Buradasın
12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Hikaye Ünitesi Hazırlık Dersi
youtube.com/watch?v=wsY69FWyNkcYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Deniz Hoca tarafından sunulan 12. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersinin hikaye ünitesine hazırlık amaçlı bir eğitim içeriğidir.
- Video üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde hikaye türünün temel özellikleri, 1960 sonrası hikaye, küçülek hikaye ve sözcükte anlam konuları ele alınmaktadır. İkinci bölümde modernizm, varoluşçuluk ve küçülerek hikaye kavramları anlatılmakta, üçüncü bölümde ise eş sesli, zıt anlamlı ve yakın anlamlı sözcükler örneklerle açıklanmaktadır.
- Videoda hikaye tanımı ve yapı unsurları (kişi, zaman, mekan, olay), 1960 sonrası hikayede yaşanan gelişmeler, modernizm ve postmodernizm etkileri, hikaye yönelimleri, sözcükte anlam, gerçek anlam, yan anlam, mecaz anlam, terim anlam, mecaz-ı mürsel, dolaylama, somut ve soyut anlam, güzel adlandırma gibi konular detaylı şekilde işlenmektedir.
- Giriş ve Hikaye Kavramı
- Bu video, 12. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersinin hikaye ünitesine genel bir hazırlık yapmaktadır.
- Ünite 2'de bindokuzyüzaltmış sonrası hikaye, küçülek hikaye ve sözcükte anlam konuları yer almaktadır.
- Hikaye, yaşanmış ya da yaşanması muhtemel olayların bir yazar tarafından okuyucuda heyecan ve zevk uyandıracak şekilde kısaca anlatıldığı metinlerdir.
- 01:40Hikayenin Yapı Unsurları ve Tarihsel Gelişimi
- Hikayenin dört yapı unsuru vardır: kişi, zaman, mekan ve olay.
- Hikayeler olay ve durum olmak üzere ikiye ayrılır; olay hikayesi olay merkezlidir, durum hikayeleri ise hayattan bir durumu ele alan hikayelerdir.
- Türk edebiyatında modern hikaye, Tanzimat döneminde (1860'larda) tanışmış, ancak teknik anlamda ilk hikaye "Küçük Şeyler" (1901) Sami Paşazade Sezai tarafından yazılmıştır.
- 02:50Hikayede Bakış Açısı ve 1960 Sonrası Hikaye
- Hikayelerin anlatıcısının üç farklı bakış açısı vardır: kahraman bakış açısı (birinci ağızdan anlatım), gözlemci bakış açısı ve ilahi bakış açısı (üçüncü ağızdan anlatım).
- 1960 sonrası hikayede konu çeşitliliği ve hikaye zenginliği söz konusudur.
- Modernizm ve postmodernizmin etkisiyle hikayede önemli bir gelişim ve değişim gözlenmiştir, geleneksel anlatım özelliklerinin yerine yeni anlatım teknikleri ve bakış açıları kullanılmıştır.
- 05:131960 Sonrası Hikaye Yönümleri
- 1960 sonrası hikayeleri üç grupta toplayabiliriz: bireysel duyarlılıkla yazılan hikayeler, toplumsal çizgi ile toplumun sorunlarını dile getiren hikayeler ve milli dini anlayış gösteren hikayeler.
- Bireyin iç dünyasını ele alan hikayelerde, bireylerin iç bunalımları ve çatışmalar psikolojik açıdan işlenmiştir.
- Toplumsal gerçekçi hikayelerde işçi, köylü, kasaba ve kenar semt insanlarının sorunları işlenmiştir.
- Dini milli duyarlılıkla yazılan hikayelerde Rasim Özdenören, İsmail Kılılıoğlu, Durali Yılmaz ve Mustafa Kutlu gibi yazarlar bu anlayışa uygun eserler vermiştir.
- 07:12Modernizm
- Modernizm, geçmişe ve geleneksele karşı olan, şu anda geçerli olanı temsil eden bir terimdir.
- Modernizmde ciddi bir yenilik görülür, geçmişten gelen alışkanlıklar yer bulmaz.
- Modernizm anlayışıyla yazılan eserlerde bireyin iç bunalımları ve karmaşık ruhu çağrışımlara açık bir şekilde dile getirilir.
- 07:46Modernizm ve Varoluşçuluk
- Bu dönem hikayelerinde olayların kişiler üzerine etkisi ön plana çıkarılmış, yalnızlık, toplumdan kaçış ve geleneksel karşı çıkış konuları işlenmiş.
- Modernizmde varoluşçuluk etkili olmuştur; varoluşçuluk, bireyin kendi değerlerini ve geleceği kendisinin oluşturabileceğini savunan bir felsefe akımıdır.
- Varoluşçuluk eserlerinde bireyin kendisini ön plana çıkarması, özgürce kararlar alması ve kendini aşmaya çalışması işlenmiştir.
- 08:54Küçülek Hikaye
- Küçülek hikaye, hikayelerin bir alt dalı olarak kabul gören, çok kısa yazılmakla beraber yoğun anlatım içeren metinlerdir.
- Küçülek hikayeler genellikle üç-beş cümleden oluşur, serim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunmaz.
- Günümüzde insanların vakit sıkıntısı ve sosyal medyada hızlı okunabilen metin ihtiyacı nedeniyle küçülek hikayelerin önemi artmıştır.
- 11:08Sözcükte Anlam
- Dilin anlamlı en küçük birimine kelime veya sözcük denir, kelimeler tek başına anlamlı olabilir veya bağlama göre farklı anlamlar kazanabilir.
- Sözcükte anlam, anlam bakımından sözcükler ve anlam ilişkisi bakımından sözcükler olmak üzere iki grupta incelenir.
- Gerçek anlam, bir sözcüğün tek başına kullanıldığında tanımlanabilen anlamı; yan anlam ise gerçek anlamdan yola çıkarak şekil veya işlevsel benzerlik sonrasında oluşan anlambdır.
- 13:19Sözcük Anlamları
- Mecaz anlam, kelimelerin sözlük anlamlarından uzaklaşıp başka bir anlamda kullanılmasıdır (örneğin "kalp kırılması" gönül manasında kullanılır).
- Terim anlam, bir sözcüğün spor, sanat, bilim gibi özel alanlarda kullanılan ve bu alanlarda kazanılan anlambdır (örneğin "teşhis" edebiyat için bir terimdir).
- Mecaz-ı mürsel (ad aktarması), benzetme amacının dışında bir kelimenin başka bir sözcüğün anlamını karşılayacak şekilde kullanılmasıdır (örneğin "tabağı ye" ifadesinde tabak değil içindekiler kastedilir).
- 15:28Dilbilgisi Kavramları
- Dolaylama, tek sözcükle anlatılabilecek kavram varlıkları birden fazla sözcükle söyleme biçimidir (örneğin "yavru vatan" yerine "Kıbrıs" denilebilir).
- Somut anlamlar, beş duyu organımızla algılayabildiğimiz varlıkların anlamlarıdır (kuş, kalem, yıldız); soyut anlamlar ise beş duyu organımızla algılayamadığımız, sadece zihinsel olarak varlıklarını bildiğimiz kavramlardır (mutluluk, düşünce, cesaret).
- Güzel adlandırma, söylenmesinden çekinilen, korkulan kavramların başka sözcükler kullanılarak ifade edilmesidir (örneğin "verem" yerine "ince hastalık" denilir).
- Eş anlamlı sözcükler, aynı varlığı veya kavramı anlam olarak karşılayan ancak yazılışlarında farklılık olan sözcüklerdir (cahil-bilgisiz, cimri-pinti, nasihat-öğüt).
- 17:53Eş Sesli Sözcükler
- Eş sesli sözcükler (sesteş sözcükler), anlamları farklı olsa da yazılışları ve okunuşları birbirine benzeyen kelimelerdir.
- "Yaş" sözcüğü ıslaklık ve insanın geçirdiği yıl manasında kullanılabilir.
- "Bez" sözcüğü bıkmak anlamında kullanıldığında fiil, bir nesne olarak kullanıldığında ise isimdir.
- 18:37Zıt Anlamlı Sözcükler
- Zıt anlamlı sözcükler, anlam bakımından birbirine karşıt olan kelimelerdir.
- Acı-tatlı, iyi-kötü, zengin-fakir, siyah-beyaz, aşağı-yukarı gibi örnekler verilebilir.
- Olumsuzluk ekiyle yapılan olumsuzluklar (gülmemek) bir kelimenin (gülme) zıttı değildir.
- 19:17Yakın Anlamlı Sözcükler
- Yakın anlamlı sözcükler, yazılışları farklı olan ve anlamda birbirine benzeyen ancak aralarında anlam farkı bulunan kelimelerdir.
- Eş anlamlı sözcükler tam anlamıyla birbirinin yerine geçebilirken, yakın anlamlı sözcükler tam olarak birbirinin yerine geçemez.
- İstemek-dilemek, usanmak-sıkılmak, uğraşmak-didinmek gibi sözcükler birbirlerine yakın anlamlıdır.
- Yakın anlamlı sözcükleri cümle içinde birbirinin yerine kullanmak anlatım bozukluğuna yol açar.
- 20:37Dersin Sonu
- Bu video, 12. sınıf edebiyat dersinin ikinci ünitesi olan hikaye ünitesinin sonuna gelmektedir.
- Dersin sonunda bir PDF çalışma kağıdı hazırlanmış ve videonun açıklamalar kısmından ulaşılabilir.