Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Diyarbakır Askeri Cezaevi'nde geçen bir dramatik film veya dizi bölümüdür. Ana karakterler arasında Esat Oktay Yıldırım (iç güvenlik amiri), Kemal (Laz Kemal olarak anılan, Filistin'e gitmiş, askeri eğitim almış), Hayri Durmuş, Akif Yılmaz, Mustafa Karası ve diğer PKK/APO tutukluları bulunmaktadır.
- Video, cezaevi içindeki tutukluların işkence, dayak ve onur kırıcı muamelelere karşı protesto etmelerini, ölüm orucuna başlamalarını ve cezaevi yönetiminin onları "Türk" olarak kabul etmelerini zorlamasını konu alıyor. Hikaye, tutukluların direnişinin başlangıcından, ölüm orucuna başlamalarına, cezaevi yetkililerinin baskılarına ve sonunda kolordu kurmay başkanı ile yapılan müzakerelerle ölüm orucunun sona ermesine kadar ilerliyor.
- Videoda ayrıca cezaevinden kaçma planları, Mazlum Doğan'ın itirafçılık karşıtı eylemiyle ölümü ve Kemal'in cenaze töreni gibi dramatik olaylar da yer alıyor. Tutukluların cezaevi koşullarının iyileştirilmesi, kötü muameleye son verilmesi ve avukat-aile görüşmelerinin düzenli yapılması gibi taleplerini yerine getirilmeden ölüm orucunu bırakmayacaklarını belirtmeleri, hikayenin önemli bir parçasını oluşturuyor.
- 01:23Askeri Cezaevi Yönetimi
- Yıldıran Diyarbakır Askeri Cezaevi İç Güvenlik Amiri, cezaevinin kurallarını ve askeri okul olduğunu vurguluyor.
- Amiri, komünizm, marksizm, sosyalizm ve Kürtlük gibi düşünceleri kafadan söküp atmayı istiyor ve uymayanlara üç gün süre veriyor.
- Mevlüt Başçavuş, kurallara uyanları koğuşlarına, uymayanları 35 ve 36 koğuşlarına göndermiş.
- 03:29PKK Apocuların Teslimi
- Komutan, savaştaki birinci kuralın düşmanı küçümsememek olduğunu ve karşılarında sadece APocular kaldığını belirtiyor.
- PKK Apocuların önder kadrolarındaki en büyük bölümünün elde bulunduğunu ve onları teslim almanın Kürt bölücülüğünü ebediyete kadar gömmek olduğunu söylüyor.
- Komutan, yüzbaşıyı Kıbrıs Rum esir kampındaki tecrübelerinden dolayı seçtiğini ve buradaki güvenini boşa çıkarmamasını umduğunu belirtiyor.
- 04:11PKK Apocuların Kimlikleri
- PKK Apocuların isimleri ve kökenleri belirtiliyor: Nazlı (Elazığ Hacettepe Üniversitesi), Akif Yılmaz (56 doğumlu Kars), Ali Çiçek (Urfa), Mustafa Karası (Sivas), Gürün, Mehmet Hayri Durmuş (Bingöl), Kemal (Gümüşhane doğumlu Ankara Üniversitesi).
- PKK Apocuların liderinin Kemal olduğu, herkesin onu dinlediği ancak asıl elebaşlarının Hayri olduğu belirtiliyor.
- Hayri'nin tıbbi okuduğu için "Doktor" olarak anıldığı ve Ankara'da üniversite okurken tanıştıkları söyleniyor.
- 08:02Dayak Düzeni ve İşkence
- Dayak düzeni uygulanıyor ve yüzbaşı, cezaevindeki uygulamayı kabul etmeyeceklerini söylüyor.
- İnsan çığlıkları duyuluyor ve "İslamiyet'te" ifadesi kullanılıyor.
- Bir kişi, "Kara bir Elizabeth Taylor yap da alem artist görsün" diyerek devrim yapacaklarını ve onları artist yapacağını söylüyor.
- 11:43Yemek Dağıtımı ve Türk Olma Zorunluluğu
- Pideler kurallara uyanlara dağıtılıyor ve devletin baba kurallara uyanlara iyi bakması vurgulanıyor.
- Kurallara uymayanlara "Türk'üm" demeleri isteniyor.
- Bir kişi, "Türk'üm demezlerse böyle" diyerek tehdit ediyor.
- 17:09Mahkeme Öncesi Gözdağı
- PKK Apocuların iradelerinin kırmaya çalışıldığı ve mahkemeden önce gözdağı verildiği belirtiliyor.
- Mahkemelerden çıkmamaları ve savunma yapmaları gerektiği vurgulanıyor.
- Düşenlerin sayısı gittikçe arttığı ve bir şeyler yapılması gerektiği söyleniyor.
- 19:02Karının Teslimi
- Bir kişi, Serhat Karın'ın karısını askerlerine verirse başına neler geleceğini sorguluyor.
- Sadece "Türk'üm" demesi ve elbiselerini alması isteniyor.
- Karının elbiseleri alınıyor ve "Kocan askerlerimin karısı oldu" deniliyor.
- 20:21Ölüm Orucu
- Bir kişi, bir daha koğuşta herhangi bir kadını taciz ederlerse ölüm orucuna başlayacaklarını söylüyor.
- Komutan, ölüm orucuna başlamaya cesaret edemeyeceklerini ve önce adam olacaklarını, sonra Türk olacaklarını belirtiyor.
- Bir kişi, işkencelerle teslim alınamayacaklarını ve onur kırıcı uygulamaları protesto etmek için ölüm orucuna başlayacaklarını söylüyor.
- 29:31Mahkeme Süreci
- PKK Apocuların ana davasının tutuklu sanıklarının duruşma salonunda hazır olduğu görülüyor.
- Diyarbakır Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı tarafından hazırlanan iddianame sanıkların yüzüne karşı okunuyor.
- Sanıkların kimlik bildiriminde bulunması isteniyor ancak bazıları reddediyor.
- 31:14İşkence Protestosu
- Cezaevinde tutsaklara ağır işkenceler ve insanlık dışı muameleler yapıldığı belirtiliyor.
- 35 koğuştan 14 arkadaşın 40 gündür ölüm orucunda olduğu ve Ali'nin ölüm orucunu bırakıp tedavi edilmemesi sonucu hayatını kaybettiği söyleniyor.
- 15 kişi daha bu durumu protesto etmek için ölüm orucuna başlıyor ve kimlik bildiriminde bulunmayı reddediyor.
- 32:52Komutanın Emri
- Komutan, yüzbaşının görevi başaramadığını ve eline yüzüne bulaştırdığını söylüyor.
- Ankara'nın bu olayı duyarsa ne der bilmediğini belirtiyor.
- Amacın onları öldürüp kahraman ilan etmek değil, bitirmek olduğunu ve buradan Türk olarak çıkacaklarını, Kürt olarak nefes bile almayacaklarını söylüyor.
- 34:36Oruç Durdurma Çabası
- Bir kişi, açlık yormuş olduğunu ve yüzbaşının orucunu durdurmak için geldiğini söylüyor.
- Avukatla konuşacaklarını ve arkadaşlarıyla görüşmeleri gerektiğini belirtiyor.
- Savunma yapmalarına izin verileceği ancak kağıt kalemle olacağını söylüyor.
- 36:30Askeri Nizam ve İşkence
- Bir kişi, bir daha koğuşa kimse Türkçe konuşmayacağını söylüyor.
- Askeri bir okul olduğu için askeri nizamla maç söyleyerek gideceklerini belirtiyor.
- Komutan, sözünde duracağını ve ne pahasına olursa olsun hepsini adam edeceğini söylüyor.
- 42:38Cezaevi Direnişi ve Teslim Olma
- Kemal, Hayri'nin yanına götürülmüş ve Hayri direnişi bırakıp taktik kurmayı önermiş.
- Kadirların koğuşlarla bağı kesilmiş ve direniş bitirilirse kaptan da bir bire düşebilir ve yeniden direniş örgütlenebilir.
- İç güvenlik amiri Esat Oktay Yıldırım, cezaevindeki mahkumlara devletin emanetleri olduklarını ve cezalarını tamamlayıp ailelerine teslim etmek görevlerini belirtmiş.
- 46:52Mahkumların Teslim Olma Süreci
- Mahkumlar üzerindeki tüm giysilerini çıkarıp kantinden yeni elbiseler alacaklar.
- Bir mahkum, kendisini tehdit edenlerin arasında Serhat Palamut ve Mazlum Doğan olduğunu, örgüte zorla sokulduğunu ve pişman olduğunu itiraf etmiş.
- Diğer bir mahkum ise Mazlum Doğan'dan etkilenerek örgüte katıldığını, ondan halkını sevmeyi öğrendiğini ve partiye bağlılığının arttığını belirtmiş.
- 54:12İşkence ve İtirafçılık
- Bir mahkum, işkenceye maruz kalmış ve "kusmak da ne lan" diyerek kendini savunmuş.
- Komutan, mahkumun zayıflığını görürse ona sokacağını söylemiş.
- Bir mahkum, arkadaşlarına not göndereceğini ve Hayri tamam dese ölüm orucunu başlatacağını itiraf etmiş.
- 1:01:18Mazlum Doğan'ın Ölümü
- Cemal, mahkemede Mazlum Doğan'ın kendini yakarak itirafçılığa karşı protesto ettiğini ve öldüğünü bildirmiş.
- Mahkumlar, Mazlum'un eylemiyle teslimiyetin karanlığından çıkış yolunu gösterdiğini düşünmüşler.
- Mahkumlar, Mazlum'un eylemini örgütlü bir çıkışa dönüştürmeyi planlamışlar.
- 1:09:09Yeni Direniş Planı
- Bir mahkum, ordusu yenilmiş bir komutan olduğunu ve bundan sonra kim direnirse komutanı olacağını söylemiş.
- İşkencelerin çok ağır olduğu ve her gün birilerinin öldüğü belirtilmiş.
- Güçlü bir eylem başlatılması gerektiği, aksi takdirde her şeyin biteceği vurgulanmış.
- 1:14:05Hayri'nin Mahkeme Duruşması
- Hayri'nin duruşmasında, hakim ona söz hakkı vermemiş ve duruşmayı ertelenmiş.
- Hayri, dosyadaki eylemlerin tümünün planlamasının kendisine ait olmadığını ancak dosyada yer almayan bazı eylemlerin kendisinin gerçekleştirdiğini belirtmiş.
- Hayri, Diyarbakır zindanında insanların katledildiğini, yüzlerce insanın sakat kaldığını ve delirdiğini, onurunu ve insanlığını korumak isteyenlere karşı ölümden başka yol bırakılmadığını söylemiş.
- 1:18:16Hayri'nin Ölüm Orucu
- Hayri, özgürlük davası adına konuşacağını ve halkının özgürlük savaşçısı olarak vahşi politikaları protesto etmek için ölüm orucuna başlayacağını açıklamış.
- Hayri, halkına karşı görevlerini tam olarak yerine getiremediğini ve bu yüzden mezar taşıma bu halka karşı borçlu öldü yazısını yazmış.
- Hayri, halk için mücadele edenlerin silahlı mücadeleye esas alması gerektiğini ve silahlı bir direniş olmadan sömürgecilik yenilgiye uğratılamayacağını söylemiş.
- 1:19:41Direnişin Başarısı
- Altı kişiyle direnişin başardığı belirtilmiş.
- Kemal Paşa, ordunun ülkeyi kontrol altına alırken cezaevini kontrol edemediklerini ve örgütün çökertildiğini söylemiş.
- Kemal Paşa, cezaevinin Kürt isyanını gömmek için inşa edildiğini ve mahkumlara ölüm orucuyla yeniden dirilme fırsatı verildiğini belirtmiş.
- 1:21:50Cezaevi Kaçış Planları
- Kemal, Urfa kapalı cezaevinden kaçmayı planlamış ve dokuz yurtseverle duvarı sökmüş, sıvasını tek bırakmış.
- Kaçış planında en büyük pay Ali'nin olmuş, dışarıda hazırlıkları ve planları o yapmış.
- Kemal, her yakalandığında tekrar kaçmayı başarıyor çünkü düşman onu iyi tanımıyor.
- 1:23:36Karasu'nun Ziyareti
- Karasu cezaevine gelmiş ve idare kuralları gevşettiğini, tutsakların eskisi gibi büyümediğini söylemiş.
- Kemal, ölüm orucu için çağrı yapmadığını, herkesin kendi iradesiyle katılması gerektiğini belirtmiş.
- Doktor, Kemal'in otuz gündür az kalmış gibi durmadığını ve yemek yediğini biliyor.
- 1:24:58Ölüm Orucu Tartışması
- Doktor, Kemal'e neden ölmek istediğini sormuş, Kemal ise yaşamın güzel olduğunu ama onurlu ve güzel bir yaşam için ölüm orucuna başladıklarını belirtmiş.
- Doktor, Kemal'e işkence tezgahından çıktıktan sonra evine nasıl gidebileceğini, çocuğunu nasıl sevebileceğini sormuş.
- Tutukluların muayenesinde sağlıklı olduğu görülmüş, açlığa dair herhangi bir lezyona rastlanmamış.
- 1:27:41Laz Kemal'in Anıları
- Kemal, annesinin laz böreğinden bahsetmiş ve okuldan çıkar çıkmaz köyün başındayken anasının böreklerinin mis kokusu geldiğini anlatmış.
- Doktor, Kemal'in annesinin böreklerini anlatmasıyla tutsakların ölüm orucunu bırakacaklarını düşünmüş.
- Komutan, tutsakların yemek yediğini keşfetmiş ve hepsinin turp gibi olduğunu söylemiş.
- 1:30:40Ayhan'ın Telefonu
- Ayhan, Mehmet'in konuşması başladığında mahkemede oturduğunu ve Kemal'in ölüm orucu gireceğini söylediğini anlatmış.
- Ayhan, cezaevinde başka bir iskele döneceği korkusuyla kalkıp hatlarca çıktığını belirtmiş.
- Grevde olanların hepsi gizlice ekmek ve yemek yediğini, fareler ettiğini söylemiş.
- 1:32:05Devletin Tepkisi
- Devlet, orucuna katılanların bir şey yapamayacağını, daha önce de aynı şeyleri denediklerini söylemiş.
- Devlet, tutsakların yemek yediklerini tespit edince mecbur bıraktıklarını ve devletin güçlü olduğunu, kimseye taviz vermediğini belirtmiş.
- Ali, Akif dosyasını incelediğini ve kendini öldürerek sonuç alınamayacağını söylemiş.
- 1:34:40Komutanla Karşılaşma
- Komutan, Kemal'e Lazların mert ve vatana millete bağlı insanlar olduğunu, Filistin'e gitmiş ve askeri eğitim almış olduğunu söylemiş.
- Komutan, Kemal'e üç beş çapulcuyla devletin boynunu bükebileceğini mi sanıyorsun diye sormuş.
- Komutan, Kemal'i götürüp "zamanı geldiğinde ordumuzla karşılaşacaksınız" demiş.
- 1:36:20Eylemin Yayılması
- Müslümme Şemsettin, eyleme başlamakta zorlandığını ama karar verince mahkemede açıklamalarını istediklerini ama bir türlü mahkemeye götürülmediklerini anlatmış.
- Ayhan Karan konuşması olunca mahkeme kararını beklemeden eylemi açıkladıklarını söylemiş.
- Özgürlüğü için ölümü göze alan insana ne yapabileceklerini sormuş ve "dün altı bugün olur, yarın milyonlar olacağız milyonlar" demiş.
- 1:41:49İşkence ve Açık Görüş
- Rahmi, Cahit ve Tikkocu Halil ile beraber geldiklerinde iki gündür sinema salonunda ölüm orucundan vazgeçirmek için işkence yaptıklarını anlatmış.
- Cezaevinde ilk defa bir açık görüş gerçekleştiriliyor ve Kürtçe konuşmak yasak.
- Kemal, cezaevinde cezayı tamamlayıp cennete gidebilirlerini söylemiş.
- 1:47:29Yemek Çekimi
- Komutan, tutukluların kıtlıktan çıkmış gibi saldırıyorlar ve açlık hissi doğuyor diye düşünmüş.
- Komutan, zayıf tutuklulardan askerlere giydirip getirmelerini ve onlara yemek vermelerini istemiş.
- Yemek çekiminde, zayıf tutukluların yemek yediği ve komutanın onlara dünyada açlık olduğunu hatırlattığı görülüyor.
- 2:02:23Ölüm Orucu ve Cezaevi Koşulları
- Akif, cezaevindeki şartları iyileştirmek için ölüm orucu tutuyor.
- Binbaşı Birol, cezaevindeki şartların iyileştirileceğini ve kolordudan direkt emir olduğunu söylüyor.
- Akif, ölüm orucunu bitirdikten sonra istediği her şeyin gerçekleşeceğini vaat ediyor.
- 2:06:31Akif'in Ölümü
- Akif'in ölüm orucu sonucu öldüğü duyuruluyor.
- Ali Çiçek, Akif'in ölümüne karşı çıkıyor ve serumun fayda etmeyeceğini söylüyor.
- Akif'in ölümü üzerine diğer mahkumlar da ölüm orucuna devam etmeyi düşünüyorlar.
- 2:11:00Karasu'nun Durumu
- Karasu'nun durumu kötüleşiyor ve bilincini kaybetme tehlikesi var.
- Doktor, bazı insanların öldürmek için yaşıyor, bazılarının ise yaşatmak için ölüyor olduğunu söylüyor.
- Karasu'nun ailesi cezaevindeki mahkumlara getiriliyor.
- 2:12:39Resmi Görüşme
- Kolordu kurmay başkanı dahil resmi bir görüşme yapılıyor.
- Mahkemelerde savunmalara müdahale edilmeyecek, yazılı savunma verilebilecek ve cezaevi koşulları düzelecek.
- İç güvenlik amiri Esat Oktay Yıldıran, kolordu tarafından görevinden alınıyor.
- 2:14:16Anlaşma ve Cenaze
- Mahkumlar anlaşmayı kabul ediyor ve ölüm orucunu bırakıyorlar.
- Hayatını kaybeden arkadaşlarını görmek istiyorlar ancak güvenlik açısından bu mümkün değil.
- Cenazeler çıkarken uygun bir odaya çıkartılıp pencereden görebileceklerini söylüyorlar.
- 2:16:27Kemal'in Anısı
- Kemal'in dört tahta arasına sığacak bir adam olmadığı belirtiliyor.
- Kemal'in asıl ülkesi bu topraklar olduğu ve burada öldüğü söyleniyor.
- Kemal'in annesi, oğlunu son bir defa görmek ve okşamak istediğini belirtiyor.