Buradasın
12. Sınıf Fizik Dersi: Düzgün Çeme Hareketi ve Dönen Sistemler
youtube.com/watch?v=pGWcatbA1Z4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 12. sınıf fizik dersinde düzgün çeme hareketi, dönen sistemler ve yerçekimi konularını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, MEB kitabındaki 1. ünite değerlendirme sorularının çözümüyle başlayıp, merkezcil kuvvet, açısal hız, sürtünme kuvveti, atsal momentum korunumu gibi kavramları açıklamaktadır. Daha sonra uçakların çembersel hareketi, yüksek süratli araçların viraj alması, su dolu kova döndürme gibi örnekler üzerinden konu pekiştirilmekte ve son bölümde uydu hareketi ve yerçekimi konuları ele alınmaktadır.
- Video yaklaşık 20 dakika sürmekte olup, test sorularının çözümü ayrı bir videoda yapılacağı belirtilmektedir. Her soru için serbest cisim diyagramları çizilerek, kuvvetlerin bileşenleri ve fiziksel açıklamalar yapılmaktadır.
- Düzgün Çember Hareketi Kavramları
- 12. sınıf fizik MEB kitabında 1. ünite değerlendirme soruları çözülecek.
- Düzgün çember hareketinde net kuvvet sıfır olmadığından cisim ivmeli hareket yapar ve bu kuvvete merkezcil kuvvet denir.
- Düzgün çember hareketinde birim zamandaki devir sayısına frekans, konum vektörünün birim zamanda taradığı açıya açısal hız veya açısal sürat denir.
- 01:06Düzgün Çember Hareketi Özellikleri
- Düzgün çember hareketinde çizgi sabit değildir, değişkendir.
- Merkezcil kuvvet gerçek bir kuvvet değildir, eylemsiz bir sonucudur ve bir cismin eylemsizlik momenti onun dönmelerini belirtir.
- Yatay zeminde dönerek öteleme hareketi yapan bir topun gittikçe yavaşlaması sırasında sürtünme kuvveti topun kütle merkezinin hareketiyle aynı yönde değildir, harekete zıt yöndedir.
- 02:42Düzgün Çember Hareketi Örnekleri
- Çember tepsinin kenarına yaslanarak sürtünmesiz bir tepsi içine dönüyor ise, etki eden merkezcil kuvvet tepsinin tepki kuvvetidir.
- Yatay düzlemde düzgün çember hareket yapan bir arabanın merkezcil kuvveti sürtünme kuvvetidir.
- İpteki gerilme kuvveti ve uydu için çekim kuvveti de merkezcil kuvvet olarak adlandırılır.
- 05:05Düzgün Çember Hareketi Problemleri
- Yatay düzlemde saat göstergelerine ters yönde düzgün çember hareketine maruz kalan bir cismin konumdan geçtiği anda hız vektörü eksi x yönündedir, asal hız vektörü ise artı z yönündedir.
- Palyaçonun bindiği bisikletin arka tekerleğinin yarıçapı ön tekerleğin yarıçapından küçüktür ve arka tekerleğin en tepesindeki sürat, ön tekerleğin en tepesindeki süratinden daha büyüktür.
- Eşmerkezli tekerleklerde açısal hızlar eşit olurken, farklı merkezli tekerleklerde yarıçapı küçük olan tekerlek daha fazla döner ve asal hızı daha büyüktür.
- 07:51Silindir Örneği
- Ayşe, ortasından geçen ekseni çevresinde dönen içi boş bir silindirin iç yan yüzeyine yaslanarak ayakta durmaktadır.
- Silindir belli bir dönüş frekansına ulaştıktan sonra tabanı aşağı düşürülür ancak Ayşe aşağı düşmüyor.
- Ayşe'nin aşağı doğru ağırlığı vardır ve silindirin tabanında sürtünme kuvveti vardır; sürtünme kuvvetiyle ağırlık birbirini dengelediği için Ayşe aşağıya düşmüyor.
- 08:42Uçak Hareketi ve Kaldırma Kuvveti
- Sabit süratle uçan bir uçak, yatay düzlemde çembersel bir yay çizerek dönmek için yatayla teta açısı yaparak eğilmiştir.
- Uçağın kanatlarına ve gövdesine dik açıda yukarı doğru ayrı dinamik kaldırma kuvveti etki eder.
- Kaldırma kuvvetinin yatay bileşeni ağırlıkla dengelenirken, düşey bileşeni merkezcil kuvvet görevi görür.
- 09:43Viraj Dönerken Sürtünme Kuvveti
- Yüksek süratli bir arabanın eğimsiz bir virajı zor çünkü hız arttıkça sürtünme kuvveti artmaz, bu nedenle sürtünme kuvvetini geçer.
- Sürtünme kuvvetini geçtiği için virajı alamaz.
- 10:22Kaygan Koltukta Oturan Kişinin Kayması
- Yer duran bir kişi yüksek süratli bir araba sola döndüğünü, arabanın sağ yanında kaygan bir koltukta oturan bir kişinin sağ kaydını eylemsizlik nedeniyle açıklar.
- Eylemsizlik, cisimlerin mevcut durumunu korumak isteğidir.
- Merkez kaç kuvveti bir kuvvet değildir.
- 11:43Su Dolu Oyuncak Kova
- Su dolu bir oyuncak kova, ağırlığı önemsiz bir telin ucunda düşey düzlemde r yarıçaplı çember çizilerek sabit süratle döndürülür.
- Kova tepeden geçerken kovanın içindeki suyun dökülmemesi için her devrini maksimum te süre tamamlaması gerekiyor.
- Kova tam tepeden geçerken kova tabanının suya tepkisi sıfırdır.
- 13:10Merkezi Kuvvet ve Momentum
- Merkezi kuvvet ağırlıktır ve merkezi kuvvet = ağırlık × ivme formülüyle hesaplanır.
- Dönen öteleme hareketi yapan ve momentum korunması için sistemin net torku sıfır olmalıdır.
- 14:01Öteleme ve Dönen Hareketler Arasındaki İlişki
- Öteleme hareketindeki yer değiştirme kavramı, dönme hareketinde açısal yer değiştirme olarak adlandırılır ve radyan cinsine yazılır.
- Öteleme hareketindeki hız kavramı, dönme hareketinde asal hız olarak adlandırılır.
- Öteleme hareketindeki ivme kavramı, dönme hareketinde asal ivme olarak adlandırılır ve sebebi torktur.
- Öteleme hareketindeki kinetik enerji kavramı, dönme hareketinde dönme kinetik enerjisi olarak adlandırılır ve formülü 1/2 omega kare şeklindedir.
- Öteleme hareketindeki momentum kavramı, dönme hareketinde açısal momentum olarak adlandırılır ve formülü L = Iω şeklindedir.
- 16:34Kedi Düşerken Dönme
- Bir kedi aşağı düşerken kafasını bir yöne doğru döndürürken, kuyruk kısmı diğer tarafa döner.
- Dışarıdan bir tork olmadığı için atsal momentum değişmez.
- Bir parçanın bir yöne döndürülmesi durumunda, sağ el kuralı gereği oluşan torku sıfırlamak için diğer parçanın zıt yönde dönmesi gerekir.
- 17:25Uzay İstasyonu
- Dünya çevresinde dönen uluslararası uzay istasyonunun dışına çıkan bir astronot elindeki bir aleti bırakır.
- Astronota göre aletin hızı sıfırdır.
- Dünyaya göre aletin hızı, uzay istasyonunun hızına eşittir.
- 18:35Uydu Hareketi ve Periyot Formülü
- Bir uydu dünya etrafında dönerken çember hareketi yapabilmek için merkeze doğru bir net kuvvetin olması gerekir.
- Merkezcil kuvvet, çekim kuvvetine eşittir ve formülü F = m × v²/r veya F = G × m × m / r² şeklinde yazılabilir.
- Periyot formülü T = 2π × r / v kullanılarak, v² = 4π × r² / T² ve r = √(4π × r³ / T² × G) şeklinde periyot formülü elde edilir.
- 20:18Yerçekimi İvmesi Hesaplama
- Yerçekimi ivmesi formülü g = G × m / r² şeklinde ifade edilir.
- X, Y ve Z gezegenlerin yerçekimi ivmeleri hesaplanarak Gx = G × m / r², Gy = G × 2m / 4r² ve Gz = G × 6m / 9r² olarak bulunur.
- Hesaplamalar sonucunda Gx > Gz > Gy sıralaması elde edilir, yani X gezegeninde yerçekimi ivmesi en büyük, Z gezegeninde en küçüktür.
- 21:42Video Kapanışı
- Video yaklaşık yirmi dakika civarında olacak ve test kısmı ayrı bir videoda ele alınacaktır.
- Video bittikten sonra kart eklenecektir ve izleyiciler yukarıdaki linkten ayrı videoyu izleyebilirler.