Buradasın
1876 Osmanlı Tarihi: Sultan Abdülaziz'in Tahttan İndirilmesi
youtube.com/watch?v=Srfl93UHG1EYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı tarihinin kritik bir dönemini anlatan tarihsel bir anlatımdır. Anlatımda Sultan Abdülaziz, Murat Efendi V., Mithat Paşa, Hüseyin Avni Paşa, Mütercim Rüştü Paşa ve diğer dönemin önemli siyasi figürleri yer almaktadır.
- Video, 1876 yılında Osmanlı Devleti'nin yaşadığı kaotik ortamı ve mali sorunları anlatarak başlar. Mahmut Nedim Paşa'nın tahvil faizleri konusundaki kararları, Mithat Paşa ve Hüseyin Avni Paşa'nın darbe planları ve 30 Mayıs 1876'da gerçekleşen Sultan Abdülaziz'in tahttan indirilmesi detaylı şekilde aktarılır. Ayrıca, Murat Efendi V.'nin tahta cülusu ve sonrasında yaşadığı zorluklar da anlatılmaktadır.
- 1876'nın Osmanlı Tarihi İçin Önemi
- 1876, Osmanlı tarihi için en kritik yıllardan biridir ve devletin yıkılışına giden olayların başlangıcıdır.
- 1870'li yıllar Osmanlı için kaotik bir ortamdı; 1875'te Hersek isyanı, 1876'da Bulgaristan'da çıkan ayaklanma ve Selanik vakası gibi önemli olaylar sıkıntılı günlerin başlangıcıydı.
- Maliye durumu berbat vaziyetteydi ve Mahmut Nedim Paşa'nın attığı adımlar devleti inanılmaz durumlara soktu.
- 00:35Tahvil Faizleri Kararı ve Sonuçları
- Mahmut Nedim Paşa, devletin düzenli borçlarının faiz ve anaparası için ödemesi gereken yıllık toplam 14 milyonun yarısını ödeyecek, diğer yarısını bütçe açığını kapatacak ve iki milyonu ordunun giderleri finanse edilecekti.
- Beş yıl süreyle borç ve faizlerin yarısının nakit, yarısının da %5 faizli bir senetle ödenmesi kararlaştırıldı.
- Karar, tahvil fiyatlarında hızlı bir düşüşe sebep olduğu gibi içte ve dışta büyük tepkiler doğurarak Avrupa kamuoyunu Osmanlı aleyhine çevirdi.
- 01:06Medrese Talebeleri Ayaklanması ve Yeni Atamalar
- Sultan'ın izlediği politikaya karşı olan Mithat Paşa ve Hüseyin Avni Paşa'nın girişimleriyle İstanbul'daki medrese talebeleri ayaklandı.
- Sultan Abdülaziz, talebelerin bulunduğu camilere seryaver Halil Paşa'yı göndererek taleplerini öğrendi ve talebelerin istekleri doğrultusunda Mahmut Nedim Paşa ve Şeyhülislam Hasan Efendi hemen azledildi.
- Mütercim Rüştü Paşa sadrazamlığa, Hasan Hayrullah Efendi şeyhülislamlığa, Hüseyin Avni Paşa seraskerliğe ve Mithat Paşa da Şura-yı Devlet reisliğine getirildi.
- 01:44Darbe Planları ve 31 Mayıs Darbesi
- Mithat Paşa ve Hüseyin Avni Paşa'nın göreve gelmesinden sonra günden güne darbe planları yapılmaya başlandı.
- Plan, 31 Mayıs Çarşamba günü gerçekleştirilecek darbeyle Abdülaziz tahttan indirilecek, yerine Murat Efendi V. Murat olarak tahta cyrus edecekti.
- 29 Mayıs günü yaşanan bir hadise bütün planları değiştirdi; Sultan Abdülaziz, askeri bir meseleden dolayı Hüseyin Avni Paşa'yı yanına çağırınca darbeciler paniğe kapıldı ve planlar 30 Mayıs'a çekildi.
- 02:25Veliahtın Tutuklanması ve Darbe Süreci
- Murat Efendi'yi dairesinden almakla görevli Süleyman Paşa, daireye beklenenden erken gelince büyük bir şaşkınlık ve panik yaşandı.
- Murat Efendi, planlanandan bir gün önce sabaha karşı uykusundan aniden kaldırılınca, girişimin amca Sultan Abdülaziz tarafından öğrenildiğini düşünerek sinir krizi geçirmeye başladı.
- Süleyman Paşa ve lalası Süleyman Ağa'nın ikna edici konuşmalarıyla biraz olsun kendine gelebildi ve harekete geçti.
- 03:19Darbe Sürecindeki Aksilikler
- Murat Efendi ile Hüseyin Avni Paşa, Dolmabahçe cami rıhtımında araçtan inerek hazır bekleyen üç çifte kayağa geçti.
- Sürekli yağan yağmur ve şiddetle esen rüzgar işleri daha fena hale getiriyordu.
- Dolmabahçe karakolu önünden ayrılırken darbe heyeti tarafından ihtiyat askeri olarak konuşlandırılan Şam Taburundan askerler kendilerini durdurdu ve Murat Efendi bir kez daha paniğe kapıldı.
- 03:55Biat ve Sultan V. Murad'ın Tahta Cülusu
- Murat Efendi ile Hüseyin Avni Paşa, Serasker Kapısına ulaşıldı ve kendisini bekleyen devlet erkanı ile buluşan veliaht da derhal biat edildi.
- 15 yıllık Abdülaziz saltanatı, "Müminlerin emini olan zat, bilincini yitirmiş ve siyasi işlerden habersiz olup, devletin mallarını ve devlet ve milletin takatle tahammül edemeyeceği derecede kişisel masraflara harcar" fetvasıyla sona erdi.
- Sultan V. Murad'ın tahta cülusu derhal dünyanın dört bir yanına telgraflar vasıtasıyla duyuruldu.
- 04:54Sultan V. Murad'ın Durumu
- Saltanat değişikliğini tertip edenler, zor kısmın artık aşıldığını düşünüyordu ancak büyük bir yanılgı içindelerdi.
- Cevdet Paşa, biat sırasında dikkatle incelediği Sultan V. Murad'ı "münkesif bir güneşe benzemektedir" diye betimleyecekti.
- Küçük biraderi Abdülhamid, padişah abisini ziyarete gittiğinde gördüğü manzarayı, Sultan Murad'ın ağzı, etrafı küçüklü büyüklü uçuklamış, gözlerinin akı ziyadeleşmiş ve sararmış, bebeği küçülmüş, yüzü morarmış sözleriyle anlatacaktı.