Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Yusuf Kaya tarafından sunulan, Suriye iç savaşı ve özellikle Muhammed el-Coni'nin hayatını anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda ayrıca Jolie (Cole) adlı lider ve İsrail'in Suriye'ye yönelik operasyonları da ele alınmaktadır.
- Video, Suriye'nin etnik ve mezhepsel karmaşık yapısını, İsrail'in Suriye'deki rolünü ve Türkiye'nin endişelerini anlatarak başlıyor. Ardından Muhammed el-Coni'nin (lakap: "Battal Gazisi") hayatını kronolojik olarak inceliyor, radikalleşme sürecini, El Kaide ile ilişkisini ve HTŞ'yi kurmasını anlatıyor. Son bölümde ise Jolie'nin ılımlı bir imaj çizmeye çalışması, İsrail'in Suriye'ye yönelik operasyonları ve Türkiye'nin Suriye'deki durumu ele alınıyor.
- Videoda ayrıca Coni'nin 2021'de Amerika ile yaptığı röportaj ve bölgedeki karmaşık siyasi durum hakkında Türkiye'nin risk analizi de yer alıyor.
- 00:23Suriye'nin Siyasi Durumu
- Suriye son zamanlarda haritasını gözü kapalı çizecek kadar ezberlediğiniz bir ülke oldu, rejim değişti ve yeni siyasi düzen için çaba sağlanıyor.
- Suriye'de etnik ve mezhepsel takıntılardan dolayı barış süreci tamamlanabilecek mi bilinmiyor, yaklaşık elli yıldır süregelen Sünni-Nüsari çatışması durumu daha da karmaşık hale getiriyor.
- Amerika desteğindeki YPG/PKK'nın varlığındaki Kuzey Suriye, Türkiye'yi endişelendiriyor ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın İsrail'e gönderme yaparak Suriye'nin toprak bütünlüğünü bozan herkes karşısında bizi bulur demesi döviz borcu olanları korkutmuştur.
- 01:48Suriye'deki Muhtemel Senaryolar
- Yeni dönemde Suriye gerçekten de Amerika öncülüğünde bir İsrail projesi mi?
- Suriye iç savaşı büyük İsrail projesi için mi çıkartıldı?
- İsrail Türkiye'nin yeni komşusu mu oldu?
- 02:16Hüseyin el-Şaraydı'nın Hayatı
- 1967'de İsrail, Araplarla girdiği savaşta Suriye'nin Golan Tepelerinde işgal etti ve burada kalıcı varlık göstermek için Golan'ın köylerindeki halkı tehcir ederek tamamını Suriye'ye yolladı.
- Hüseyin el-Şaraydı, İsrail karşıtlığı sebebiyle Mısır'daki Cemal Abdunnasır ekolünü benimsemiş ateşli bir Arap milliyetçisiydi ve Suriye'de Nasırcılar için çalışsa da tutuklanınca hapisten kaçtı.
- Bağdat Üniversitesi'nde ekonomi mezunu olan Hüseyin, Suudi Petrol Bakanlığı ve valilik gibi üst düzey işlerde çalıştı ve "Gerçek Ekonomisi" lakabıyla biliniyordu.
- 03:09Muhammed el-Coni'nin Hayatı
- Hüseyin'in oğlu Muhammed el-Coni, ailesinin sürgün edildiği Golan Tepelerine ithafen kullandığı lakabıdır.
- İlkokul çağlarında ailesiyle birlikte tekrar Suriye'ye dönen Coni, eğitim hayatında içine kapanık biriydi ancak derslerinde oldukça başarılıydı.
- 2000 yılında patlak veren İsrail-Filistin Savaşı'ndan etkilenen Coni, zamanla radikalleşmeye başladı ve 2003'te Amerika işgali ile savaşmak için Irak'a gidip El Kaide saflarına katıldı.
- 03:48El Kaide ve Suriye
- Hapis yıllarında iş örgütünün gelecekteki lideri Bağdadi ile tanıştı ve Suriye üzerinde çeşitli planlar yaptı.
- 2012'de El Kaide'nin Suriye kolunu yani Enra Cephesi'ni kurdu ve en kısa sürede Suriye'de güç kazanıp etki alanını genişletmeyi başardı.
- 2013'te Bağdadi ile bağlantısını kopararak El Kaide'nin Suriye kolu olduğunu açıkladı ve Enra Cephesi'nin amacı Esad rejimini devirip Suriye'de bir İslam birliği kurmaktır.
- 04:51Rusya'nın Müdahalesi ve Sonrası
- 2015'te Rusya'nın iç savaşa müdahale etmesi Coni'nin bölgede hızla güç kaybetmesine sebep olmuştur.
- Rusya'nın savaşa dahil olması Amerikan basınında deliye döndürmüştü ve Obama bu eleştirilere "ne İngilizce bilmiyor ve videoyu anlamıyor musunuz?" şeklinde yanıt vermiştir.
- Radikal geçmişine rağmen Coni zamanla daha ılımlı takılmaya başladı ve 2016'da yaptığı açıklama ile El Kaide ile bağlarını kopardığını duyurdu.
- 06:49HTŞ ve Son Gelişmeler
- 2017'de ılımlı görüntüsüyle HTŞ'yi kurdu ancak Amerika Birleşik Devletleri bu yeni ılımlı yapıya inanmadığını söyleyerek HTŞ'nin terör örgütü ile aynı yapıda olduğunu belirtmiştir.
- 2020 yılının ortalarına doğru İdlib'de halkın desteğini kazanmak amacıyla kamusal alandaki etkinliğini arttırdı ve HTŞ'ye bağlı medya organları faaliyetlerini yoğunlaştıran yayınlar yapmaya başladı.
- 2021'de onu terör örgütü olarak tanımlayan Amerika'nın kanalına takım elbiseyle çıkıp röportaj yaptı ve değiştiğini, cihatçılığı da terk ettiğini söyleyen Coni'nin asıl dikkat çeken konuşmaları Amerika ile ilgiliydi.
- 07:52Jolie'nin Amerika İlişkileri ve İmaj Değişimi
- Jolie, geçmişte El Kaide ile olan ilişkisini bir dönem olarak değerlendirmiş ve bu dönemin sona erdiğini belirtmiştir.
- Jolie, El Kaide ile birlikte olduğunda dış saldırılara karşı olduklarını, Suriye'den Avrupa veya Amerika haklarını hedef alan dış operasyonlar düzenlemek politikalarına aykırı olduğunu vurgulamıştır.
- Jolie'nin ılımlı söylemleriyle kamuoyunda Amerika ile işbirliği yaptığı iddiaları çıkmaya başlamıştır.
- 08:21Jolie'nin İmaj Değişiminin Sebepleri
- Jolie'nin imaj değişiminin üç ana sebebi vardır: taktik ve stratejik değişimler, Amerikan politikasına hizmet eden durumlar ve propaganda.
- Jolie'nin El Kaide bağlantısından ayrılarak daha yerel ve ılımlı bir imaj çizmeye çalışması, bazı çevrelerde Batı ile örtülü bir işbirliği ihtimalini gündeme getirmiştir.
- Jolie'nin Batı medyasına verdiği röportajlarda kendini Suriye halkının savunucusu olarak tanıtmaya çalışması ve küresel cihat yerine yerel bir mücadeleye odaklandığını söylemesi, onun uluslararası aktörlerle yakınlaştığı algısını beslemiştir.
- 09:21Jolie'nin Suriye'deki Dönüşümü
- Jolie, kameralara çıkarak yeni imajını pekiştirmiş ve çeşitli etkinliklerde boy göstermeye başlamıştır.
- Liderliğinde Suriye'nin tarihsel olarak en yoksul bölgelerinden biri olmasına rağmen en hızlı kalkınan yer haline gelmiştir.
- Bölgede modern alışveriş merkezleri ve konut projeleri yükselirken, 24 saat kesintisiz elektrik sağlanarak Şam'ı geride bırakan bir altyapı oluşturulmuştur.
- 09:53Jolie'nin Ekonomik Politikaları ve Ayaklanmalar
- Jolie, Türkiye'nin artan etkisinden memnun olmadığı için sınır kapılarındaki ticareti kısıtlayarak gelirlerini hedef almıştır.
- Jolie, bu duruma çözüm olarak ağır vergi politikalarını devreye sokmuş, ancak bu hamle halk arasında huzursuzluğa yol açmıştır.
- Mart 2024'te İdlib'te halk, Jolie ile Beşer diyerek sloganlar atmaya başlamış ve ayaklanmaları sert bir şekilde bastırmak istese de başarılı olamamıştır.
- 10:45Esad Rejiminin Devrilmesi
- Jolie, Kasım ayı sonunda başlattığı operasyonda büyük bir başarı elde etmiş ve 54 yıl iktidarda olan Esad rejimini devirmiştir.
- Esad'ın devrilmesi Jolie'ye olağanüstü bir popülerlik kazandırmıştır.
- Başta Türk kamuoyu olmak üzere çeşitli kaynaklarda Esad'ın devrilmesi bir Mossad operasyonu olarak yorumlanmış, özellikle üst düzey birkaç ismin Mossad ajanları tarafından öldürüldüğüne dair iddialar basını meşgul etmiştir.
- 11:16İsrail'in Suriye'ye Yönelik Hareketleri
- İsrail'in son zamanlarda Suriye'nin en yakın müttefiki İran ve Hizbullah'a yönelik saldırıları Esad'ın müttefiklerini zora sokmuştur.
- İsrail başbakanı Binyamin Netanyahu, Esad rejiminin devrilmesini İran ve Hizbullah'a vurdukları darbelerin doğrudan bir sonucu olarak değerlendirmiştir.
- İsrail'in Suriye'yi işgal eden hareketleriyle insanlar "BOB" teorisini daha sık söylemeye başlamış, inanışa göre Suriye üçe dörde bölünecek ve ardından İsrail topraklarını genişletecektir.
- 12:11Uluslararası Tepkiler
- İsrail'in Suriye işgali pek çok ülkenin tepkisine sebep olmuştur, özellikle Almanya ve Fransa gibi devletler İsrail'e anlaşmaları ihlal etmekle suçlamıştır.
- Avrupa'nın İsrail'e son zamanlarda daha temkinli yaklaşması, bölgede yaşanan bir krizde göç akınına uğramak istemediği için İsrail'in durmasını istemesinden kaynaklanmaktadır.
- Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail hükümetinin ısrarla ve inatla gittiği yolun açık söylüyorum yol olmadığını, güvenlik daha fazla kan dökülerek sağlanamayacağını belirtmiştir.
- 13:02İsrail'in Operasyon Planları
- İsrail, operasyonlarının bir işgal olmadığını söyleyerek güvenlik nedeniyle olduğunu belirtmiştir.
- İsrail'in açıklamalarına göre operasyonun planı, tampon bölge ve çevresindeki stratejik noktaların tam kontrolünü sağlamak, tampon bölgenin ötesinde bir güvenlik alanı oluşturmak ve İran'ın Suriye üzerinden Lübnan'a silah kaçakçılığı yollarını yeniden kurmasını engellemektir.
- Türkiye, toprak bütünlüğünü kaybetmiş ve radikal unsurların hükmettiği bir Suriye'nin uzun vadede kutuplaşan Türkiye için pandora'nın kutusunun açılması gibi olabileceğini düşünmektedir.