Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Rumeli'nin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki önemi ve Balkan Savaşları sonrası Türkiye'ye göç eden Boşnakların hikayelerini anlatıyor. Videoda Yusuf Özkan, Turhanbaş ve Hasan Babayiğit gibi kişilerin anıları aktarılıyor.
- Belgesel, Rumeli'nin Osmanlı İmparatorluğu'nun kalbiydi ve 1912 Balkan Savaşları ile kaybedildiğini anlatarak başlıyor, ardından Balkan Savaşları sırasında yaşanan göçleri ve Bosna-Hersek'ten Türkiye'ye göç eden Boşnakların hikayelerini aktarıyor. Daha sonra 1992-1995 yılları arasındaki Bosna Savaşı'nın tarihsel arka planı ve Bosna'dan Türkiye'ye göç eden ailelerin hikayeleri ele alınıyor.
- Belgeselde ayrıca Bosna'daki Mostar Köprüsü'nün yıkılması, Bosna'daki Boşnakların durumu, Türkiye'deki Boşnakların Bosna'ya olan özlemi ve Rumeli türkülerinin duygusal gücü gibi konular da işleniyor. Göç edenlerin yaşadığı zorluklar, İstiklal Savaşı'ndaki rolleri ve yeni Türkiye'de yeni hayatlarına başlama süreçleri detaylı şekilde anlatılıyor.
- 00:43Rumeli'nin Tarihi ve Kaybı
- Rumeli, Osmanlı İmparatorluğu'nun kalbiydi ve 13. yüzyılda Türkmen dervişlerinin, akıncıların ve yapı ustalarının ayak izlerinde sevgiyle yürüyerek, köprüler, camiler ve medreseler kuran bir coğrafyaydı.
- Ansiklopediler Rumeli'nin Osmanlı Devleti'nin Avrupa topraklarındaki en büyük idari biriminin adı olduğunu söyler ve 1912 Balkan Savaşları ile kaybedilmiştir.
- Rumeli'den Türkiye'ye ilk büyük göç 1913 Harbi ile başlamış, Osmanlı'nın her toprak kaybına binlerce göç hikayesi karşılık gelmiştir.
- 02:32Balkan Savaşları ve Göçler
- 1912'de Yugoslavya düşerken, padişah Türk bayrağı altında yaşamak isteyenlere gemileri göndererek Anadolu'ya alabileceğini haber salmıştır.
- Rumeli Türkleri "bayrak nerede orada yaşayacağız" diyerek karar vermiş ve ilk kafile 1913'te Türkiye'ye gelmiştir.
- Osmanlı'nın Balkanlardan çekilirken arkasında bıraktığı insanlar, Atatürk'ün ifadesiyle tarihin yazdığı savaşlarda en geride kalanlar, yani düşmanla sonuna kadar dövüşenlerdi.
- 05:03Boşnakların Göçü
- 1908 yılında Avusturya-Macaristan Devleti Bosna-Hersek'i ilhak etmiş, ardından 1912 yılında Balkan Savaşı başlamıştır.
- Boşnak, Osmanlı döneminde Bosnalı Müslümanlar başta olmak üzere Sancak'taki, Karadağ'daki ve kısmen Kosova'daki Müslümanlara verilen isimdi.
- Boşnaklar, Köstence limanından İstanbul'a vapurla gelmiş, kağnı arabaları ile Avusturya'da bir tren istasyonuna, oradan Köstence limanına ulaşmışlardır.
- 08:54Göç Edenlerin Hayatı
- İstanbul'a geldikten sonra dağılma başlamış, göç edenler İstanbul'da Osmanlı ordusuna dahil olmuş, Mısır cephesine gitmiş ve savaşmışlardır.
- Balkan Savaşları ile beraber Türkiye'ye göçen muhacirler, bir süre sonra kendilerini kanla, inançla, sevgiyle, umutla, azimle yazılan bir büyük direniş destanı'nın içinde bulmuşlardı.
- Boşnaklar, anayurdu savunmak için gönüllü birlikleri oluşturmuş, kendilerini Çanakkale'de savaşan Gazi Mustafa Kemal'in askerleri olarak görmüşlerdir.
- 13:13Yeni Türkiye'nin İnşası
- 19 Mayıs 1919'da Atatürk'ün Samsun'a çıkışıyla başlayan İstiklal Mücadelesi, 30 Ağustos 1922 günü zaferle ve bağımsızlıkla taçlandı.
- Savaşın sonunda iskan hakkı verilmiş, muhacirlere 6-7 dönüm tarla ve 40-50 ağaçlık zeytinlik verilmiştir.
- Göç edenler, kendi yerlerindeki hayatla buradaki hayatın tamamen farklı olduğunu fark etmiş, zeytin, karpuz, kabak gibi yeni ürünlerle tanışmışlardır.
- 16:05Mostar'ın Tarihi ve Bosna Savaşı
- 1462 yılında kurulan Mostar, 1992'de Bosna-Hersek Devleti'nin başkenti olmuştur.
- 1992-1995 yılları arasında Bosna Hersek'te 312 bin kişinin hayatını kaybettiği, bunların 200 bin kadarının Boşnak halkına ait olduğu büyük bir soykırım yaşanmıştır.
- 1993 yılında Hırvatlar tarafından bombalanan Mostar Köprüsü, bu büyük yıkımın simgesi olmuştur.
- 17:30Boşnakların Göç Hikayeleri
- 2000 ve 2006 yıllarında Bosna-Hersek ve Sırbistan-Karadağ'a giden kişiler, 1992-1995 yıllarındaki savaşta iyice Boşnak olduklarını anlayıp akrabalarını merak etmişlerdir.
- 1993'lü yıllarda evdeki eski fotoğraflara bakarken Boşnakça yazı olan bir fotoğraf bulan kişi, 1967 yıllarında ziyarete gelen babasının bıraktığı fotoğrafı bulmuştur.
- 2006 yılında Bosna-Hersek'e giden kişi, dedesinin yaşadığı evi bulmuş ve bahçesinden toprak alarak Türkiye'deki mezarlarına getirmiştir.
- 18:53Boşnakların Vatan Sevgisi
- Boşnakların hikayeleri göçle başlar ve göçle biter, hiç bitmez.
- Boşnakların en büyük özelliği, bulundukları vatan topraklarına devamlı sahip çıkmalarıdır.
- Bosna-Hersek'te yaşayan 3 milyon Boşnak'tan her üçünden birinin akrabası Türkiye'de yaşıyor ve bu güçlü bir gönül bağıdır.
- 19:50Göçmenlerin Türkiye'deki Hayatı
- Göçmenler harp esnasında getirdikleri altınları harcamış, bazıları Kuvayi Milliye hareketine katılmıştır.
- Göçmenler Türkiye'ye geldiği için çok sevinmiş, ancak asıl vatanlarına hasretle yad etmişlerdir.
- Göçmenler dil bilmemenin zorluklarını çekmiş, işaretlerle ve büyük zahmetlerle iletişim kurmuşlardır.
- 21:15Göçmenlerin Hasreti
- Göçmenlerin anneleri, kardeşlerinin ve babalarının kaldığı yerleri sürekli anlatmışlardır.
- Göçmenlerin anneleri, 1982'ye kadar hasretiyle yaşamış ve vefat etmiştir.
- Göçmenler, vatanlarına olan özlemlerini sürekli anlatarak yaşamışlardır.
- 22:33Rumeli Türküleri
- Eski göç hikayelerinin peşinde dolaşırken Boşnak böreğinin kokusu ve Rumeli türkülerinin ezgisi yayılır.
- Rumeli türküleri sevinç, coşku, aşk, hüzün, acı ve keder gibi insanın tüm halleriyle harmanlanmıştır.
- Rumeli türküleri bir iç burukluğudur ve nedeni belirsiz ince kederlerimizin, kırılgan duygularımızın ifadesidir.