• Buradasın

    Rafin: Bir Kısrakın Erkeklere Karşı Mücadelesi ve At Yarışlarının Genetik Sorunları

    youtube.com/watch?v=sU8d1NSffDs

    Yapay zekadan makale özeti

    • "Şampiyonların Kahvaltısı" adlı programın bir bölümü olan bu belgesel formatındaki video, Rafin (Raphy) adlı dişi atın hayatını ve yarış atlarının genetik sorunlarını anlatmaktadır.
    • Video, Rafin'in 1974'te Belmond pistinde ilk yarışını kazanmasıyla başlayıp, Triple Crown'ı kazanma çabalarını ve 1975'te Triple Tiara'yı kazanmasını anlatmaktadır. Ardından Rafin'in Flash Plasher ile yapılan kapışma yarışında ayağını kırması, ameliyat edilmesi ve sonunda hayatını kaybetmesi dramatik bir şekilde aktarılmaktadır. Son bölümde ise yarış atlarının genetik sorunları, inbreeding (akraba evlilik) sorunu ve Rafin'in pedigrisindeki Native Dancer gibi şampiyon aygırların yavrularına aktardığı genetik zayıflıklar ele alınmaktadır.
    • Videoda ayrıca İngiliz yarış atlarının kökenindeki Arap aygırlarının doğal seçilim yerine insan eliyle çiftleştirilmesinin yarattığı sorunlar ve 20. yüzyılın sonlarında başlayan inbreeding sorununun atların sağlık sorunlarına neden olduğu açıklanmaktadır. Rafin'in hikayesi, Amerika'da 46 yıldır başka bir kapışma yarışı yapılmamasına ve at yarışlarında yapılan muamelenin ele alınmasına yol açmıştır.
    00:40Rafine'in Hikayesi
    • Rafine, Triple Crown kazanan ve Amerika'yı etkileyen karizmatik bir attı.
    • Rafine'in hikayesi sadece başarılı bir atın hikayesi değil, aynı zamanda Amerikan kültürünün spesifik bir döneme ışık tutuyor ve atçılığın açlığa yaklaşımıyla ilgili dersler veriyor.
    • Rafine'in ilk yarışını 22 Mayıs 1974'te Belmond pistinde 1100 metre kum pistte yaptı ve yarışı 15 boy farkla kazanarak iki yaşlılar için pist rekorunu kırdı.
    01:45Rafine'in Fiziksel Özellikleri
    • Rafine daha en başından kusursuz görünüyordu, yerden epey yüksek yapılı ve kusursuz aksiyonları olan bir attı.
    • Bir spor yazarı Rafine için "hayatımda gördüğüm en heybetli genç kısrak" diyordu.
    • Rafine 1974 yılında koşmaya başladı, bu da 3 yaşındaki Secreteriat'ın 1973'te koşmayı bırakmasından sonra gerçekleşti.
    02:20Secreteriat ve Rafine
    • Secreteriat 3 yaşındaki aygırlık hisselerinin tam 6.800.000 dolara satılmış olması nedeniyle 3 yaşındaki koşmayı bırakmıştı.
    • Secreteriat 25 yıl aradan sonra Triple Crown'ı rekor derecelerle kazanarak bir halk kahramanına dönüşmüş ve at yarışlarına olan ilgiyi yükseltmişti.
    • 1973'te sporcu yılın sporcusu olarak Formula 1'de üçüncü dünya şampiyonluğunu kazanan Jack Stewart'ı seçti, adaylardan biri de Secreteriattı.
    03:11Kısraklar ve Erkek Atlar
    • Rafine bir kısraktı, at yarışlarında kısraklar genelde erkek rakiplerine karşı daha zayıftır.
    • Kısrakların erkek rakiplerinin katılmadığı özel koşulları vardır.
    • Kısrakların erkek aygır atlar arasındaki fark, insanlarda olduğu gibi atletler arasındaki kadar büyük değildir, anatomik ve fiziksel olarak daha yakınlardır.
    05:24Rafine'in İsmi ve Karakteri
    • Rafine kelimesi sözlükte "kabadayı, zorba, kavgacı insan" gibi anlamlar taşır ve erkek taylara verilecek bir isimdir.
    • Rafine'in yarış hayatı boyunca ahırda ciddi, karizmatik ama sakin tavırları olduğu anlatılır.
    • Rafine sakin mizaçlı bir attı, eğerlenirken veya tımarlanırken agresif değildi, ancak ahırında geçirilen süre uzarsa sinirlenmeye başlıyordu.
    06:10Rafine'in Sakatlığı ve Antrenörü
    • Rafine 2 yaşındaki son yarışında yüksek ateş nedeniyle koşmadı ve daha sonra yemden kesildi.
    • Sonradan sağ arka ayağında ufak bir çatlak olduğu ortaya çıktı, ancak Rafine bunu gizlemeye çalışmıştı.
    • Antrenör Whiteley, Rafine'i hiçbir şekilde yormak ve hırpalamak istemiyordu çünkü gerek yoktu, Rafine her koşusunda starttan çıktığı gibi öne düşüyor ve rahat bir tempoda yarışı kazanıyordu.
    07:15Rafine'in Erkeklere Karşı Koşması
    • Whiteley ne kadar Rafine'i korumaya çalışsa da, Rafine'in bir noktada erkeklere karşı koşacağı belliydi çünkü dişi rakiplerini sürüklese ediyordu.
    • O dönemler at yarışlarının toplum üzerindeki etkisi daha büyüktü ve Amerika'da kadın eşitlik hakları hareketleri hareketlenmişti.
    • Rafine'in erkeklere haddini bildiren dişi tay olduğu ve sahipleri üzerinden yepyeni bir hikaye ortaya çıktığı belirtiliyor.
    08:00Rafine'in Mesafe Sınavı
    • Rafine'in önünde bir sınav daha vardı: mesafe.
    • Rafine sezonu 1200 metrede rahat bir galibiyetle açtı ve daha sonra 1400 metreye çıktı.
    • Rafine önce 1600 metre kum pistte koşulan Accord Stake'i 8,50 boy farkla kazandı, sonra 1800 metrede koşulan Mother Good Stakes'te en unutulmaz performanslarından birine imza attı.
    08:54Rafine'in Başarıları
    • Rafine'in bir sonraki sınavı Belmond Park'ta 2400 metrede koşulan Grup Bir Amerikan Ox Koşusuydu.
    • Rafine 1100 metreden 2400 metreye kadar tüm koşullarında numarayı alıp kazanmış ve on galibiyetinde rakiplerine ortalama 8,50 boy fark atmıştı.
    • Rafine beş Grup Bir koşu kazanmış ve katıldığı tüm Grup Koşullarında pist rekoru kırmıştı.
    09:42Rafin ve Flash Plasher Maçı
    • Rafin ve yılın Kentucky Durbry galibi Flash Plasher arasında teke tek bir yarış yapılması yönündeki baskılar artıyordu.
    • Atın sahipleri Stud ve Barbara-Jenny çifti, Rafin'in Flash Plasher ile Amerikalıların "matchrace" (kapışma yarışı) koşması kararını aldı.
    • Whiteley, bu yarışların tüm güçlerini kullanan atlar için fazla zorlayıcı ve gereksiz olduğunu düşünüyordu.
    10:29Yarışın Hazırlığı ve Beklentiler
    • Kapışma yarışları at yarışlarını sevenler için dramatik bir sahne oluşturuyordu.
    • Yarış öncesinde sokaklarda ve üniversite kampüslerinde insanlarla röportaj yapılıyordu, kadınlar Rafin'i tutarken erkekler Flash Plasher'i tutuyordu.
    • Delmond'da o gün elli bin kişi bu mücadeleyi izlemek için bir araya gelmiş, televizyon yayınında yaklaşık yirmi milyondan fazla kişi tarafından izlendiği söyleniyor.
    11:27Yarışın Başlangıcı ve Rafin'in Yaralanması
    • Rafin sol tarafını kapının içine vurdu ve çıkışta biraz yavaş kaldı ancak doldurup geldi ve iç kulvarı kaptırmadı.
    • İlk dörtyüz geçildiğinde Rafin bir baş bir boyun farkı ile öndeydi, altıyüz geçildiğinde iki safkan omuz omuzaydı ve Rafin hala yarım boyuydi.
    • Piste kuşlar kovmuştu ve bir kuş muhtemelen dört nala gelen atlardan ürkerek havalandı, bu da Rafin'in yaralanmasına neden oldu.
    12:22Rafin'in Ameliyatı ve Sonrası
    • Yaklaşık yetmiş kilometre hızla koşan bir at, beşyüz-beşyüzelli kiloluk bir canlı bir anda yükünü tek bir ayağı üstüne veriyor ve birçok at için kaçınılmaz olan bir sonla karşılaşmış oluyor.
    • Jokey Yakinte basket atı güç bela durduruyor ve atın ayağını sabitledikten sonra Rafin'i hastaneye yolluyorlar.
    • Röntgende atın bilek kısmında olan susam kemiğinin tamamen kırıldığı görülüyor ve veteriner hekim anestezi ile Rafin'i uyuttuktan sonra ameliyata alıyorlar.
    13:16Rafin'in Ölümü ve Yarış Atlarının Durumu
    • Rafin'in ayıldıktan sonra panik olup yerden kalkmaya çalıştığı ve alçı yüzünden dirsek kemiğini de kırdığı söyleniyor.
    • Rafin'in o zaman ameliyat eden veterinerler 2000'lerde yaptıkları açıklamalarda o zamanki teknolojinin yetersiz olduğunu kabul ediyorlar.
    • Rafin'in ölümü, aşçılığın ve yarış atlarına yapılan muamelenin en başından ele alınmasına yol açtı.
    14:42Yarış Atlarının Kökenindeki Sorunlar
    • İngiliz yarış atlarının kökeninde üç Arap aygırı var: Godolfin Arabi, Darli Arabi ve bazı kaynaklarda Ahal Tek olduğu söylenen Bayerli Türk.
    • 17. yüzyılın sonundan bu yana ilmek ilmek örülerek kalitesi arttırılan bu ırkın en büyük problemi geçtiğimiz yüzyılda iyice ayyuka çıktı.
    • Bu atlar doğal seçilimle değil, daha hızlı olabilmeleri için insan eliyle çiftleştirildiklerinden bazı bozukluklar ortaya çıkmaya başladı.
    15:09Atların Fiziksel ve Davranışsal Sorunları
    • Atların eklemleri ve kemikleri, atların hızını ve kas becerisini taşıyacak oranda gelişmedi.
    • Atlar geçmişten daha hızlı koşsa da, aynı zamanda daha fazla sakatlanıyor ve daha fazla huy ve davranış problemi sergiliyor.
    15:26Akraba Evlilikler ve Genetik Sorunlar
    • 20. yüzyılın orta ve sonlarında bazı kanlar baskınlaşmaya başladı ve bu da inbreeding (akraba evlilikler) doğurdu.
    • Teoride, atın pedigrisinde dördüncü-beşinci kuşağa kadar birden fazla yerde görülen bir aygır'ın torunlarının torunlarına kendi özelliklerini geçirebilmesi daha olası.
    • Rekabet nedeniyle atlar aynı eşleştirme metotlarına devam ediyor, ancak outbreed'ler (dış eşleşmeler) atların miras alabileceği kötü özellikleri emenin en kısa yolu.
    16:39Rafi'nin Pedigrisi ve Genetik Bağlantılar
    • Rafi'nin baba tarafı Nasrullah'tan geliyor, Nasrullah 1940'larda Amerika'ya Avrupa'dan ithal edilmiş ve safkanları hız katması için aygılık yaptırılmış önemli bir aygır.
    • Nasrullah'ın en önemli yavrusu Bold Ruler, Bold Ruler'ın birçok yavrusu var ve bunlardan biri Reviever, Reviever'da Raphia'nın babası.
    • Sekreterat'ın senaryosunda Bold Ruler'la bir çiftleşen kısrak'ın babası Princequilo Prince Rose'a kadar giden bir kanattı ve bu out-brid tarzı bir çiftleşme.
    17:40Raphia'nın Sakatlıkları ve Genetik Etkileri
    • Raphia'nın babası Reviever, yarış hayatı boyunca üç kez düşüyor, üç kere kemik kırıyor ve 12 yaşındayken bir kemik daha kırıp uyutulmak zorunda kalıyor.
    • Raphia'nın annesi Shennagas, Native Dancer yavrusu ve şampiyon bir anne, ancak Shennagas da padok'ta ayak kırmış ve uyutulmuş.
    • Shennagas'ın babası Şampiyon Native Dancer, 22 start'ta 21 galibiyeti olan 21. yüzyılın en önemli aygırlarından, sağlam yapılı olsa da yavrularına bazı zayıflıklar aktardığı söylenen bir at.
    18:33Native Dancer'ın Genetik Etkisi
    • Native Dancer'ın oğlu Rezenative bu problemlerin bazılarına sahipti ve en önemli yavrusu Mr. Prospector da Rafael ile aynı kemiği kırmış.
    • 2008 yılında Kentucky Derby'de 2. olan ama koşuda sakatlandığı için uyutulmak zorunda kalınan Aid Bell'in pedigrisinde beşinci jenerasyonda dört farklı noktadan Native Dancer ve Reise Native isimlerine rastlanıyor.
    • Yarış atı ırkının güçlü olduğu kadar kırılgan olduğu bir gerçek.
    19:33Rafi'nin Sakatlığı ve Sonuç
    • Bazıları Rafi'nin kuşlardan ürktüğünü, bazıları çıkışta sol tarafını kapıya vurunca sakatlandığını ve yükü sağ ayağı üzerine verdiğini söylüyor.
    • Konuşmacı, Rafi'nin orada kötü ve talihsiz bir adım attığını düşünüyor.
    • Rafi, güzeller güzeli karakter sahibi çok özel bir canlı olarak zamanında çok fazla ilham vermiştir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor