Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, 1993-1995 yılları arasında Hakkari bölgesinde PKK terör örgütüyle yapılan mücadele sürecini anlatmaktadır. Belgeselde Osman Pamukoğlu, Serhat Karadeniz, Erdal Sarı Zeybek gibi askeri yetkililer ve şehit Zekeriya Göz Yuman'ın ailesi gibi kişilerin anıları yer almaktadır.
- Belgesel, Türkiye'nin 1993 yılındaki siyasi ve askeri durumunu anlatarak başlayıp, "Kirpi Operasyonu"nın planlanma ve uygulanma sürecini kronolojik olarak ele almaktadır. PKK kamplarına yönelik yapılan operasyonlar, askerlerin yaşamları, karşılaştıkları zorluklar ve şehit düşenlerin hikayeleri detaylı şekilde aktarılmaktadır.
- Belgeselde ayrıca askerlerin günlük yaşam koşulları, silah envanterinin zaman içindeki değişimi, gece operasyonlarında dikkat edilmesi gerekenler ve askerlerin gruplaşması stratejileri gibi detaylar da yer almaktadır. Çukurca Üzümlü Karakolu'na yapılan baskınlar, Kato harekatı ve Buzul Dağı'ndaki alandüs kampına yapılan taarruzlar gibi önemli olaylar da belgeselde anlatılmaktadır.
- 01:04Hakkari'deki PKK Mücadelesi 1993-1995
- Binlerce şehit ve milyarlarca dolar kayıp yaratan sorunun tarihi, siyasi, sosyal ve ekonomik birçok sebebi vardır.
- Video, 1993-1995 yılları arasında Hakkari'de yaşanan olayları ele alacak ve binlerce Mehmetçiğin mücadelesini onların ağzından ilk kez yayınlanan görüntülerle sunacaktır.
- 1993 yılı Türkiye'yi belirleyen önemli olayları göstermektedir.
- 03:53Bingöl Olayı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığındaki Sorunlar
- Bingöl'den gelen haber şok etkisi yarattı; PKK, Türkiye'nin zımnen uydu ateşkes sürecinde toparlanma fırsatı bulmuştu ve silahsız 33 asker kurşuna dizilmişti.
- Ağustos ayında Türk Silahlı Kuvvetleri için tayin ve terfi ayıydı, ancak karargahtan dışarıya yansımayan ciddi bir sıkıntı vardı.
- Kara Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde tayin ve terfisi yapılacak 80 tuğgeneral vardı ve Hakkari'ye gönderilmek istenen bazı generaller çeşitli mazeretler öne sürüyordu.
- 04:33Osman Pamukoğlu'nun Hakkari'ye Tayini
- 22 Haziran 1993 günü Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş'in kapısından içeri bir kurmay albay girdi, görevi bilmiyordu.
- Osman Pamukoğlu, birkaç günlük hazırlığın ardından 29 Haziran 1993 günü Hakkari'ye ulaşmıştır.
- Bölgede son bir ay içinde çatışmalar hiç olmadığı kadar şiddetlenmiştir ve Osman Pamukoğlu, 30 gün içinde 40 şehit verildiğini ve karşı hareketler yapılamadığını belirtmiştir.
- 06:47PKK Grubunun İzlenmesi
- Serhat Karadeniz'in Hakkari'ye tayini Osman Pamukoğlu ile aynı dönemdedir ve gözlemleri farklı değildir.
- Yakın bir köyden gelen haberde, yurt içinden gelen bir PKK grubunun yorgun, yaralı ve aç olduğu bildirilmiştir.
- Operasyon hazırlamak istediler ancak eski personel "tugaydan emir bekleyelim" demiş, bu arada PKK grubu köyleri terk edip İran'a doğru gitmiştir.
- 08:26Aktüt'ün Karakolu Baskını
- O dönemde hemen her gece yaşanan karakol baskınlarının en çarpıcı örneği Aktüt'ün karakolu baskınıydı.
- Erdal Sarı Zeybek Şemdinli'de görevliydi ve karakolun baskına uğrayacağını biliyordu.
- Karayolundan takviye gelmesi 6 saat sürdüğü için, helikopter kullanarak 200-300 metre mesafeden karakola ulaşmışlardır.
- 10:39Çatışma ve Güvenlik Görevlilerinin Seçenekleri
- Çatışma yaklaşık 5 saat sürmüş, takviye kuvvetler çabuk gelmiş ve teröristler büyük zayiat vermiştir.
- Şemdinli'de görev yapan güvenlik görevlilerinin iki seçeneği vardı: şehit vermeden görev yapmak veya terör örgütünü yok etmek.
- Şehit vermeden görev yapan komutanlar, bölgede terör örgütünün güçlenmesine neden olurken, onların yerine gelen komutanlar daha güçlü bir tehditle karşı karşıya kalırdı.
- 13:48Riskli Seçenek
- Geleceğe yönelik sivil veya askeri kariyerde terfi ederek koltuk sahibi olma isteği büyük bir risk oluşturabilir.
- Terörle mücadelede araziye çıkabilen birlikler pusuya düşebilir veya güçlü terörist gruplarıyla karşılaşabilir.
- Komutanın terör örgütüne karşı elindeki tüm gücüyle mücadele etme ve gerekirse ölüme hazırlık etme kapasitesi başarı için gereklidir.
- 15:01Osman Pamukoğlu'nun Stratejisi
- Başarılı bir strateji için doğayla ilgili olmak, merak ve araştırma yapmak önemlidir.
- Osman Pamukoğlu, görevi resmen devralarak bin'e yakın subay ve astsubayı karargaha çağırdı.
- Nizami harbin klasik yöntemleri terk edilecek, gayri nizami harp taktikleri benimsenecekti.
- 16:10İki Yaka Dağları Operasyonu
- İlk taarruz emri İki Yaka Dağları'na verildi.
- PKK grubu, Kuzey Irak'tan Türkiye'ye giriş yapabildikleri tek ana nokta Aktütün bölgesinde parçalı bir şekilde yer alıyordu.
- Dağ blokunun kuşatılmasında Dağ ve Komando Tugayı'na bağlı birlikler dört bir yandan gelerek operasyonu başlattı.
- 17:39Operasyonun Başlangıcı
- Çatışmaya ilk olarak Serhat Karadeniz'in taburu girer.
- PKK üyeleri beklemedikleri bir taktik anlayışla karşılaştılar ve silahlı propaganda yapmak amacıyla sadece kaçma bölgelerini kullanmaya çalıştılar.
- PKK üyeleri, kaçış yönlerinde sürekli asker taburlarıyla karşılaştılar ve çemberi yarmaya çalıştıklarında ikinci çembere takıldılar.
- 19:24Yüksekova Baskını
- İki Yaka operasyonu devam ederken Osman Paşa, Genelkurmay Başkanı ile görüşmek için Yüksekova'ya iner.
- 15 Ağustos gecesi Yüksekova merkezi baskına uğradı, ancak bu baskıyı PKK değil şehir merkezi ve resmi kurumların içindeki kişiler gerçekleştirdi.
- Baskıda süt endüstrisi kurumu, karayolları kurumu ve diğer resmi kurumlardan ateş geldi, toplam 86 namlu alevi gözlemlendi.
- 22:58Operasyonun Sonuçları
- İki Yaka Dağları'na yapılan Kirpi Operasyonu sona erdi ve yaklaşık 400 PKK'lı öldürüldü.
- Gazeteci Maccit Gürbüz, operasyon bölgesine ulaşmak için Hakkari Dağ ve Komando Tugayı'na başvurdu.
- Osman Paşa, gazetecilere PKK ölülerini toplamalarını istemediğini belirterek "Ben buraya hain öldürmeye geldim" dedi.
- 25:59PKK'lı Yaralısının Tesadüfi Bulunması
- Operasyon sonrası taburun ortalarında ilerlerken, yamaca doğru bir tilki oyuğu gibi bir yer fark edilmiştir.
- Haberci, içeri bakmak için tırmanırken, içeride saklanan bir PKK'lıyı bulmuş ve tim askerleri mevzi almıştır.
- Yaralı PKK'lı, bileğini iple boğarak kan kaybını engellemiş, elinden yaralanmış ve çok kan kaybetmiştir.
- 27:49PKK'lı'nın Durumu ve Sorgulaması
- Yaralı, belki bir tim veya takım komutanı olabilecek biri olarak, tüfeğini ve iki el bombasını yanına almıştır.
- Yanında ekmek, soğan ve peynir gibi yiyecekler de bırakılmıştır.
- Sorgulama sırasında, örgüt tarafından inandırılmış biri olarak kendisini öldüreceğine inanıyordu ve kendisini takım komutanı olarak itiraf etti.
- 30:28Balkaya Dağlarındaki PKK Kampı Operasyonu
- PKK'nın "Govent" olarak adlandırdığı, Türkiye ve Irak sınırları üzerindeki Balkaya Dağlarındaki kamp, coğrafi özelliklerinden dolayı operasyona maruz kalmamıştır.
- Operasyon sırasında, taburlar hedefi çember içerisine alacak şekilde yerleştirilmiş ve gece intikalinde Irak topraklarına da girilmiştir.
- Kampın duvarları 300 metreye varan, içeriye girişler dehliz geçitlere tabi olan bir kale gibiydi.
- 32:56Kampın Zorlanması ve Müharabe
- Hedef olarak bilinen en büyük kapıdan içeri girmeye çalışırken, PKK'lılar tabura ateş açarak teması başlattılar.
- Tugaydan ilave silahlar ve topçu desteği istenmiş, bu da ilerlemeyi kolaylaştırmıştır.
- Üsteğmen Atilla, bölgenin keşif yaparken vurulmuş ve helikopterle yaralandığı yerden alınmıştır.
- 35:55Askerlerin Yaşadıkları Zorluklar
- Operasyonlar Hakkari Dağlarını hallaç pamuğu gibi atmaya başlamış, ancak askerlerin yaşadığı koşullar da önemlidir.
- Askerler gece yürüyüşlerinde, ay ışığı olmadan, mayına basma veya düşme tehlikesiyle karşı karşıyaydılar.
- Çatışma, sivil hayattan farklı olarak, askerler için bazen dinlenmek için bir fırsat olarak görülmüştür.
- 37:54Askerlerin Günlük Hayatı ve Psikolojik Durumları
- Askerler, hafif yiyecekler (balık, zeytin, sucuk, çikolata) ve temel ihtiyaçlarla (elbise, çorap, battaniye) donatılmıştır.
- Askerler arasında korku duymayan bir psikoloji vardır, bir yılda binlerce askerle karşılaşan biri hiç korku görmediğini belirtmiştir.
- 45 gün arazide kalan bir dönemde, intikal sırasında bunalıma giren ve üzerlerine ateş açan bir asker bulunmuştur.
- 41:05Gece Operasyonları ve Tim Yönetimi
- Gece operasyonlarında sessizlik ve görünmemek çok önemlidir, tim üyeleri 150-200 metre mesafede gruplar halinde yürüyüş yaparlar.
- Tehlikeli bölgelerden geçerken parça parça geçiş ve sessiz olma çok önemlidir.
- Gece operasyonlarında askerlerin herhangi bir durumda nasıl davranacağını bilmeleri ve uyumlamaması gerekir.
- 42:12Askerlerin Düzenli Yerleştirme
- Yeni ve tecrübeli askerleri yan yana yerleştirerek, tecrübeli askerlerin tecrübesizleri korumasını sağlardı.
- Tüfek ateşlendiğinde sağ taraftan çıkan boş kovanlar nedeniyle, tecrübesiz askerleri sağ tarafta yerleştirmekten kaçınırdı.
- Terörle mücadele artık savunarak değil, saldırarak yapılmaya başlanmıştır.
- 43:29Silah İmalatı ve Çatışma Şartları
- 1992'de kullanılan 89 milimetrelik roketatar manyetoyla çalışıyordu ve eski tarihi nedeniyle her üç mermiden iki tanesi patlamıyordu.
- Teröristlerin kullandığı RPG-7 roketatar tek parçaydı ve dışarıdan verilen mermiyle çalışıyordu, bu nedenle bir tane roket atarken onlar on tane roket atabiliyordu.
- Türk askerlerinin MG-3 makinalı tüfeği tozlu arazide tutukluk yaparken, teröristlerin kullandığı Bikesi makinalı tüfeği çamur ve toz içine atılsa bile tutukluk yapmıyordu.
- 45:18Silah İmali ve İstihbarat
- Alan çatışmasından sonra Türkiye liderleri teröristlerden elde edilen silahları incelediler ve silah imalatında eksiklikler anlaşıldı.
- Cumhurbaşkanı Özal ve Başbakan Eşref Bitlis'e silah imalatı konusunda yardım istendi ve Irak'tan silah alınması için para gönderildi.
- Kuzey Irak'tan alınan silahlarla savunma durumuna geçildi.
- 46:19Mezi Kampı Operasyonu
- 28 Eylül gecesi, PKK'nın "Avaşin" adını verdiği Mezi Karaderi Kampı hedef olarak belirlendi.
- Operasyon sızma şeklinde yapılacağı ve Barzani'ye bağlı karakollardan istihbarat ve kılavuzluk desteği alınabileceği bilgisi verildi.
- Birlikler gece yürüyüşüyle sınırı geçerken, Barzani'ye bağlı bir karakoldan yanlışlıkla ateş açıldı.
- 49:35Operasyonun Sonuçları
- Kamp çöktü ancak beklenen şiddetli direniş yerine zayıf bir direniş gösterildi.
- Operasyon hedeflenenden çok zayıf geçti ve bu durum Osman Paşa'yı şüphelendirdi.
- Sonraları iki kızın ifadesiyle, operasyondan üç gün önce kampın Barzani'ye bilgi verilerek terk edildiği ortaya çıktı.
- 51:46Üzümlü Karakol Baskınları
- 26 Ekim gecesi Çukurca Üzümlü Karakolu baskına uğrar ve çatışma sabaha kadar sürer.
- Baskında 10 asker şehit düşerken, 17 PKK'lı öldürülmüştür.
- Osman Paşa, birkaç hafta sonra Üzümlü Karakolunun tekrar saldırıya uğrayacağı istihbaratını alır ve karakola iki Jandarma Özel Harekat Timi gönderir.
- 52:06Zekeriya Göz Yuman'ın Şehitliği
- 12 Aralık günü, karakolu basmaya gelen 100 kişilik bir PKK grubu ile Jandarma Komando Zekeriya Göz Yuman çatışmaya girer.
- Zekeriya Göz Yuman bu çatışmada göğsünden tek kurşunla vurularak şehit düşer.
- Acı haber, Göz Yuman'ın ailesine çok zor bir şekilde iletildi, ancak annesi Asiye Göz Yuman son derece metanetli bir şekilde karşıladı.
- 55:54Göz Yuman'ın Son Mesajı
- On gün sonra Zekeriya Göz Yuman'ın şahsi eşyaları gelir ve annesi çantanın bir gözünde oğlunun kendi eliyle yazdığı bir şiiri bulur.
- Şiirde Göz Yuman, şehit olursa arkasından yas tutulmamasını, komdonun ve tüfeğinin çıkarılmamasını, göğsünden kör kurşunun çıkarma olmamasını ve bunun madalya olacağını belirtiyor.
- Annesi Asiye Göz Yuman, oğlunun şehit olması durumunda yazdığı şiirin ardından "Büyüttüm, besledim, asker eyledim, gitti de gelmedi" sözleriyle acısını dile getirir.
- 58:06Kato Dağları Operasyonu
- Yaklaşık 70 cm kar olan Ocak ayında, PKK'lıların normal olarak Irak'a çekilmediği düşünülerek Kato Dağları operasyonu başlatılır.
- Teröristlerin kaçışını önlemek için Kato'nun güney yamacı tıklanır ve bölükler dere yatağından ve patikadan harekete geçirilir.
- PKK'lıların kaçabileceği noktalar belirlenmiş olup, teröristler kaçmaya çalışırken şiddetli ateş altında tutmaya çalışırlar.
- 1:01:34Helikopter Operasyonu ve Buzul Dağı
- Operasyonda aniden bir uçar birlik harekatı yapılır ve helikopterle indirilen birlik, şaşkına dönen 25 kişilik bir gruba karşı harekete geçer.
- PKK'lılar şok olup ateş bile etmeden yakalanır ve operasyon gün ağarmadan tamamlanır.
- Osman Pamukoğlu, kış şartlarında taarruz etmeyi tercih ederdi çünkü PKK'nın kış aylarında belli noktalarda toplu halde durduğu bilinirdi, bunlardan biri de Buzul Dağıydı.