Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, 87 yaşındaki Seyithan Amca (Dengbej) ve 12.000 yıllık Hasankeyf'in kayboluşunu anlatıyor. Seyithan Amca, ayakkabı boyacılığıyla geçinen, tarihi sesiyle Kürtçe konuşan bir dengbej olarak tanıtılmaktadır.
- Video, iki önemli kültürel mirasın kayboluşunu karşılaştırmalı olarak ele alıyor. Seyithan Amca'nın zihninde ve dilinde taşıdığı tarihi bellek, Hasankeyf'in ise Asurlulara, Romalılara ve Selçuklulara ev sahipliği yapmış, ancak son altı yıl içinde baraj inşaatı nedeniyle yok edilmiş bir şehir olarak anlatılıyor. Belgesel, bu kayıpların toplumsal belleği ve kültürel mirasın önemini vurguluyor.
- 00:05İki İnsanlık Hazinesi
- İki insanlık hazinesi peş peşe yitirildi: biri toprağının mazisini ve halkının destanını zihninde taşıyan bir dengbej, diğeri asırlık bir medeniyetler köprüsü.
- Dengbej Seyithan Boyakçı 87 yıldır, Hasankeyf ise 12.000 yıldır varlığını sürdürüyor.
- Boyakçı, Diyarbakır'da bir belgesel kaydı için Beyaz Ordu'nun Serhat'a girişini ve bir Kürt ailesinin katledilişini stran şeklinde seslendirmişti.
- 01:07Toplumsal Belleğin Kaybı
- Toplumsal belleği koruyan ve kuşaktan kuşağa aktaran bu değer, herhangi bir medeni ülkede yaşasa sözlü bellek kayda alınmış olurdu.
- Seyithan Amca hayatının büyük bölümünde ayakkabı boyacılığıyla geçinmiş ve hastalığından tedavi görecek param olmadığını söylemişti.
- Boyakçı, öncekilerden öğrendiğinin pek azını yenilere devredebildiği ve zihninde gezdirdiği tarihi de alıp gitti.
- 01:39Hasankeyf'in Yıkılışı
- Hasankeyf Asurlulara, Romalılara ve Selçuklulara ev sahipliği yapmış ancak bu devrin inşaat iftirasına direnemedi.
- Zeynel Bey Türbesi, Er-Rızk Camii, Artuklu Hamamı tarihi ortamlarından koparılıp taşındı, tarihi çarşı yıkıldı ve kireçtaşı mağaraları sular altında kaldı.
- Hasankeyf'in açık hava müzesi'ne dönüştürülmesi engellendi, direnen köylüler dipçiklendi, çevreciler hain ilan edildi ve betondan bir kent dikilerek Hasankeyf yok edildi.