Buradasın

11. Sınıf Tarih Dersi: Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti

youtube.com/watch?v=s8rxJVJowhM

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir öğretmenin 11. sınıf öğrencilerine yönelik hazırladığı tarih dersidir. Öğretmen, "Sosyal Kale" adlı bir platformda içerik üretmektedir ve harita kullanarak konuları görsel olarak da açıklamaktadır.
Video, 1595-1774 yılları arasında Osmanlı Devleti'nin dış politikasını kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte Osmanlı'nın Avusturya, Rusya, Venedik, Safevi ve Lehistan ile olan ilişkileri, önemli savaşlar (Girit Kuşatması, İkinci Viyana Kuşatması, Prut Savaşı, Belgrad Savaşı), imzalanan antlaşmalar (Ferhat Paşa Antlaşması, Kasr-ı Şirin Antlaşması, Vasvar Antlaşması, Bucaş Antlaşması, Bahçesaray Antlaşması, Prut Antlaşması, Pasarofça Antlaşması, Belgrad Antlaşması, Ahmet Paşa Antlaşması, Kerden Antlaşması, Küçük Kaynarca Antlaşması) ve bu süreçte Osmanlı Devleti'nin yaşadığı duraklama döneminin nedenleri detaylı şekilde anlatılmaktadır.
Videoda ayrıca 30 Yıl Savaşları, Kutsal İttifak, Batıphalia Antlaşması, coğrafi keşifler, sömürgecilik faaliyetleri ve Osmanlı Devleti'ndeki denizcilik gelişmeleri gibi konular da ele alınmaktadır. Video, 11. sınıf birinci ünite full tekrar çalışmasının son bölümüdür ve Küçük Kaynarca Antlaşması'nın sonuçları üzerinde durmaktadır.

00:2217. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Durumu: 17. yüzyıl Osmanlı Devleti için duraklama döneminin başlangıcı olarak kabul ediliyor.
Merkezi otoritenin bozulmasının nedenleri: iç isyanlar, değişen ticaret yolları ve ordu düzeninin bozulması.
17. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin ilişki kurduğu devletler "VARIL" kodlamasıyla hatırlanabilir: Venedik, Avusturya, Rusya, İran ve Lehistan.
02:52Avusturya İlişkileri: Avusturya, Alman İmparatorluğu, Hasburg Hanedanlığı ve Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu aynı kapıya çıkıyor.
Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu Fransa hariç diğer Avrupa ülkelerini boyunduruğu altına almış durumda.
Osmanlı Devleti, Avrupa dünyasının tek yumruk olmasının önüne geçmek için Kanuni döneminde Fransa'yla ilişkilerini geliştirmeye çalışmış.
04:10Avusturya ile Uzun Savaşlar: Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında Haçova Meydan Muharebesi yapılmış, bu dönemde Erdel Prensi yardım etmiş.
Savaşın sebepleri: Avusturya'nın vergi ödememesi, sınır boylarında yaşanan çatışmalar ve Papa'nın kışkırtması.
Savaşın sonucunda Avusturya'nın elindeki yeni tarzda ateşli silahlar Osmanlı ordusunu zorlamış, ancak Avusturya'nın içindeki disiplinsizlik Osmanlı'ya yaramış.
06:49Zitvatorluk Antlaşması: Osmanlı-Avusturya savaşlarının uzun süre devam etmesi üzerine iki taraf arasında Zitvatorluk Antlaşması imzalanmış.
Osmanlı Devleti'ni Celali isyanları ve Safevi tehlikesi, Avusturya'yı ise Macar isyanları zor duruma sokmuş.
Zitvatorluk Antlaşması'nda Avusturya bir kereye mahsus vergi ödeyecekken, İstanbul Antlaşması'nda her yıl vergi ödeyecekti.
09:13Osmanlı-Safevi Savaşları: Osmanlı-Safevi (İran) savaşları Yavuz döneminde 1514 tarihinde yapılan Çaldıran Savaşı ile başlamış.
Kanuni döneminde Osmanlı Devleti Safevilerle mücadele etmiş ve başarılar elde etmiş.
Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında yapılan ilk anlaşma Amasya Antlaşması'dır.
10:07Osmanlı-Safevi Savaşları: Osmanlı Devleti'nin sınırları Balkanlar, Karadeniz'in kuzeyinde ve Hazar Denizi'nin diğer yakasında yer alırken, İran hem Kafkasya bölgesine hem de Batı Türkistan topraklarını ele geçirmek istiyordu.
Osmanlı Devleti hem Kafkasya'yı hem de Batı Türkistan'ı İran'a kaptırmak istemediği için İran ile karşı karşıya kaldı.
Kuzeyde Rusya'nın güneye inme politikası da Osmanlı Devleti'ni rahatsız ediyordu, bu da Osmanlı-Safevi savaşlarının başlamasında etkili oldu.
12:04Meşaleler Savaşı ve Sonrası: 1583 yılında gerçekleşen Meşaleler Savaşı, geceleyin binlerce meşaleler yakılarak ilerlenmesi nedeniyle bu ismi almıştır ve üç gün üç gece sürmüştür.
Bu savaşın sonunda tüm Ermenistan Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır.
Osmanlı ile Safeviler arasında yapılan mücadeleler 62 yıl boyunca sürmüş ve 1590 yılında Ferhat Paşa Antlaşması ile sona ermiştir.
13:24Osmanlı-Safevi Anlaşmaları: 1590 yılında yapılan Ferhat Paşa Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin doğu'da en geniş sınırlara ulaştığı antlaşmadır.
1612 yılında Nasuh Paşa Antlaşması ve 1618 yılında Seram Antlaşması yapılmıştır, ancak bu anlaşmalar çok sık karşılaşılmamaktadır.
1639 yılında yapılan Kasr-ı Şirin Antlaşması, günümüzde Türkiye-Iran sınırlarını belirlediği için önemlidir.
14:38Osmanlı-Safevi Savaşlarının Sebepleri: Osmanlı ile Safeviler arasındaki mücadelelerin sebeplerinden biri Şii-Sünni mücadelesidir.
Diğer sebep ise İpek Yolu içinde yapılan mücadeledir.
15:18Osmanlı-Avusturya İlişkileri: 16. yüzyılın sonlarından itibaren Osmanlı Devleti ekonomik, sosyal ve idari alanda sıkıntılar yaşamış ve "nerede o günler" dediği bir dönem yaşamıştır.
Avusturya'nın da 30 Yıl Savaşları nedeniyle durumu kötü olduğu için Osmanlı Devleti'ni yok edemezdi.
1600'de yapılan Vasvar Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin Avusturya'ya karşı toprak ve savaş tazminatı aldığı son anlaşmadır.
16:45Osmanlı-Lehistan İlişkileri: İkinci Osman döneminde Lehistan Kazaklarını koruması üzerine Lehistan ile arasında problem yaşanmış ve Hotin seferi düzenlenmiştir.
Hotin seferinde yeniçerilerin gayretsizliği yüzünden askeri başarı sağlanamamış, ancak Boğdan bölgesinin emniyeti sağlanmıştır.
Bu olaydan sonra II. Osman yeniçerileri kaldırmaya karar vermiş, ancak yeniçeriler onu Yedikule zindanlarında işkence ederek öldürmüşlerdir.
18:28Osmanlı-Lehistan Anlaşmaları: 1672 yılında yapılan Bucaş Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin batıda en geniş sınırlara ulaştığı anlaşmadır.
1699 yılında yapılan Karlofça Antlaşması sonucunda Polonya ve Ukrayna Lehistan'a bırakılmıştır.
19:02Osmanlı-Rus İlişkileri: Rusya tarih boyunca sıcak denizlere inmek istemiş ve bu emellerinden dolayı Osmanlı Devleti ile sık sık aralarında problem yaşanmıştır.
17. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti sıkıntılı bir süreç içerisindeydi ve İran'la mücadele ediyordu.
1681 yılında yapılan Bahçesaray Antlaşması, Osmanlı ile Rusya arasındaki ilk anlaşmadır.
20:14Osmanlı-Venedik İlişkileri: II. Mehmet döneminde Venediklilere bazı imtiyazlar verilmiş ve iki devletin arasında barışın yaşanması sağlanmıştır.
1656 yılına gelindiğinde Venedikliler İstanbul üzerine bir saldırı düzenlemiş ve Osmanlı ile Venedik arasındaki ilişkiler bozulmaya başlamıştır.
Venedik Çanakkale'yi abluka altına alarak Mısır'dan gelen hububatlar, yiyecekler ve içeceklerin İstanbul'a ulaşmasını engellemiş, bu da İstanbul tarihinin en büyük neyini yaşamasına neden olmuştur.
20:56Girit Kuşatması: Osmanlı, Girit'i kuşatma altına alarak 24 yıl boyunca adayı ele geçirmeye çalışmıştır.
Girit kuşatması, Osmanlı donanmasının eski gücünde olmadığının bir göstergesidir.
Bu uzun süreli kuşatma, hazinenin dayanamaması ve ekonomik açıdan büyük problemlere yol açmıştır.
22:01İkinci Viyana Kuşatması: İkinci Viyana kuşatması, Protestan Macarların yardım istemesi, Osmanlı'nın eski ihtişamlı günlerine dönmek istemesi ve Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın tarihe geçme arzusu nedeniyle başlatılmıştır.
Kuşatmada başarı elde edilememesinin nedenleri arasında Kırım Hanının sadrazama destek vermemesi, ağır topların götürülmemesi, erzak eksikliği ve sadrazamın Viyana'ya zarar vermek istememesi bulunmaktadır.
İkinci Viyana kuşatması başarısız olmuş, Osmanlı ordusu geri çekilmiş ve birçok kayıp vermiştir.
24:33Kutsal İttifak ve Karlofça Anlaşması: Kutsal İttifak, Malta, Avusturya, Rusya, Venedik ve Lehistan devletlerinden oluşmaktadır.
Osmanlı'nın Viyana kuşatmasında eski gücünde olmadığını göstermesi üzerine Kutsal İttifak, Osmanlı'yı Avrupa'dan atmak için mücadele etmiştir.
Karlofça Anlaşması imzalanarak Avusturya-Macaristan ve Erdel, Lehistan'a Podolya ve Ukrayna, Venedik'e Mora ve Dalmaçya kıyıları kaybedilmiştir.
26:24Din Savaşlarından Modern Devlete: Martin Luther, Katolik Kilisesi'nin politikalarını protesto ederek "Tanrı ile kul arasına kimse giremez" ve "Günahları Tanrı'dan başka kimse affedemez" gibi düşünceleri savunmuştur.
Martin Luther'in protestosu sonucunda yeni bir mezhep olan Protestanlık ortaya çıkmış ve Katolik mezhebi ile Protestanlar arasında din savaşları başlamıştır.
1555 yılında imzalanan Asburg Antlaşması ile Protestanlık Almanya'da resmen tanınmıştır.
28:21Otuz Yıl Savaşları: Otuz Yıl Savaşları, Katolikler ile Protestanlar arasındaki mücadelelerin temelinde yer almaktadır.
Savaşların sebepleri arasında Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu'nun tüm Avrupa'ya hakim olma isteği, Hasburg ve Borbon hanedanlığı arasındaki mücadele ve bazı Alman prenslerinin Protestanlığı benimsemesi bulunmaktadır.
Savaşlarda bir tarafta Protestan Birliği (Fransa, Danimarka, İsveç, İngiltere, Hollanda ve Bohemya), diğer tarafta Katolik Birliği (Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu, İspanya, Avusturya ve Bavyera) yer almıştır.
Fransa, Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu'na yardım etmektense düşmanlarına yardım etmeyi kendi çıkarlarına uygun görerek Protestan Birliği'nde yer almıştır.
31:10Westphalia Antlaşması ve Sonuçları: Westphalia Antlaşması, 1648 yılında imzalanan ve Otuz Yıl Savaşlarını bitiren bir anlaşmadır.
Bu antlaşmayla Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu dağılmış, Fransa Avrupa'nın en güçlü devleti konumuna gelmiştir.
Mütekabiliyet esası ön plana çıkmış, Papa etkisini kaybetmiş ve laik devlet anlayışı güçlenmeye başlamıştır.
32:49Modern Devlet Anlayışı: Modern devlet anlayışı, kilisenin ve din adamlarının etkisinden tamamıyla uzak, merkezi, ordusu ve hukuk kuralı olan devlet anlayışıdır.
Din savaşları sonucunda Avrupa modern devlet anlayışına geçmiştir.
33:19Coğrafi Keşifler ve Sömürgecilik: Coğrafi keşifler İspanya ve Portekiz öncülüğünde başlatılmış, dünyanın dört bir tarafına yapılan keşif hareketleriydi.
Coğrafi keşifler sonucunda sömürgecilik faaliyetleri ortaya çıkmıştır; sömürgecilik, güçlü devletlerin güçsüz devletlerin kaynaklarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanmasıdır.
16. yüzyılda sömürgecilik alanında gelişmiş olan devletler Portekiz ve İspanya'dır, ancak 17. yüzyılda İngiltere ve Hollanda ön plana çıkmıştır.
35:40Osmanlı Devleti'nde Denizcilik Faaliyetleri: Osmanlı Devleti eskiden savaşlarda kadırgaları kullanırken, Girit kuşatması sonrası kalyona geçmiştir.
Kadırga kürekli, küçük, alçak ve manevra kabiliyeti yüksekken, kalyon yelkenli, büyük, yüksek ve manevra kabiliyeti düşüktür.
Osmanlı Devleti siyasi ve ekonomik sorunları nedeniyle gemi teknolojisine gereken önemi verememiş, Çeşme baskınından sonra Akdeniz'deki üstünlüğünü kaybetmeye başlamıştır.
38:26Osmanlı Devleti'nin Savunma Politikası: 1699-1718 tarihleri arasında Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları geri almak politikasını uygulamıştır.
1711 tarihinde Rusya ile Osmanlı Devleti arasında Prut Savaşı yaşanmıştır.
Rusya'nın tarihi emelleri sıcak denizlere inme politikasıydı; Karadeniz'e inebilmek için Osmanlı Devleti ile, Baltık Denizi'ne çıkabilmek için İsveç ile savaşmıştır.
39:46Osmanlı-Rusya İlişkileri ve Prut Savaşı: İsveç'in savaşı kaybetmesiyle İsveç Kralı Demirbaş Şarl Osmanlı Devleti'ne sığınıyor ve Rusya Osmanlı'ya karşı duruyor.
Rusya'nın İstanbul Antlaşması'na uymayıp Azak Kalesi ve Kırım'a saldırması Osmanlı-Rus ilişkilerini bozuyor ve Prut Savaşı yaşanıyor.
Prut Savaşı'nda Osmanlı Devleti Baltacı Mehmet Paşa'nın komutasında kazanıyor, Azak Kalesi geri alınıyor ve Karadeniz Türk gölü haline geliyor.
41:54Osmanlı-Venedik Savaşları: 1714 yılında Osmanlı Devleti, Carlow Antlaşması'nda bıraktığı toprakları geri almak, Mora halkının Venedikliler tarafından zulme uğraması ve Venedik korsanlarının Akdeniz ticaretine zarar vermesi nedeniyle Venedik'e savaş ilan ediyor.
Osmanlı Devleti Venedik'i yenerek Mora ve çevresini ele geçiriyor, ancak Venedik Avusturya'dan yardım istiyor ve 1716 tarihinde Avusturya-Venedik ittifakı Osmanlı'ya saldırıyor.
Peter Varadin Savaşı'nda Osmanlı Devleti kaybediyor, Belgrad ve çevresi işgal ediliyor ve 1718 tarihinde Pasarofça Antlaşması imzalanıyor.
44:25Lale Devri ve Osmanlı'nın Avrupa'ya Dönüşü: Pasarofça Antlaşması'nın imzalanmasıyla Osmanlı Devleti'nde Lale Devri başlıyor ve kaybedilen toprakları geri alma umudu kayboluyor.
Lale Devri'nde elçilikler açılıyor ve Osmanlı Devleti yönünü Avrupa'ya çeviriyor, Avrupa'yı daha yakından tanımak için çalışmalar yapmaya başlıyor.
1736 tarihinde Avusturya ile Rusya birlik olup Osmanlı'ya saldırıyor, ancak Osmanlı Devleti bu savaşı kazanıyor ve Belgrad Antlaşması imzalıyor.
46:00Doğu'daki Mücadeleler ve Safevilerin Sonu: 1639 yılında Osmanlı Devleti ile Safevi (İran) arasında Easr-ı Şirin Antlaşması imzalanıyor ve 1723 tarihine kadar barış ilişkileri devam ediyor.
1723 yılında Rus Çarı I. Petro Bakü'ye saldırıyor, çevre illerindeki Müslümanlar Osmanlı Devleti'nden yardım talep ediyor ve Osmanlı Devleti İran'a karşı sefere çıkıyor.
Osmanlı ile Rusya İran'a karşı işbirliği yapıyor ve savaşları kazanıyor, Ahmet Paşa Antlaşması ve Kerden Antlaşması imzalanıyor, İran toprakları Osmanlı ve Rusya arasında paylaştırılıyor.
47:371768-1774 Osmanlı-Rus Savaşları: 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşları'nın nedenleri arasında Rusların sıcak denizler emelleri, Leh milliyetçilerin Osmanlı'dan yardım istemesi ve Kırım Hanı'nın Ruslara karşı sefer talebi bulunuyor.
Osmanlı Devleti bu savaşları kaybediyor ve Küçük Kaynarca Antlaşması'nı imzalamak zorunda kalıyor.
Bu dönemde Osmanlı Devleti'nin donanması da Rus baskınlarına uğruyor: 1770'de Çeşme Baskını, 1827'de Navarin Olayı ve 1853'te Sinop Baskını yaşanıyor.
49:55Küçük Kaynarca Antlaşması'nın Sonuçları: Ruslar, Küçük Kaynarca Antlaşması'nda belirtilen "Osmanlı sınırları içerisinde yaşayan Ortodoksları koruma hakkı" sayesinde Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışma imkanı buldu.
Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa savaş tazminatı ödedi ve Ruslara ilk defa kapitülasyonlar (ekonomik ayrıcalıklar) verildi.
Kapitülasyonların artmasıyla Osmanlı ekonomisi bağımsızlığını kaybetmeye başladı ve Avrupalı devletlerin açık pazarı haline geldi.
51:23Antlaşmanın Diğer Sonuçları: Karadeniz Türk gölü olma özelliğini kaybetti çünkü Karadeniz kıyısındaki birçok toprağı Ruslara kaybetmiş olduk.
İlk defa Türk halkı Müslüman olan bir yerden (Kırım) ayrılmış oldu.
Rusya ilk kez Boğazları geçip Akdeniz'e ulaşma imkanı elde etti, ancak bu imkanı tam anlamıyla kullanamadı.

11. Sınıf Tarih Dersi: Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir