Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İsmail Yağcı tarafından sunulan "Yıldız Sarayı'nda Bir İngiliz Casusu" serisinin 32. bölümüdür. Sunucu, 12 dil bilen Macar Yahudisi Arminius Vambery'nin Osmanlı padişahının davetiyle İstanbul'a gelişini ve İngilizlere çalıştığını anlatmaktadır.
- Video, Vambery'nin Abdülhamid Han ile yaptığı görüşmeleri ve raporlarını ele almaktadır. Vambery, padişahın boğazların tahkimi, Ermeni meselesi ve üçlü ittifak konularında kendisine verdiği bilgileri İngiliz dışişleri bakanlığına aktarmaktadır. Padişahın Vambery'ye olan yakınlığı, onu saraya her gün davet etmesi ve onunla baş başa görüşmeler yapması, Vambery'nin İngiliz casusluğuna dair şüpheleri ve bunların nasıl bertaraf edildiği detaylı olarak anlatılmaktadır.
- 00:16Arminius Vambery ve İngiliz Casusluğu
- Arminius Vambery, on iki dil bilen bir Macar Yahudisi olarak Osmanlı padişahının davetiyle İstanbul'a gelmiştir.
- Vambery aslında İngilizlere çalışmaktadır ve Abdülhamid Han bunu bilmediğini zannetmektedir.
- Abdülhamid Han, Vambery'ye büyük bir ziyafet vermiş, yakınlıklar göstermiş ve özel görüşmeler yapmıştır.
- 00:52Üçlü İttifak ve Mısır Meselesi
- Abdülhamid Han, İngiltere'nin Osmanlı'ya uygun bir dış siyaset izlemediği takdirde, Almanya ve İtalya gibi üçlü ittifak üyesi devletlere yaklaşabileceğini ima etmiştir.
- Vambery, Abdülhamid Han'ın Mısır meselesinde şartlarını kabul etmezse, üçlü ittifaka meyletme ihtarını çekebileceğini İngiliz'in kulağına gitsin diye hissettirmiştir.
- İngiltere'deki Hariciye, padişahın beklentilerine cevap verecek şekilde Mısır'ı terk etmeyi düşünmemektedir.
- 02:42Vambery'nin Casusluk Rolü
- Vambery, mekik diplomasisinde padişahın İstanbul'da kendisine dikte ettirdiği tezleri Londra'ya benimsetmeye çalışmıştır.
- Vambery, Londra'ya casusluk yapacak yerde, padişahın kendisine vermeye çalıştığı şartları dikte etmiştir.
- İlerideki belgelerde Vambery artık Britanya Majestelerinden çok Osmanlı padişahının bir adamı gibi davranacak görünüyordu.
- 04:14Vambery'nin Raporu
- Vambery, 22 Ekim 1888 tarihli ikinci raporunu "Sevgili Sör Philip" (Dışişleri Bakanlığı) başlıklı bir mektupla göndermiştir.
- Raporda, geçen dört hafta boyunca Macar bilimsel heyetinin başkanı olarak İstanbul'da bulunduğunu ve padişahla yaptığı görüşmeleri rapor ettiğini belirtmiştir.
- Rapor, boğazların tahkimi, Ermeni meselesi, Vilayet-i Sitte'deki ıslahat hareketleri ve Türkiye'nin üçlü ittifaka girişi meselelerini içermektedir.
- 06:15Padişahın Vambery'ye Yaklaşımı
- Vambery, padişahın kendisini İstanbul'a varışının ikinci gününde kabul ettiğini ve her gün saat 11 ile 13 arasında saraya gelmesini istediğini belirtmiştir.
- Vambery, padişahın kendisine olan yakınlığının kendisini şımarttığını, diğer devlet casuslarının yanında her gün saraya gelmesi için böyle bir arzu belirtilmesinin kendisini çok şımarttığını ifade etmiştir.
- Vambery, Gaziosmanpaşa ve Münir Paşa gibi saray erkanının kendisini İngiliz ajanı olmakla suçlamasına rağmen, padişahın güveninin sarsılmadığını ve sempatisinin arttığını belirtmiştir.
- 09:23Padişahın Vambery'ye Özel Yaklaşımı
- Vambery, önceki görüşmelerinde padişahın nazırları ve mabeyncileri ile birlikte halvet olurken, bu kez baş başa bulunmayı istediğini ve bunda ısrar ettiğini belirtmiştir.
- Padişah, Vambery'ye nazırları ve mabeyncileri dışarı çıkarmasını istemiş ve odaya girmesinden sonra kapıyı bizzat kendi içerden kapatmıştır.
- Bu durum, padişahın Vambery'ye en yakın devlet adamlarının dahi duymasını istediği sırlarını konuşacağını göstermektedir.