Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ebu Nasir İbn Muhammed el-Farabi el-Turki tarafından anlatılan, Yunan tarihçi Herodot'un gerçek bir olayı konu alan bir film veya dizi bölümüdür. Hikayede Tomris, babası Spargap (Sparga), kocası Argun ve Pers Kralı Kiros gibi karakterler yer almaktadır.
- Video, Massaget kabilesinin reisi Spargap'ın ölümü ve kızı Tomris'in intikam almak için mücadelesini anlatmaktadır. Hikaye, Tomris'in Sarmat kabilesine kaçırılıp büyümesi, Sarmatların reisi Kavas Kurt'a karşı plan yapması, Massagetlerin reisi olarak tahta oturması ve sonunda Pers Kralı Kiros'a karşı verdiği savaşla devam eder.
- Videoda ayrıca Tomris'in kocası Argun ile birlikte Massagetlerin reisi olması, Perslerden kaçan sığınmacıları kabul etmesi ve Kral Kyros'un Babil'e davetini kabul etmesi gibi olaylar da anlatılmaktadır. Savaşın sonunda Tomris, Kiros'u öldürerek halkının intikamını alır ve kahramanlığının halkının gönlünde sonsuza kadar yaşayacağını vurgulayan bir sonla video sona erer.
- 00:49Pers İmparatorluğu ve Sakalar
- Ebu Nasir İbn Muhammed el-Farabi el-Turki, Yunan tarihçi Herodot'un anlattığı gerçek bir olayı anlatıyor.
- Pers İmparatorluğu'nun en parlak yıllarında, Kral Kyros dünyanın yarısını fethetmiş, sadece Mısır ve Saka kabileleri hariç herkesi kendine tabi kılmıştı.
- Hazar ile Altay arasındaki uçsuz bucaksız topraklarda yaşayan Sakalar birçok kabileden oluşuyordu ve Massaget kabilesi bunlardan biriydi.
- 02:01Spargap'ın Doğumu
- Spargap, Massaget kabilesinin bir üyesi olarak dünyaya geliyor ve babası ona erkek çocuk doğuracağını söylüyor.
- Spargap'ın annesi, Akibatlar bölgesinde bir av sırasında yaralanıyor ve ölüyor.
- Spargap'ın annesi, ona Tomris adını koymasını istiyor ve onu cesur, kahraman bir savaşçı olarak yetiştirmesini söylüyor.
- 10:05Spargap'ın Büyümesi
- Yıllar geçtikçe Spargap tekrar evleniyor ve biricik kızı Tomris'i sevgiyle büyütüyor.
- Spargap, Tomris'e at binmeyi ve her şeyi öğretiyor, onu cesur, çevik ve akıllı bir savaşçı olarak yetiştiriyor.
- Tomris, annesinin ölümünden sonra babasını öldüren hainlerden intikam almak ve babasının tahtını geri almak istiyor.
- 12:03Harezmilerle İlişkiler
- Spargap, komşu kabilelerle dostluk kurmaya çalışıyor ve Arezmilerle ticaret yapıyor.
- Arezmiler, Spargap'ın kabilesine baskınlar düzenliyor ve bu durum kabileyi rahatsız ediyor.
- Spargap, Arezmilerle dostluk kurmak istemiyor ve onları tehdit ediyor.
- 16:50Baskın ve Kaçış
- Tomris, korkunç bir rüya görüp babasına haber veriyor ve baskın başlıyor.
- Spargap ve ailesi baskından kaçmak zorunda kalıyor ve Tomris'i de yanlarına alıyor.
- Kaçanlar, Harasp ile birlikte ormana sığınarak yeni hayatlarına ayak uyduruyorlar.
- 23:43Tomris'in Yeni Hayatı
- Zaman geçtikçe Kavaz ve Kurt'un da ümidi kesip onları aramayı bırakıyor.
- Tomris, babasının ölümü onu çok katılaştırmış ve tek düşüncesi topraklarına dönmek ve babasını öldüren hainlerden intikam almaktı.
- Tomris, avcılık ve dövüş becerilerini geliştirmeye devam ediyor.
- 27:10Tomris'in Dönüşü
- Tomris, babasını öldüren Kavaz'ı kendi elleriyle öldürmek istiyor ve gizlice yaşamaktan bıktığını söylüyor.
- Tomris, annesini ve babasını özlediğini ve onları görmek istediğini düşünüyor.
- Tomris, bir gün annesini göreceğine inanıyor.
- 34:27Sardana ile Tanışma
- Tomris ve arkadaşları, yaralı bir adam buluyorlar ve onu şamana götürüyorlar.
- Şaman, adamı tedavi ediyor ve Tomris'e kendisinin Sardana adında bir Sarmat savaşçısı olduğunu söylüyor.
- Sardana, Tomris'in Massagetlerin kızı olduğunu ve babasının Spargap olduğunu öğreniyor.
- 39:29Sardana'nın Yardımı
- Sardana, Spargap'ı tanıdığını ve onunla dostluk kurduğunu söylüyor.
- Sardana, Tomris'i koruyacağını ve şimdilik kimse bilmemesi gerektiğini belirtiyor.
- Tomris, kendisini bu hale getiren adamları kendi elleriyle öldürdüğünü söylüyor.
- 41:07Tomris'in Yeni Hayatı
- Tomris, ailesini ve dostlarını düşünerek korktuğunu ifade ediyor.
- Tomris, babasının hayatını feda ettiğini ve nefes alabildiği için bir anlamı olduğunu düşünüyor.
- Tomris, hainlerden intikam alacağını ve bir gün tahtına oturacağını yemin ediyor.
- 43:15Sarmat Kabilesine Katılma
- Tomris yavaş yavaş eski gücünü kazanıp Sarmat kabilesinin hayatına ayak uydurmaya başlıyor.
- Diğer savaşçı kızlar gibi dövüş becerilerini geliştirmek için talimler yapıyor.
- Kızlarla ve yiğit erkeklerle birlikte avlara gidiyor ve komşu köylere saldırıyor.
- 46:21Harezm Köyüne Saldırı
- Tomris ve Sarmatlar Harezm köylerine saldırmaya hazırlanıyorlar.
- Tomris, iki gruba ayrılıp bir grup erkekleri uzaklaştırırken diğer grup köye girmeyi planlıyor.
- Bu şekilde daha az kan döküleceğini düşünüyorlar.
- 47:29Argun'un Kurtuluşu
- Tomris, Harezm köyündeki bir çocuğun annesini korumak için dövüştüğünü fark ediyor.
- Tomris, çocuğun kimsesiz olduğunu ve annesinin babasını küçük yaşta kaybettiğini öğreniyor.
- Tomris, çocuğun ileride cesur bir savaşçı olacağını ve ailesinin intikamını almaya kalkacağını düşünüyor.
- 49:33Tomris'in Doğumu
- Tomris, babasının intikamını almak yerine adalet istediğini söylüyor.
- Tomris'in babası, Tanrı'nın dileğini kabul ettiğini ve bir oğul verdiğini düşünüyor.
- Tomris'in babası, oğlunun dünyanın kapılarını açacağını ve bütün kabilelerin ona boyun eğeceğini umuyor.
- 51:53Argun'un Tanıtımı
- Tomris'in babası, oğluna Argun adında bir genç tanıtıyor.
- Argun, babasının kabilesinin reisi olduğunu söylüyor.
- Tomris, Argun'a kendisinin de savaşçı kızlarından biri olduğunu belirtiyor.
- 54:26Harezmlilerle Karşılaşma
- Tomris'in babası, Harezmlilerle dost olduğunu ancak geçimlerini baskınlarla sağladıklarını söylüyor.
- Harezmliler, Tomris'in babasına son sözünü söylemesini istiyor: baskınları bitirecek ve yeni doğan oğlunu onlara verecek.
- Tomris'in babası, Harezmlilerin sözlerine karşı çıkıyor ve kendi halkını korumaya kararlı olduğunu belirtiyor.
- 56:06Sarmatların Planı
- Sarmatlar, Kavaz Kurt'un kendi halkını bile görmediğini düşünüyor ve tedbir almak gerektiğini söylüyor.
- Bazı Sarmatlar, tehlike hissetmediklerini ve Harezmlerle ticari bağları olduğunu belirtiyor.
- Sarmatlar, Kavaz Kurt'un Harezmlere borçlu olduğunu ve onların gücünü Harezmlere borçlu olduğunu söylüyor.
- 57:33Tomris'in Gerçeği
- Tomris'in babası, ona savaşçı kızlarından birini sormuş olduğunu hatırlatıyor.
- Tomris, Spargap'ın tek çocuğu ve tek varisi olduğunu öğreniyor.
- Tomris'in babası, onu onca zamandır gizlediğini ve gök tanrısının onu gönderdiğini söylüyor.
- 58:42Evlilik Planı
- Tomris'in babası, Argun'un Tomris'ten hoşlandığını fark ediyor.
- Sarmatlar, Tomris ve Argun'u evlendirerek kabilelerinin topraklardaki hakimiyetini güçlendirmeyi planlıyor.
- Tomris'in babası, Harezmler yardıma yetişmeden Kavaz Kurt'a saldırmayı düşünüyor.
- 59:17Tomris'e Mesaj
- Tomris'e, babasının intikamını alacağı gün geldiğini söylüyorlar.
- Tomris'e, sabaha karşı kalabalık orduyla baskın yapacaklarını ve Bargattan kalan mirası hakkını geri almasını sağlayacaklarını belirtiyorlar.
- Tomris, sadece babasını öldüren hainlerin cezasını vereceğini, kendi halkını öldürmek istemediğini söylüyor.
- 1:01:58Kavaz Kurt'un Baskını
- Tomris, Kavaz Kurt'un halkına kendisinin Massagetlerin yiğit reisi Spargap'ın tek kızı olduğunu söylüyor.
- Tomris, halkının köle yapmak isteyen hainlere inanmamalarını istiyor.
- Tomris, sadece hainleri öldürmeye geldiğini, kendi halkına zarar vermeyi istemediğini belirtiyor.
- 1:04:23Halkın Tepkisi
- Tomris'in söyledikleri doğru olduğu kabul ediliyor.
- Büyük babanın Spargap'ın ölümünde bütün Masagetler suçlu sayılıyor ve özür diliyor.
- Tomris, babasının intikamını almak istediğini söylüyor.
- 1:06:25Tomris'in Hükümdarlığı
- Tomris, kabilesinin yiğit reisi Spargap'ın kızı olarak memleketine dönüyor ve başlarına hükümdar oluyor.
- Tomris, halkına misafir olarak gelmediğini, yıllar sonra tekrar yuvasına döndüğünü söylüyor.
- Tomris, hain babaların Harezliler için onları sattığını ve artık yeterini belirtiyor.
- 1:08:54Tomris'in Dönüşü
- Tomris, evine hoş geldin diye karşılanıyor.
- Tomris, kimin kızı olduğunu biliyor ve eğlence zamanının olmadığını söylüyor.
- Tomris, yakında Harez ile savaşa gireceklerini ve babasının kurganına götürülmesini istiyor.
- 1:09:45Tomris'in Babasının Tahtına Dönüşü
- Tomris, babasının ruhuna şükranlarını dile getirerek yurduna hükümdar olarak döndüğünü belirtiyor.
- Tomris, babasına intikamını aldığını ve yeminini yerine getirdiğini söylüyor.
- Tomris, babasının mirasına sahip çıkacağını ve toprakların kendisine emanet olduğunu ifade ediyor.
- 1:11:19Tomris'in Evlilik Seçimi
- Tomris'in kız kardeşi, Tomris'in yurduna döndüğünü seviniyor ancak eskisi gibi birlikte olamayacaklarını belirtiyor.
- Tomris'in yanına ilk gelen Argun, üç düşman kellesi getiren bir Sarmat kızının evleneceği erkeği seçebileceğini söylüyor.
- Tomris, Argun'u çoktan seçtiğini belirtiyor.
- 1:12:56Harezmila Savaşı
- Harezmila ordusu saldırıyor ve Tomris, ordusunun düşmanı nasıl yeneceğini planlıyor.
- Tomris, önce ok yağmuruna tutup sonra meydanda yakın dövüşe geçecek, sonra güç kaybetmiş gibi geri çekilecek ve düşmanı peşine düşecek.
- Tomris, Argun'u köyde kalıp köyü koruması için bırakıyor ve pusuda yatan atlı askerlerin hücuma geçeceğini söylüyor.
- 1:16:42Savaşın Sonucu
- Düşman tuzağa düşüyor ve Tomris'in ordusu zafer kazanıyor.
- Tomris, Argun'a eş olmak istediğini söylüyor.
- Tomris, Argun'a evlilik töreni düzenliyor ve onu Massagetlerin reisi olarak tanıtıyor.
- 1:24:45Tomris'in Yönetimi
- Tomris, yurduna döndü ve babasının tahtını düşmandan geri aldı.
- Tomris, kocası Argun ile birlikte Massagetlerin reisi oldu ve halkı el birliğiyle yönettiler.
- Tomris'in ilk doğan çocuğu erkek oldu ve babasına hürmeten Sparkap adı verildi.
- 1:26:02Baktriyalıların Sığınması
- Zamanla bozkır'a gelen sığınmacılar çoğaldı ve Baktriyalılar Kral Kyros'un istila ettiği şehirlerden kaçtılar.
- Baktriyalılar, Perslerin erkekleri öldürdüğünü, kadınları ve çocukları köle yapacağını söyleyerek Tomris'e sığındılar.
- Baktriyalılar, el sanatlarında iyi olduklarını ve yük olmayacaklarını belirtiyorlar.
- 1:28:07Kral Kyros'un Teklifi
- Kral Kyros'un elçileri, Massaget reisi Argun'a ticaret kervanlarına dokunmayan kabilelerle anlaşmak istediğini söylüyor.
- Elçiler, Kral Kyros'un Massagetlerle karşılıklı konuşmak ve iş birliği yapmak istediğini belirtiyor.
- Kral Kyros, Argun'u Babil'de onur konuğu olarak ağırlamayı teklif ediyor.
- 1:31:31Argun'un Babil'e Yolculuğu
- Argun, Babil'e gideceğini ve Kral Kyros'la görüşeceğini söylüyor.
- Argun, oğlunu da alacağını ve bir gün reis olacağını belirtiyor.
- Argun, Babil'e giderken Tomris'e ve oğluna veda ediyor ve onlara dikkatli olmalarını söylüyor.
- 1:36:11Yolculuk ve Tehlike
- Argun ve elçileri, temiz suyu, güvenli çevresi ve bol hayvanı olan bir yerde duruyorlar.
- Yolculuk sırasında bir tehlike yaşanıyor ve Argun'un elçileri yardım istiyor.
- Argun ve elçileri, bir yerde dinlenip sonra yolculuğa devam ediyorlar.
- 1:39:28Argun Reis'in Babil Ziyareti
- Argun Reis, iki ay süren yolculuktan sonra başkent Babil'e gelir ve Pers hükümdarıyla tanışır.
- Pers hükümdarı, Argun'un cesur ve çevik bir savaşçı olduğunu ve doğar doğmaz at binmeye başladığını söyler.
- Argun, toprak kendiliğinden büyümediğini, halk büyüdükçe toprak etmediğini ve başkalarının toprağında gözleri olmadığını belirtir.
- 1:42:23Pers Hükümdarının Planı
- Pers hükümdarı, Argun'un cesur ve yiğit bir kahraman olduğunu fark eder ve onun Babil'den ayrılmaması için ısrar eder.
- Argun'un genç ve güzel eşi Tomris'in kudretli olduğunu ve bozkırın tek hakimiyetinde olduğunu öğrenir.
- Hükümdar, Tomris'i ikna ederek göçebelerin atlı ordusunun başına geçmesini ve Mısır'ı fethetmeyi planlar.
- 1:49:14Argun'un Ailesinin Katli
- Argun'un ailesi saraydan sonra bir kervanın yanına gider ve orada iki ceset bulurlar.
- Hükümdar Tun Reis, Argun'a eşinin ve oğlunun naaşını getirir ve onları vahşi bir kabilenin baskınıyla öldürdüklerini söyler.
- Argun, oğlunun ve torununun ölümünden dolayı perişan olur ve yaşamanın anlamı kalmadığını düşünür.
- 1:57:15Tomris'in Kararı
- Pers hükümdarı, Argun'un ölümünden sonra Tomris'i eşi olarak almayı teklif eder ve ona güvence vaat eder.
- Tomris, halka Pers kralının teklifini ve Argun'un öldürülmesini anlatır.
- Halk, Tomris'in bu kararı üzerine felaket yaklaştığını düşünür ve kutsal ateş yakar.
- 1:03:18Savaş Hazırlıkları
- Tomris'in cüretkar davranışı Pers kralını kızdırır ve Mısır'dan vazgeçerek Saka bozkırlarına yönelir.
- Tomris, tüm kabilelerin birleşmesi gerektiğini ve Kiros'un sadece kendisini değil tüm Sakaları yok etmeye geldiğini söyler.
- Göçebeler, Kiros'un ordusunun yolunu engellemek için kuyuları kapatır ve geceleri saldırılar düzenlerler.
- 1:06:25Savaş Stratejisi
- Pers ordusu, göçebeleri nehrin kıyısında karşılamayı planlar.
- Pers askerleri, göçebelerin geri çekilip sonra aniden dönüp saldıracağını ve her taraftan düşmanı gafil avlayacağını bilir.
- Pers ordusu, göçebelerin asker sayısının kendi ordusunun yarısı kadar olduğunu düşünür ve onları yeryüzünden sileceklerini söyler.
- 2:08:23Savaş Planı
- Düşman sırderya nehrini geçmiş ve birkaç güne kadar topraklara ulaşacak, ordunun çoğunluğu piyade askerlerden oluşuyor.
- Savaşın kazanılması için Kiros'un öldürülmesi gerekiyor, bu yüzden düşmanın beklemediği bir anda hamle yapılması planlanıyor.
- Her kabileden en iyi savaşçılar seçilerek yüz kişilik bir birlik oluşturulacak ve bu birlik Kiros'a yaklaşacak.
- 2:09:20Savaş Stratejisi
- Yüz asker ve atları demirden zırhla kuşanacak, böylece hiçbirini okta mızrakta işlemeyecek.
- Savaşın ilk aşamasında savaşçılar iki kanattan saldırarak düşmanın ön safını dağıtacak, sonra geri çekilip arayı açacaklar.
- Persler hücuma geçecek, sonra askerler geri dönecek ve seçilen yüz asker gelerek Kiros'a götürecek yolu açacak.
- 2:10:32Savaşın Başlangıcı
- Sakalar baskına uğradıklarını bildiriyor ve her gece aniden hücuma geçip kaybolduklarını söylüyorlar.
- Kral, savaşın başladığını ve dönüşünün olmadığını, askerlerin ön saflara konulması gerektiğini belirtiyor.
- 2:14:31Tomris'in Konuşması
- Tomris, bozkırın hür halkına düşmana karşı savaşmalarını, ecdadlarının bozkırı koruduğunu ve canlarını verdiğini hatırlatıyor.
- Gelecek nesillerin onları anlatıp büyük gurur duyacağını, bunu bir destana dönüştüreceklerini söylüyor.
- Askerlerine özgür halkın hançerini zalim düşmanın kanıyla yıkamalarını emrediyor.
- 2:16:42Savaşın Devamı
- Düşman kışkırtıp sonra geri çekiliyor, Tomris'in amacı anlaşılmıyor.
- Sakalar ön safı dağıttıktan sonra yaklaşıyorlar.
- Kiros, Tomris'in amacının kendisinin kellemi almak olduğunu düşünüyor ve korkusuz Hazarlar'ı hazırlatıyor.
- 2:22:23Savaşın Sonu
- Tomris, Kiros'un çadırına yaklaştıklarını ancak asker kaybının çok fazla olduğunu söylüyor.
- Sardana, kralın ölümüne karşı çıkıyor ve ona yalvarıyor.
- Kral, bugüne dek pek çok savaşa girdiğini, hiçbirinde sırtına düşmana dönmediğini ve şimdi de ölümden korkmayacağını belirtiyor.
- 2:25:52Zafer
- Kralın öldürüldüğü ve düşmanın geri çekildiği bildiriliyor.
- Tomris ve askerleri zafer kazandıklarını, kana susamış zalim kral Kiros'u yenmeyi başardıklarını söylüyorlar.
- Tarihte unutulmuş olaylar olsa da Tomris'in kahramanlığı halkının gönlünde sonsuza kadar yaşayacak.
- 2:27:31Sonuç
- Hükümdar Tomris, tüm göçebe kabilelerini birleştirip zalim düşmanı yenince adını bütün dünya duymuş oldu.
- Konuşmacı, kahraman Tomris'i atına binmiş, dört nala uçarak gidiyor ve yanında Argon ile büyük bozkırda özgürce at sürüyorlar gibi görüyor.
- Video, "Gününüz aydın, geceleriniz huzurlu, sakin geçsin. Barış içinde sağlıcakla hoşça kalın" sözleriyle sona eriyor.