Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ebu Nasir İbn Muhammed el-Farabi el-Turki tarafından anlatılan, Yunan tarihçi Herodot'un gerçek bir olayı konu alan bir film veya dizi bölümüdür. Hikayede Spargap adlı Massaget kabilesinin reisi, kızı Tomris ve diğer karakterler yer almaktadır.
- Video, Tomris'in babasının ölümü sonrası intikam almak için mücadelesini, Sarmat kabilesine köle olarak verilmesini, Argun ile tanışmasını ve Massagetlerin reisi olmasını anlatır. Ardından Pers Kralı Kyros'un Babil'e davetini kabul eden Argun'un Perslerle olan ilişkileri, Tomris'in Persler tarafından öldürülmesi ve Tomris'in intikam için hazırladığı stratejik plan gösterilir.
- Hikaye, Tomris'in Perslerle olan savaşını, Sakalar kabilesini birleştirmesini ve Kiros'u yenmesini konu alır. Video, göçebe kabilelerin Pers ordusuna karşı birlik olma kararı ve Tomris'in kahramanlığıyla zafer kazanmasıyla sona erer.
- 00:59Pers İmparatorluğu ve Sakalar
- Ebu Nasir İbn Muhammed el-Farabi el-Turki, Yunan tarihçi Herodot'un anlattığı gerçek bir olayı anlatacak.
- Pers İmparatorluğu'nun en parlak yıllarında, Kral Kiros dünyanın yarısını fethetmiş, sadece Mısır ve Saka kabileleri hariç herkesi kendine tabi kılmıştı.
- Hazar ile Altay arasındaki topraklarda yaşayan Sakalar birçok kabileden oluşuyordu ve Massaget kabilesi de bunlardan biriydi.
- 02:11Spargap'ın Doğumu ve Ölümü
- Spargap, bir av yakalayarak veliahtının şerefine karısının erkek çocuk doğuracağını söylüyor.
- Spargap, Akibatlar bölgesinde bir av sırasında saldırıya uğruyor ve ölüyor.
- Spargap'ın karısı, on ayını doldurmuş olan bebeğini doğururken çok fazla kan kaybediyor ve ölüyor.
- 10:15Tomris'in Büyümesi
- Spargap'ın karısı bir süre sonra tekrar evleniyor ve biricik kızı Tomris'i sevgiyle büyütüyor.
- Spargap, Tomris'i cesur, kahraman bir savaşçı olarak yetiştiriyor ve ona at binmeyi öğretiyor.
- Tomris, annesinin ölümünden sonra babasını öldüren hainlerden intikam almak ve tahtına oturmak istiyor.
- 12:12Masaget Kabilesi ve Harezmiler
- Masaget kabilesi, Harezmilerle dostluk kurmak istiyor ancak Spargap bu teklifi reddediyor.
- Spargap, Harezmilerle sadece ticaret yapıyor ve hayvan derisi karşılığında tuz ve kumaş alıyor.
- Spargap, Harezmilerle dostluk kurmak isteyenlere karşı şiddetli tepki gösteriyor ve tehdit ediyor.
- 17:00Baskın ve Kaçış
- Tomris, korkunç bir rüya görüp babasının ölümünü öğreniyor ve ailesini korumaya çalışıyor.
- Baskın sırasında Tomris'in babası ölüyor ve ailesi kaçmaya başlıyor.
- Tomris ve ailesi, kimseye görünmeden ıssız bir yere sığınmak zorunda kalıyor.
- 23:25Ormanda Yeni Hayat
- Baskından sağ kurtulup kaçanlar, Haras ile birlikte ormana sığınarak yeni hayatlarına ayak uyduruyor.
- Zaman geçtikçe Kavaz ve Kurt'un da ümidi kesip onları aramayı bırakıyor.
- Tomris, babasının ölümü onu çok katılaştırmış ve tek düşüncesi topraklarına dönmek ve babasını öldüren hainlerden intikam almaktı.
- 24:37Tomris'in Yeni Hayatı
- Tomris, ormanda avcılık ve savaşçılık öğreniyor.
- Tomris, babasını öldüren hainlerden intikam almak için ormana gidiyor.
- Tomris, ormanda bir yaralı adam buluyor ve onu tedavi ettiriyor.
- 38:11Sardana ile Tanışma
- Tomris, yaralı adamı tedavi ettikten sonra kendisini Sardana olarak tanıtıyor.
- Sardana, Tomris'e savaşçı bir kadın olarak üç düşman kellesi getirmesi gerektiğini söylüyor.
- Tomris, kendisinin Masagetlerin kızı Tomris olduğunu ve akrabalarının hepsinin öldürüldüğünü anlatıyor.
- 41:18Tomris'in Kararı
- Tomris, ailesini ve dostlarını düşünerek intikam almak istiyor.
- Tomris, annesini ve babasını kaybettiğini ve onların hayatını feda ettiğini hatırlıyor.
- Tomris, hainlerden intikamını alacağını ve bir gün tahtına oturacağını yemin ediyor.
- 43:25Tomris'in Sarmat Kabilesine Katılması
- Tomris eski gücünü kazanıp Sarmat kabilesinin hayatına ayak uydurmaya başladı ve diğer savaşçı kızlar gibi dövüş becerilerini geliştirdi.
- Tomris kızlarla ve yiğit erkeklerle birlikte avlara gitti ve komşu köylere saldırdı.
- Tomris, Harezm köylerine saldıracaklarını ve ganimet getireceklerini söyledi.
- 47:49Tomris'in Argun'u Koruması
- Tomris, Harezm köylerine baskın sırasında bir çocuğun annesini korumak için dövüştüğünü gördü.
- Tomris, çocuğun kimsesiz olduğunu ve öksüz yetim olduğunu fark ederek onu korumaya karar verdi.
- Tomris, çocuğun ileride cesur bir savaşçı olacağını ve ailesinin intikamını almaya kalkabileceğini düşündü.
- 50:40Tomris'in Doğumu ve Kavaz'ın Tehlikesi
- Tomris'in babası, gök tanrısının dileğini kabul ettiğini ve bir oğul verdiğini söyledi.
- Kavaz, Harezmli bir adamla birlikte Sarmat kabilesine katıldı ve Tomris'in babası ona bir oğul verdi.
- Tomris'in babası, Kavaz'a Harezm'le dost olduğunu ve baskınlarla geçimlerini sağladıklarını söyledi.
- 54:36Tomris'in Kavaz'a Karşı Tutumu
- Tomris, Kavaz'a Harezm'le dost olduğunu ve baskınlarla geçimlerini sağladıklarını söyledi.
- Tomris, Kavaz'a "komşunun düşmanı benim de düşmanımdır" diyerek Harezm'le dostluğunu vurguladı.
- Tomris, Kavaz'a son sözünü vermesini istedi: baskınları bitirecek ve yeni doğan oğlunu Sarmatlara verecek.
- 56:02Sarmatların Kararı
- Sarmatlar, Kavaz'ın sözlerini duyunca onun kendi halkını bile görmediğini düşündüler.
- Bazı Sarmatlar, tüm bozkırın birleşmesi gerektiğini ve Harezmlilerin kapısına dayanması an meselesi olduğunu söyledi.
- Bazı Sarmatlar, tehlike hissetmediklerini ve Harezmlilerle ticari bağları olduğunu belirtti.
- 57:43Tomris'in Gerçeği
- Tomris'in babası, ona savaşçı kızlarından birini sorduğunu ve keskin nişancı olduğunu söyledi.
- Tomris'in babası, Masagetlerin tahtının aslında Tomris'e ait olduğunu ve onun Spargap'ın tek çocuğu olduğunu açıkladı.
- Tomris'in babası, Argun'un Tomris'ten hoşlandığını ve bu gök tanrısının işareti olduğunu düşündü.
- 59:27Tomris'in Kavaz'a Saldırısı
- Tomris'e, babasının intikamını alacağı gün geldiğini söylediler.
- Tomris'e, sabaha karşı kalabalık orduyla baskın yapacaklarını ve Bargattan kalan mirası hakkını geri almasını sağlayacaklarını söylediler.
- Tomris, sadece babasını öldüren hainlerin cezasını vereceğini ve kendi halkını öldürmek istemediğini belirtti.
- 1:02:08Tomris'in Kavaz'a Karşı Çıkışı
- Tomris, Kavaz'a kendisinin Massagetlerin yiğit reisi Spargap'ın tek kızı olduğunu söyledi.
- Tomris, halkının iyi savaşçılarına hainlere inanmamalarını ve köle yapmak istemediklerini söyledi.
- Tomris, sadece hainleri öldürmeye geldiğini ve Sarmatlarda, dağlarda kandaşlarına zarar vermeyi istemediğini belirtti.
- 1:04:33Tomris'in Hükümdarlığı
- Tomris'in babası, Tomris'in haklı olduğunu ve söylediği her şeyin doğru olduğunu söyledi.
- Tomris'in babası, büyük babası Spargap'ın ölümünde bütün Masagetler suçlu sayılıyor ve özür dilediklerini belirtti.
- Tomris, babasının intikamını alacağını söyledi ve halkının ona karşı ayıbını kabul etti.
- 1:06:36Tomris'in Memleketine Dönüşü
- Tomris, kabilesinin yiğit reisi Spargap ve güzeller güzeli Popa'nın biricik kızı olarak memleketine döndü ve başlarına hükümdar oldu.
- Tomris, halkına misafir olarak gelmediğini ve yıllar sonra tekrar yuvasına döndüğünü söyledi.
- Tomris, hain babaları Harezliler için onları satmış olan kadınları yurtsuz ve evsiz bıraktı.
- 1:09:04Tomris'in Babasının Kurganı
- Tomris, babasının kurganına götürüldü ve babasının ruhunu selamladı.
- Tomris, babasına intikamını sonunda aldığını ve yeminini yerine getirdiğini söyledi.
- Tomris, artık mirasına sahip çıkacağını ve toprakların kendisine emanet olduğunu belirtti.
- 1:11:30Tomris'in Dönüşü ve Evlilik
- Tomris yurduna döndüğünde, eskisi gibi birlikte olamayacaklarını kabul ediyor.
- Tomris, üç düşman kellesi getiren bir sarmat kızı olarak evleneceği erkeği seçebilir.
- Tomris, Argun'u eşi olarak seçiyor ve evlilik töreni gerçekleşiyor.
- 1:13:07Harezm Ordusuyla Savaş
- Harezm ordusu saldırıyor ve Tomris, Argun ve askerleri pusuda bekliyor.
- Savaş stratejisi olarak önce ok yağmuru, sonra yakın dövüş ve sonra geri çekilme planlanıyor.
- Düşman tuzağa düşüyor ve dağılarak kaçıyor, Tomris ve Argun onu kovalıyor.
- 1:22:17Tomris'in Yeni Durumu
- Tomris, Massagetlerin reisi Argun ile birlikte kabileyi yönetmeye başlıyor.
- Tomris, iyi bir eş ve anne oluyor ve ilk doğan çocukları erkek olarak Spargap adını alıyor.
- Zamanla bozkıra gelen sığınmacılar çoğalıyor, özellikle Baktriyalılar Kral Kyros'un istila ettiği şehirlerden kaçıyor.
- 1:28:17Kral Kyros'un Teklifi
- Kral Kyros'un elçileri Masagetlerle iş birliği yapmak için geliyor.
- Kral Kyros, Masagetleri Babil'de onur konuğu olarak ağırlamayı teklif ediyor.
- Argun, Babil'e gideceğini ve oğlunu da alacağını söylüyor.
- 1:32:02Babil'e Yolculuk
- Argun ve oğlu Babil'e doğru yola çıkıyorlar.
- Tomris, Argun'a ve oğluna dikkatli olmalarını, Gobr'a karşı korunmalarını söylüyor.
- Argun, Babil'e giderken Tomris'e güvenmesini ve onun yokluğunda günlerin aydınlık geçmesini diliyor.
- 1:36:22Yolculukta
- Argun ve oğlu yolculukta bir yerde durup su içiyorlar.
- Yolculuk sırasında bir grup insanla karşılaşıyorlar.
- Bir kadın onlara meyve ikram ediyor ve kaliteli kumaşlar satıyor.
- 1:39:38Argun Reis'in Babil'deki Karşılaşması
- Argun Reis, iki ay süren yolculuktan sonra başkent Babil'e gelir ve Pers hükümdarı Kiros ile tanışır.
- Kiros, Argun'un cesur ve çevik bir savaşçı olduğunu ve doğar doğmaz at binmeye başladığını duymuş olduğunu söyler.
- Kiros, Argun'a birlikte savaşmayı teklif eder, ancak Argun bu teklifi reddeder ve başkalarının toprağında gözleri olmadığını belirtir.
- 1:41:30Argun'un Kararı ve Kiros'un Tepkisi
- Kiros, Argun'un cesur olduğunu kabul eder ve onu inatçı değil, cesur bir kahraman olarak tanımlar.
- Kiros'un danışmanı, Argun'un Babil'den sağ çıkmasına izin vermemesi gerektiğini ve Argun'un eşi Tomris'i ikna ederek göçebelerin atlı ordusunun başına geçmesini önerir.
- Argun, Perslerin sarayına gider ve orada bir baskınla eşi ve oğlu Sparkap'ın öldürüldüğünü öğrenir.
- 1:57:25Tomris'in Kararı ve Sakaların Tepkisi
- Kiros, Tomris'i eşi olarak almayı teklif eder ve ona güvence vaat eder.
- Tomris, halkına Kiros'un savaşçılarını katlettiğini ve eşi ile oğlunu öldürdüğünü anlatır.
- Sakalar, Tomris'in bu kararı üzerine öfkelenir ve Kiros'un toprağına göz diktiğini söylerler.
- 2:04:01Sakaların Birleşmesi ve Savaş Hazırlıkları
- Sakalar, Kiros'un sadece Tomris'i değil bütün Sakaları yok etmeye geldiğini anlarlar ve birleşmeye karar verirler.
- Tomris, demir döven ustalara silah ve zırh yapmalarını, hayvanları ve insanları uzaklara götürmelerini emreder.
- Sakalar, Kiros'un ordusunun yarısını karşılayacaklarını ve geceleri saldırılar düzenleyeceklerini planlarlar.
- 1:06:35Pers Ordusunun Stratejisi
- Pers ordusu, Sakaları nehrin kıyısında karşılamayı planlar.
- Persler, Sakaların geri çekilip arayı açıp sonra aniden dönüp saldıracağını ve her taraftan düşmanı gafil avlayacağını bilirler.
- Persler, Sakaları yeryüzünden sileceklerini söylerler.
- 2:08:33Savaş Planı
- Düşman sırderya nehrini geçmiş ve birkaç güne kadar topraklara ulaşacak, ordunun çoğunluğu piyade askerlerden oluşuyor.
- Savaşın kazanılması için Kiros'un öldürülmesi gerekiyor, bu yüzden düşmanın beklemediği bir anda hamle yapılması planlanıyor.
- Her kabileden en iyi savaşçılar seçilerek yüz kişilik bir birlik oluşturulacak ve bu birlik Kiros'a yaklaşacak.
- 2:09:30Savaş Stratejisi
- Yüz asker ve atları demirden zırhla kuşanacak, böylece hiçbirini ok veya mızrak işlemeyecek.
- Savaşın ilk aşamasında savaşçılar iki kanattan saldırarak düşmanın ön safını dağıtacak, sonra geri çekilecekler.
- Persler hücuma geçecek, sonra askerler geri dönecek ve seçilen yüz asker gelerek Kiros'a götürecek yolu açacak.
- 2:10:42Düşman Ordusunun Durumu
- Sakalar her gece baskına uğruyor, aniden hücuma geçip kayboluyorlar ve ön saflar perişan durumda.
- Kiros, savaşın başladığını ve dönüşünün olmadığını söyleyerek askerlerini ön saflara koymasını emrediyor.
- 2:14:41Tomris'in Halka Konuşması
- Tomris, bozkırın hür halkına düşmanın sınıra geldiğini ve özgürlüklerini ve birliğini bozmak istediğini söylüyor.
- Ecdadlarının bozkırı koruduğunu ve canlarını verdiğini, şimdi sıra onların kutsal toprakları ve özgürlüklerini korumak olduğunu belirtiyor.
- Savaşın belirsiz olduğunu, çoğu askerin yarın sabaha çıkamayabileceğini ama gelecek nesillerin onları destana dönüştüreceğini söylüyor.
- 2:16:52Savaşın Devamı
- Düşman önce kışkırtıyor, sonra geri çekiliyor, Tomris'in amacı anlaşılmıyor.
- Sakallar ön safı dağıttı ve yaklaşıyorlar.
- Tomris, korkusuz Hazarlara hazırlanmalarını söylüyor.
- 2:22:33Savaşın Sonucu
- Tomris, Kiros'un çadırına yaklaştıklarını ancak asker kaybının çok fazla olduğunu söylüyor.
- Kiros, ölümüne karşı korkmadığını ve kaçmayacağını belirtiyor.
- Kral öldürüldüğünde düşman geri çekiliyor.
- 2:26:48Zafer ve Sonuç
- Tomris, zafer kazandıklarını ve intikamını aldıklarını söylüyor.
- Tarihte unutulmuş olaylar olsa da Tomris'in kahramanlığı halkının gönlünde sonsuza kadar yaşayacak.
- Hükümdar Tomris, tüm göçebe kabileleri birleştirip zalim düşmanı yenince adını bütün dünya duymuş oldu.