Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Cumhuriyet Halk Partisi Parti Okulu tarafından hazırlanan, 14 Mayıs Pazar günü yapılacak seçimler hakkında bilgilendirme amacıyla hazırlanmış bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, seçmenlerin seçim sürecinde dikkat etmesi gereken önemli noktaları anlatmaktadır.
- Video, seçim sürecinde oy verme işlemleri hakkında beş soru-cevap formatında ilerlemektedir. İçerik, sandık kurulunun hazırlıkları, seyyar sandıkların kullanımı, sandık çevresinin özellikleri, engelli seçmenlerin oy kullanma koşulları, pusulaların kullanımı ve seçim suçları gibi konuları kapsamaktadır.
- Video ayrıca usulsüzlük tespit edildiğinde şikayet edilmesi gereken yerler, güvenlik görevlilerinin rolü, mükerrer oy verme cezaları, zarfın geçerliliği, oy verme saatleri, gerekli kimlik belgeleri ve cep telefonlarının oy verme kabinine girmemesi gerektiği gibi pratik bilgiler de içermektedir. Seçim suçları ve bunların cezaları (3-5 yıl hapis) hakkında da detaylı bilgiler sunulmaktadır.
- 00:01Seçim Öncesi Bilgilendirme
- 14 Mayıs Pazar günü devletin mührünü ve hazinenin anahtarını kime vereceğinize karar vereceksiniz.
- Seçmenlerin tercihlerini doğru bir şekilde pusulaya yansıtmaları ve milli iradenin sorunsuz bir şekilde sandığa yansımasını sağlamak için küçük bir çalışma yapılmıştır.
- Özellikle ilk defa oy verecek olan seçmenlerin bu videoyu izlemeleri ve testi cevaplamaları daha büyük önem taşımaktadır.
- 01:06Oy Verme Sürecinde Usulsüzlükler
- Oy verme sırasında tespit edilen usulsüzlükler derhal sandık kuruluna bildirilmelidir.
- Şikayetler tutanak defterine geçirilebilir, dikkate alınmazsa yazılı olarak bildirilebilir ve ilçe seçim kuruluna itiraz edilebilir.
- Seçimlerin aleniyeti ve milli iradenin sandığa yansıması konusunda seçmenlerin de görevleri vardır.
- 02:27Oy Verme Kuralları
- Güvenlik görevlileri hiçbir şekilde sandık çevresinde bulunup oy verme işlemini izleyemezler.
- Zihinsel engelli seçmenler, gözleri görüyor ve elleri tutuyorsa tek başlarına oy verme kabininde oy kullanabilirler.
- Okuma yazma bilmeyen seçmenlere hiç kimse yardım edemez, sadece sandık kurulu başkanı isterse pusulaları anlatır.
- 04:28Ceza ve Yasaklar
- Mükerrer oy vermeye teşebbüs eden veya veren kişi üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
- Seçmenin şikayet veya itirazını işleme koymayan görevliler bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
- Başkasının yerine oy vermeye teşebbüs eden veya veren kişiler üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
- Oy verme kabininde fotoğraf çektiği anlaşılan kişilerin oyları geçersiz sayılmaz, ancak para cezası olacaktır.
- 06:33Zarf ve Oy Pusulası Kuralları
- Zarfın üzerine imza atılır veya herhangi bir işaret konursa bu zarf geçersiz sayılır.
- Zarfın üzerinde Yüksek Seçim Kurulu amblemi, ilçe seçim kurulu mührü ve sandık kurulu mührü bulunmalıdır.
- Oy sayım döküm işlemini isteyen herkes izleyemez, sadece sandıkta oy veren seçmenler izleyebilir.
- Zarfın içine herhangi bir not kağıdı veya broşür konursa bu zarftan çıkan oylar hesaba katılmaz.
- 08:37Oy Verme Süreci Detayları
- Oy verme işlemi her yerde saat sekizde başlar, onyedide biter.
- Tercih ya da evet mührünün başka bir aday, siyasi parti veya ittifak alanına girmiş olması durumunda oy geçersiz sayılır.
- Oy pusulasının katlanarak zarfa konulması sebebiyle mühür izinin başka bir adaya bulaşması durumunda oy geçersiz sayılmaz, tersten okunarak hangi adaya basılmışsa o adaya oy yazılacaktır.
- Oy kullanabilmek için fotoğraflı ve soğuk damgalı kimlikler yeterli değildir, mutlaka TC kimlik numarasının da olduğu bir kimlikle gelmeniz gerekir.
- 11:45Seçim Sandıklarının Hazırlanması
- Sandık kurulu başkanları, tercih ve evet mührü, sandık mührü olan ağzı mühürlü keseyi, oy pusulası ve zarfların bulunduğu paketleri açmadan sandık başına getirmek zorundadır.
- Bu işlem sabah saat yedi'den önce yapılmalıdır, çünkü saat yedi'den sekize kadar sandık kurulu üyelerinin hazırlık yapmaları ve sandıkları hazır hale getirmeleri gerekmektedir.
- Yatağa bağımlı hastalar için, hastaneden raporla tespit ettirmiş ve uygun zamanda ilçe seçim kuruluna başvurmuş kişilerin ayağına seçim sandığı gönderilecektir.
- 12:58Seyyar Sandıklar ve Seçim Günü
- Seyyar sandıklar güvenliği sağlanmış ve siyasi partiler tarafından temsilcileri atanmış şekilde evlere girecektir.
- Başvuran seçmenler mutlaka başvurdukları adreste bulunmak ve seçim günü bütün gün o adreste olmak zorundadır.
- Kapı çalındığında açılmazsa makul bir süre beklenecek, ancak yatağa bağımlı seçmen başka adrese taşınmışsa oy verme hakkını kaybetmiş olacaktır.
- 13:46Oy Verme Alanı ve Sandık Çevresi
- Oy verme işlemi sabah sekiz'de başlar ve Türkiye'nin her yerinde sabah saat sekiz'de başlayacak, akşam onyedi'de bitecek.
- Sandık çevresi, sandık kurulu yeri, müşahitler ve kapalı oy verme kabinlerini içeren alan olarak tanımlanır.
- Sandık çevresinin kapısının daima açık olması gerekir ve hiçbir siyasi parti veya aday propagandası yapılamaz.
- 15:36Sandık Çevresine Girebilecek Kişiler
- Sandık çevresine herkes giremez, sadece sandık kurulu başkan ve üyeleri, müşahitler, itiraza yetkili kişiler, okul sorunları, milletvekili adayları, mevcut milletvekilleri ve kayıtlı seçmenler girebilir.
- Polis veya jandarma ancak sandık kurulu göreve çağırmışsa veya seçmen ihbarda bulunmuşsa girebilir ve ihbara konu olan olay ortadan kalkar kalkmaz oradan ayrılmak zorundadır.
- Güvenlik görevlisinin sürekli olarak oda içerisinde bulunması kabul edilmemelidir.
- 16:55Seçmenin Hakları ve Şikayet Süreci
- Seçmen olarak üç hakkınız vardır: şikayet hakkı, şikayetinizi tutanak defterine işletme hakkı ve itiraz etme hakkı.
- Şikayetinizi sözlü olarak bildirebilirsiniz, dikkate alınırsa tutanak defterine işlemeye gerek kalmayabilir.
- Şikayetiniz dikkate alınmaz ise ısrarda olup tutanak defterine işlenmesini sağlayabilirsiniz, sandık kurulu şikayetinizi incelemek ve karara bağlamak zorundadır.
- 19:18İtiraz Süreci
- Şikayetiniz reddedilirse ve haklı olduğunuzu düşünmeye devam ediyorsanız itiraz hakkınızı kullanabilirsiniz.
- İtiraz dilekçenizi sandık kuruluna vereceksiniz, sandık kurulu itirazınızı tutanak defterine işleyecek ve ilçe seçim kuruluna iletecek.
- İlçe seçim kurulu adliyede bulunur ve üst makamın verdiği cevabı uygulamak zorundadır.
- 19:51Oy Verme Sürecinde Sorumluluklar
- Oy verme işlemi her yerde sabah saat sekiz'de başlayacak ve akşam onyedi'de bitecek.
- Saat onyedi'den önce sandığınızın başına geldiniz ancak çok kalabalıksa bile, sandık kurulu başkanı size oyunuzu kullandırmak zorundadır.
- Saat onyedi'den sonra gelenlerin hiçbir şekilde oy verme hakkı olmayacaktır.
- 21:20Oy Vermek İçin Gerekli Kimlik
- Oy verebilmek için resimli, resmi dairelerce verilmiş soğuk damgalı ve TC kimlik numaralı bir kimlik kartınızın olması gerekiyor.
- Kimlik kartı, nüfus kağıdı, pasaport, evlilik cüzdanı, sürücü belgesi, avukat, noter veya asker kimlik kartları kullanılabilir.
- Belediyelerin, derneklerin veya üniversitelerin verdiği kimlikler oy vermede kullanılamaz.
- 22:20Eski Kimlik ve Cep Telefonu Kuralları
- Eski tip kimlik kartınız varsa ve üzerinde TC kimlik numarası yazmıyorsa, muhtarlıktan aldığınız seçmen bilgi kağıdı veya pazar günü nüfus müdürlüklerinden alınan nüfus kayıt örneği ile oy kullanabilirsiniz.
- Cep telefonları ile oy verme kabinine giremezsiniz, sandık kurulundaki görevliler size cep telefonunuzu masaya bırakmanızı veya yakınınıza vermenizi isteyeceklerdir.
- Cep telefonu kazara çalarsa para cezası ile cezalandırılacağınızı unutmayın.
- 23:48Engelli Seçmenlerin Oy Kullanma Hakkı
- Engelli seçmenlerin oy kullanmaları zaman zaman sorun olabiliyor, ancak sadece üç çeşit engeli olanlar (her iki gözün görmemesi, her iki elin veya kolun olmaması veya felçli olması) bir başkasının yardımıyla oy verme kabinine girerek oy kullanabilir.
- Engelli seçmenlerin oy verme kabrine girmesinde akrabalarından biri veya herhangi bir seçmen yardımcı olabilir, ancak bir seçmen sadece bir engelliye yardımcı olabilir.
- Sandık başkanı veya sandık kurulu üyesi hiçbir seçmenle kapalı oy verme yerine giremez, bu durumda şikayet ve tutanağı yazdırma hakları kullanılmalıdır.
- 26:05Özel Durumlar ve Oy Kullanma Kuralları
- İlk defa bu seçimde görme engelliler için kabartma harfler yazılı bir şablon hazırlanmış, bu şablon sandık kurulu başkanı tarafından herkesin huzurunda anlatılacaktır.
- Zihinsel engelli bir seçmenin oy kullanmaması gerekir, ancak adı seçmen listesinde varsa oy vermesi engellenemez; ancak vasi tayin edilmişse oy verme kabinine girilemez.
- Okuma yazma bilmeyen seçmenler oy vermeye geldiklerinde, sandık kurulu başkanı herkesin huzurunda cumhurbaşkanı adaylarını ve siyasi partileri tanıtarak tek başına uygulamalarını sağlar.
- 27:40İmza İşlemi ve Zarf Kullanımı
- Oy verme işlemi tamamlandıktan sonra imzanın ismin tam karşısına atılması gerekir, bu nedenle imza cetveli kullanılması önerilir.
- Zarfın üzerine herhangi bir işaret koyulursa, imza atılırsa veya parmak basılırsa zarf açılmadan geçersiz olarak kabul edilecektir.
- Zarfları teslim alırken üzerinde Yüksek Seçim Kurulu'nun amblemi, ilçe seçim kurulu'nun mührü ve sandık kurulu mührü olan zarfı kabul etmek gerekir.
- 31:32Oy Sayım ve Döküm İşlemleri
- Aynı sandıkta oy kullanan seçmenlerin sayım döküm işlemlerini izleme hakkı vardır, ancak bu hak sayım döküm işlemlerini zora sokacak şekilde kullanılamaz.
- Sandık kuryesi yedi kişi ve sandığın karşısında en fazla beş müşahit bulunması gerekir, bu beş gözlemci her biri ayrı bir siyasi partiye veya cumhurbaşkanı adayını temsilen orada bulunmalıdır.
- Seçmenler belirli bir alan çizilip sıralar ya da ip çekildikten sonra geriden sessizce sayımı izleyebilirler.
- 33:14Geçerli ve Geçersiz Oy Pusulaları
- Sandık kurulunca verilen pusulalar farklı bir renkteyse kabul edilmemeli, pusulada YSK harfleri görünmelidir.
- Pusulaya sadece tercih ya da evet işaretini istediğiniz cumhurbaşkanı adayına veya siyasi partiye vererek oy kullanabilirsiniz.
- Herhangi bir adaya veya siyasi partiye mühür basılmamışsa, iki farklı cumhurbaşkanı adayına birden oy verilmişse veya farklı ittifaklardaki iki partiye oy verilmişse pusula geçersiz sayılacaktır.
- 36:08Pusula Kullanımı ve Geçerlilik Koşulları
- Pusulalar zarfın içerisine özenle konulduğunda, sandık başkanı zarfı açarken yırtılırsa veya zarfın içerisine yerleştirilirken hafif bir yırtılma olursa, bu pusulalar geçerlidir.
- Pusulanın üzerine özel bir işaret koymadan farkında olmadan lekelendiğinde, sandık kurulu bunun özel bir işaret olmadığına karar verirse geçerli olacaktır.
- Pusulayı katlayıp zarfın içerisine koyduğunuzda, bir adaya oy verdiğiniz mühür başka bir adaya bulaşsa bile, kime oy verdiyseniz o geçerli olacak.
- 37:14Mühür Kullanımı ve Geçerlilik Kuralları
- Bir adaya evet mührü bastıktan sonra katladığınızda, başka bir adaya temas ettiyse yazı tersten görünecektir ve evet mührü bastığınız kişi belli olacaktır.
- Tercih mührü verildiyse, tercih bastığınızda karşı tarafa hicret olarak çıkacaktır ve sandık kurulu üyeleri doğru okunuyorsa o oyu geçerli sayacaktır.
- Herhangi bir adaya ayrılan kısımda kalmak kaydıyla, başka bir adaya geçmemek kaydıyla kaç tane mühür vurduysa vursun geçerlidir.
- 39:21İttifak Oyları ve Geçerlilik
- İttifak alanına mührü bastığınız zaman bu pusula geçerlidir ve bu pusula ittifak sütununa yazılır.
- İttifak alanına mühür basarsanız, bu oy o ittifaka yazılır ve daha sonra ilçe seçim kurulunda bu oylar ittifakın oylarını alış oranlarına göre dağıtılır.
- Aynı ittifakın içerisinde bulunan iki partiye oy vermek ihtiyacı hissettiyseniz, bu durum geçerlidir ve oy ittifaka değil, hangi partiye oy verdiyseniz o partiye doğrudan doğruya yazılacaktır.
- 41:39Seçim Suçları ve Ceza Oranları
- Seçim suçları asla ertelenemez, paraya çevrilemez veya hükmün açıklanması geriye bırakılamaz, doğrudan infaz edilir.
- Sandık başında müdahale veya ihtara riayetsizlik (uyarılara uymazsanız) üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Seçmen olmadığınız halde oy vermeye kalktınız ve başardıysanız, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırsınız.
- 43:22Diğer Seçim Suçları ve Ceza Oranları
- Başkasının adını taşıyarak oy vermeye teşebbüs dahi etseniz, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Mükerrer oy vermeye teşebbüs eden veya veren kişi üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Sandığın üzerine suçlar (kilidini kırmaya çalışmak, kaçırmaya çalışmak) üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- 45:00Seçim Kurulu Üyeleri ve Seçmenlerin Sorumluluğu
- Siyasi partilerle bağımsız adayların oy pusuları üzerinde işlenecek suçlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Kurulu başkanı veya kurulu üyeleri seçim işlerini bozarsa, oy vermeyi engellerse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Seçmenlerin şikayetlerini dikkate almazlarsa veya itirazlarını sandık tutanak defterine işlemezlerse görevliler bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
- 46:15Seçimlerin Önemi ve Sonuç
- Seçmenler sorumluluk sahibi olarak oy vermeye gidmelidir ve canlarının istediği partiye oy vermelidir.
- Hakimiyet kayıtsız şartsız millete aittir ve seçmenler devleti yönetmek üzere devletin mührünü kime vermek istediklerini seçmelidir.
- Cumhuriyet Halk Partisi Parti Okulu, hangi partiye oy verildiyse verilsin, o zarf sandığa girdikten sonra namuslarını koruyacaklarını söz vermektedir.