Buradasın
11. Sınıf Tarih Dersi: Osmanlı'nın Dış Siyaseti ve Antlaşmaları
youtube.com/watch?v=74OAxUINCYYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 11. sınıf öğrencileri için hazırladığı tarih dersi sınav hazırlık dersidir. Öğretmen, soru-cevap formatında Osmanlı İmparatorluğu'nun dış siyaseti ve önemli antlaşmalarını anlatmaktadır.
- Video, Osmanlı'nın 17. ve 18. yüzyıllardaki dış ilişkilerini, önemli antlaşmaları (Zitvatorluk, Karlofça, İstanbul, Küçük Kaynarca) ve Avrupa devletleriyle olan mücadelelerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. Ayrıca Osmanlı donanmasının kadırgadan kalyona dönüşümü, kalyon ve kadırga gemilerinin özellikleri ve karşılaştırılması gibi konular da işlenmektedir.
- Videoda Osmanlı-Iran, Osmanlı-Avusturya ve Osmanlı-Venedik arasındaki ilişkiler, Kutsal İttifak, Otuz Yıl Savaşları, Vestfalya Antlaşması ve Modern Devlet gibi tarihsel olaylar da detaylı olarak anlatılmaktadır. Öğretmen, 50'ye yakın soru üzerinden konuyu pekiştirmekte ve öğrencilerin yorumlarda sorduğu sorulara da cevap vermektedir.
- 11. Sınıf Tarih Dersi Konu Tekrarı
- 11. sınıf 1. dönem 1. sınav hazırlığı için klasik sorularla konu tekrarı yapılacak.
- Öğrenciler önce "11. sınıf tarih dersi 1. ünite" oynatma listesini izleyip, sonra bu videoyu izlemeleri öneriliyor.
- Videoda yaklaşık 50 soru cevaplanacak ve bazı yorum yoluyla gelen sorular da cevaplanacak.
- 00:54Osmanlı'nın 17. Yüzyılda İlişkileri
- Osmanlı Devleti 17. yüzyılda (1600-1699) doğuda ve batıda Venedik, Avusturya, Rusya, İran ve Lehistan ile ilişki kurmuştur.
- İran (Safeviler) doğuda, Venedik, Avusturya, Rusya ve Lehistan ise batıda ilişki kurulan devletlerdir.
- 02:18Zitvatorluk Antlaşması
- Zitvatorluk Antlaşması 1666'da Osmanlı ve Avusturya arasında imzalanmıştır.
- Antlaşmanın Avusturya açısından sebebi Macar isyanı, Osmanlı açısından ise içerideki Celali isyanları ve doğudan Safevilerin saldırısıdır.
- Antlaşmanın önemi: Osmanlı'nın Avusturya karşısındaki üstünlüğünü kaybetmesi ve dış politikada prestij kaybettiği, mütekabiliyet esasına döndüğüdür.
- 04:42İstanbul ve Zitvatorluk Antlaşmaları Karşılaştırması
- 1533 İstanbul Antlaşması'nda Avusturya arşidükü Osmanlı veziriazamına eşit sayılacaktı, Osmanlı üstün durumdaydı.
- 1666 Zitvatorluk Antlaşması'nda Avusturya arşidükü Osmanlı padişahına eşit sayıldı, iki devlet birbirine eşit oldu.
- İstanbul Antlaşması'nda Avusturya elindeki topraklar için yıllık vergi ödeyecekti, Zitvatorluk Antlaşması'nda ise bir defalığına savaş tazminatı ödenecekti.
- 05:55Haçova Meydan Muharebesi
- Osmanlı'nın kazandığı son büyük meydan savaşı Haçova'dır ve Avusturya'ya yapılmıştır.
- Bu savaşta Osmanlı'nın zaafı ortaya çıkmıştır; Avusturya ordusundaki yeni harp teknolojisi (ateşli silahlar) karşısında tımarlı sipahiler yetersiz kalmıştır.
- Osmanlı, tımarlı sipahilerin yetersizliğini fark edince tüfek kullanabilen askerlere yönelmiş ve Anadolu'dan segmanlar almaya başlamıştır.
- 08:13Osmanlı ve İran Savaşlarının Sebepleri
- Osmanlı'nın İran ile savaşının bir sebebi ipek yolu mücadelesiydi; Osmanlı, İran'ın güneyindeki Tebriz hatını ele geçirmek istiyordu çünkü ipek yolu üzerindeki topraklar gümrük vergisi açısından avantaj sağlıyordu.
- İkinci sebep şii-sünni mücadelesiydi; Osmanlı Sünni, İran ise Şii olduğu için bir rekabet vardı.
- Üçüncü sebep Osmanlı'nın Rus ve Safevi tehdidini ortadan kaldırmak istemesiydi; Osmanlı, İran'ın Kafkasya ve Batı Türkistan'ı ele geçirmek istemesine karşı duruyordu.
- 09:35Osmanlı ve İran Arasında Yapılan Antlaşmalar
- 1578-1639 yılları arasında Osmanlı ile İran arasında yapılan antlaşmalar: Ferhat Paşa Antlaşması, Nasuh Paşa Antlaşması, Serap Antlaşması ve Kasr-ı Şirin Antlaşması'dır.
- Ferhat Paşa Antlaşması, doğudaki sınırların batıdaki Caş'ın doğudaki versiyonu olarak tanımlanmıştır.
- Nasuh Paşa Antlaşması'nda Osmanlı ilk defa toprak kaybı yaşamış, ancak Ferhat Paşa Antlaşması'ndan önceki sınırlara dönmüştür.
- 10:50Osmanlı ve Avusturya Arasında Yapılan Antlaşmalar
- 17. yüzyılda Osmanlı ile Avusturya arasında imzalanan antlaşmalar: Zitvatorop Antlaşması, Vasf Antlaşması ve Karlofça Antlaşması'dır.
- Zitvatorop Antlaşması'nda Osmanlı, Avusturya karşısında üstünlüğünü kaybetmiştir.
- Vasf Antlaşması'nda Osmanlı, Avusturya'ya karşı son kez kazançlı antlaşma imzalamıştır.
- Karlofça Antlaşması'nda Osmanlı, ilk defa büyük parçalar halinde toprak kaybettiği ve gerileme döneminin başladığı antlaşmadır.
- 11:51İkinci Viyana Kuşatması
- İkinci Viyana Kuşatması'nın sebepleri: Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın fetih politikasını devam ettirmek istemesi ve Macarların (kont Tökeli İmre önderliğinde) Osmanlı'dan yardım istemesidir.
- İkinci Viyana Kuşatması 1683 yılında gerçekleşmiştir.
- Kuşatmanın başarısız olmasının sebepleri: bazı komutanların (Kırım Hanı) sadrazama tam destek vermemesi, Viyana'nın dört taraftan kuşatılamayacak kadar büyük olması, lojistik problemleri (zahire kıtlığı), ağır topların götürülmemesi, sadrazamın asıl ucunu sürekli geciktirmesi, Leh Kralının beklenenden erken yardıma gelmesidir.
- 14:12Kutsal İttifak
- Kutsal İttifak, ikinci Viyana kuşatmasından sonra Papa'nın teşviki ile Osmanlı'ya karşı kurulmuş bir ittifaktır.
- Kutsal İttifak'ın amacı Osmanlı'yı Balkanlar'dan atmaktır.
- Kutsal İttifak devletleri: Malta, Avusturya, Rusya, Venedik ve Lehistan'dır.
- 1683-1699 yılları arasında 16 yıl boyunca bu beş devletle yapılan savaşlar Osmanlı'yı perişan etmiştir.
- 15:22Kutsal İttifak Savaşları Sonrası Antlaşmalar
- Kutsal İttifak savaşları sonrası imzalanan antlaşmalar: Karlofça Antlaşması ve 1700 İstanbul Antlaşması'dır.
- Karlofça Antlaşması'nda Lehistan, Avusturya ve Venedik ile antlaşma yapılmıştır.
- 1700 İstanbul Antlaşması'nda Rusya ile antlaşma yapılmıştır.
- 16:06Karlofça Antlaşması ve Sonuçları
- Karlofça Antlaşması, İkinci Viyana Kuşatması sonrası Osmanlı'ya karşı kurulan Kutsal İttifak devletleriyle 1683-1699 yılları arasında yapılan savaşlar sonucunda Osmanlı ile Lehistan, Avusturya-Venedik arasında imzalanmıştır.
- Antlaşmada Osmanlı, Mora ve Dalmaçya'yı Lehistan'a, Podolya ve Ukrayna'yı Avusturya'ya, Banat ve Temeşvar hariç Macaristan ve Erdel'i Avusturya'ya bırakmıştır.
- Karlofça Antlaşması (1699) sonrası Osmanlı dış siyasetinde taarruzdan savunmaya geçiş, batıda ilk kez toprak kaybı, gerileme dönemi başlamış ve Osmanlı ilk kez müzakere yoluyla antlaşma imzalamıştır.
- 18:1718. Yüzyıl Antlaşmaları ve İttifaklar
- 1774 İstanbul Antlaşması Rusya ile yapılmış ve Osmanlı Azak Kalesi'ni Rusya'ya vermek zorunda kalmıştır.
- Konjonktürel İttifak, bir devletin içinde bulunduğu dönemin şartları ve menfaatleri doğrultusunda kurduğu dostluk ilişkileridir.
- Osmanlı'nın Fransa'ya kapitülasyon vermesi ve İkinci Viyana Kuşatması sonrası kurulan Kutsal İttifak konjonktürel ittifak örneklidir.
- 19:22Otuz Yıl Savaşları
- Otuz Yıl Savaşları'nın sebepleri: Katolik-Protestan mücadelesi ve Alman İmparatorluğu'nun tüm Avrupa'ya hakim olmak istemesidir.
- Savaş Vestfalya Antlaşması ile sona ermiştir.
- Katolik Fransa'nın Protestanları desteklemesi, dini sebeplerle başlayan savaşın zamanla siyasi çıkar savaşına dönüştüğünü kanıtlamaktadır.
- 20:21Vestfalya Antlaşması Sonuçları
- Vestfalya Antlaşması sonucunda Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu dağılma tehlikesine girmiş, İspanya sömürgelerini kaybetmiş, İngiltere güç kazanmış ve Fransa Kıta Avrupası'nın en güçlü devleti olmuştur.
- Hollanda, Portekiz ve İsveç bağımsızlığını kazanmış, modern devletler hukuku ortaya çıkmıştır.
- Modern devlet, kilisenin ve dinin etkisinden uzak, merkezi ordusu ve kendi hukuk kuralları olan devlettir.
- 22:50Sömürgecilik ve Deniz Güçleri
- Sömürgecilik, bir devletin başka ülkeleri çeşitli yollarla ele geçirip o ülkenin her türlü imkanlarını kendi menfaatleri için yağmalamasıdır.
- 16. yüzyıldan itibaren Portekiz ve İspanya, 17. yüzyıldan itibaren İngiltere ve Hollanda, 18. yüzyıldan itibaren İngiltere ve Fransa sömürgecilik faaliyetlerine girişmiştir.
- 16. yüzyılda coğrafi keşiflerden sonra sömürge rekabeti başladı ve açık denizlerde deniz kuvveti gerektiği için Avrupa devletleri güçlü donanmalara ihtiyaç duymuştur.
- 24:02Osmanlı Devleti'nde Denizcilik Değişimi
- 17. yüzyılın Girit Kuşatması'nda Osmanlı kadırga ağırlıklı bir donanmaya sahipti, ancak bu kuşatmadan sonra kalyonlara dönüş yapmıştır.
- Bu dönüşümün sebebi Venedik kalyonlarının Osmanlı kadırgalarını perişan etmesi ve kadırganın aciz kalmasıdır.
- Kalyon, yelkenli, üç direklidir ve büyük savaş gemisidir; kadırgadan çok daha büyük bir gemidir.
- 24:46Kalyon ve Kadırga Özellikleri
- Kalyon büyük olduğu için çok savaşçı ve top taşır, ancak sığ sularda gidemez ve hareket kabiliyeti kısıtlıdır.
- Kadırga ince, uzun bordalı ve kürekli bir savaş gemisidir, yüksek hareket kabiliyeti ve hızı vardır, sığ sularda hareket edebilir, ancak az asker ve top taşır.
- İngilizler, kalyonun dezavantajlarını ortadan kaldıracak teknolojik yenilikler yaparak kalyonu sıkıntıya dönüştürmüşlerdir.
- 25:55Kadırga ve Kalyonun Avantajları
- Kalyonla kadırga arasındaki savaş, ağır sikletle tüy sikletin boks maçı gibi bir durumdur.
- Kadırga kalyon tarafından yakalanmakta çok zor olduğu için Hayrettin Paşa kadırgayı sevmiştir.
- Avrupa devletleri, kadırganın bordosunun düşük olması nedeniyle açık sularda yüksek bordolu gemilere ihtiyaç duymuş ve kalyona geçmiştir.
- 26:50Sömürge İmparatorlukları ve Osmanlı Dış Siyaseti
- İlk sömürge imparatorluğunu kuran İspanya ve Portekiz, 30 yıl savaşları sonunda sömürgelerini İngiltere ve Hollanda'ya kaptırmıştır.
- Carlos Antlaşması'ndan sonra, Osmanlı kaybettiği toprakları geri alma politikası izlemiştir.
- Prut Savaşı 1711'de Osmanlı ile Rusya arasında gerçekleşmiş, sebepleri arasında İsveç Kralı Demirbaş'ın Osmanlı'ya sığındığı ve İstanbul Antlaşması'na aykırı davranan Rusya'nın tarihsel emelleri bulunmaktadır.
- 28:24Prut Savaşı ve Prut Antlaşması
- Prut Savaşı'nda Baltacı Mehmet Paşa, Osmanlı'nın Rus ordusunu kökten yok edebilme fırsatını kaçırmış, barış teklifini kabul etmiştir.
- Prut Antlaşması Rusya ile yapılmış, Osmanlı İstanbul Antlaşması ile kaybettiği Azak Kalesi'ni geri almıştır.
- Prut Antlaşması'nın önemi, Karadeniz'in tekrar Türk gölü haline gelmesi ve Karlofça'da kaybedilen toprakların geri alınabileceği ümidi güçlenmesidir.
- 30:19Pasarofça Antlaşması ve Lale Devri
- Pasarofça Antlaşması Avusturya ve Venedik'te yapılmış, Osmanlı'nın kaybettiği toprakları geri alma ümidi yitirilmiştir.
- Pasarofça Antlaşması'ndan sonra Lale Devri başlamış, Osmanlı barış siyasetine dönmüş ve Avrupa'yı yakından tanıma çabası içerisine girmiştir.
- Bu savaştan sonra Osmanlı-Venedik savaşı görünmeyecek ve yavaş yavaş ıslahatlar başlayacaktır.
- 31:03Osmanlı'nın Önemli Antlaşmaları
- Osmanlı-Venedik savaşları, Belgrad Antlaşması ile sona ermiştir.
- Belgrad Antlaşması, Osmanlı'nın 18. yüzyılda imzaladığı en karlı antlaşmasıdır ve Osmanlı son kez kaybettiği Belgrad'ı geri almıştır.
- İstanbul Antlaşması, Osmanlı ile Rusya arasında yapılan ilk dostluk ve ittifak antlaşmasıdır.
- 32:12Osmanlı-Rus Savaşı ve Küçük Kaynarca Antlaşması
- 1768-1774 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Rus Savaşı'nda Ruslar Osmanlı'yı yendi ve Osmanlı'nın 18. yüzyılda imzaladığı en ağır antlaşması olan Küçük Kaynarca Antlaşması'na imza atmak zorunda kaldı.
- Küçük Kaynarca Antlaşması'nda Kırım bağımsız olmasına rağmen dini bakımdan Osmanlı halifesine bağlı kalacak ve Osmanlı ilk defa halifelik gücünden faydalandı.
- Antlaşmada Rusya, Karadeniz ve Akdeniz'deki Türk sularında serbestçe ticaret yapabilecek ve ilk defa kapitülasyon kazanmıştır.
- 35:52Osmanlı'nın Dış Politikası ve Denizciliği
- 17. yüzyılda Osmanlı'nın dış politikasında 1699'dan önce fetih politikası, 1699'dan sonra kaybettiği toprakları geri alma politikası uygulanmıştır.
- 18. yüzyılda Osmanlı 1718'e kadar kaybettiği yerleri geri almaya çalışıyor, 1718'den sonra bu ümidi kaybedip savunmaya çekiliyor ve 1798'den sonra denge politikası benimsemiştir.
- Osmanlı denizciliği siyasi ve ekonomik sorunlar, fetih yapamama, Avrupa'daki gemi teknolojisinin takip edilememesi nedeniyle gerilemiştir.