Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, çeşitli konuşmacıların (yerli halk, tohum bankası çalışanları, tarım uzmanları, öğretmenler, çiftçiler ve aktivistler) tohumların önemini ve korunmasının gerekliliğini anlattığı bir içeriktir.
- Belgesel, tohumların genetik çeşitliliğinin önemi, küresel kıtlıkla mücadeledeki rolü ve tarihsel gelişimini ele alarak başlıyor. Ardından yeşil devrim, melez tohumların ortaya çıkışı ve büyük tarım şirketlerinin genetik mühendislik ürünlerinin toprak, sağlık ve ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri inceleniyor. Son bölümde, tohum bankalarının önemi, yerel tohumların değerleri ve kabile kültürünün geleceğe aktarılması için yapılan çabalar anlatılıyor.
- Belgesel, 10.000 yıllık bir çeşitlilikten sadece %4'ünün kaldığı bilgisiyle tohumların içindeki potansiyelin vurgulanması, Hawaii'deki kimyasal tarımın sağlık sorunları, Hindistan'daki çiftçilerin borç ve intihar sorunları gibi konuları ele alıyor. Ayrıca, Svalbard'daki "kıyamet kasası" gibi yedekleme sistemlerinin yetersizliği ve tohumların patentlenmesinin kültürel ve ekonomik boyutları da belgeselde işlenen konular arasındadır.
- 01:12Tohumların Önemi ve Çeşitliliğin Değeri
- Konuşmacı, doğaya dönme ve kendine yetme derdinde bir hippi olarak başladığı, farklı bir bakış açısı aradığı ve fasulye koleksiyonlarına bayıldığı anlatılıyor.
- Çeşitliliği çok önemseyen konuşmacı, insanların birbirini taklit etmesini sevmediğini ve her çeşit insanın göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtiyor.
- Ailesinin geçmişine dair fotoğrafları incelerken, geçmiş nesillerin yokluğunu hissediyor ve kendini Hazreti Nuh gibi görüyor, görevinin her tür tohumu korumak olduğunu düşünüyor.
- 02:47Tohumların Geleceğe Yansıması
- Biriktirip sakladığı binlerce çeşit tohumun gelecekte bitki ıslahçıları ve bahçecilerin karar vereceği işe yarayacağına dair kararını vermediğini, görevinin bunları korumak olduğunu söylüyor.
- Belki on yıl sonra belirli bir tohumun genlerinin yeni bir hastalığa dirençli olduğu ortaya çıkabilir ve büyük bir taleple karşılaşabilir.
- Konuşmacı, çeşitli ürünler yetiştiremediği bir yılın kendisi için kaybedilmiş bir yıl olduğunu belirtiyor.
- 03:31Patates Çeşitleri ve Genetik Çeşitliliğin Önemi
- Bazı bitkilerin gezegenin kaybı olduğunu, özellikle birkaç yüz patates çeşidinin yok olmak üzere olduğunu ve bunların mor, siyah kabuklu, sarı etli, mor kabuklu koyu pembe çizgili olabileceğini anlatıyor.
- 1830-40'larda İrlandalıların patates üreticisi olmasına rağmen, yetiştirdikleri türlerin hiçbiri patates mantarına dirençli olmadığı için bir milyon İrlandalı hayatını kaybettiğini belirtiyor.
- Genetik çeşitliliğin küresel kıtlıkla aramızdaki tek engel olduğunu vurguluyor.
- 05:23Doğum Stoklarının Tehlikesi
- Doğum stoklarının çeşitliliğinin panda, kaya kartalı ve kutup ayısı gibi tehlikede olduğunu, tarihin en büyük tohum kıtlığını yaşıyoruz diyor.
- İnsanlarla bitkiler arasında olağanüstü güzel bir dans olduğunu, birbirlerini bulup bir kültürü oluşturduklarını belirtiyor.
- Mısır'ın insanlarla bitkilerin işbirliği içinde ürettiği muhteşem bir ürün olduğunu ve Mısır'ın evcilleştirilmesinin Meksika'nın Oaxaca Vadisi'nde başladığını anlatıyor.
- 06:16Mısır'ın Tarihi ve Önemi
- Mısır'ın gelişimindeki mucizelerin tek kelimeyle inanılmaz olduğunu, tohumlarla aramızdaki kutsal bağın mısır'la kurulduğunu söylüyor.
- Mısır tohumlarının Amerika kıtasının bir ucundan diğerine ilerlediğini ve insanlığın beslenme yolunda büyük bir yeniliğe neden olduğunu belirtiyor.
- Mısır'ın küçük bir kabilenin bir imparatorluğa dönüşmesine önayak olduğunu ve ABD sınırına ulaşmasının 4700 yıl sürdüğünü, sonra bin yıl kadar önce her yere yayıldığını anlatıyor.
- 07:02Tohumların Mirası
- Mısır'ın bekçisi olarak mısır'ı gittiği her yere götürdüğünü ve bizi doyurduğunu belirtiyor.
- İlk annelerinin siyah mısır'la beyaz mısır kadınları olduğunu ve tohumların aile aleyhinde önemli olduğunu vurguluyor.
- Büyük babasının ölmeden önce avucuna tohum koyup "bunlar hayattır" dediğini, çünkü cebinde bir avuç tohum varsa hem yürürsün hem de yersin diye öğrettiğini anlatıyor.
- 08:30Tohumların Kaybolması ve Korunması
- Tesuki köyünde yedi yıldır çalıştığını, tohumların ve yiyeceklerin kaybolduğunu, tohumları kaybettiğinizde geleneksel beslenme biçimini de kaybedersiniz diyor.
- Depodaki torbaların hepsinin farklı tohumlarla dolu olduğunu ve tek çeşit tohum olmadığını, yedi yıldır emeğleriyle doldurduklarını belirtiyor.
- Tohumların pek mutlu olmadığını, üst üste yığılmış haldeler ve yeni bir yere ihtiyaçları olduğunu söylüyor.
- 09:30Yerli Tohumlar Araştırma
- Yerli tohumlar araştırma yerinin bir tohum bankası olduğunu, tohumların çoğu Amerika yerlilerinden geldiğini ve modern insanların onlara borçlu olduklarını belirtiyor.
- Binlerce yıl önce bu bitkilerin bekçiliğini üstlenmiş ve bize ulaşmalarını sağlamak için çalışmış insanların soyundan geldiklerini söylüyor.
- Depodaki tohumların paha biçilmez olduğunu, yaklaşık 2000 çeşit bitki tohumu bulunduğunu ve 38 kuşaktır aktarılan enerjinin tohumun içinde olduğunu vurguluyor.
- 10:32Kadim Mısır ve Tohumların Önemi
- Kadim mısır'ın yeryüzündeki bütün mısır'ın kaynağı olduğunu ve bu mısır'ın kaybedilmek üzere olduğunu belirtiyor.
- Tohumların canlı embriyo olduğunu, belli bir ömürleri olduğunu ve onları on yılda bir yeniden üretmeye çalıştıklarını söylüyor.
- Tohumların savunmasız olduklarını ve savaşta bir tohum bankasının yok edilmesinin bir ülkeyi zayıflatmak için en önemli hedef olduğunu vurguluyor.
- 11:57Tohum Bankalarının Önemi ve Tehlikeleri
- Irak'ı işgal ederken oradaki tohum bankasının ve bahçesinin yok edildiğini, o devletin insanlığın yararı için biriktirip sakladığı kadim tohum havuzunun yerle bir edildiğini anlatıyor.
- İkinci Dünya Savaşı'nda Hitler'in amacı Nikoçay Vavlov'un St. Petersburg'daki tohum bankasını ele geçirmek olduğunu, tohum bankası ile ilgili insanlar binaya kapandığını ve açlıktan ölmek üzerelerken tohumlarını koruduklarını belirtiyor.
- Svalbar'daki "kıyamet kasası" olarak da bilinen tohum kasasının, tohum depolarının zarar görmesi halinde tohumlara yeniden sahip olmak için kullanılacak bir yedekleme ünitesi olduğunu söylüyor.
- 13:30İklim Değişikliği ve Tohumların Geleceği
- İklim değişikliğinin ciddiyetine tanık olduklarını, buzul çağından beri yaşanan en köklü değişim döneminde olduklarını ve bu değişimlerin yeryüzündeki yaşam biçimlerinin çeşitliliği üzerinde büyük baskı oluşturduğunu belirtiyor.
- Kaliforniya'da bin yıldır bu derecede kuraklık görülmemiş olduğunu ve New Mexico'nun kuzeyinde arka arkaya giderek daha kurak geçen yıllar yaşadıklarını anlatıyor.
- Mısır'ın çevresel olarak kuraklığa adapte olmuş az sayıdaki yerlerden birinden geldiğini ve Pop mısır'ının sulama yapmadan yetiştirildiğini söylüyor.
- 15:11Tohumların Değeri ve Yaşamla İlişkisi
- Babasının "mısır'ı hiçbir zaman boşlama, ben göçüp gittiğimde mısır
- 17:22Tohumların Önemi
- Bazı tohumlar hayvanın bağırsağından geçmeden filizlenemez, bilim insanları bir baykuşun midesinde kalan tohumun çatlayıp büyümesini görünce şaşırmışlardır.
- Tohum, eski bitkinin yaşamıyla yeni bitkiye armağan ettiği yaşam arasında bir geçittir.
- Bitkiler gelecek kuşağa yararlı bir şey bırakabilmek için kendilerini feda etmeleri gerektiğini bize öğretirler ve her seferinde yeniden doğarlar.
- 18:51Tohum Toplayıcısı
- Konuşmacı kendisine "mısır hippisi" diyor çünkü çok fazla mısır topladığını belirtiyor.
- Urubama Vadisi'nden gelen 87 mısır tohumu Peru hükümetinden bitki sağlık belgesi alması gerekiyor.
- Tohumlar mücevher gibi değerli ve doğanın müthiş gücü tohumları sanat eserine dönüştürmüş.
- 19:58Tohum Sevgisi
- Konuşmacı 6 yaşındayken doğum günü için kabak istemiş, çünkü çekirdeklerini ekip kabak yetiştirmek istemiş.
- Tohumlar onun sofrasıdır ve yiyeceğini dünyanın her yanındaki insanlarla paylaşmanın bir yolu.
- 100'den fazla ülkeye gitti ve binlerce tohum topladı; kızılgerdan yumurtasına benzeyen fasulye Bolivya'dan, diğer fasulyeler Tanzanya ve Zimbabwe'den.
- 20:49Tohumların Önemi
- Tohumlar zaman kapsülüdür; bir yandan geçmişten gelenleri korur, bir yandan onları geleceğe aktarır.
- Kıyıdan köşeden hayatlar TRT belgesel'de çeşitli kişilerin hikayelerini anlatıyor.
- Kar baykuşu, tundra'nın çorak bozkırlarında yaşayan bilgeliğin simgesi olarak bilinen gizemli bir hayvandır.
- 22:38Dünyaya Minnet
- Konuşmacı dünyaya borçlu olduğunu düşünüyor ve duyduğu minneti insanlığın mümkün olduğunca büyük bir bölümünü anlatmak istiyor.
- Kakao ailesinin bir üyesi olan bu minik ağaç, çikolatanın üretildiği bitki ile aynı akrabadır.
- Yeryüzünde yaklaşık 300 bin farklı bitki türü var, ancak yenilebilir bitki türlerinin sayısı 30 bine kadar iniyor.
- 24:13Bitki Çeşitliliği
- Yenilebilir bitki türlerinin 120'si düzenli olarak kullanılıyor, ancak insanlığın büyük çoğunluğu sadece on bitkiyi (fasulye, mısır, buğday, arpa ve pirinç) yiyerek yaşıyor.
- Yabani bitkilerin tohumlarına dikkat etmek ve onları tarımsal üretime kazandırmak, dünyayı besleyecek biyolojik çeşitlilik mirasının bir parçası olarak önemlidir.
- Patrick 1700'lerde Thomas Jefferson'in risotto pirincinin tohumlarından almak istemiş ve gizlice kaçırdığı tohumu yeni dünyada yetiştirmeyi başarmış.
- 25:10Tohum Ticareti
- 1890'larda bir milyar paketten fazla tohum ülkenin her yanındaki çiftçilere ücretsiz olarak dağıtılmış.
- Amerika Tohum Ticareti Birliği, tohumların ülke çapında dağıtımına engel olmak için ilk defa bir lobici tutmuş.
- 1924'te federal hükümetin tohum programı durdurulmuş ve büyük sanayiciler, Amerikan tarımından kar etmek için saklanamayan melez tohumlar icat etmiş.
- 26:23Yeşil Devrim
- Yeşil devrim, II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonraya Meksika'da başlamıştır.
- Yeşil devrim, çevre bilinciyle ilgili bir şey değil, Yeşil-Kızıl Devrimin karşıtı anlamında kullanılmıştır.
- Yeşil devrimin amacı dünyanın her yanında büyük ölçekli tarım yapan firmalara yarayacak tohumlar geliştirmek ve halkı kapitalizmin sınırları içinde kalsın diye ucuz yiyecek üretmekti.
- 27:15Kimyasallar ve Tohumlar
- Yeşil devrimin tohumları "mucizevi çeşitler" olarak üretilmiş, daha fazla kimyasalı kaldıracak şekilde tasarlanmış.
- Yiyeceğimizi üretmek için kullandığımız tohumların %90'ı kimya şirketlerinin tarım kimyasalları ve ilaç üreten şirketlerin malıdır.
- Birleşik Devletler'de yılda 36 milyon kilogram atrazin kullanılıyor, bu madde ilerleyen meme kanserine, düşüklere ve doğum kusurlarına sebep oluyor.
- 28:21Atrazin ve Bilim
- Bir bilim insanı atrazin üzerine çalışırken, şirketin avukatları araştırmasını yayınlayamayacağını söylemiş.
- Bilim insanı, zararlı olduğunu bildiği bu maddeyi pazarda tuttuğu için kendini suçlu hissetmiş.
- Şirket, bilim insanının çalışmasını reddetmek için milyonlar harcamış ve onunla mücadele etmek için çeşitli stratejiler kullanmış.
- 29:55Hawaii'de Biyoteknoloji Tehdidi
- Konuşmacı, Hawaii'de yaşayan ve biyoteknoloji şirketlerinin tarım arazilerini ele geçirdiğini anlatıyor.
- Kimya şirketleri yüzlerce dönüm arazide tohumlarını test ediyor ve bu durum konuşmacıyı şiddetli alerji krizleri, migren ve astıma geçiriyor.
- Okul öğretmeni olan konuşmacı, rüzgar yönünde yüz metre uzaklıktaki tarlalardan gelen ilaç bulutunun öğrencilerini rahatsız ettiğini ve bir gün beden eğitimi dersinde gaz bulutu nedeniyle yüz kırk çocuk yardım beklediğini anlatıyor.
- 32:16Tarım ve Kimya Şirketlerinin Etkisi
- Uluslararası büyük tarım ve kimya şirketlerine Hawaii'deki test tarlalarında istedikleri kimyasallarla deney yapmaları için açık çek verildi.
- Bu şirketlerin kullandığı zehirli tarım ilaçları ABD Tarım Bakanlığı'nın hiçbir denetimine tabi olmuyor.
- Şirketler tohumların sahibi olmak ve hayatın patentini almak istiyor, bir şirket on binlerce gen arasından birini değiştirip o bitkinin sahibi oluyor.
- 33:22Tohumların Patentlenmesi ve Tehdidi
- Büyük şirketler tohumların patentini alıyor ve bu durum yerli halka büyük bir tehdit oluşturuyor.
- Patentli tohumlar bozulduğunda, hayvanlara yedirilemez ve gübre olarak kullanılamaz çünkü DNA'sında yapılan değişiklikler tohumlarında suistimalidir.
- Anişebe halkı, binlerce yıldır toplayıp kullandığı kutsal yiyeceği olan yabani pirinç için Minnesota Üniversitesi ile mücadele etmek zorunda kaldı.
- 35:25Genetik Mühendislik Tehdidi
- Genetik mühendislik ürünü bitkiler, bitki dünyasında doğal olmayan bir şey yapıyor; tamamiyle farklı türden alınan genler bu bitkilere veriliyor.
- Bağımsız bilim insanları, genetik olarak değiştirilmiş ürünleri tüketmenin böbrek ve karaciğer hasarına yol açtığı yolunda belirtiler görmeye başlıyorlardı.
- Laboratuvar hayvanlarının üreme sağlığında muhtemel sorunlar tespit ediliyor.
- 36:41Genetiği Değiştirilmiş Buğday Tehdidi
- Buğday büyük tarım şirketlerinin nihai hedefiydi ve ABD'deki bütün buğdaya genetik mühendislik uygulanabilseler amaçlarına ulaşacaklardı.
- Çiftçiler genetiği değiştirilmiş buğday istemediklerini belirtmiş ancak şirketler yine de yaptılar ve tohumlar açığa çıktı.
- Uluslararası buğday piyasası aylarca kapandı, çiftçiler yüz milyonlarca dolar zarar etti ve ABD Tarım Bakanlığı soruşturma açtı.
- 38:06Hindistan'da Tohum Kıtlığı Tehdidi
- Tohum büyük şirketler tarafından satılan patentli bir ürün haline geldiği zaman, tohum özgürlüğünü yok edersiniz.
- Bir şirket Hindistan'daki tohum firmalarını satın almaya başladı ve on altı tohum firması sadece o şirketin tohumlarını satabiliyor.
- Şirketler "tohum yenileme" uygulamasıyla sadece bir mevsimde ülkenin bütün yerli tohum rezervini yok ettiler ve böylece tohum diktatörlüğü kurulmuş oldu.
- 41:19Kimyasal Tarımın Etkileri
- Suman Kuka adlı konuşmacı, Hindistan'ın doğusunda Ranchi köyünde yaşayan bir çiftçi kızı olarak kendini tanıtıyor.
- Ailesi kimyasal maddeler kullanarak daha iyi verim alacağını düşünmüş ancak bu durum ailelerini borç içinde bıraktı.
- Kimyasal tarımın etkileri sonucu Hindistan'da iki yüz yetmiş bin çiftçi kaybettik, intihar ettiler.
- 44:44Kimya Şirketlerinin Toprak İşgali
- Büyük kimya şirketleri Hawaii yerlilerinin kutsal kabul ettiği toprakları işgal ediyor ve toprağı, aynayı ve onunla gelen her şeyi ele geçirmeye çalışıyor.
- Kimya şirketleri tarım ilaçlarıyla deney yaptıklarını kabul etmeyip, yaptıkları işin güvenli olduğunu iddia ediyorlar.
- Şirketlerin yalan söylemeyi sürdürmesi üzerine 2491 sayılı tasarı yazmaya başlandı.
- 45:30Tarım İlaçlarının Etkileri
- Tasarının kabul edilmeyeceği belirtilirken, bir bireyin kucağındaki ikinci oğlunun çok ender rastlanan bir kalp rahatsızlığı ile doğduğu ve hamilelik sırasında tüm önlemleri aldığını anlatıyor.
- Tasarıyı reddederek bireye bilme hakkının olmadığı söylenmiş, bu kişi ise günbegün keykahada çalışarak doğmamış çocuğunu zehirli ilaçlara maruz bırakmamayı tercih ederdi.
- Oğlunun durumuna gastroşizis deniyor, özetle midesi dışarıda doğmuş.
- 46:28Şirketlere Karşı Savaş
- Çocukların dünyaya doğar doğmaz kesilip biçilen bir duruma getirilmesi doğru değil, bizi zehirlemeye son verilmesi isteniyor.
- Şirketlere güvenimiz kalmadı ve bu tasarıyı desteklemeleri olumlu bir adım olabilir.
- Okulların yanı başında zehir püskürtme hakkı için Kauai ilçesine dava açıldı.
- 48:06Tohum Özgürlüğü Hareketi
- Gandi'den ilham alınarak "tohumumuzu koruyacağız" diyerek tohum özgürlüğü için küresel ittifak kampanyası başlatıldı.
- Tohum bankaları çiftçiler arasında iletişim ağı oluşturuyor ve tohumun ihtiyaç duyulan her yere dağıtılmasını sağlıyor.
- Bölgelerde 110'dan fazla tohum bankası kurulmuş, kuraklık varsa kuraklığa dirençli, sel varsa sele dirençli tohumlar veriliyor.
- 50:02Yenilebilir Bitkilerin Keşfi
- Rodeo, bakir alanlara gidip yenilebilir yeni bitkiler bulmak demek ve bu bir saplantı gibi devasa bir hazine avı.
- Çölde yetişen tohumlar son derece kıymetli olup, "games bok hıyarı" gibi çölün hazinelerinden biri.
- Mama fasulyesi yumruk köklerinin ağırlığı 220 kiloya varabiliyor ve gezegendeki diğer hiçbir bitkiye benzemeyen bir gıda potansiyeli taşıyor.
- 53:02Tohum Biriktirme
- Tohum biriktirme bir tür aşktır ve bazı işler vardır ki hayır bu işi kendim yapmak istiyorum deriz çünkü çok önemlidir.
- Tohum biriktiricisi evde 1000'den fazla farklı tohum çeşidinden örnekler bulunduruyor ve bu işi devralacak kimin olacağı konusunda endişe duyuyor.
- Tohumları biriktiren kişi organik tarım yapacağını ve geleneksel tohumları korumak zorunda olduklarını düşünüyor.
- 55:45Tohumların Önemi
- Jack ve fasulye sırığı masalı aslında gerçek bir öyküdür; anne ineğini satmak için pazara götürüp bir avuç fasulye ile değiştirmesi aptalca görünse de, sürekli kendini yeniden üreten bir sistem ve üretme potansiyeli taşıyor.
- Tohum okulu kurmak için uyandı ve bu bilgilerin öğretileceğine karar verdi.
- Tohumları öğretirken insanlarla bitkiler arasındaki kadim dansın içine kendi adımızı bir kere daha yazmış oluyoruz ve hayatı önemseyen yepyeni bir kuşağı tohumların dünyasına katıyoruz.
- 57:50Tohum Bankası ve Geleneğin Devamı
- Tohumlar yeni yuvalarına gidecek ve bu işlem ulu ruhun, toprak ananın ve toprakların koruyucularının desteğine ve hayır duasına alınıyor.
- Tohum bankası hayatı temsil ediyor ve her tohumun bir hafızası var.
- Genç kızlar ve delikanlılar kabilelerinin geleneğini geleceğe taşıyor ve bu gençlerin mutluluğu, mısırın ve gökteki kuşların mutluluğuna yansıyor.
- 58:53Kabak Tohumlarının Tarihi
- Kabağın birçok çeşidi yetiştiriliyor ve arkeologlar bir kazı sırasında toprak bir topa rastladılar.
- Bu toprak topu kırıldığında içinde 800 yıllık kabak tohumları bulundu.
- Bu tohumlara "GT Osomin" (yaşlı kabak) adı verildi.
- 59:25Kendi Kendimize Yetme Hedefi
- Yaşam enerjimizi geri almak ve besin kaynaklarına dönmemiz son derece önemli.
- Atalarımızın yaptığı gibi kendi kendimize yetme becerisini yeniden kazanmalıyız.
- Bu gıda ormanı yüzlerce insanı besleyebilir ve adalar burayı dünyanın kendi kendine yetmenin merkez üssü haline getirebilir.
- 1:00:14Tohum Çeşitliliğinin Önemi
- 10.000 yılda oluşan tohum çeşitliliğinin sadece yüzde dördüne kadar kaldığı belirtiliyor.
- Her bir tohum tanesinin içinde her şeyi geri getirecek bir potansiyel var.