Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Halis Cahit Kurutlu'nun yapımcısı olduğu "Mahrem" adlı belgesel projesi hakkında Orhan Hoca ile yapılan bir röportajdır. Emlak Konut'un katkılarıyla hazırlanan röportajda, Fethullah Gülen örgütü (FETO) hakkında kapsamlı bilgiler paylaşılmaktadır.
- Röportajda, FETO'nun Türkiye'deki faaliyetleri, askeri okullarda çocukları nasıl etkilediği, örgütün gizli yapısı ve 15 Temmuz darbe girişimi planı detaylı olarak ele alınmaktadır. Belgesel, 10 bölümden oluşan bir proje olup, TRT tarafından iki bölüm halinde yayınlanmıştır.
- Belgeselde ayrıca FETO'nun devlet kurumlarında özellikle TSK ve istihbarat teşkilatlarında nasıl yerleştirildiği, askeri okullarda "mahrem hizmetler" olarak adlandırılan programları, çocukların beş üzerinden puanlama sistemiyle değerlendirilmesi ve "şehir dışı talebe mesulü" olarak adlandırılan kişilerin iki haftada bir çocuklarınla buluşmaları gibi detaylar da yer almaktadır. Belgeselin 15 Temmuz darbe girişiminden önceki süreçleri, Ergenekon ve Balyoz olaylarındaki FETO faaliyetlerini ve 15 Temmuz'daki olayları kapsamaktadır.
- "Mahrem" Projesi Hakkında
- Emlak Konut'un katkılarıyla hazırlanan "Mahrem" adlı proje, Fetullahçı terör örgütünün mahrem (gizli) alanını anlatıyor.
- Projenin ilk iki bölümü yayınlandı ve tepkiler olumlu oldu.
- "Mahrem" ismi, örgütün gizlediği hassas alanları anlatmak için seçildi.
- 01:43Projenin Hazırlık Süreci
- Proje iki yıl boyunca hazırlanmış ve en zor kısmı örgütün karmaşık şemasını somutlaştırarak anlatabilmekti.
- Proje, etkin pişmanların yüzleri açık olarak röportaj vermesini öngörüyor, bu da gizemli bir görüntü yaratmak istememelerinin bir parçası.
- Yirmi beş etkin pişmanla görüştüler ancak birçok kişi yüzlerini göstermek istemedi çünkü yeni bir hayat kurmaya çalışıyorlardı.
- 04:57Fetullahçı Örgütünun Tarihi
- Konuşmacı, üniversite yıllarından itibaren Gülen cemaatine şüpheyle yaklaştığını ve gizlilik politikasını rahatsız edici bulduğunu belirtiyor.
- 28 Şubat'ta Fethullah Gülen'in Erbakan'ı eleştirmesi ve üniversitelerdeki eylemleri, konuyla ilgili olmalarına neden olmuştu.
- 15 Temmuz'dan sonra, TSK'daki yüksek rütbeli subayların çoğunun Fethullahçı olduğu ortaya çıktığında, örgütün arkasında ciddi bir organizasyon olduğunu anlamak zorunda kaldılar.
- 07:12Fethullahçı Örgütünun Gerçek Boyutu
- Konuşmacı, üniversite yıllarında Fetullahçıları "yüzde bir bile" bilemediğini ve 15 Temmuz'dan sonra öğrendiklerinin şok edici olduğunu belirtiyor.
- Seküler kesimin Fetullahçılarla düşmanlığı, genellikle dini yapı olarak algıladıkları için değil, analiz kabiliyetinden dolayı değildi.
- Fethullahçıların en çok sızdığı yerler, sert seküler kafalılar arasında olduğu için, orduda hakim unsuru oluşturmuşlardı.
- 09:14Yapımcı ile Fetö Fotoğrafı Hakkındaki Tartışma
- Konuşmacı, karşısındaki yapımcının Fetö'ye ait fotoğrafla ilgili ciddi derecede bilgiye sahip olduğunu fark ediyor.
- Konuşmacı, 15 Temmuz gecesi dahil olmak üzere Fetö'ye karşı neyle karşı karşıya kaldıklarını sorguluyor.
- Yapımcı, Fetö'nün şemasını, çalışma yöntemini ve tanımlı görevleri araştırdığını, itirafçılarla konuştuğunu belirtiyor.
- 10:17Fetö'nün Casusluk Stratejisi
- Yapımcı, Fetö'nün normal şartlarda yenilemeyeceğini düşündüğü kadar etkileyici olduğunu ifade ediyor.
- Fetö'nün casusluk ve istihbarat konusundaki yeteneklerini, hiçbir filmde görmediği kadar etkileyici buluyor.
- Fetö'nün Türkiye'deki istihbarat yapılarında iyi yerleştirilmiş kişileri ve muhtemelen dış desteği olduğunu düşünüyor.
- 11:32Fetö'nün Gençlere Yaklaşımı
- Yapımcı, Fetö'nün ortaokul çağında (11-13 yaş) çocuklara yaklaştığını ve bunu dehşete düşürüyor.
- Gülen Cemaati'nin aksine, Fetö'nün çocukların ailelerine "asker yapacağız" gibi bir mesajla yaklaşmadığını belirtiyor.
- 11:48Mahrem Hizmetlerin Görevlileri ve Programları
- Mahrem Hizmetler, gönüllü gönderen ailelerin çocuklarını kabul etmekle birlikte, toplumu fişleyen bir programı bulunmaktadır.
- Bu program, "Klip" adlı yazılım üzerinden flash belleklerde işlenmektedir.
- Mahrem Hizmetlerin görevlileri, toplumdaki kişileri beş üzerinden puanlama sistemiyle sınıflandırır ve bu bilgileri flash diskler üzerinden paylaşır.
- 12:28Kişilerin Sınıflandırılması ve İzlenmesi
- Kişiler beş üzerinden puanlanır: beşlik (yakın, kolay angajede olabilecek), dörtlük (diyalog kurulabilir), üçlük (enerji harcanması gereken), ikilik (zor, uzun vakit alacak) ve birlik (yaklaşmamak gereken).
- Mahrem Hizmetler, öğrencilerin ailelerini de vasıflı-vasıfsız kriterlere göre ayırır ve hangi mesleğe uygun olabileceklerini belirler.
- Özellikle askerlik mesleği için, çocukların fiziksel özelliklerine (boy, ayağında düz tabanlık, göz renk körlüğü gibi) bakarak hangi çocukun asker olabileceğini değerlendirirler.
- 13:27Çocukların Eğitimi ve İzlenmesi
- Mahrem Hizmetler, asker yetiştirmek için özel bir program geliştirmiş ve bu çocukların ailelerini de inceler.
- Çocuklar askeri liseye yerleştirildikten sonra, örgüt tarafından düzenli görüşmelerle izlenir ve "şehir dışı talebe mesulü" adı verilen kişiler onlarla iletişim kurar.
- Çocuklar, askeri okullarda eğitim alırken, örgüt tarafından özel burslarla desteklenir ve sürekli olarak izlenir.
- 17:56Çocukların Eğitimi ve Katalog Evlilikleri
- Çocuklar, on üç-on dört yaşında bile takip, kaçma ve kurtulma gibi eğitimler alarak örgütün isteklerine uygun şekilde yetiştirilirler.
- Mahrem Hizmetlerde katalog evlilik sistemi uygulanır ve örgüt dışından biriyle evlenmek yasaktır.
- Örgüt, kendi kurallarını dinlemeden evlenen kişilere "karantina" adı verilen bir izleme süreci uygular.
- 19:20Askeri Okullardaki Etki Alanı
- Askeri okullarda, örgütün etkisi yıllar geçtikçe artmıştır.
- Yirmi kişilik sınıfta, kırk sene önce üç-dört FETÖ'cü asker olurken, günümüzde on yedi-on sekiz kişi örgütün üyesidir.
- Örgüt, askeri okullarda belli bir güce ulaştıktan sonra kendilerinden olmayanları da tasfiye etmeye başlamıştır.
- 20:03Harp Okullarında FETÖ'nün Etkisi
- 1970'li ve 1980'li yıllardan itibaren FETÖ mensupları orduya yerleşmeye başlamış, 2000'li yıllarda albay ve yarbay rütbesine ulaşmışlar.
- Harp okulları bu mensupların kontrolüne geçince, kendilerinden olmayan öğrencileri elemeye ve tulum basmaya başlamışlar.
- 2014-2017 arası operasyonlar sonrası ÖSYM'de soru çalma olayları ortaya çıkmış ve savcı soruşturma başlattı.
- 21:04ÖSYM Sınav Sonuçlarının Değişimi
- 2014'e kadar askeri lise ve harp okullarına giren öğrencilerin ÖSYM puanı ve mülakat puanı yüksek olurken, 2014'te ÖSYM yönetimi değişince bu durum değişti.
- 17 Aralık sonrası FETÖ mensupları, ÖSYM'de düşük alan diğer öğrencilerin mülakat puanlarını düşürerek kendi adamlarını yüksek puan verip okullara almayı sürdürdüler.
- 15 Temmuz'da darbeyi yapan güç, askeri okullara giren öğrencileri mülakat puanlarıyla manipüle etmeyi sürdürdü.
- 22:35FETÖ'nün Motivasyonu ve Dindarlık Tutumu
- FETÖ'nün motivasyonu, 1980'lerde ve 1990'lı yıllarda Türkiye'de dindar, muhafazakar kesime uygulanan "vesayet sistemi"ydi.
- Bu sistemin içinde "müslüman olabilirsin ama şu kadar müslüman olacaksın" şeklinde bir sınırlama vardı.
- FETÖ mensupları, ima ile namaz kılınması ve teyemmüm abdesti gibi yöntemleri kullanarak dini kuralları değiştirerek dindarlığı manipüle ettiler.
- 25:2415 Temmuz Darbe Planı
- 15 Temmuz darbesi matematiksel olarak mantıklı bir darbe planıydı, ancak Allah'ın ayaklarına dolaştı.
- Darbe planında kritik noktaları ele geçirmeyi planladılar ve sabah konuyu kapatmayı hedeflediler.
- Darbe planını sadece en içteki üyelerine haber verdiler çünkü darbe başarısız olursa kellen giderdi.
- 27:26FETÖ'nün Kırk Yıl Boyunca Sürdürülebilirliği
- Türk kültüründe sürdürülebilirlik azdır, ancak FETÖ kırk yıl boyunca ilmek ilmek nakış nakış dokuma özelliğiyle devam edebildi.
- 1970'lerin sonunda darbeyi yapan kuşak 1980'lerde orduya yerleşen kuşak ve onlara yardım edenlerdi.
- FETÖ içinde manevi abilik yapan "molla" denilen kişiler vardı ve örgüt elebaşının Fethullah'dan rahle-i tedrisinden geçmiş olması durumunda "molla" unvanı alıyorlardı.
- 29:03FETÖ Örgütünün İşleyişi
- Askeri liselerde öğrenciler atılıyor ve bir öğrenci, kendisine sorular verildiğini, askeriyeyi kazandığını ancak kendini belli etmeyeceğini söylemesi halinde atılacağını öğrendiğini anlatıyor.
- Örgüt, atılan öğrencileri ilahiyat okutarak "kirlettikleri kavramı molla" yapıyor.
- 1981-1983 yılları arasında "İşıklar Evleri Operasyonu" sırasında, bir kısmı korumak için öne yem atılıyor.
- 30:31FETÖ Tartışmasının Ciddiyeti
- Sağından solundan herkes birbirine FETÖ'cü suçu atıyor, ancak bu ciddi bir mesele olduğu için bu terimi kullanmamak gerekiyor.
- 15 Temmuz günü millet devleti sokaktan topladı ve bu olay bir duanın kabulü olarak görülüyor.
- Konuşmacı, o gece sokakta olup sabah döndükten sonra şehitlerin ve gazilerin yaşadığı vahşet görüntülerini gördükten sonra Allah'a hesaplaşma fırsatı verilmesi için dua ettiğini belirtiyor.
- 33:49Belgeselin İçeriği ve Planı
- Belgesel orijinalde 10 bölüm olmasına rağmen, TRT'nin reytingle ilgili meseleleri nedeniyle 90-100 dakikadan aşağı bir bölüm olmuyor.
- İlk iki bölümde FETÖ'nün casusluk örgütü gibi çalıştığı, çocukları nasıl alıp devşirdiği ve şok mangaları meselesi anlatılıyor.
- Devam eden bölümlerde yaprak döküm başlayacak, şok mangaların aldıkları çocuklar asker okulu bırakmak zorunda kalacak ve Ergenekon, Balyoz meseleleri ele alınacak.
- 35:42Belgeselin Sonuçları
- Şehit Aydın Çopur'un beştepe'de şehit olması ve dönemin arkadaşı darbeyi nasıl yaptığı anlatılıyor.
- 15 Temmuz gecesinde özel harekatçıların şehit verdikleri ve beştepe'deki meseleye müdahalesiyle finalin nasıl gerçekleştiği belirtiliyor.
- Belgesel çok kısa bir zamanda çok geniş bir dönemi anlatmaya çalıştığı için hayra vesile olmasını diliyor.