL ücret ödenirken, köprü ücreti 200 TL olarak belirlenmiştir.
- Gestas vapurları ile Gelibolu-Lapseki arası 25-30 dakikada geçiliyor ancak bekleme süreleri özellikle yaz aylarında ciddi şekilde yükselebiliyor, bu süre 1,5 saat ile 5 saat arasında değişebiliyor.
- 25:12Köprü Avantajları
- Yeni köprüyle bu geçiş 6 dakikaya düşecek.
- Salt kesesini düşünen kişi için feribot daha avantajlı olabilir, ancak zaman önem veren kişiler için köprü tercih olabilir.
- 25:20Çanakkale Köprüsü Projesi ve GESTAŞ Verileri
- Zaman ve ücret faktörlerinin talep üzerinde etkili olabileceği konuşulduktan sonra, GESTAŞ'ın verileri inceleniyor.
- Çanakkale İl Genel Meclis Başkanı Sadık Göğüs Geren'in sunduğu verilere göre, 2017-2019 yılları arasında ortalama 4.315.000 araç GESTAŞ'ı geçmiştir.
- Çanakkale 1915 Köprüsü'nün garanti kriteri 45.000 araç olarak belirlenmiş, bu da GESTAŞ verileriyle karşılaştırıldığında ciddi bir fark ortaya koymaktadır.
- 26:37Talep Garantisi ve Ekonomik Etkiler
- En kötü senaryoda, GESTAŞ'ı hiç kullanmayan araçların hepsinin Çanakkale Köprüsü'ne kayması durumunda, talebin sadece %26'sının karşılandığı hesaplanmaktadır.
- Araçların yarısının GESTAŞ'ta kalması durumunda, talebin %13'üne ulaşılmakta ve 3,5 milyar liralık ödeme yapılması gerekmektedir.
- Proje özel hukuk anlaşması kapsamında olduğu için, talep garantisi hesaplamalarının detayları kamuya açıklanmamaktadır.
- 29:25Tasarruf ve Fayda Değerlendirmeleri
- Çanakkale ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu'nun açıklamalarına göre, proje zaman ve yakıt tasarrufu sağlayacak.
- 2021'de zaman tasarrufu 465 milyon lira, yakıt tasarrufu 102 milyon lira olarak belirtilirken, 2022'de bu değerler 6,26 milyar lira ve 588 milyon lira olarak yükselmektedir.
- Bu tasarruf değerlerinin nasıl hesaplandığı ve neden böyle bir artış olduğu açıklanmamaktadır.
- 31:17Çevresel ve Sosyal Etkiler
- Çanakkale 1915 Köprüsü projesinde çevresel ve sosyal etki değerlendirmesi yapılmış, raporlar sunulmuştur.
- Köprünün kulelerinin altında yunusların geçtiği bölgede yapımın ara verildiği ve tehlikede olan Pinanobilis türünün Çanakkale Üniversitesi ile işbirliğiyle güvenli bir alana taşınması sağlanmıştır.
- Proje bugüne kadar 12 ödül almış, bunların 5'i EMEA (Avrupa, Orta Doğu ve Afrika) Finans Ödülleri'nden gelmektedir.