Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Deniz Hoca tarafından sunulan 12. sınıf öğrencilerine yönelik bir eğitim içeriğidir. Öğretmen, edebiyat dersinin 2. dönem 1. sınavına hazırlık amacıyla konu anlatımı ve soru çözümleri yapmaktadır.
- Video, roman türünün tanımı ve özellikleri ile başlayıp, Türk edebiyatındaki roman ilkleri, modernizm ve postmodernizm akımları, Cumhuriyet dönemi Türk romanı ve Türk dünyası romanı hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. İçerik, konu anlatımı sonrası sınav tarzı soruların çözümüyle devam etmektedir.
- Videoda ayrıca paragrafın yapısı, başlık, konu, ana fikir ve yardımcı fikir gibi kavramlar açıklanmakta, yazar-eser eşleştirme, paragraf soruları ve paragrafın ilk cümlesi belirleme gibi sınav tarzı sorular çözülmektedir. Ahmet Hamdi Tanpınar, Sabahattin Ali, Cengiz Aymatov, Yusuf Atılgan, Adalet Ağaoğlu, Ferit Pınar Kür, Oğuz Atay, Orhan Pamuk, İhsan Oktay Anar ve Bilge Karasu gibi önemli yazarların özellikleri ve çalışmaları ele alınmaktadır.
- 12. Sınıf Edebiyat 2. Dönem Sınavı Hazırlığı
- Bu videoda 12. sınıf edebiyat dersinin 2. dönem 1. sınavı için konu anlatımı ve soru çözümleri yapılacak.
- Sınavda sorumlu olunacak konular roman ünitesi ve paragrafta anlam olacak.
- Video sonunda hazırlanmış pidef çalışma kağıdı ile sınav öncesi tekrar yapılabilir.
- 01:10Roman Nedir?
- Roman, yaşanmış ya da yaşanması mümkün olan olayların, durumların kişi, yer ve zamana bağlı olarak anlatıldığı, okuyucuda heyecan ve zevk uyandıracak şekilde uzun bir edebi türdür.
- Romanlarda kurmaca bir gerçeklik vardır; yazar olayları zihninde kurgular ve roman olarak sunar.
- Romanı roman yapan dört yapı unsuru vardır: olay, kişi, mekan ve zaman.
- 02:08Romanın Tarihi
- Dünya edebiyatında modern romanın ilk örneklerini Cervantes'in 17. yüzyılda yazdığı "Don Kişot" adlı romanı vermiştir.
- 19. yüzyılda romantizm ve realizm akımlarıyla birlikte roman artık roman olmuştur.
- Türk edebiyatında romanın gelmesi Tanzimat döneminde mümkün olmuştur; ilk çeviri eseri Telemak, ilk yerli roman ise Taaşku Talat ve Fitnet'tir.
- 03:08Türk Edebiyatındaki Roman İlkleri
- İlk edebi roman: Namık Kemal'in Intiba.
- İlk tarihi roman: Namık Kemal'in Cezmi.
- İlk realist roman: Recaizade Mahmut Ekrem'in Araba Sevdası.
- İlk batılı anlamdaki roman: Halit Ziya Uşaklıgil'in Mavi ve Siyah.
- İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf'un Eylül.
- İlk köy romanı: Nabizade Nazım'ın Karabibik.
- 03:44Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı (1923-1950)
- 1923-1950 yılları arasında roman birçok açıdan gelişim göstermiş, farklı konularda yazılmış ve okur sayısında ciddi bir artış olmuştur.
- Bu dönem romanlarında Türkiye'nin tarihi ve kültürel değişimini net bir şekilde görmekteyiz.
- Bu dönem romanlarında ön plana çıkan tema milli mücadele (kurtuluş savaşı) olmuştur.
- Milli mücadeleyi anlatan romanlar: Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun Yaban Halde, Edip'in Ateşten Gömlek, Kemal Tahir'in Yorgun Savaşçı, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Sahnenin Dışındakiler ve Tarık Buğra'nın Küçük Ağası.
- 05:071923-1950 Dönemindeki Diğer Roman Temaları
- Bu dönemde Anadolu ve Anadolu insanı, özellikle realizm akımının gerçekçi bakış açısıyla net bir şekilde yansımıştır.
- Cumhuriyet rejimi, Anadolu yaşamı, Atatürk devrimleri, yoksulluk gibi konularda eserler yazılmıştır.
- Sabahattin Ali ve Sadi Ertem toplumcu-güçlü çizgide eserler yazmış, Halide Edip ve Yakup Kadri memleket sorunlarını anlatmış, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Peyami Safa ise bireyin iç sorunlarına değinen psikolojik romanlar yazmışlardır.
- 06:55Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı (1950-1980)
- 1950-1980 yılları arasında roman türünde gelişmeyle birlikte farklı eğilimler ortaya çıkmıştır.
- Bu dönemdeki romanlar dört farklı eğilimde toplanabilir: toplumcu gerçekçi romanlar, bireyin iç dünyasını esas alan romanlar, modernist romanlar ve milli-dini duyarlılıkları yansıtan romanlar.
- 1950'lerden itibaren köy ve kasaba gerçekliğine değinen romanlar yazılmıştır; Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Fakir Baykurt, Talip Apaydın, Kemal Tahir, Necati Cumalı, Tarık Buğra gibi isimler bu türde eserler vermişlerdir.
- Mustafa Necati Sepetçioğlu ve Hüseyin Yal Atsız gibi isimler ise tarihi olayları, kişileri ve milli konuları romanlarına işlemişlerdir.
- 08:03Modernizm ve Modernist Roman
- 1960'lı yıllarda Türk edebiyatında modernizm eğilimi ortaya çıkmış ve Yusuf Atılgan, Adalet Ağaoğlu, Ferit Pınar Kür, Oğuz Atay gibi isimler modernist romanı temsil etmiştir.
- Modernist roman, 20. yüzyılın başlarında dünya savaşları sonrası ortaya çıkmış, sanatçılar geleneksel kurallara karşı çıkmış ve sanatta kuralsızlık meydana gelmiştir.
- Modernist romanlarda bireyin iç dünyası, bunalımları ve yalnızlığı ele alınmış, varoluşçuluk akımının izleri bulunmuştur.
- 10:37Postmodernizm
- Postmodernizm, modern sonrası anlamına gelen bir akımdır ve 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra ortaya çıkmaya başlamıştır.
- Postmodern sanatçılar modernizmin ilerisine gitmeyi amaçlamış, geleneksel anlatıma dönmüş ve pastiş, üstkurmaca, parodi gibi tekniklere yeni yorumlar yapmıştır.
- Türk edebiyatında Ihsan Oktay Anar, Adalet Ağaoğlu, Orhan Pamuk, Pınar Kür, Oğuz Atay gibi isimlerin romanlarında postmodernizm izleri görülmektedir.
- 11:441980 Sonrası Türk Romanı
- 1980 sonrası Türk romanında Batı edebiyatında çokça görülen ancak Türk edebiyatına fazla rastlanmayan konular işlenmeye başlanmıştır.
- 1980 sonrası siyasi, ekonomik, eğitim ve kültürel alanda yaşanan hızlı değişimle birlikte toplumcu gerçekçi romanlar yerini psikolojik, fantastik ve bireysel konulara vermiştir.
- 1980 öncesinde modernizm etkiliyken, 1980 sonrasında postmodernizm daha etkili olmaya başlamıştır.
- 14:00Postmodernist Roman Teknikleri
- Üst kurmaca, yazarın romanda kurgu içinde kurgu yapmasıdır; metinler arasılık ise bir metnin kendinden önce yazılmış metinlerle ilişki kurmasıdır.
- Fantastik öğe, gerçekleşmesi mümkün olmayan olayların romanda gerçekten olmuş gibi anlatılmasıdır; pastic ise bir yazarın başka bir yazarın anlatımını taklit etmesidir.
- Ironi, bir yazarın başka bir sanatçının eserini alay etmek ve eğlendirmek amacıyla değiştirip yeni bir mizahi metin oluşturmasıdır.
- 15:29Büyülü Gerçeklik ve Türk Dünyası Romanı
- Büyülü gerçeklik, özellikle Latin Amerika yazarları için kullanılan bir tanımdır ve Gabriel Garcia Marquez'in "Yüzyıllık Yalnızlık"ında izlerini görmek mümkündür.
- Büyülü gerçeklikte geleneksel romanın anlatım kalıplarından bir uzaklaşma vardır ve halk kültüründeki mitler, masallar, destanlar ve efsaneler kaynaklıdır.
- Türk dünyası edebiyatı, Kırgız, Kırım, Azeri, Türkmen, Özbek, Tatar gibi Türklerin oluşturduğu edebiyattır ve bu edebiyatta Rus edebiyatının etkisi söz konusudur.
- 17:11Türk Dünyası Edebiyatı
- Türk dünyasında önemli roman yazarları Azerbaycan, Tatar, Kırım ve Kırgız edebiyatlarına göre sınıflandırılabilir.
- Kırgız edebiyatında Cengiz Ayma Topu, sadece Türk dünyasında değil, bütün dünya tarafından bilinen ve eserleri onlarca dile çevrilen önemli bir yazardır.
- 17:47Paragraf Kavramı
- Bir fikri, düşünceyi, bilgiyi veya konudaki durumu tam olarak anlatabilmek amacıyla bir araya getirilmiş cümlelerin oluşturduğu metin parçasına paragraf denir.
- Paragraf, tek düşünce etrafında şekillenen ve kendi içinde bir bütünlük taşıyan bir metin parçasıdır.
- Paragrafın yapısı üç bölümden oluşur: giriş (açıklanıp geliştirilebilecek yargı), gelişme (girişte açıklanan yargı ayrıntılarıyla ele alınması) ve sonuç (ele alınan yargı bir sonuca ulaştırılması).
- 18:29Paragrafın Bileşenleri
- Başlık, paragrafın tamamını kapsayan ana fikirle bağlantılı olan sözcük grubudur.
- Konu, yazarın ağırlık verdiği olay, durum veya düşünce unsurlarıdır ve paragrafın tamamını kapsamaktadır.
- Ana fikir, okuyucuya verilmek istenen mesaj veya asıl iletiyi oluştururken, yardımcı fikirler ana düşüncenin daha iyi anlaşılmasını sağlar.
- 20:47Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
- Kurtuluş Savaşı'nı konu alan Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatındaki romanlar: Yakup Kadri'nin "Yaban", Halide Edip'nin "Ateşten Gömlek" ve "Vurun Kahpeye", Kemal Tahir'in "Yorgun Savaşçı", Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Sahnenin Dışındakiler" ve Tarık Buğra'nın "Küçük Ağa"dır.
- Modernist romanların en önemli özelliği gelenekseli reddetmeleri ve yeni oluşturma anlayışını benimsemeleridir; konu olarak kişinin yalnızlığı, bunalımları ve geleneklere karşı çıkış işlenir.
- Toplumcu gerçekçi romanda ele alınan temalar: göç sorunu, Anadolu ve Anadolu insanı, toplumdaki adaletsizlik, köylü-ağa çatışması, işçi-patron çekişmeleri ve aydın-cahil çatışmasıdır.
- 23:36Postmodernist Roman Teknikleri
- Postmodernist romandaki anlatım teknikleri: üst kurmaca (kurgu içinde kurgu yapma), metinler arasılık (başka eserlerden izler barındırma), fantastik öğeler, pastiş (başka yazarın anlatım tarzını taklit etme), parodi (başka yazarın içeriğini taklit etme) ve ironi (sanatçının eserini alay etmek amacıyla değiştirip mizahi bir metin oluşturma)dir.
- Tezli roman, toplumsal ya da siyasal bir sorunu konu alan ve bunu bir teze dayalı şekilde işleyen roman türüdür; Yakup Kadri'nin "Yaban" ve Kemal Tahir'in "Devlet Anası" bunun örnekleridir.
- Milli edebiyat anlayışını sürdüren sanatçılar ve eserleri "memleket edebiyatı" olarak bilinir.
- Cengiz Ayma Topu'nun "Elveda Gülsarı" ve "Toprak Ana" gibi eserleri vardır.
- Latin Amerika edebiyatında belirginleşen ve Gabriel Garcia Marquez'in Nobel'i almasıyla önem kazanan edebiyat anlayışı "büyülü gerçeklik"tir.
- 27:29Edebiyat Tarihi ve Teknikler
- Modernist roman anlayışında öne çıkan yazarlar arasında Yusuf Atılgan, Adalet Ağaoğlu, Ferit Eti, Pınar Kür ve Oğuz Atay bulunmaktadır.
- Milli edebiyat anlayışını sürdüren şairlerin şiirlerinde halk şiirinden alınan biçimsel özellikler önemli yer tutmuştur.
- Cumhuriyetin ilk yıllarında gözleme dayalı gerçeklik, 1930-40 yılları arasında toplumcu gerçekçiliğe yönelmeye başlamıştır.
- 29:49Yazarların Özellikleri
- Ahmet Hamdi Tanpınar, şiirle sanat hayatına başlayan, Yahya Kemal Beyatlı'nın etkisinde kalan ve bireyin iç dünyasını ele alan bir yazardır.
- Sabahattin Ali, şiirle başlayan, hikaye ve romana yönelen, Anadolu köy ve kasaba insanının yaşamını konu alan bir yazardır.
- Cengiz Aytmatov, Türk dünyası edebiyatının önemli bir ismi olan, Kırgız kültürünü yansıtan ve eserlerinin 150'den fazla dile çevrilen bir yazardır.
- 31:58Eserlerin Yazarlarıyla Eşleştirilmesi
- "Teneke" romanı Yaşar Kemal'e, "Dava" Franz Kafka'ya, "Elveda Gül Sarı" Cengiz Aytmatov'a aittir.
- "Değirmen" Sabahattin Ali'nin hikayelerini içeren bir kitaptır, "Mahur Bestesi" Ahmet Hamdi Tanpınar'ın bir romanıdır.
- "Sessiz Ev" Orhan Pamuk'un bir romanıdır.
- 32:41Paragraf Soruları
- Şairin toprağı, halkı ve tarihini baz alması, evrensel değerlerin özümsenmesi veya yetenek gerektiği gibi bir şey değil, halka dayanan sanatçıların daha kalıcı olduğu vurgulanmaktadır.
- Bir paragrafın ilk cümlesi olabilecek seçenek, "Kendine güvenen insan riskleri göze alarak işe başlar" cümlesidir.
- Video, 12. sınıf edebiyat dersinin 2. dönem birinci sınavına hazırlık amacıyla konuları anlatıp sınav tarzındaki sorularla pekiştirme yapmaktadır.