Buradasın

Hakkari'de PKK Mücadelesi: 1993-1995 Yılları Belgeseli

youtube.com/watch?v=YjUz8H8bYQY

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu belgesel, Osman Pamukoğlu, Serhat Karadeniz, Erdal Sarı Zeybek ve gazeteci Macit Gürbüz gibi dönemin güvenlik görevlileri ve komutanlarının PKK terör örgütüyle mücadeledeki deneyimlerini anlattığı bir belgesel formatındadır.
Belgesel, 1993-1995 yılları arasında Hakkari'de yaşanan PKK terör örgütüyle mücadeleyi kronolojik olarak ele almaktadır. Bingöl'deki 33 askerin şehit edilmesi olayından sonra Türkiye'nin Güneydoğu bölgesinde yaşanan şiddet olayları, Hakkari Dağ ve Komando Tugayı'ndaki operasyonlar, "Kirpi Operasyonu", Balkaya Dağlarındaki "Govent" kampı kuşatması, Irak topraklarındaki operasyonlar ve İran sınırında planlanan "Şeytandan" operasyonu gibi önemli askeri hareketler detaylı şekilde anlatılmaktadır.
Belgeselde ayrıca askerlerin zorlu arazi koşullarında yaşadığı zorluklar, beslenme alışkanlıkları, şehit düşen askerlerin hikayeleri ve Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in terörle mücadele politikalarına etkisi gibi konular da ele alınmaktadır. Osman Pamukoğlu Paşa'nın terörle mücadele stratejileri, askerlerin cesaret ve dayanıklılığı vurgulanırken, Avrupa Birliği uyum yasası kapsamında çıkarılan Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Türkiye'deki güvenlik güçlerine getirdiği kısıtlamalar da eleştirilmektedir.

01:05Hakkari'de PKK Mücadelesi: Binlerce şehit ve milyarlarca dolar kayıp yaratan sorunun tarihi, siyasi, sosyal ve ekonomik birçok sebebi vardır.
Video, 1993-1995 yılları arasında Hakkari'de yaşanan olayları ele alacak ve binlerce mehmetçiğin mücadelesini onların ağzından ilk kez yayınlanan görüntülerle sunacaktır.
PKK'nın nereden nereye geldiği ve 1993 yılının neden önemli olduğu anlatılacaktır.
03:53Bingöl Olayı ve Hakkari'ye Tayin: Bingöl'den gelen haber şok etkisi yarattı; PKK, ateşkes sürecinde toparlanma fırsatı bulmuş ve silahsız 33 asker kurşuna dizilmişti.
Ağustos ayında Türk Silahlı Kuvvetleri için tayin ve terfi ayıydı, ancak Kara Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde tayin ve terfisi yapılacak 80 tuğgeneral vardı.
22 Haziran 1993 günü Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş'in kapısından içeri bir kurmay albay girdi ve Hakkari'ye tayin edildi.
05:39Osman Pamukoğlu'nun Hakkari'ye Varışı: Osman Pamukoğlu, birkaç günlük hazırlığın ardından 29 Haziran 1993 günü Hakkari'ye ulaştı.
Bölgede son bir ay içinde çatışmalar hiç olmadığı kadar şiddetlenmişti ve Pamukoğlu Hakkari Dağ ve Komando Tugayı'nı Ağustos ayında teslim alacaktır.
33 günde 40 şehit verildiği ve karşı hareketler yapılamadığı için bu kayıpların karşılığı alınamadığı belirtiliyor.
06:47Serhat Karadeniz'in Gözlemleri: Serhat Karadeniz'in Hakkari'ye tayini Osman Pamukoğlu ile aynı dönemdedir ve gözlemleri de Pamukoğlu'ndan pek farklı değildir.
Bir PKK grubunun yurt içinden geldiği köyde bulundukları, yorgun, yaralılar olduğu ve İran'a doğru gittikleri haberi geldi.
Operasyon hazırlamak için tugaydan emir bekleniyordu, ancak inisiyatif kullanılmadığı için PKK grubu köyü terk ederek İran istikametine gitti.
08:27Aktü Karakolu Baskını: O dönemde hemen her gece yaşanan karakol baskınlarına dair en çarpıcı örnek Aktü'ün karakolu baskınıydı.
Erdal Sarı Zeybek Şemdin'de görevliydi ve karakolun baskına uğrayacağını biliyordu.
Karayoluyla Aktü'ye gitmek yaklaşık 5-6 saat sürüyordu, bu süre zarfında çatışma bitmiş olabilirdi.
09:17Helikopter Operasyonu: Erdal Sarı Zeybek muhafızlarıyla komando tabur komutanlığı'nın helikopter pistine gitti ve helikoptere bindi.
Helikopter, Aktü'ün bölgesine yaklaştığında kobra sansınlar diye el bombası atmaya başladı.
Helikopter yaklaşık 200-300 metre mesafede bıraktı ve etkisiz bir şekilde isabet aldı.
10:17Çatışma ve Şehitler: Erdal Sarı Zeybek ve muhafızları helikopterden atladı, sürünerek karakola çıktılar.
Teröristler geceden sızmış köyün içine girmiş, evlerin içerisinden roketleme makinalı tüfekle ateş ediyorlardı.
Çatışma yaklaşık 5 saat sürdü, takviye kuvvetler çabuk geldi ve 22 şehit verildi.
11:36Güvenlik Görevlilerinin Seçenekleri: Şehit her gün veriliyor, her yerde baskın ve pusu yenebiliyor, yollar gündüz gözüyle kesiliyordu.
Güvenlik görevlilerinin iki seçeneği vardı: birinci seçenek hiç şehit vermeden iki senemi doldurup batıya gitmekti.
İkinci seçenek ise PKK terör örgütünün Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığına tehdit olduğunu kabul edip, tüm kuvvetlerle teröristleri arayıp bulmak ve yok etmekti.
13:49Terfi ve Risk: Sivil ve askeri makamlarda terfi ederek koltuk sahibi olmak isteyenler için gelecek düşünmek büyük bir risktir.
Terörü yok etmek için araziye çıkıldığında pusuya düşülebilir veya güçlü terörist gruplarıyla karşılaşılabilir.
Şehit verildiğinde amirlerin "niye dışarı çıktın, niye terörle mücadele ettin?" diye sorması, ikbal duygusunu ve geleceği bitirebilir.
14:58Osman Pamukoğlu'nun Stratejisi: Osman Pamukoğlu ikinci seçeneği tercih edenlerden oldu ve saldıracaktı.
Doğayla ilgisi, merakı ve araştırması olması gerekiyordu.
PKK'nın nerede olabileceğini ve emareleri araştırarak, iki yaka dağlarının üzerine gidilmesi gerektiğini belirledi.
15:49Operasyonun Hazırlığı: Osman Pamukoğlu görevi resmen devraldı ve komutası altındaki bin'e yakın subay ve astsubayı karargaha çağırdı.
Birliklerin savunma pozisyonundan çıkıp derhal saldırması ve nizami harbin klasik yöntemlerinin terk edilmesi emredildi.
İlk taarruz emri iki yaka dağları hedef olarak verildi.
16:45PKK'nın Durumu: PKK güçleri parçalı bir şekilde duruyordu: bir grubu Çukurca'nın doğusunda, bir grubu batısında, bir grubu Şemdinli'de, bir grubu Sen Durağında.
İki yaka buzul batısı ve iki yakayı kavramak için büyük bir güç gerekiyordu.
PKK'nın kullandığı güç, blokun kuşatılmasında bile devede kulak bile sayılmazdı.
17:39Operasyonun Başlangıcı: Çatışmaya ilk olarak Serhat Karadeniz'in taburu girer.
PKK grubu beklemediği bir taktik anlayışla karşılaşır ve direndikten sonra kaçma bölgelerine gider.
PKK üyeleri pinpon topu gibi hareket eder, nereye gittiyseler bantlara çarpıp döner ve hangi yöne gittiyseler öbür tabura çarpar.
18:45PKK'nın Kaçış Stratejisi: PKK üyeleri akşama kadar bulunduğu mevzileri korumaya çalıştılar.
Gündüzden yaptıkları keşiflere göre kendine göre en zayıf bulduğu bölgelerden çemberi yarmaya çalışırlar.
Çemberi yararaktan geçip kurtulduklarını zannettiler ama arkada iki çembere takıldıklarında bunu da ne kadar hata ettiklerini gece vakti anladılar.
19:25Yüksekova Baskını: İki yaka operasyonu devam ederken Osman Paşa ile acilen görüşmek ister.
15 Ağustos gecesi Yüksekova merkezi baskına uğradı ve bu baskını PKK yaptı zannedildi.
Baskını aslında şehir milisleri basmıştı ve resmi kurumlardan, karayollarından, süt endüstrisi kurumundan ateş geldi.
21:12Baskının Detayları: Her yerden ateş ediliyordu: evlerin balkonlarından, resmi kurumların üst kısmından, binalardan.
Bir ara 86 tane namlu ağız alevi görüldü.
O gece sadece askerlik şubesini basmaya kalkmışlar, polis ve diğer kamu binalarına, polislerin tesislerine, sınır jandarma taburuna, ilçe jandarma bölüğüne hepsini basmışlardı.
22:58Operasyonun Sonuçları: İki yaka dağlarına yapılan Kirpi operasyonu sona ermiştir.
Dörtyüz civarında PKK'lı öldürülmüştür.
Gazeteci Macit Gürbüz, iki yaka dağlarına çıkmak için Hakkari Dağ ve Komando Tugayı'na başvurur.
24:23Osman Paşa'nın Açıklaması: Osman Paşa, gazetecilere cesetleri toplamalarını istemedi.
"Ben buraya hain öldürmeye geldim, dörtyüz TL bu vadinin içinde" dedi.
"Ben işimi yapmaya geldim, şimdi de yaptım" diyerek tarihi açıklamasını yaptı.
25:59PKK'lıyı Bulma Operasyonu: Operasyon sırasında bir asker, yamaca doğru bir tilki oyu gibi görünen bir yer fark eder ve habercisine bakmasını söyler.
Haberci içeri bakarken kendini geriye atar ve "içerde" diye bağırmasıyla askerler mevzi alır.
Bölük komutanı içeri girip saklanmış bir PKK'lıyı çıkarır, bu kişi elinden yaralanmış ve bileğini iple boğmuşlardı.
27:49PKK'lıyı Sorgulama: PKK'lı sıradan bir militan değil, bir tim komutanı veya takım komutanı olabilir.
Yanında tüfeği, iki el bombası, ekmek, soğan ve peynir bırakılmıştı.
PKK'lı kendisini öldüreceğimizi beynine yerleştirmiş örgüt tarafından inandırılmıştı, ancak sorgulamada kendisini takım komutanı olduğunu itiraf etti.
30:28Balkaya Dağları Operasyonu: PKK'nın "Govent" olarak adlandırdığı, Türkiye ve Irak sınırları içindeki Balkaya Dağları'ndaki kamp, coğrafi özelliklerinden dolayı yıllardır operasyon yapılamamıştır.
Kamp adeta dev bir kale gibidir, duvarları üçyüz metreye varan ve içeriye girişler kalenin kapılarından olacak şekilde dehliz geçitlere sahiptir.
Operasyon sırasında PKK'lılar dağların üzerinden tabura ilk ateşi açarak teması başlattılar ve dağ topçusu ile ilave silahlar istendi.
33:26Üsteğmen'in Yaralanması: Üsteğmen Atilla kaleye ilk çıkan askerlerden biri oldu ve içeri girip bölge araması yaparken yaralandı.
Üsteğmen istirahat ederken keşif yapmak için öne çıkınca, gruptan kaçan PKK üyelerinin saklandığı yerde ateşe açıldı.
Üsteğmen sırtında girip arka tarafında bel hizasında yaralandı ve helikopterle yaralandığı yerden alınması çok zor oldu.
35:55Askerlerin Yaşadıkları: Operasyonlar Hakkari Dağları'nı hallaç pamuğu gibi atmaya başlamıştı, ancak askerlerin yaşadığı zorluklar da vardı.
Askerler gece saat oniki-bir gibi yola çıkıp ertesi gün saat ona kadar yürüyüş yapıyor, dağın tepesinde mevzilendiklerini anlatıyor.
Askerler çatışmayı çok kötü olgu olarak bilirken, yaşadıkları dönemde çatışma en korkunç şey değildi, bazen çatışma çıksın diye dua ettikleri zamanlar oluyordu.
37:55Askerlerin Günlük Hayatı: Askerler çantalarına ton balık, su, zeytin, sucuk, çikolata, konserve çay, çorba, şeker, sakız gibi hafif ve çabuk hareket edebilecek şeyler alıyorlardı.
Askerler çantalarına çorap, atletti, battaniye, pançon gibi temel ihtiyaçları da alıyorlardı.
Askerler arasında hiç korkan kimse görülmedi, bir yılda binlerce kişiyle karşılaşmış olan asker, hiç bir kişide korku görmediğini belirtiyor.
39:56İntikal Sürecindeki Zorluklar: Kırkbeş gün arazide kaldıkları bir dönemde intikal sırasında bunalıma girip üzerlerine ateş açan bir asker oldu.
Asker el bombasını çekiyor üzerimize atmak üzereyken elinden alındı ve bilincini yitirmiş vaziyetteydi.
İntikal sırasında askerler "keşke şu tepenin arkasında bir PKK grubu ile karşılaşayım, çatışmaya gireyim, durayım ve dinleneyim" diye düşünüyorlardı.
41:05Gece İntikalleri ve Güvenlik Öncelikleri: İntikaller gece yapılır çünkü görmemiz gerekir ve sessiz olmak çok önemlidir.
Tim otuz kişi olabilir ancak yüzelli-ikiyüz metre mesafeye dağılan gruplar halinde hareket eder ve tehlikeli bölgelerden parça parça geçiş yapılır.
Gece intikallerinde saat mevhumu yoktur, ay yoksa her an belaya girilebilir, hazırlıklı olmak ve gözü dört açmak gerekir.
42:12Askerlerin Düzenlenmesi ve Silahlar: Askerler üç-dört ayda bir yenilenir, tecrübesizler tecrübeli askerlerle ikili ikili yürür ve badisini sırt sırt götürür.
Tüfekte ateş edildiğinde kovan sağ taraftan çıkar, bu nedenle acemi askeri sağ tarafa koymamak gerekir.
Terörle mücadele artık savunarak değil, saldırarak yapılmaya başlanmıştır.
43:30Silah Envanterinin Değişimi: 1992'de teröristler 89 milimetrelik bazuka (roketatar) kullanırken, Türk roketatarları eski tarihli olduğu için en az üç mermiden iki tanesi patlamıyordu.
Teröristler RPG-7 (Rus ve Çin yapımı roketatar) kullanırken, Türk roketatarları tek parçaydı ve dışarıdan verilirdi.
Türk MG-3 makinalı tüfeği tozlu arazide tutukluk yaparken, teröristlerden gelen Bikesi makinalı tüfeği çamurun veya tozun içine atıldığında bile tutukluk yapmadan ateş ediyordu.
45:18Silah Alımı ve Savunma Durumu: Alan çatışmasından sonra Özal ve Eşref Bitlis, silahlı kuvvetlerin üst düzey komuta heyeti ve sivil idarenin temsilcileri alana geldi.
Teröristlerden elde edilen silahlar gösterildi ve aradaki fark anlatıldı.
Özal'a para verildi, Irak'tan silahlar alındı ve Türk silahları depoya kaldırıldı.
46:20Mezih Karyederi Kampı Harekatı: 28 Eylül gecesi karargah hareketlidir, harekat ve istihbarat şube müdürleri komutanın odasına çağrılır.
Hedef PKK'nın Avaşin adını verdiği Mezih Karyederi kampıdır ve harekâta sızma şeklinde yapılacaktır.
Altı gün sonra harekat onay gelir ve Genelkurmay'dan gelen bilgi notunda, operasyona katılacak birliklerin Irak'ın derinliklerine ilerlerken Barzani'ye bağlı karakollardan istihbarat ve kılavuzluk desteği alabilecekleri belirtilir.
48:04Harekâta Karşı Karakol Ateşi: Birlikler gece yürüyüşünde ilerlerken komutan telsizinden bir çağrı alır ve Hakantepe'den gelen ateşle karşılaşırlar.
Genelkurmay'ın destek alacağı dediği Barzani karakollarından ateş gelmektedir.
Karargahta tereddüt kısa sürer, Osman Paşa telsiz eline alır ve "bir karakolu yerle bileceksin kesin" talimatını verir.
49:31Operasyonun Sonuçları: Birliklerin sızması devam eder ve hedefe varılır, sıcak temas sağlanır.
Yüzlerce PKK'lı olması gerekirken çatışmanın şiddetinde bir tuhaflık vardır, kampta bir zayıflık hissedilir.
Operasyon hedeflenenden çok zayıf geçmiştir ve bu durum Osman Paşa'yı şüphelendirir.
50:19Zayıflığın Nedeni: Zayıflığın nedeni çok sonraları tamamen bir tesadüf eseri ortaya çıkar.
İki ay sonra iki kız (13-14 ve 16-17 yaşında) ile yapılan görüşmede, PKK'lıların operasyondan üç gün önce 200 kişi, koyun, keçi ve diğer mallarını küçük sapı geçerek Karadağ'a geri çekildikleri anlaşılır.
Barzani'nin Ankara'daki temsilcisi, Zap'ın bir yerleşim merkezindeki telsizle PKK liderine haber vermiş ve üskülce çekilmişlerdir.
51:47Üzümlü Karakolu Baskınları: 26 Ekim gecesi Çukurca Üzümlü Karakolu baskına uğrar, çatışma sabaha kadar sürer ve 10 asker şehit düşer, 17 PKK'lı öldürülmüştür.
Osman Paşa, Üzümlü Karakolu'nun bir kez daha saldırıya uğrayacağı istihbaratını alır ve karakola iki jandarma özel harekat timi gönderilmesini emreder.
12 Aralık günü karakolu basmaya gelen 100 kişilik bir PKK grubu ile sıcak çatışmaya giren Jandarma Komando Zekeriya Göz Yuman, göğsünden tek kurşunla vurularak şehit düşer.
52:21Göz Yuman Ailesinin Acısı: Acı haber tez ulaşır ve bir üsteğmen, Göz Yuman ailesinin Adapazarı Akyazı'daki evlerinin kapısını çalar.
Göz Yuman'ın annesi Asiye, acı haberi aylar önce bizzat şehit düşen oğlundan almıştır.
Zekeriya'nın şahsi eşyaları gelirken annesi çantanın bir gözünde oğlunun kendi eliyle yazdığı bir şiiri bulur ve gözyaşlarını tutamaz.
58:07PKK'nın Kış Kampı Operasyonu: Ocak ayında yaklaşık 70 santim kar var ve PKK'nın Irak'a çekilmedilerse bulunacağı yer normal karanlık dağdaki kamptır.
Operasyon sırasında teröristlerin kaçışını önlemek için Kato'nun güney yamacı tıkanır ve bölük bölük hareket edilir.
PKK'nın kaçacağı noktalar belliydi ve tugaydan bu noktaları tutmak üzere görevlendirildi.
1:01:35Helikopter Operasyonu: Aniden bir uçar birlik harekatı yapılır, helikopterle indik ve köşede bekleyen 25 kişiyi şaşırtır.
Helikopterin indiği yerde 5 kişi ateş bile kıpırdamadan şok olur ve ateş edemezler.
Sonuç olarak gün ağarmadan o bölge düşürülür ve gece orada kalınır.
1:03:25Kış Şartlarında Taarruz: Osman Pamukoğlu kış şartlarında taarruz etmeyi tercih ediyordu, bu stratejinin temel mantığı PKK'nın kış aylarında belli noktalarda toplu halde durmasıydı.
Binbeşyüz kişi havadan, iki bin kişi karadan Buzul Dağı'nı Ocak ayında eksi 30-40 derecede geçerek taarruz eder.
Beş gün erzakları bittiğinde, kar durmadan yağmaya başlar ve askerler hem açlığa hem de soğuğa karşı mücadele vermek zorunda kalır.
1:06:30PKK'nın Irak Kamplarına Operasyon: PKK'nın Irak topraklarındaki bütün kamplarına aynı anda operasyon yapma kararı alınır.
Bir buçuk saatte altı helikopteri vururlar ama askerler atlayarak kaçarlar.
Tugay komutanı bizzat askerlere tüfeklerin kabzelerini bile yakabilecekleri yetkisini ve emrini verir.
1:07:13Irak Topraklarına Giriş ve Kamp Kuşatması: Gece Irak topraklarına girerek kampı tamamen kuşatma operasyonu gerçekleştirildi.
Karadan ve havadan kampın üzerine atlayarak, güneye inen 60 kişi ve kuzeye inen 40 kişi üst üsteğmenler komutasında harekete geçildi.
Kampta 459 kişi bulunuyordu ve bu kişiler kendilerine göre sözde lider kadroları ve ileri gelenleriydi.
1:08:05Direniş Tepe Operasyonu: Tabur, kampın doğusundaki hakim araziye bırakılarak doğu-batı istikametinden ilerlemesi görevi verildi.
Hedef olarak belirlenen "direniş tepe" adlı tepeyi çatışma başladıktan üç saat sonra ele geçirdiler.
Bölgenin arazi yapısı çok ilginçti; direniş tepeye ulaşmak için aşağıya inip tekrar tırmanmak gerekiyordu ve iki tepeyi birleştiren sadece bir kişinin ayakta geçebileceği bir keçi yolu vardı.
1:09:53Helikopterlerin Vurulması ve Çatışma: Bir buçuk saatte altı helikopter vuruldu ve bir helikopter karakolunda dala ağaca çarpınca toplam yedi helikopter yaralandı.
İlk atılan bölük komutanıyla 60-70 asker sabaha kadar kampta bulunan teröristler tarafından etrafı sarıldı ve kahramanca savaştı.
Sabaha karşı çemberi yararak hava başına ele geçirdiler ve takviye helikopterlerle takviye edildi.
1:12:24Operasyonun Durdurulması: Operasyon sırasında Osman Paşa'ya acil bir telsiz mesajı geldi ve Genelkurmay Başkanı ile görüşmek istedi.
Genelkurmay Başkanı, Incirlik'ten kalkan Amerikan uçaklarının iki BM helikopterini vurduğunu ve düşürdüğünü bildirerek harekatı durdurmasını istedi.
Osman Pamukoğlu verilen emri harfiyen uyguladı, askerlerini geri çekmedi ancak iki gün sonra operasyona kaldığı yerden devam etti.
1:13:56İkinci Gece Operasyonu: İkinci gece, ertesi gün normal dördüncü taburun sapın ve Necmi'nin ikinci bölükünden bir grup, "köprüsü" adlı yerden kampı arkadan kuşatma operasyonu başlattı.
Saat 5'te 600 komando havadan atlamaya başladı ve direniş tepe'den güneye doğru ilerledi.
PKK'lılar şaşkınlıktan ateş etmedi ve hakim arazideki birlikler kampa bildirdi.
1:15:45Nizamettin Tayfura Operasyonu: Nizamettin Tayfura'da sınır ötesinde operasyondayken 150 kişilik bir grupla karşılaşıldı.
Bölük komutanı, tepenin dibindeki kayalık bölgeye bir bitimin görevlendirilmesi için strateji belirledi.
60 metrelik kayalık bölgeye intikal ederken, PKK'lı grubun kendi birlikleriyle arasındaki boğazı kestiğini gördüler.
1:17:51Yakın Temas Çatışması: Destek için gelen Kobralar, 15-20 metre mesafede PKK'ya ateş etti.
Yakın temas nedeniyle Kobralar, havan bölümü ve topçu birliği destek veremedi.
Yaklaşık 9,5 saat süren çatışma sonucunda tek bir askerin kaşından aldığı bir mermi yarasıyla sıyrık bir operasyon çıktı ve PKK'ya ciddi kayıp verildi.
1:19:34Karlı Arazide Operasyon: Üç gün sonra bir tepede grupla karşılaşıldı ve operasyonu gerçekleştirmek için yakın ateşe alabilmek üzere bir tim görevlendirildi.
Arazi bir futbol sahası gibi karla örtülü ve karşıda bir tepe bulunuyor, askerler mermi yemeden karşı kaleye doğru koşacaklardı.
Bir asker ağlayıp "gitmeyelim, öleceğiz" diyerek cesaretini kaybetti, komutan önce kendisinin çıkıp askerlere talimat verdi.
1:21:02Çatışma ve Tehlike: Arkalarında bulunan bölüm çapraz ateşe başladı ve ağır silahlarla atışlar başladı.
Koşmaya başladığında mermilerin kulağında rüzgarı hissetmeye başladı, ayağına vuruyor ve yüzüne kar fışkırıyordu.
Yaklaşık 120 metrelik mesafeyi koştuktan sonra kendini kayanın dibine attı ve askerlere "koşun" diye bağırdı.
1:23:35Çatışmanın Sonu ve PKK'nın Durumu: Çatışmalar sona erdi ve binlerce asker Türkiye'ye geri döndü.
PKK'nın Hakkari bölge sorumlusu Nizamettintaş, üç aylık süre içerisinde sergilenen taktik dışı tasfiyeci pratik yüzünden örgütün moral bozukluğu yaşadığını belirtti.
Kuzey Irak'a yapılan kapsamlı operasyon sonrası Türkiye içinde de operasyonlara ağırlık verildi.
1:24:25PKK'nın Pusuya Düşmesi: Dördüncü tabur Mor Dağlarda operasyondayken PKK'nın kurduğu bir pusuya düştü.
Gündüz saat 11 civarında 25 askeri araçla hareket ederken, telsizlerin çekmediği sert bir yerde pusu kurulmuştu.
Sekiz araca roket düştü ve telsizle haber vermeye çalıştıklarında telsizler çekmiyordu.
1:25:22Pusuya Düşen Araçta Şehit Verilenler: Van bölgesinden gelen bir grup Yüksekova'ya taciz yapmış, tekrar kendi bölgesine geçmişti.
Bu grup çemberin dışına geçmiş ve tek yol olan bölgede pusu kurmuştu.
O araçta bulunan tim'den 14 kişi şehit verildi.
1:26:10PKK Grubunu Takip Etme: PKK grubunu takip edip Hakkari Karadağ'ın üzerine geldiğini değerlendirdiler.
Ağ kurarak Van-Hakkari karayolu üzerinden Karadağ'a sürdüler ve 14:00 civarında çarpışma çıktı.
Çatışma saat 22 civarında kesildi, hava kararınca ikinci taburu Hakkari geçidi üzerinden Faraşin ile Karadağ arasında çıkarttılar.
1:27:03PKK Grubunu Yok Etme: Sabah gün ağrarken 60'a yakın kişi iki taburun beş bölüm namlu ucuna çıktılar.
53 kişi bir yerde, 5 kişi bir yerde, toplam 58 kişi pusu kuran başka grupları yok ettiler.
Bir şehit komutanlarından biri bir roketle vuruldu.
1:27:55Şemdinli Operasyonu: Bir hafta önceden Şemdine intikal edildi, hava şartları nedeniyle ertelendi.
İlk planlamada her tabura dört helikopter tahsis edilmişti, daha sonra tüm helikopterler bir tabura tahsis edildi.
Sabah aydınlıkla beraber 12 helikopter tahsis edildi ve seçme 200 kişilik bir komando harekat timi kuruldu.
1:29:06Operasyonun Devamı: Komando timi Derecik'ten nehir'i geçerek gece intikal ile taburların helikopterle atılacağı yerin yer emniyetini aldı.
Sabah yer emniyetine alındığını duyulması üzerine Şemdinli'den Derecik'ten helikopterler kalkarak taburları indirme bölgelerine atmaya başladılar.
İndirme bölgesinde indikten sonra hedef bölgelerine doğru yaya intikalle devam ettiler ve Hakuk'u Irak tarafında güneyden kuşattıklarını belirttiler.
1:30:20Kandil Dağı'na Taarruz: Kandil Dağı'na partisi'ne taarruz başladı ve görevi Hukuk Deresi boyunca bulunan bölgeyi taramak ve kampları yok etmekti.
İlk etapta bir şeyle karşılaşmadılar, yanındaki Reha Erbay'ın taburu temas sağladı.
Muazzam depolara rastladılar, 2700 taneye yakın personel ve anti-personel, anti-tank mayınları buldular.
1:31:16Hak Vadisi'nde Zorluklar: Hak Vadisi'nde hava şartları son derece serttir, sağanak yağmur hiç dinmez.
Harekatta 37 günde toplam 4 saat uyuduğu bir tabur komutanıydı.
Vadiye girmişler, uyumak mümkün değildi, sadece 15-20 dakika göz dinlendirme yapabiliyorlardı.
1:32:03Kar Altında Uyku: Akşamleyin çok kar var ama çok varla yok arası birkaç santim kar var.
Gündüz sabaha karşı istirahate çekildi, emniyetini aldıktan sonra uyudu.
Uyandığında kafasını kaldıramıyor, mezardan kalkamıyor hissine kapıldı, fermuarı açtı ve 35-40 santim kar altında tim gözükmüyordu.
1:33:13Vahşi Doğa ve Operasyon Zorlukları: Vahşi doğa yapısı operasyonlarda büyük engeller oluşturur ve zayiat verir.
Operasyon sırasında donarak, suya kapılıp veya sarp kayalıklarda düşerek ölen askerler olur.
Bir tim komutanı roket darbesiyle vurulup kayalıklardan düşerek şehit olmuş ve parçaları halinde toplanmıştır.
1:35:00Şemdinli ve Yüksekova Bölgelerindeki PKK Tesisi: 1995 yılında Şemdinli ve Yüksekova bölgelerini rahatlatmak için bir tabur kadar kuvvet gerekiyordu.
PKK, Şemdinli ve Yüksekova arasında dokuz tane sabit tesis ve on bir çadırda jeneratör bulunduruyordu.
Bu üç yüz elli sekiz kişiyi almak, 1995 yılının rahat geçmesi için önemliydi.
1:35:54Cemabetkar Kampı Operasyonu Planı: Cemabetkar kampı, Şemdinli ve Yüksekova arasında, üç bin altı yüz-üç bin yedi yüz metre yükseklikte, tırmanışı zor bir yerde bulunuyordu.
5 Nisan'da iki komando taburu (dört yüz komando) üçgenin tabanını tutacak, sağ ve sol kanatları üçgenin kenarlarından yaklaşacaktı.
Gece topçu bataryaları yerleştirilecek, sabah saat beşte top atışı başlayacak ve üç yüz elli sekiz kişi alınacaktı.
1:38:35Operasyonun Önemi ve Gizli Yapısı: Cemabetkar operasyonu, Irak'ın dışında bir ülkenin topraklarına girilmesi, çok gizli ve özel bir harekattı.
Kitaplarda okunan taktik ve tekniklerde olmayan, farklı bir harekattı.
Tabur, Irak'ın derinliklerine girdikten sonra Bedkanı kuzey-güney'den çevirecek ve teröristleri Türk tarafına geçirecekti.
1:40:00Operasyonun İptal Süreci: Operasyon çok gizliydi, komutanlık makamından sonra sadece üç tabur komutanı ve bölük komutanları sınırı geçeceği zaman öğrendi.
Osman Pamukoğlu planı Ankara'ya gönderdi, Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı operasyon detaylarını Başbakan Tansu Çiller'le paylaştı ve onay aldı.
Başbakan Yardımcısı Hikmet Çetin operasyona karşı çıktı ve konuyu Köşke taşıdı.
1:40:36Operasyonun İptal Edilmesi: 20 Mayıs günü MGK toplandı, ancak aynı saatlerde İran sınırında binlerce asker dağları tırmanmaya başlamıştı.
İkindi civarında Milli Güvenlik Kurulu'nun toplandığı ve karar çıkarsa harekatın yapılacağı söylendi.
Operasyonun psikolojik etkisi nedeniyle subaylara ve askerlere harekatın Milli Güvenlik Kurulu'na bağlı olarak yapılıp yapılmayacağını söylemek mümkün değildi.
1:42:46Operasyonun İptal Edilmesi ve Hayal Kırıklığı: Birliklere ileriye yaklaşın ve hudut hattına girin emri verildi, ancak hava kararmaya başladı ve müthiş bir yağmur başladı.
Cumhurbaşkanı Demirel, İran gibi bir komşuya böyle bir operasyonun düzenlenmesinin Türkiye'yi hem İran hem de dış dünya karşısında güç duruma sokacağını belirterek harekatı iptal etti.
Operasyon iptal edildiğinde, taburlar geri dönme çağrısına cevap vermedi ve helikopter sesi duyulduktan sonra büyük bir hayal kırıklığı ve üzüntü yaşanmıştır.
1:47:17Yüksekova Muharebesi: Jandarma Genel Komutanı Ay Paşa tabura geldi ve komutanlarla görüşmeler yaptı.
İran, Türklerle başlarını belaya sokacaklarını söyleyerek 350 kişilik bir grup üç saatte koyunları ve keçilerini terk ederek kaçtı.
Yüksekova'da dört gün süren muharebelerde şehitler oldu ve Şeytandan Dağı'nda çarpışmalar yaşandı.
1:49:31Cumhurbaşkanı Ziyareti: Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, 15 şehit verildiği karakola ziyarete geldi ve Osman Pamukoğlu Paşa tarafından karşılandı.
Demirel, şehitlerin İran'dan geldiğini ispatlayabileceklerini sordu.
Konuşmacı, her kampın ve saldırılanların ortada olduğunu, kanıt gerektirmeyeceğini belirtti.
1:50:21Güvenlik Güçlerindeki Sorunlar: Genç subaylar, astsubaylar ve uzman çavuşlar tedirgin çünkü hükümet Avrupa Birliği uyum yasası adı altında ceza muhakemesi kanunu çıkardı.
Konuşmacı, Türkiye'de adli kolluk konusunda master yapmış bir vatandaş olarak, Avrupa'da polisin ve jandarmanın yetkilerinin elinden alındığını belirtti.
Güvenlik güçleri kendi inisiyatifiyle işlemeye kalkıştığında doğuda şikayetlere maruz kalıyor, soruşturma açılıyor ve bazıları görevden alınıyor.
1:52:06Terörle Mücadele Maliyeti: Ölü bir teröristin Türkiye Cumhuriyeti'ne maliyeti 10 trilyon liradır.
Son 20 yılda 30 bin teröristi bertaraf etmişsek, Türkiye'nin bundan kaybı 300 katrilyon Türk lirasıdır.
Konuşmacı, bu 300 katrilyonun nereye gittiğini bilmekle terörle mücadele edilmeyişinin sebeplerini ortaya koyabileceğimizi belirtti.
1:58:22Şehit Olma Düşüncesi: Konuşmacı, çatışmada ölürse arkasından yas tutulmamasını, toprağında rahat içinde yatmasını istedi.
Şehit olursa komandomu, botları ve tüfeğinin çıkarılmamasını istedi.
Göğsünden kör kurşunu çıkardığını ve bunun madalyon olacağını belirtti.

Hakkari'de PKK Mücadelesi: 1993-1995 Yılları Belgeseli

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir