Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Resmi Tarihe Hoş Geldiniz" kanalında yayınlanan bu eğitim videosu, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) ve sonrasında yaşanan olayları anlatmaktadır. Video, savaşın nedenleri, cephe durumları, önemli savaşlar ve muharebeler hakkında on soruda bilgi vermektedir.
- Video, savaşın tarihsel arka planından başlayarak, Plevne Muharebesi, Gazi Osman Paşa'nın direnişi ve savaşın sonuçlarını ele almaktadır. Ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun meşrutiyet dönemi, II. Abdülhamid'in yönetimi, Edirne Mütarekesi, Ayastefanos Antlaşması ve Berlin Kongresi'nde yapılan değişiklikler anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun toprak kayıpları, Rusya'ya ödemek zorunda kaldığı savaş tazminatı ve bu durumun Osmanlı Devleti'ne getirdiği maddi yük ele alınmaktadır. Ali Suavi'nin V. Murad'ı tahta geçirmek için düzenlediği baskın ve bunun II. Abdülhamid'in yönetim tarzına etkisi de anlatılmaktadır.
- Doksanüç Harbi'nin Genel Özellikleri
- Doksanüç Harbi, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde gerçekleşen en büyük felaketlerden biridir ve Osmanlı'ya toprak ve itibar kaybettirmiştir.
- Bu savaş, yeni filizlenmeye başlayan meşrutiyet'in sonunu getirmiş ve imparatorluğu büyük bir göç dalgasıyla karşı karşıya bırakmıştır.
- Osmanlı-Rus Savaşı, 24 Nisan 1877'de (Hicri takvimle 1294) başlamış, ancak Rumi takvimine göre 1293 yılına rastladığı için "Doksanüç Harbi" olarak adlandırılmıştır.
- 01:17Savaşın Nedenleri
- Rusya, 1856'da imzalanan Paris Antlaşması'nın aleyhinde olan hükümlerinden faydalanarak Osmanlılara karşı Balkanlardaki milletleri silahlandırıp isyana teşvik etmiştir.
- Kırım Savaşı'ndan sonra karşı barış politikası takip eden Osmanlı İmparatorluğu'nu savaşa sokup Kırım yenilgisinin intikamını almak isteyen Rusya, Slavları kışkırtma yolunu seçmiştir.
- 1876 Bulgar İsyanında binlerce Bulgarı Türklerin katlettiği propagandasını yayarak Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa siyasetinde yalnız kalmasını sağlamıştır.
- 02:17Savaşın Başlangıcı ve Konferanslar
- Osmanlıların savaşı kazanması üzerine İstanbul'da İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya, Avusturya, İtalya ve Osmanlı İmparatorluğu'nun katılımıyla bir konferans düzenlenmiştir.
- İmparatorluğun bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne aykırı istekler nedeniyle bir anlaşma sağlanamamış ve İstanbul Konferansı'nda meşrutiyet ilan edilmiştir.
- Londra'da toplanan devletler, İstanbul'da çözüm bulunamaması üzerine 31 Mart 1877'de Londra Protokolünü imzalamış, ancak Osmanlı İmparatorluğu bu kararları reddetmiştir.
- 03:43Savaşın Cepheleri ve Gelişimi
- 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı, Tuna ve Doğu Anadolu'da olmak üzere iki cephede cereyan etmiştir.
- Savaşın başlamasıyla birlikte Ruslar Romanya'ya girerek Dobruca ve Bükreş yönlerinden Osmanlı topraklarına saldırmaya başlamış, kısa sürede Ziştovi, Tirnova ve Niğbolu'yu ele geçirmişlerdir.
- Doğu Anadolu cephesinde Ruslar üç koldan harekete geçmiş ve Erzurum'a ulaşmış, Aziziye Tabyalarında Ahmet Muhtar Paşa'nın direnişiyle durdurulmuşlardır.
- 05:47Plevne Direnişi
- Çok kısa sürede Osmanlı topraklarının önemli bir bölümünü ele geçiren Rus kuvvetleri karşısında önemli bir direniş olmamıştı, ancak Vidin'de bulunan Osman Paşa'nın Plevne'yi geri alması üzerine Osmanlı kuvvetleri burada önemli bir direniş noktası oluşturmuştu.
- Müstahkem bir mevki olan Plevne, Gazi Osman Paşa'nın askeri zekası ile birleşince Tuna cephesindeki Rus askeri hareketini kilitlemiştir.
- Gaziosmanpaşa, yiyecek sıkıntısı yüzünden 10 Aralık 1877'de düşman kuşatmasını yarma hareketine girişmiş, SD yaralanması üzerine başarılı olamayıp esir düşmüştür.
- 06:58Savaşın Sonuçları ve Avrupa Devletlerinin Rolü
- Doksanüç Harbi yaklaşık dokuz ay sürmüş, Rus kuvvetleri bu sürede İstanbul önlerine gelmişlerdir.
- 1853'teki Kırım Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu ile beraber hareket eden Avrupa devletleri, Doksanüç Harbi'nin başlangıcında ve ilerleyen safhalarında harekete geçmemişlerdir.
- İkinci Abdülhamid, Rusya'nın savaş ilan ettiği gün Avrupa devletlerine telgraflar çektirerek Paris Antlaşması'nın 8. maddesine göre arabuluculuk yapmalarını istemişse de bir karşılık bulamamıştır.
- 09:33Osmanlı İmparatorluğu'nun Savaşa Hazırlığı
- Osmanlı İmparatorluğu gerek askeri teçhizat açısından gerekse eğitimli askerleri açısından savaşa hazır değildi ve askeri malzeme bakımından önemli ölçüde dışa bağımlıydı.
- Savaş için gerekli malzeme ve mühimmatın eksikliği ile Osmanlı donanmasının hiçbir varlık gösteremeyişi bu büyük yenilginin nedenlerindendir.
- İmparatorluğun çok geniş bir alanda mücadele etmek zorunda kalmasıyla kuvvetler arasındaki irtibatsızlık ve savaşın İstanbul'daki merkezden idare edilmesi de yenilgiyi kolaylaştırmıştır.
- 10:26Savaşın En Önemli Sonuçları
- Doksanüç Harbi'nin en önemli sonuçlarından birisi, Bulgaristan'daki Türk ahalinin katledilmek veya göçe zorlanmak suretiyle yaklaşık beşyüz yıldır yaşadıkları topraklardan Anadolu'ya sığınmak zorunda kalmalarıdır.
- Savaşın sonunda Edirne ve Tuna Vilayetlerinin iki bölgesi dışında kalan yerlerdeki Türk unsur hemen hemen tamamen yok olmuştur.
- Beşyüz bin kişi savaşta katledilmiş veya açlık ve hastalık sonucu ölmüştür, bir milyonu aşkın insan ise göç ederek daha güvenli buldukları Batı Trakya, Makedonya, İstanbul ve Rodoslar bölgesine sığınmıştır.
- 12:14Meclis-i Mebusan'ın Kapatılması
- Savaşın sonunda Rus ordusunun ilerleyişi karşısında padişahın da katıldığı bir fevkalade meclis toplanmış, ancak devletin içinde bulunduğu buhrana çare olabilecek karar alınamamıştır.
- Meclis-i Mebusan süresiz tatil edilmiş, ancak Kanuni Esasi resmen yürürlükten kaldırılmamış, sadece her yıl çıkan devlet salnamesi başında adının geçirilmesi ile getirilmiştir.
- Meclisin kapatılması, yeni filizlenmeye başlayan parlamento ve meşruti rejim açısından önemli bir yaradır; bazı yazarlar despot yönetimini oluşturmak için, bazıları ise meclisin buhrana neden olduğunu öne sürmektedir.
- 14:08Savaşın Sonu ve Ayastefanos Antlaşması
- Savaş sona erdirmek için Kızanlık'ta başlayan ateşkes Ruslar tarafından alınması üzerine Yeşilköy'de devam etmiş ve 3 Mart 1878'de Ayastefanos Antlaşması imzalanmıştır.
- 29 maddelik bu anlaşmaya göre Osmanlı İmparatorluğu Sırbistan, Romanya ve Karadağ'ın bağımsızlıklarını kabul edecek, Bulgaristan özerk bir prenslik haline getirilecek ve Osmanlılar savaş tazminatı olarak 1410 milyon ruble vereceklerdi.
- Ayastefanos Antlaşması panslavizmin bir zaferiydi ve Rusya'nın avantajlı konumuna gelmesi mevcut siyasi dengeyi bozmaktaydı.
- 15:38Berlin Kongresi ve Sonuçları
- 13 Haziran 1878'de toplanan Berlin Kongresi'nde Ayastefanos Antlaşması'nın maddeleri yeniden ele alındı ve değiştirildi.
- 64 maddelik yeni anlaşmayla Ayastefanos Antlaşması ile kurulmak istenen Büyük Bulgaristan üçe bölünmüş, Bosna-Hersek Avusturya'ya terk edilmiştir.
- Savaş tazminatı 802 milyon 500 bin frank olarak tespit edilmiş ve 7 yıl içerisinde 21 eşit taksitle ödenmesi kararlaştırılmıştı.
- 16:34Osmanlı İmparatorluğu'nun Durumu
- Osmanlı İmparatorluğu önemli ölçüde toprak kaybının yanı sıra Rusya'ya ödemek zorunda kaldı ve savaş tazminatı nedeniyle büyük bir maddi yük altına girdi.
- Ayastefanos Antlaşması'nın ağır hükümlerinden kurtulmak için Kıbrıs'ı İngiltere'ye bıraktı ve Fransa Tunus'u işgal etti.
- Meclis-i Mebusan kapatıldı, böylece meşrutiyet filizlenmeden sona erdi ve Ali Suavi'nin Çırağan Sarayı'na düzenlediği baskın II. Abdülhamid'in ömür boyu tahttan indirilme korkusuna kapılmasına yol açtı.