• Buradasın

    19. Yüzyıl Divan Edebiyatı ve Osmanlı Düzyazı Edebiyatı Dersi

    youtube.com/watch?v=7a41nQH3hR0

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Kadir Gümüş tarafından sunulan bir AYT Türkçe dersidir. Öğretmen, tahtada notlar alarak konuları anlatmaktadır.
    • Video, 19. yüzyıl Divan edebiyatı ve Osmanlı düzyazı edebiyatı hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde Enderunlu Vasıf, Keçicizade İzzet Molla ve Yenişehirli Avni gibi Divan edebiyatı sanatçıları ele alınırken, ikinci bölümde Baki, Fuzuli, Katip Çelebi ve Evliya Çelebi gibi önemli düzyazı yazarları incelenmektedir. Son bölümde ise mirat'ül memalik, seyahatname, sefaretname, tezkire gibi nesir türleri ve Osmanlı'da tarih yazıcılığının gelişimi anlatılmaktadır.
    • Videoda ayrıca sade, süslü ve orta nesir türleri, tarih, tezkire, seyahatname ve sefaretname gibi düzyazı türleri hakkında detaylı bilgiler verilmekte ve sınavlarda çıkabilecek önemli bilgiler ve tahminler sunulmaktadır. Öğretmen, öğrencilere konuları ezberlemek yerine anlamalarını sağlamayı amaçlamaktadır.
    00:0319. Yüzyıl Divan Edebiyatı
    • 19. yüzyılda divan edebiyatı büyük değil, çöktü ve bu yüzyılda Tanzimat edebiyatı devam etti.
    • 19. yüzyılın ilk sanatçısı Enderunlu Vasıf'tır, 18. yüzyılda Nedim'le doruğa erişen mahallileşme akımının devamıdır.
    • Enderunlu Vasıf, İstanbul'un giyim kuşamını, mesire yerlerini anlatır ve divan edebiyatında en çok şarkı yazan kişidir.
    03:25Keçicizade İzzet Molla
    • Keçicizade İzzet Molla kötü bir yaşam sürdü, küçük yaşta öksüz kaldı, fakirlik ve içkiye meyletti.
    • Hançerli Bey ile karşılaşıp devlet görevine başladı, ancak sadrazamla sıkıntı yaşadı ve Keşan'a sürüldü.
    • Osmanlı-Rus savaşı öncesi görüşünü bildirdiğinde "Osmanlı yenilir" dediği için Sivas'a sürüldü, ancak Osmanlı'nın yenilmesi üzerine affedildi ancak ferman ulaşmadan vefat etti.
    06:41Yenişehirli Avni
    • Yenişehirli Avni Mevlevidir, Bahariye Mevlevihanesinde şeylik yapmıştır ve en önemli eseri "Abname"dir.
    • "Abname"de Bahariye Mevlevi Hanesindeki susuzluk anlatılır.
    • Diğer eserleri arasında "Miratı Cünun" (cinnet geçirenlerin aynası), "Ateşke" ve "Nihan" bulunmaktadır.
    08:48Divan Edebiyatında Nesir
    • Divan edebiyatında üç tür nesir anlayışı vardır: sade nesir (anlaşılır), süslü nesir (anlaşılmaz) ve orta nesir (sade ile süslü arasında).
    • 15. yüzyılda Ahmet'i Dai'nin "Tevessül" adlı düzyazı eseri vardır.
    • Ali Şir Nevai'nin ünlü eserleri arasında "Mecalisün Nefa" (Türk edebiyatındaki ilk şair tezkiresiydi), "Muhakeme Tül Lügate" (Türkçe ile Farsçayı kıyaslayan eser) ve "Miza Evza" (aruz vezni ile ilgili bilgiler veren eser) bulunmaktadır.
    12:13Diğer Önemli Nesir Eserleri
    • Sinan Paşa'nın ilk süslü nesir eseri "Tazarruat" (Allah'a yakarış içeren eser) ve "Tezkiretü'l-Evliya" (evliyalar hakkında) bulunmaktadır.
    • Mercimek Ahmet'in "Kabusname" adlı düzyazı eseri vardır.
    13:24Osmanlı Edebiyatı'nda Düzyazı Eserleri
    • Halk hekimliği ile ilgili bir öğüt kitabı, padişah tarafından yazılan ve sonra sadeleştirilen bir eserdir.
    • Gelibolu'lu Mustafa Ali'nin "Kühnül Var" adlı tarih kitabında biyografi bölümü de bulunmaktadır.
    • Baki, düzyazı yazmamış, şiirle ilgilenmiş ve Şeyhülislam olmaya ramak kala ölen bir kişidir.
    14:25Baki ve Fuzuli'nin Eserleri
    • Baki, Sokullu Mehmet Paşa'nın emriyle "Feyza Cihat" ve "Feyzai Mekke" adlı dini konuları içeren eserler yazmıştır.
    • Fuzuli, 16. yüzyılda "Şikayetname" adlı hiciv özelliği gösteren ve dönemin eleştirisini içeren bir eser yazmıştır.
    • Fuzuli'nin Farsça mensur eserleri arasında "Rnd Zahid" (eğlence ve aşırı dindarlık arasındaki orta yolu anlatan) ve "Risale-i Sıhhatü Maraz" (ruh sağlığı üzerine) bulunmaktadır.
    17:11Babür Şah ve Gelibolu'lu Suri
    • Babür Şah'ın "Vekayi" adlı anı eseri, Türk edebiyatında tam anlamıyla hatıra özelliği gösteren ilk eserlerden biridir.
    • Gelibolu'lu Suri, Şehzade Mustafa'nın eğitimi için "Bahrül Maarif" (eğitim denizi) adlı bir eğitim kitabı yazmıştır.
    • Ebul Gazi Bahadıran Han'ın "Şecere-i Terakki" adlı eseri, Oğuz Kağan'dan başlayarak Türklerin soy kütüğüdür.
    19:2217. Yüzyıl Düzyazı Ustaları
    • Veysi, Hz. Peygamber'in hayatını anlatan bir şiiri ve rüya ve uykuyu anlatan "Uyku Name" adlı eseri bulunmaktadır.
    • Nergisi, Türk edebiyatında ilk defa mensur hamse (beş düzyazı eseri) yazan kişidir ve "Nihalistan", "Saadet", "Meşakk", "Kanunun Reşat" ve "Gazavatı Mesleme" adlı eserlerini bir araya getirmiştir.
    • Katip Çelebi (Hacı Halife), "Fezleke" (tarih kitabı), "Cihannüma" (coğrafya ve gezi yazısı), "Keşfüs Zünnun" (bibliyografi kitabı) ve "Tuhfetül Kibar" (Osmanlı'nın deniz savaşları) gibi eserler yazmıştır.
    23:1518. Yüzyıl Düzyazı Ustaları
    • Evliya Çelebi'nin "Seyahatname" adlı eseri, on ciltlik bir gezi yazısıdır ve dünyayı gezdiği yerleri anlatmaktadır.
    • Çelebi Mehmet'in "Fransa ya da Paris Sefaretnamesi" adlı eseri, elçi tarafından yazılan bir seyahatname olup, devlet görevi ile ilgili bilgiler ve gezi yazısı içermektedir.
    • Piri Reis'in "Kitab-ı Bahriye" (deniz kitabı) ve Seyyidi Ali Reis'in "Mira'ül Memalik" (memleketlerin aynası) gibi gezi yazıları bulunmaktadır.
    25:27Nesir Eserleri
    • Mirat'ül Memalik hem anı hem gezi yazısı özelliği gösteriyordu.
    • Tufet'ül Arameyn bir gezi yazısı, Hayriye ile Hayrabat ise mesneviydi.
    • Evliya Çelebi'nin seyahatnamesi, nesir eserlerini bir başlık altında toplamaya yönelik bir videodur.
    26:08Mensur Türleri
    • Surname, şehzade oğullarının, kızlarının düğünü veya sünnetlerini anlatır.
    • Fütüvvetname, aylık teşkilatı, lonca teşkilatı ve esnaf teşkilatını anlatır ve ideal insan tipini tanımlar.
    • Siyer, Peygamberimizin hayatını anlatırken, Kıssayı Enbiya diğer peygamberlerin hayatını anlatır.
    27:20Diğer Nesir Türleri
    • Hilye, Peygamberimizin iç ve dış güzelliklerini anlatır; iç güzellik karakter, dış güzellik ise temizlik anlamına gelir.
    • Tezkire, şairlerin hayatını anlatır.
    • Seyahatname ve sefaretname gezi yazısı türleridir; sefaretname elçiler tarafından, seyahatname ise gezginler tarafından yazılabilir.
    28:42Tarih Yazıcılığı
    • 15. yüzyılda tarih yazıcılığı başladı ve Osmanlı'da tarih yazıcılarına vakanüvis adı verildi.
    • Aşıkpaşazade'nin "Tevari'i Ali Osman" (Büyük Osmanlı'nın tarihi) ünlü bir tarih kitabıdır.
    • 16. yüzyılda Kemalpaşazade, Saadettin Tacüd, Gelibolu Mustafa Ali ve Nişancı Celalzade gibi tarihçiler eserler yazdı.
    30:01Önemli Tarih Kitapları
    • 17. yüzyılda Naima'nın "Naima Tarihi" tartışmasız tarih kitaplarının göz bebeğidir.
    • İbrahim Peçevi'nin de önemli bir tarih kitabı vardır.
    30:29Tezkire
    • Tezkire, şairlerin hayat hikayelerini anlatan eserlerdir.
    • 15. yüzyılda tezkirecilik yeni başladı ve bunu başlatan Ali Şir Nevai'dir.
    • Ali Şir Nevai'nin "Mecalisin Nefais" (Nefesler Meclisi) eseri Türk edebiyatının ilk şair tezkiresidir.
    31:22Önemli Tezkireler
    • 16. yüzyılda Sehi Bey'in "Teşkil-i Şuara" tezkiresi Anadolu'da ilk tezkire olarak karşımıza çıktı.
    • Latifi'nin "Tezkire-i Şuara" Türk edebiyatında üçüncü, Anadolu'da ikinci tezkire olup ilk defa alfabetik sıra güdüldü.
    • Aşık Çelebi'nin "Mesai-i Şuara" tezkiresinde şairler psikolojik olarak tahlil edildi.
    33:21Sonraki Tezkireler
    • 17. yüzyılda Riyazi'nin "Riyazüs Şuara" tezkiresi yazıldı.
    • Güf Dinin'in "Teşrifat-i Şuara" tezkiresinde şairlerin vücut kusurlarına göre anlatılar yapıldı.
    • 18. yüzyılda Esrar Dede'nin "Tezkire-i Şuara-i Mevlevi" sadece Mevlevi şairlerin hayatını anlattı.
    34:32Tezkirecilikin Sonu
    • 19. ve 20. yüzyıllarda tezkirecilik bitti.
    • Son örneğini İbnu'l-Emin Mahmut Kemal İnal yazdı.
    • Sınavlarda Ali Şir Nevai'nin "Mecalisin Nefais" ve 16. yüzyılda Latifi'nin "Tezkire-i Şuara" gibi eserler önemlidir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor