Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Suriye ve Ortadoğu'daki siyasi gelişmeleri ele alan bir belgesel formatındadır. Videoda Sami Altaki (Suriye Stratejik Araştırmalar Vakfı Başkanı), Prof. İbrahim Zarur, Prof. Ahmet Berkavi, Suriye Cumhuriyet Müftüsü Şeyh Hasan Bakın, Şam Üniversitesi öğrencileri ve çeşitli yetkililerin görüşleri aktarılmaktadır.
- Belgesel, Suriye'nin Amerika ve İsrail tarafından terörist ülke olarak tanımlanması, "Büyük Ortadoğu Projesi" kapsamında bölgedeki ülkelerin bölünme planları ve Sykes-Picot anlaşmasından başlayarak tarihsel gelişimi ele almaktadır. İçerikte, Suriye'nin Rusya, İran ve Çin ile yakınlaşması, bölgedeki etnik ve mezhep farklılıklarının körüklenmesi, Kürt muhalefetinin desteklenmesi ve Batı'nın Ortadoğu'daki emperyalist hedefleri detaylı olarak incelenmektedir.
- Belgesel ayrıca Suriye'nin laik yapısının korunması, Arap Birliği'nin demokrasi projesi, Türkiye-Suriye ilişkileri ve Suriye'nin Avrupa Birliği'ne üyelik isteği gibi konuları da ele almaktadır. Video, iki hafta sonra Ürdün'de devam edeceğini belirterek sona ermektedir.
- 00:18Suriye'nin Dış İlişkileri ve Amerika'nın Tepkisi
- Amerika, Suriye'yi terörist ülke olarak tanımlarken, Suriye bölgenin güçlü ülkeleriyle yakın ilişkiler kuruyor.
- Suriye, Türkiye ile bağlarını sıklaştırıyor, Ürdün ile toprak sorununu hallediyor, Rusya ile yakınlaşıyor ve İran ile ortak cephede buluşuyor.
- Amerika ve İsrail, Suriye'yi teröre destek vermekle, Lübnan'a karışmakla, kitle imha silahları edinmekle ve balistik füze programları olduğundan kuşkulanıyor.
- 01:32Amerika'nın Suriye'ye Yönelik Tehditleri
- Amerika, Suriye'yi terörist devlet ilan ediyor ve George Bush, Beyrut'taki bombalı saldırının arkasında Suriye ile İran'ın olduğunu iddia ediyor.
- Suriye, Şer eksenindeydi, terörü destekliyordu ve kimyasal silah deneyleri yaptığından şüpheleniliyordu.
- Amerika Savunma Bakanı Donat Ramsfeld ve Beyaz Saray sözcüsü Arif Flasher, Suriye'nin terörist devlet listesinde bulunduğunu hatırlatmışlardı.
- 03:46Suriye'nin Stratejik Durumu
- Sami Altaki, Suriye Stratejik Araştırmalar Vakfı Başkanı, Amerika ve İsrail'in ortaya çıkan her durumdan fayda sağlamayı bildiğini belirtiyor.
- Suriye, Lübnan'daki kaosun kendisine transferi için hedef tahtasındaydı.
- Ortadoğu enerji cennetiydi ve tüm paylaşım savaşlarının nedeniydi.
- 04:52Büyük Ortadoğu Projesi
- İsrail Altyapı Bakanı Joseph Paritzky, Musul-Halfa boru hattının yeniden inşası için Suriye'nin işgal edilmesi gerektiğini söylüyor.
- Suriye, Ortadoğu'daki Amerikan-İsrail politikaları önünde bir engel olarak görülüyor.
- Büyük Ortadoğu teorisi, bölgedeki siyasi sistemlerin çökmesi ve ardından Amerika'nın bölgeye gelerek bunları kendi çıkarlarına göre kullanması teorisidir.
- 06:34Suriye'nin Dış İlişkileri ve Bölgesel Gelişmeler
- Suriye, Rusya ile Çin'le, İran'la yakın ilişkiye giriyor ve sosyalist gelenekli Suriye'de halk ve aydınlar İran'la yakınlaşmaya destek veriyor.
- Şam Üniversitesi'nin ünlü profesörü Zarur, Suriye-İran münasebetlerini sevinçle karşılayıp, bu iki ülke arasındaki ilişkilerin büyük ilerleme kaydettiğini belirtiyor.
- Her iki ülkede de terörist olarak tanımlanmıştı, gizli ve açık ambargolar vardı ve etnik ve dini gruplar kışkırtılıyordu.
- 08:33Ortadoğu'da Bölünme Planları
- 1982'de İsrail'in ünlü Kiwi adlı enformasyon dergisinde yayınlanan bir belgede, Ortadoğu'nun bölünmesi planı detaylı olarak anlatılmıştı.
- Lübnan din mezheplere göre beş bölgeye, Irak üç parçaya, Suriye ise en az dört parçaya ayrılacaktı.
- Profesör İbrahim Zarur, bu planların hayata geçirilmesinin kolay olmadığını ve Irak halkının bu projeye karşı koyacağını belirtiyor.
- 10:21Bölgesel Etnik ve Mezhep Çatışmaları
- Suriye'yi karıştırma planında ilk sırayı Alevi-Sünni ayrımına verilmişti.
- Şam Üniversitesi'nden Profesör Ahmet Berkavi, bölgedeki devletlerin ortak sıkıntılarının zoraki kopuşlarla devletleşmiş olmaları olduğunu belirtiyor.
- Doğu Akdeniz'de yer alan bu ülkelerin Batının etki alanı dışında kalmaları düşünülemezdi ve tam bağımsız olması durumunda Batı büyük çıkar kaybına uğrayacaktı.
- 11:57Kürt Gruplar ve Bölgesel Etnik Çatışmalar
- Din ayrımı körüklenirken, eş zamanlı olarak rejim muhalifleri örgütleniyor ve destekleniyordu.
- Suriye muhalifleri Amerika'da, İngiltere'de ve Fransa'da ciddi bir biçimde destek görüyorlardı.
- Amerika, Kürt gruplara verdiği destekle hem Suriye'de ayrılıkçı hareketi büyütüyor hem de İsrail'e karşı Filistin'e destek vermiş olan Suriyeli Kürt grupları küresel harekata çekiyordu.
- 14:08Ortadoğu'nun Tarihi ve Büyük Ortadoğu Projesi
- 1916 yılında İngiltere ve Fransa, Osmanlı'nın ölümü için Sykes-Picot Anlaşması imzalayarak Ortadoğu haritasını değiştirmişlerdir.
- Emperyalist devletler, hasta Osmanlı'nın elindekileri çekiştirirken etnik kartı kullanarak Araplar, Kürtler ve Ermenileri kullanmıştır.
- Suriye'deki Kürtlere yönelik planlar, Irak ve Suriye Kürtlerini birbirlerine coğrafi olarak bağlamayı hedeflemiş, ancak bu hedef "ham hayal" olarak nitelendirilmiştir.
- 15:20Ortadoğu'daki Mevcut Durum
- İşgal altındaki Irak her gün kan kaybederken, Ortadoğu'nun kadim topraklarının sahipleri ölüme, göçe ve sefalete mahkumdur.
- Filistin 70 yıldır saldırı, işgal ve işkence altında, Gazze ve Batı Şeria duvarlarla çevrili açık hava hapishanesinde yaşayan 3 milyona yakın Filistinli kuşatılmış durumdadır.
- Lübnan yeni bir iç savaşın eşiğinde, Beyrut mahalleler bazında bölünmüş ülke içinde ülkeler kurulmaktadır.
- 16:36Büyük Ortadoğu Projesi ve Amacı
- Şam Üniversitesi'nde düzenlenen bir etkinlikte, Büyük Ortadoğu Projesi'nin kapitalist sistemin Amerika'nın sopası altında başka ülkelere şırınga edilme projesi olduğu belirtilmiştir.
- Bu proje, bölgedeki zenginliklerin Batıya taşınması ve bölgede istikrarsızlığı artırmak içindir.
- Amerika, 10 yıllık süre içerisinde Mısır'a 13 milyar, İsrail'e ise 30 milyar dolar tutarında askeri yardım yapacağını açıklamıştır.
- 18:08Ortadoğu'daki İstikrarsızlık ve Silah Satışı
- Amerika Dışişleri Bakanı, El Kaide ve Hizbullah terörüne ve İran ve Suriye'nin bölgedeki olumsuz etkilerine karşı ılımlı güçleri destekleyeceğini belirtmiştir.
- Suriye'deki Şam Üniversitesi öğrencileri, Büyük Ortadoğu Projesi'nin bölgede başarılı olamayacağını, ancak bazı Arap ülkelerinin yönetimlerinin bu projeye alet olduğunu düşünmektedir.
- Ortadoğu'da ne zaman huzur havası esse, ne zaman iki ülke yan yana gelse ya darbeler oldu, ya suikastler yapıldı, ya büyük ayaklanmalarla bölge sarsıldı.
- 20:29Ortadoğu'daki Geçmiş Birlikler ve Savaşlar
- Mısır ve Suriye 1958'de tüm zorlukları aşarak bir araya gelmişlerdi, ancak baskılarla karşılaştılar ve birlik sadece üç yıl sürebildi.
- 1979'da Irak ile Suriye birleşme yolunda Saddam çıktı, bir darbeyle Irak'ın başına geçti ve birleşme yanlılarının hepsini bir gecede kurşuna dizdi.
- Suriye 1967'de İsrail işgalinin yaralarını saramadan 1982'deki işgallerle yüzleşecekti, devamlı toprak kaybedecek ve verimli Golan topraklarının bir kısmını İsrail'e verecekti.
- 23:16Suriye'deki Muhalefet ve Batı Desteği
- Suriye'deki muhalefet birkaç koldan çalışıyor: bir tarafta Suriyeli Kürt gruplar, öbür yanda Esad ailesinin içinden gelip Batı'yla işbirliği yapanlar.
- Suriye asıllı Amerikalı Ferit Kadiri, Washington'da örgütlediği Suriye Reform Partisi'nin lideri olarak Amerikan desteği arkasında Suriye'deki rejimi değiştirmeye aday en önemli muhalefet odağı olarak dikkat çekiyor.
- Kadiri, Suriye Reform Partisi'ni 11 Eylül 2001 saldırılarından bir ay sonra Washington'da kurdu ve sadece Amerika'dan değil, Avrupa'dan da büyük destek görüyor.
- 24:45Avrupa Birliği'nin Suriye Politikası
- Şam'daki Avrupa Birliği ofisi, küresel eliti Suriyeli işadamları ile buluşturuyor, reformlar dayatıyor ve toplumu dönüştürecek projelerden söz ediyor.
- Avrupa Birliği, Suriye'deki iş dünyası için etkili olan Suriyeli Girişimciler Derneği gibi oluşumlar kurarak sanayinin modernizasyonunda etkili oluyor.
- Suriye için reformlar öngörülmüş, bir talep yaratılmış ve reform ihtiyacı ortaya konulmuştu; reformlar toplumu ekonomik ve sosyal olarak sarsacaktı.
- 26:12Suriye'nin Avrupa Birliği İlişkileri
- Sami Altaki'ye göre Suriye Avrupa Birliği'ne üye olmak istemiyor, çünkü bu Suriye'nin bölgedeki önemini bir anda hiçe indirir.
- Suriye şu anda kendi çıkarlarını koruyabilen ve bölgesel açılımı olan bir devlet olarak görülüyor.
- Bölgedeki uzlaşı sürecinde Suriye önemli rol oynuyor ve uluslararası toplumun Suriye'ye ihtiyacı var.
- 27:03Batı'nın Suriye'deki Stratejisi
- Avrupa ve Amerika, Suriye'de muhalefeti örgütlerken dini oluşumları da düşünmüşlerdi; Amerika ve Fransa'nın desteklediği grupların yanında İngiliz parmağı bulunan Müslüman Kardeşler örgütü de vardı.
- Batı, Suriye'deki rejim muhalifleri arasına bir de İslam örgütü ekleyerek Suriye'nin laik yapısını bozmayı hedeflemişti.
- Suriye toplumu laik bir toplumdur ve bu durumla gurur duyulmaktadır; ancak Batı'nın desteklediği çarpık bir İslam anlayışının ülkede yayılma çabalarına karşı durulmaktadır.
- 28:40Batının İslam'la İlişkisi
- 2001 Eylül saldırıları ardından Başkan Bush, Ortadoğu'ya haçlı seferi ilan ettiğini söylemiş, Başkan Yardımcısı ise Irak'ı işgal etmeseydik Müslüman ülkeler Ortadoğu'da bir İslam ülkeleri birliği kurarak İsrail'i haritadan silebilirlerdi demiştir.
- Batı İslam'a iki şekilde tanıtmıştır: kökten dincileri öne çıkarmış ve yumuşatılmış bir İslam uygulaması ortaya sürmüştür.
- Batı hedef seçtiği ülkelerde din bazında ayrımları kışkırtmış, etnik ayrımları körüklemiş ve ekonomiyi bozarak fakir-zengin uçurumu yaratmıştır.
- 30:03Amerika'nın Ortadoğu Projesindeki Çıkmazları
- Amerika petrol coğrafyasındaki oyunlarında zafer elde edememiş, Suriye Stratejik Araştırmalar Vakfı Başkanı Samiral Tai, Amerika'nın Ortadoğu projesindeki çıkmazları sıralamıştır.
- Batı Ortadoğu'da sanki bu bölge kimsesiz, ortada bir bölgeymiş gibi davranıyor ve toprakları kendi isteklerine göre tekrar çizilecek bir harita sanıyor.
- Irak'ın işgalinin sonuçlarının fena olacağını söyleyenler, bölgedeki devletler zaafa düşerse devletsiz aktörler ortaya çıkacağını ve asimetrik savaşların etkili olacağını öngörmüştür.
- 31:02Suriye'nin Direnişi ve Batı'nın Tepkisi
- Suriye, bölgedeki oyunu deşifre eden ülkelerden biri olup, yeni Ortadoğu'da dayatılan siyasi gerçeğe direnmesi şimşekleri üzerine çekmektedir.
- Washington Post gazetesi, Beşar Esad'ın yeni siyasi gerçekliği görmemekte direnmesi halinde kendi iktidarında riske sokacağını söylüyor.
- Suriye'ye karşı alınacak önlemler arasında Fransa ve Amerika arasında kurulacak ittifak, ekonomik anlaşmanın dondurulması, BM yaptırımları ve Lübnan'ın bağımsızlığı gibi seçenekler bulunmaktadır.
- 32:19Arap Ligi'nin Demokrasi Tavsiyesi
- Batıdan yükselen seslere Batıyla yakın ilişkiler içindeki oluşumlardan da destek geliyordu; Arap Ligi bölge ülkelerine demokrasi tavsiye ediyordu.
- Arap Ligi Genel Sekreteri Amrumuza, bölge ülkelerinde artık demokratik seçimler dönemi başladığının altını çizmiş, Mısır, Filistin, Kuveyt, Irak, Lübnan, Cezayir ve Tunus'ta yapılan seçimlerin geriye dönülmez bir yola girdiğimizin belirtisidir demiştir.
- Arap Ligi, Arap dünyasında demokrasiden, şeffaflıktan ve insan haklarından bahsederken, Suriye olarak Arap Birliği'nden uzak durulmaktadır.
- 34:06Suriye'nin Batıya Karşı İttifakları
- 2005'ten beri Batıdan yükselen koro Suriye'ye farklı bir adım attırmadı, tam tersine Batıya karşı ittifaklar hızlandı.
- Suriye Batıya karşı komşularıyla ittifaklar kuruyor, İran'la müttefik oluyor, Rusya ve Çin ile yakın ilişkilere giriyordu.
- Türkiye ile tüm engellere rağmen Şam Üniversitesi öğretim üyesi yakınlaşma ekonomi temelinde de gelişiyor diyor.
- 36:41Ortadoğu'nun Geleceği
- Genişletilmiş Ortadoğu projesinin hedefi 20. yüzyılda da 21. yüzyılda da değişmemiştir; enerjiye sahip olmak için bu bölgedeki ulus devletleri bölüp parçalamak gereklidir.
- Ortadoğu'da güç sahibi devletler Türkiye, İran ve Suriye'dir; bu devletlerin ortak çıkarları vardır ve hepsi tehdit altındadır.
- Petrol, gaz ve madenlerle donanmış, Akdeniz ve Basra Körfezi gibi çok stratejik kıyılara sahip ve iç içe geçmiş kültürlerle sarılmış bu coğrafya, Mustafa Kemal'in dediği gibi bir gün her şeye rağmen kucaklaşacaktır.