Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Dr. Wagner, Dr. Muhammed elbeyli ve Dr. Zavihava gibi arkeologlar ve uzmanların Eski Mısır'ın önemli arkeolojik keşiflerini anlattığı bir belgeseldir.
- Video, Eski Mısır'ın en önemli arkeolojik buluşlarını kronolojik olarak ele alıyor. İlk bölümde Kahire'nin 300 km güneyinde bulunan Akmim'deki kayıp tapınak ve Büyük Ramses'in heykelleri anlatılırken, ikinci bölümde Abu Simbel tapınağı ve Ramses II'nin savaş stratejileri inceleniyor. Son bölümde ise firavunların mumyalarının kaybolması, Bahariye Vahası'ndaki mumya keşifleri ve Krallar Vadisi'ndeki araştırmalar ele alınıyor.
- Belgesel ayrıca Eski Mısır'ın tıp bilimi, mühendislik ve inşaat teknikleri gibi modern dünyaya bıraktığı mirasları da ele alıyor. Arkeologların Krallar Vadisi'nde hala keşfedilmemiş mezarlar olabileceği ve bu mezarları bulmak için kullandıkları yeni teknikler hakkında da bilgi veriliyor.
- 00:11Kayıp Tapınak Akmim
- Teorilere göre eski Mısırlılar sanılandan daha fazla büyük anıtlar inşa ettiler ve kayıp tapınak Akmim bu teoriyi destekler niteliktedir.
- Mısır'da turistlerin ve arkeologların bile çok az bildiği bir bölgede bugüne kadar keşfedilen en büyük tapınak ortaya çıkabilir mi?
- Akmim, Kahire'nin 300 km güneyinde, merkezi Mısır bölgesindedir ve burada devasa bir tapınağın izleri var, fakat tapınak modern şehrin altında gömülü.
- 02:08Akmim'deki Keşifler
- 1980 yılında Akmim'de bir postane inşa edilirken, 50 metreden uzun bir Ramses heykeli ve 50 metre ileride Ramses'in karısı Meritami'nin heykeli bulundu.
- İki heykelin büyüklüğü tapınağın ne kadar büyük olabileceği konusunda ipuçları veriyordu.
- Arkeologlar, bin yıl öncesinin gezginlerinin yazılarında Akmim'de dev bir siteden bahsettiğini ve Mısır'daki bütün tapınakların aynı şekilde inşa edilmiş olduğunu biliyorlar.
- 04:57Tapınak Planı Analizi
- Amon Ra tapınağı, Luxor'un 160 km güneyinde bulunuyor ve Luxor tapınağı'nın standart planını analiz eden arkeologlar, aradıkları sitenin Akmim'de nerede olabileceğini tahmin edebilirler.
- Standart bir tapınak planı her zaman uzun bir kaldırım ve bir bulvarla başlar, bu bizi dev bir kapıya ve iki heykele götürür.
- Tapınağın büyüklüğü futbol sahasından belki dört, belki beş defa daha büyük olabilir.
- 07:12Eski Mısır'ın Yeni Resmi
- Tapınağın büyüklüğünden emin olabilmek için daha çok araştırma ve kazı yapılmalı, fakat açık olan bir şey var: ortaya eski Mısır'ın yeni bir resmi çıkıyor.
- Daha önce sandığımızdan daha büyük ve daha gelişmiş bir ülke, Nil nehri boyunca devam eden sürekli bir gelişme var.
- Bu gelişmeye sadece kuzeyde ve güneyde değil, merkezi Mısır'da da var ve daha önce düşünülenden çok daha etkili bir medeniyetin kanıtları ortaya çıkıyor.
- 08:04Abu Simbel Tapınağı
- Eski Mısır'ın esrarları asırlarca dünyayı büyüledi ve bunlardan en önemlilerinden biri, önünde dört büyük Ramses heykeli olan Abu Simbel tapınağıdır.
- Abu Simbel tapınağı, günümüzdeki Sudan sınırına yakın, Mısır'ın güneyindedir ve kayalardan yontulmuş dört büyük heykel var.
- 1871 yılında Giovanni Berzoni bu bölgeye geldi, tapınak kumlar altındaydı ve Berzoni kumu ıslatmak suretiyle dört yıl uğraştan sonra tapınağın girişini buldu.
- 10:06Ramses'in İkili Rolü
- Abu Simbel'daki tapınak, Mısır'ın en büyük savaşçısı ve firavunu II. Ramses'e bir anıt olarak inşa edilmiştir.
- Firavunların iki rolü vardı: ilk görevi ulusun savunucusu olmak, ikinci rolü dini içeriyor ve kralın bir ayağa tanrısal alemde, diğer ayağa insanların dünyasındaydı.
- Ramses savaşçı kral olarak o kadar başarılı oldu ki karşısında savaşacak kimse kalmadı, bu durum hükümdarlık pozisyonuna zarar verdi.
- 11:21Kudeş Savaşı
- Hikaye bir savaşla Kudeş Savaşı ile başlıyor ve II. Ramses'in hükümdarlığının ilk bölümünde Mısır, güçlü komşusu Hititlerle savaş halindeydi.
- Hititlerin kuzey Türkiye'den Suriye'ye uzanan bir imparatorlukları vardı ve Mısırlılarla aralarında Kudeş şehri vardı.
- Abu Simbel tapınağı duvarlarındaki kabartmalar, tarihin en eski askeri çarpışmalarından birini tam olarak resmediyor ve vahşi savaşta o zaman için mevcut olan teknolojinin en ileri silahlarının kullanıldığını gösteriyor.
- 12:47Ramses'in Savaş Stratejisi
- Mısır'ın ilk defa kullandığı charatlar, manevra kabiliyeti olan ve kendi etrafında dönebilen etkileyici arabalardı.
- Chris savaşları, saatte kırkbeş kilometre hızla düşmana yönelmek, ok atmak ve sonra hızla geri çekilmeyi kapsıyordu.
- Ramses, Hititlere geçit vermedi ve hükümdarlığının yirmi birinci yılında Hitit İmparatorluğu'yla barış yaptı.
- 13:46Ramses'in Tanrı Olarak İlanı
- Savaşacak düşman kalmadığı için Ramses, savaşçı rolünü yerine getiremeyince dini rolünü vurgulamaya yöneldi.
- Ramses tanrı olduğunu ilan etti ve her iki ayağını da ilahi aleme koyarak yaşayan bir tanrı oldu.
- Abu Simble tapınağı, Ramses'in diğer tanrılar arasına yerleştiği kutsal mekan olarak inşa edildi.
- 15:40Mısır'ın On Büyük Buluşması
- Mısır'ın on büyük buluşu, büyük firavunların öldükten sonraki yıllarıyla devam eden, organize suçu içeren çalkantılı bir hikayedir.
- Eski Mısır hakkında bildiklerimizin çoğu eski firavunların mezarlarını açmaktan gelir, ancak bu aynı zamanda bir esrar perdesi yarattı.
- Arkeologların yaptığı buluşlar içinde en önemlilerinden biri kralların gizli bölmesinin bulunmasıdır.
- 17:41Gizli Mumya Mağarası
- 1890 yılında bir çoban kayıp keçisini ararken Nil Nehri'nin batı yakasında bir mağaranın girişine ulaştı.
- Mağaranın içinde tarihin en büyük firavunlarının mumyaları dahil elli farklı mezar ve mumya bulundu.
- Mumyaların neden orada olduklarını çözmek için arkeologların Mısır'ın üçbin yıl önceki politik ve sosyal durumunu incelemeleri gerekiyordu.
- 18:20Mısır'ın Çöküşü ve Mezar Soygunları
- Kuraklık ve rakip politik fraksiyonlar arasındaki iç savaşlar ülkeyi anarşinin eşiğine getirmişti.
- Toplum çökme noktasına geldiğinde insanlar kıtlık ve yoksullukla karşı karşıyaydı ve firavun mezarlarına geceleri çıkıp mumyaları arıyorlardı.
- Mezar soygunculuğu bir tür büyüme endüstrisi sayılır ve tarihin ilk organize suç olaylarından biridir.
- 20:06Rahiplerin Kurtarma Hareketi
- Luxor Tapınağı'nda kendilerini Mısır dininin muhafızları gören rahipler, mumyaları kurtarmak için saklamaya girişti.
- Rahipler mumyaları alıp herkesten uzak bir yere gömdüler ve bu sırrı kimseye söylemediler.
- Rahiplerin mumyaları kurtarması sonucu bilim insanları eski zamanların en güçlü hükümdarlarından geride kalanları inceleme fırsatını yakaladılar.
- 21:19Mumyaların Durumu
- Asıl orada olmayan firavunlar paha biçilmez hazinelerle beraber gömülmüşlerdi, ancak bu mumyaların hiçbirinin yanında değerli eşya bulunamadı.
- Tabutları dikkatlice incelerseniz, altın ve diğer değerli taşların sistematik şekilde yerlerinden sökülmüş olduğunu görebilirsiniz.
- Rahipler hem kurtarıcı hem de hırsız olsalar da bilim için paha biçilmez kaynaklar bıraktılar.
- 22:40Mısır'ın İstilalara Uğraması
- Anarşinin kıyısındaki hayatlarını ve ülke şiddet sonucu çökmeye başlayınca diğer imparatorluklar bu avantajdan faydalanmakta gecikmediler.
- Mısır yüzlerce yıl sürecek istilalara uğradı fakat yok olmadılar, çünkü Mısır medeniyeti o kadar güçlüydü ki istilacılar yeni evlerinin inançlarını ve adetlerini benimsediler.
- Altın Mumyalar Vadisi'nde, yeraltına girerseniz mumyaların altınla kaplı olduğunu görürsünüz, mükemmel şekilde korunmuş, dokunulmamış yüzlerce mumya.
- 24:51Bahariye Vahası'ndaki Mumyalar
- Bahariye Vahası, Batı Çölü'nde bulunan ve olağanüstü bir bölgedir; vadi zeminini kemikler ve kafatasları kaplar.
- 1994 yılında bir eşek kaybolduğunda, sahibi hayvanı ararken bir deliğe bakarken mumyalar keşfetti.
- Bahariye'deki mumyalar nadir bulunan şekilde sağlam, kirlenmemiş ve hasar görmemiş durumdadır.
- 26:34Romalıların Mısır'daki Yerleşimi
- 2000 yıl önce Mısır Romalılar tarafından işgal edildi ve bu vadide keşfedilen mumyalar bu Romalılara aittir.
- Romalılar Mısır'a geldiler çünkü Mısır Akdeniz'in en varlıklı ülkelerinden biriydi ve Afrika'nın bütün altını, tahılı ve firavunların kaynakları burada bulunuyordu.
- Mumyaların incelenmesi sonucu ortaya çıkan veriler, hiçbir şeyin Mısır medeniyetini yok edemediğini gösteriyor.
- 27:24Mumyalama ve Kültürel Birleşim
- Mumyalama 3000 yılında başladı ve bütün Mısır tarihi boyunca Roma devrine kadar devam etti.
- Romalılar Mısır'a gelinceye kadar ölülerini keten kumaşlara sararlardı, ancak Mısırlılar üzerinde yüzler olan tabutlar ve ölüm maskeleri yaptılar.
- Mumyaların üzerindeki maskeler Roma stilinden Mısır stiline dönüşümü açıkça ortaya koyuyor.
- 28:25Altın Mumyalar ve İnançlar
- Mumyalar altınla kaplıdır ve Mısırlılar altını severdi çünkü onlar tanrıların vücudunun altından yapıldığına inanırlardı.
- Bu, eski Mısırlıların ölümden sonra hayat ve reenkarnasyona inandıklarını gösteriyor.
- Altın mumyalar, yeni Mısır medeniyetinde Romalıların ve Mısırlıların kaynaştığını gösteriyor.
- 29:51Mısır'ın Dayanıklılığı
- Vadideki mumyalar tarihlerinde her ne olduysa Mısır'ın hem güçlü hem de esnek olduğunu gösteriyor.
- Mısırlıların kimlik duyguları onlara bir tür durağanlık ve sakinlik verdi ve istilacı imparatorluklara karşı kimliklerini kaybetmediler.
- Eski Mısır'ın buluşları yüzlerce yıl macera ve araştırmayı kapsadı ve bugün bile modern dünyada etki bırakan bir yankılama yapıyor.
- 31:10Eski Mısırlıların Mirası
- Eski Mısır mirası, medeniyeti çöktükten 2000 yıl sonra bile hala yaşıyor ve bugün Amerikan ve Avrupa bağlamında doğuştan hakkımız olduğuna inandığımız birçok kültürel geleneklere annelik yaptılar.
- Eski Mısırlılar tarafından modern hayata bırakılan en büyük miraslardan biri tıp bilimidir; tarihin en eski profesyonel hekimlerinden biri yaklaşık 5000 yıl önce Mısır'da çalışan İmhotep'tir.
- Eski Mısırlıların cerrahi becerileri, bir insanı hayatta tutmak için değil, onları sonraki hayata saklamak için geliştirilirdi.
- 32:38Mühendislik ve İnşaat Teknikleri
- Eski Mısırlılara borçlu olan sadece tıp bilimi değil, modern mühendislik ve inşaat teknikleri 4500 yıl önce Nil Vadisi'nde geliştirilen bilgilere dayanıyor.
- Giza'daki büyük piramit o kadar düzgün ve dikkatli şekilde yapılmıştı ki 220 metrelik uzunluğu eniyle sadece 5 cm'lik bir değişkenlik gösteriyor.
- Yunanlı deha Pitagoras, numaraların babası olarak bilinir ve Mısır'da eğitim aldı; modern inşaat ve mühendislik için temel olacak matematik formüller geliştirdi.
- 33:36Yeni Araştırmalar ve Mezarlar
- Yeni buluşlar için araştırmalar her gün devam ediyor ve yeni araştırma yapılacak yerlerden biri Krallar Vadisi Seti'nin mezarından Tutankhamun'un hazinelerine kadar.
- 2006 yılında KW63 adındaki yeni bir mezarın bulunmasıyla, vadide henüz ortaya çıkmamış başka mezarlar olduğuna dair görüşler doğrulandı.
- Arkeologlar, eski Mısırlıların kayalar içinden mezarlar oymayı kolaylaştırmak için kayaların doğal zayıflıklarını araştırdıklarını düşünürler.
- 35:49Gelecek Araştırmalar
- Bütün arkeologların üzerinde birleştikleri bir şey var: bulunacak başka yerler de var.
- Gelecek nesiller en büyük on buluş ve önemleri hakkında farklı düşünecekler çünkü arkeolojide bilimsel metot gelişmeye devam ediyor.
- Mısır'ın kumu hangi sırları saklıyor asla bilinmez; bu sırlar sadece olağanüstü bir imparatorluğun esrarlarını ortaya çıkarmakla kalmıyor, 3000 yıllık güçlü bir medeniyetin modern dünyaya bıraktığı mirası da açıklıyor.