Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Türk edebiyatı dersidir. Eğitimci, öğrencilere hitap ederek 14. yüzyıldan itibaren Türk edebiyatının gelişimini anlatmaktadır.
- Ders, 14. yüzyıldan başlayarak 15. yüzyıla doğru ilerleyen Türk edebiyatının önemli eserlerini ve yazarlarını ele almaktadır. İlk bölümde Gülşehri, Aşıkpaşa ve Şeyyat Hamza gibi yazarların eserleri incelenirken, ikinci bölümde Kenzül Küber ve Ahmedi'nin hayatı ve eserleri detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Ders, tasavvuf anlayışı, mesnevi türü ve halk edebiyatı özellikleri gibi konuları kapsamakta ve ÖSYM sınavlarında çıkabilecek soru tiplerine dikkat çekmektedir. Özellikle Gülşehri'nin "Mantı", Şeyyat Hamza'nın "Yusuf Meddah"ı, Aşıkpaşa'nın "Miranname"si ve Ahmedi'nin İskendername'si gibi önemli eserlerin içeriği ve anlamları açıklanmaktadır.
- 00:0314. Yüzyıl'dan 15. Yüzyıla Tasavvuf Edebiyatı
- 14. yüzyıldan kaldığımız yerden devam ediyoruz ve 15. yüzyıla doğru yol alıyoruz.
- Tasavvuf edebiyatında önderlerden biri Yunus Emre'dir.
- Gülşehri, kaynaklarda ilk yazan, manzu yazan ve ilk tercüme eden olarak bilinir.
- 02:06Gülşehri'nin Eserleri
- Gülşehri'nin en değerli eseri tartışmasız "Mantıkut Taber"dir ve Türkçe bir şekilde muhteşem bir şekilde anlatır.
- "Mantıkut Taber" eserinde vahdet-i vücudu (vücutların birliğini) anlatır ve Allah'a ulaşma, Allah'la yekpare olma fikrini aktarır.
- Tasavvuf merhalesinde ilerleyen bir derviş, kuşların Simurg'a ulaşma isteğine benzer şekilde Allah'a ulaşma isteğine sahip olmalıdır.
- 05:54İlhanlı Dönemi Edebiyatı
- İlhanlı hükümdarı Gazan Han adına Farsça tasavvufi bir mesnevi yazmıştır.
- Eserde mebde (mebbe) anlatılır ve devrin edebi dilinden vazgeçemeyen yazarlar vezinler ve aruz vezinleri hakkında bilgi verir.
- Eserde İran kahramanlarına geniş yer verilir ve Hatem-i Tai ile Ay Evran'ı cömertlik açısından karşılaştırır.
- 09:03Gülşah'ın Eserleri
- Gülşah'ın "Malaz Hikaye" adlı eseri 11.592 beyit uzunluğunda olup Anadolu'da yazılan ilk büyük halka tasavvufu öğretmek için yazılmış eserdir.
- Eserde sesin oluşumu ve akciğerden çıkması gibi Avrupa'nın yüzyıllar sonra bulduğu bilgiler yer alır.
- "Miraçname" adlı eserinde Allah'ın süslediği bir kuş anlatılır ve alçakgönüllülük ve dünyaya meyletmemekten bahsedilir.
- 15:01Fütüvvet ve Edebiyat
- Fütüvvet, güzel söyleyen, sesi güzel olan anlamında kullanılır ve Fuat Köprülü tarafından tanıtılmıştır.
- Şeyyad Hamza, hem hece hem aruzla yazılan ve Hz. Yusuf kıssasını anlatan bir mesnevidir.
- Eserde ilk defa kahramanların birbirlerine gazel okuması şeklinde mesnevi'nin monotonluğuna son verilmiştir.
- 18:00Alegori ve Meddah Edebiyatı
- Gazneli Mahmut maddedir (varlık, para gibi değerler) ve yoksul derviş manadır (anlam, ruh) olarak alegorik olarak karşılaştırılır.
- Meddah, meddahlığa yakın bir isim olup ilk defa dört mesnevi yazmıştır.
- "Var ve Gülşah" adlı eserinde meclislerden oluşan bir hikaye anlatılır ve meddah hikayenin bir bölümünde bırakıp "devamı burada" diyerek meddahlığı hatırlatır.
- 25:36Tarihi Eserler
- Tarihi eserler milletin tarihini ana karnından doğduğu gibi öğrendiği bilgileri içerir.
- Edebiyat tarihe yardımcı olur ancak yüzde yüz güvenilir değildir.
- Elvan Çelebi'nin tek eseri olan "Merakı bir Kutsiye" Türk edebiyatının ilk menkıbesidir ve dedesi Baba İlyas, babası Aşık Çelebi ve ailesini anlatır.
- 26:36Klasik Mesnevi Tertibi ve Klasik Eserler
- "Kenzül Kübera" eserinde Yemen padişahının oğlu Süvey ile Çin Fağfurunun (Çin hükümdarlarına verilen unvan) kızı Nebahar var.
- Anadolu sahasında klasik mesnevi tertibi ile düzenlenen ilk mesnevi "Kenzül Kübera"dir.
- Klasik mesnevi tertibi, giriş bölümünde Allah'ın birliğini ve Hz. Peygamber'i anlatır, ardından dört halife, sadrazam ve vezirler için yazılmış olan dastanları anlatır.
- 28:26Sadi'nin Etkisi ve Eserler
- Fars edebiyatındaki Sadi'nin "Gülistan" ve "Bostan" adlı eserlerinden esin kaynağı alınmıştır.
- "Kenzül Kübera" eserinin yaklaşık %25'i (dörtte biri) Sadi'nin "Bostan" adlı eserinin tercümesidir.
- Anadolu sahasında ilk defa Sadi'nin "Bostan"ı "Kenzül Kübera" eserinde karşımıza çıkar.
- 32:36Şeyhoğlu Mustafa'nın Eserleri
- Şeyhoğlu Mustafa'nın "Hurşitname" adlı eserinde Hurşit ile Ferah aşkını anlatmıştır.
- "Marzname" adlı eserinde hayvan hikayelerine dayanarak devlet idaresi hakkında bilgi vermiştir.
- "Kenzül Kübera" eseri, yaşlılık döneminde devlet yönetimi ile alakalı tecrübelerini anlatan bir siyaset kitabıdır.
- 34:00Türk Edebiyatında Siyasetname
- Türk edebiyatında birinci siyasetname "Kutadgu Bilig"dir.
- Türk edebiyatında ikinci siyasetname "Kenzül Kübera" olup, Anadolu'da birincisidir.
- "Kenzül Kübera" siyasetname, yaşlılık döneminde tecrübelerini anlattığı, devlet yönetimi ile alakalı bilgi veren eser olarak karşımıza çıkar.
- 36:30Ahmedi ve Eserleri
- Ahmedi, Türkçe divanı var ve içinde klasik gazelleri, kasidesi ve "İskendername" bulunmaktadır.
- "İskendername", Nizami'den çevrilen ve Türk edebiyatında ilk ve en büyüğü olan eserdir.
- "İskendername" İskender'in doğu seferi ve fetihlerini anlatmaktadır.
- 39:01Diğer Eserler
- Cemşit ve Hurşit (Çinlioğlu ve Rum Kayseri'nin kızı) arasındaki aşk hikayesini anlatan eserler vardır.
- "Esrarname" çevirisi ve tıp konulu değerli "Tervil Ervah" mesnevi bulunmaktadır.
- "Mirkatu'l-Edep", Aydınoğulları Hamza Bey için yazılan manzum sözlü Arapça-Farsça eserdir ve içinde "Miyan Edep" (biçim bilgisi) ve "Mizan Edep" (söz dizimi) adlı kasideler bulunmaktadır.