Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, 3 Kasım 1996'da Balıkesir'in Susurluk ilçesi yakınlarında meydana gelen trafik kazasını ve sonrasında ortaya çıkan olayları anlatmaktadır. Belgeselde Meclis Komisyonu Başkanı Mehmet El Katmış, Abdullah Çatlı'nın kızı Gökçen Çatlı, eşi Meral Çatlı ve eski özel timci polis memuru Ayhan Çarkın gibi önemli kişilerle yapılan röportajlar yer almaktadır.
- Belgesel, olayın kronolojik anlatımıyla başlayıp, Abdullah Çatlı, Hüseyin Kocadağ ve Gonca Us'un ölümü, Sedat Edip Bucak'ın yaralanması ve sonrasında başlayan soruşturma sürecini ele almaktadır. Ayrıca dönemin İçişleri Bakanı Mehmet Ağar'ın istifası, özel timci polis memurlarının tutuklanması ve yargılanması gibi olaylar da detaylı şekilde incelenmektedir.
- Belgeselde ayrıca Abdullah Çatlı'nın 2007'deki ölümünün bir kaza değil suikast olduğu iddiaları, Bedri Yağan olayı ve bu olayla ilgili karanlık ilişkiler de ele alınmaktadır. Milli İstihbarat Teşkilatı, Başbakanlık Teftiş Kurulu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından hazırlanan raporlar ve Susurluk olayının arka planındaki karanlık olaylar da belgeselde yer almaktadır.
- 00:02Susurluk Olayı'nın Arka Planı
- Susurluk olayı, bazılarına göre skandal, bazılarına göre kazası, bazılarına göre suikast olarak bilinir, ancak herkesin söylediği bir parça doğru ancak eksik.
- Balıkesir'in Susurluk ilçesi yakınlarında meydana gelen trafik kazasının üzerinden dört yıl geçti.
- Olayı araştırmak üzere kurulan Meclis Komisyonu'nun başkanı Mehmet El Katmış, ulaştıkları sonuçları anlattı.
- 01:54Susurluk Kazası
- 3 Kasım 1996 tarihinde, Susurluk ilçesi, uçak yolu mevkisinde gerçekleşen kazada, İstanbul yörüne seyir halinde olan Mercedes otomobil, benzin istasyonundan çıkan kamyona arkadan çarpıyor.
- Kazada otomobilde bulunan dört kişiden üçü ölürken, biri ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılıyor.
- Olaydan 15-20 dakika sonra televizyonlarda vefat eden kişinin Abdullah Çatlı olduğu ilan ediliyor.
- 04:20Olayın Sonrası ve İddialar
- Kazada ölen kişilerin İstanbul eski Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ, Mehmet Özbay kimliğiyle Abdullah Çatlı ve Gonca Us olduğu, yaralanan kişinin DYP Şanlıurfa Milletvekili Sedat Edip Bucak olduğu anlaşıldı.
- Kazada kamyon şoförü Hasan Gökçe %86 oranında kusurlu bulundu ve 26 Mayıs 1997'de Susurluk Asliye Ceza Mahkemesi'nde üç yıl hapis cezasına çarptırıldı.
- Devlet Güvenlik Mahkemesi çete soruşturması başlattı ve medyanın kazadan sonra olayı siyasetçi-polis-mafya üçgeni içinde gündemden düşürmemesi sebebiyle konu "Susurluk skandalı" adıyla hafızalara kazındı.
- 06:09Soruşturma ve Tutuklamalar
- 11 Kasım 1996'da Cürüm işlemek amacıyla teşekkül oluşturmak suçundan soruşturma başlattı.
- Soruşturma sırasında Sedat Edip Bucak'ın resmi korumalığını yapan özel timci polis memurları Ayhan Çarkın, Ercan Ersoy ve Oğuz Yorulmaz, kumarhaneci Ömer Lütfi Topal'ın öldürülmesi ile ilgili Sami Hoştan ve Ali Fevzi Bir ile birlikte İstanbul Emniyetince gözaltına alındığı ancak dönemin İçişleri Bakanı Mehmet Ağar'ın talimatıyla Ankara'ya gönderilerek serbest bırakıldığı iddiaları ortaya atıldı.
- Abdullah Çatlı'nın özel timde görevli polis memuru Ziya Bandırmalıoğlu oğlunun sünnet düğününde dönemin Özel Hareket Daire Başkanı Yardımcısı İbrahim Şahin ve polis memuru Ayhan Çarkın'la oynarken çekilmiş fotoğrafları ortaya çıktı.
- 07:51Soruşturma Süreci
- Soruşturmayı Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcıları Aykut Cengiz Engin, Ahmet Gürses ve İrfan Özleyen yürütüyordu.
- Çok sayıda kişi teknik takip altına alındı, telefon dinlemeleri yapıldı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Müşaviri Korkut Eken, İstanbul Emniyet Müdürü Kemal Yazıcıoğlu, Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanı Yardımcısı Hanefi Avcı gibi çok sayıda kişinin ifadesine başvuruldu.
- Soruşturma aşamasında özel timci polis memurları Ayhan Çarkın, Oğuz Yorulmaz ve Ercan Ersoy, Mustafa Altıok ve Enver Uluyla Bucak'ın şoförü Abdülgani Kızılkaya'da 13 Ocak'ta, 14 Ocak 1997 tarihinde Cürüm işlemek amacıyla teşekkül oluşturmak suçundan tutuklanarak Metris Cezaevi'ne gönderildi.
- 09:39Dava ve Meclis Araştırma Komisyonu
- Soruşturma 6 Mart 1997'de tamamlandı ve İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı, 42 sayfalık ana iddianamede yasadışı, bölücü terör örgütlerine destek veren kişilerle hukuki yollarla mücadele edebilmek imkanı bulunmadığını düşünen bir kısım görevlilerin teşekkül oluşturdukları ve bu teşekküldeki şahısların artık kontrol edilemez boyutlara ulaştığı belirtildi.
- Meclis Susurluk Araştırma Komisyonu'nda yaklaşık üç aylık çalışma süresinde Ankara'da Sedat Bucak ve Mehmet Ağar'ın da aralarında bulunduğu 41 kişiyi tanık olarak dinledi.
- İstanbul'a gelen komisyon üyeleri, o dönemde Metris Cezaevi'nde tutuklu bulunan özel eğitimcilerin de aralarında bulunduğu 16 kişiyle dinledikten sonra hazırladıkları raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sundular.
- 12:38Susurluk Olayının Gelişimi
- Emniyet Genel Müdürlüğü, MIT ve JİTEM'in yapısı, çeteler, siyasetçiler, işadamları ve devlet adına görev yapan kişiler arasındaki ilişkilerin raporunda gözler önüne serildi.
- Susurluk, başlangıçta hurma kırma olaylarıyla ün yapmış, sonra ekonomik faaliyetlere, bankaların içini boşaltmaya ve darbelere (Ay Işığı, Sarı Kız, Yakamoz, Eldiven, Balyoz) dönüşmüştür.
- Olaylar uzun yıllar gündemde kalmış, ancak ortaya çıkan soru işaretlerinin neredeyse hiçbirine yanıt bulunamamış, mahkeme kararları kimseyi tatmin etmemiştir.
- 14:25Sedat Bucak ve Çanta Skandalı
- Kazadan yaralı kurtulan Sedat Bucak'ın hafızasını yitirdiği öne sürüldü, mahkeme beraat kararı verdi ancak Yargıtay bozdu ve Bucak yeniden yargılanmasına hükmetti.
- Bucak, Abdullah Çatlı'nın kaybolan çantasındaki gizli belgeleri ve fotoğrafları sekiz yıl sonra mahkemeye sundu, bu hareketiyle kendini korumaya çalışırken kendisini de vurmuş oldu.
- Bucak, Çatlı'nın generallerle çekilmiş fotoğraflarını ortaya çıkardı, ancak bu belgelerin devlet sırrı olduğunu ve ortaya çıkmasının devlete zarar vereceğini savundu.
- 17:37Çanta Skandalının Devamı
- Meşhur çanta daha sonra Ergenekon davasında ortaya çıktı, Sami Hoştan çantayı mahkemeye getireceğini söyledi ancak sonunda heyete teslim ettiğini belirtti.
- Susurluk komisyonu üyesi Fikri Sağlar, Hoştan'ın bu çıkışının birilerine mesaj vermeye çalıştığını yorumladı.
- Hoştan'ın çanta çıkışından on gün sonra yurt dışına çıkış yasağı ile birlikte tahliye kararıyla cezaevinden çıktı.
- 18:42Susurluk Raporu ve Ergenekon
- Ergenekon davasında Tuncay Güney'in 2001 yılında İstanbul Emniyet'te yapılan sorgusunun video kayıtları ortaya çıktı, kayıtlarda Susurluk kazasının arka planına ilişkin açıklamalar bulunuyordu.
- Başbakan Mesut Yılmaz, Susurluk olayını incelemesi için Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Kutlu Savaş'ı görevlendirdi, Savaş hazırladığı raporu 12 Ocak 1998'de Yılmaz'a verdi.
- Savaş'ın hazırladığı 124 sayfalık raporun 12 sayfası devlet sırları içerdiği gerekçesiyle gizli kalmıştı, ancak raporun tam metni Ergenekon sanıklarında çıktı.
- 20:27Susurluk Olayıyla İlgili Şüpheli Ölümler
- Susurluk kazasında olanlarla ilgili bugüne kadar beş kişi şüpheli bir şekilde hayatını kaybetti, hepsi olaylar hakkında bilgi sahibiydi.
- Gaziantep milletvekili Bedri İnce Tahtacı, 21 Kasım 1999 sabahı Almanya'ya gitmek üzere yola çıkarken yağmur sebebiyle ıslanmış yolda kazaya kurban gitti.
- İnce Tahtacı'nın kazadan 11 yıl sonra Sivas cezaevinden Gökhan Sakat isimli bir yükümlü, ergenekon savcılara mektup yazarak İnce Tahtacının kazada değil, çarpraz ateşte korkutularak öldürüldüğünü iddia etti.
- 23:30Çatlı'nın Kızı Gözden Geçirme Talebi
- Abdullah Çatlı'nın kızı Gözden Çatlı, Türkiye'de kaza gibi görünen bir çok olayın suikast olduğunu ve bunların araştırılması gerektiğini söyledi.
- Çatlı, Ergenekon dolayısıyla bir döneme girildiğini ve zor bir dönem olacağını ancak en nihayetinde hayırlı bir şeyler çıkacağını tahmin etti.
- 24:37Abdullah Çatlı'nın Ölümü ve Arka Planı
- Konuşmacı, 3 Kasım olayının devletin şeffaflığı ve başı dikliği açısından araştırılması gerektiğini vurguluyor.
- Babasının vefatına yaklaşık bir yıl önce, ailesinin evine çalındığı ve arabalarında el bombası olduğu iddia edildiği bir olay yaşanmış.
- Abdullah Çatlı'nın eşi Meral Çatlı, komisyona verdiği ifadede Abdullah'ın son zamanlarda artan tehlikeyi sezdiğini ve çelik yelek aldığını belirtmiş.
- 26:39Olayın İncelenmesi ve Sorunlar
- El katmış araştırma komisyonlarının çalışma sürelerinin kısalığından yakınıyor, dört ayda bu tür olayların çözülemeyeceğini belirtiyor.
- Abdullah Çatlı'nın kazası olduktan yaklaşık on dakika sonra bazı medya kuruluşlarına bilgi ve fotoğraf servisi yapıldığına dikkat çekiyor.
- Olay yerine jandarma ve savcı gitmeden önce bile bir resim ortaya çıkmış, bu durum büyük bir şaibe olarak değerlendiriliyor.
- 28:21Ayhan Çarkın'ın Açıklamaları
- Ergenekon davası sürecinde bu ölümler ve Susurluk'ta yaşananlarla ilgili gerçeklerin ortaya çıkması bekleniyor.
- Ayhan Çarkın, özel harekatın gözde polislerinden biri olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da görev yapmış.
- Çarkın, Abdullah Çatlı'nın "Olgun" kurbanlarından biri olduğunu ve bedel ödeyenlerden biri olduğunu iddia ediyor.
- 31:29Susurluk Olayının Gerçekleri
- Ayhan Çarkın, Susurluk'ta cinayet işlendiğini ve sonrasında yaşanan olayların bunu doğruladığını söylüyor.
- Çarkın'a göre Abdullah Çatlı, terörden sağladıklarını ve uyuşturucu trafiğini bağladıklarını yakalamış.
- Çarkın, Türkiye'de çok şey değiştiğini ve bu işin yalan olduğunu, PKK'nın Kürt-Türk-Alevi sürümünün bir kurmaca olduğunu iddia ediyor.
- 33:33Dursun Karataş ve Diğer İddialar
- Ayhan Çarkın, Dev Sol lideri Dursun Karataş'ın cezaevinden kaçmasına göz yumulduğunu ve ekip otolarıyla gezdiğini iddia ediyor.
- 1993 yılında İstanbul Kartal'da HPC liderlerinden Bedri Yağan ve ekibinin çatışma olmaksızın polis operasyonu ile öldürüldüğü iddia ediliyor.
- Çarkın, yaptığı açıklamalarla olanların sadece tozunu aldığını söylüyor ve başka söyleyecekleri olduğunu belirtiyor.