Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Cüneyt Özdemir'in sunumuyla DAESH (İslam Şam İslam Devleti) terör örgütünün kuruluş süreci ve faaliyetleri ile Milli İstihbarat Teşkilatı'nın (MIT) DEASH lideri Ebu Hüseyin el-Kureyş'i etkisiz hale getirme operasyonu hakkında bilgiler sunmaktadır.
- Belgesel üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde DAESH'in 2003'te Irak işgali sonrası nasıl güçlendiği, Ebu Musab el-Zerkavi ve Ömer el-Bağdadi gibi liderlerin rolü ve örgütün ideolojik temelleri anlatılmaktadır. İkinci bölümde MIT'in Kureyş'i takip etme süreci ve 28 Nisan 2023 gecesi gerçekleştirilen operasyonun detayları aktarılmaktadır. Son bölümde ise operasyonun teknik detayları, stratejik yönleri ve sonuçları analiz edilmektedir.
- Belgeselde ayrıca DAESH'in Türkiye'deki faaliyetleri, gerçekleştirdiği saldırılar, mali kaynakları ve terör örgütünün dünya çapındaki etkisi hakkında bilgiler verilmektedir. Operasyonun dört saat sürdüğü, hedefin kendini patlatarak intihar ettiği ve operasyonun başarılı bir şekilde tamamlandığı belirtilmektedir.
- 00:39Daesh'in Kuruluşu ve Faaliyetleri
- Irak Şam İslam Devleti (Daesh), kurulduğu günden bu yana otuziki binden fazla insanı öldürmüştür.
- Örgüt 2009'da güç kaybedip yeraltına inmiş olsa da faaliyetleri hala devam etmektedir.
- Türkiye ve pek çok ülke Daesh'ın yok edilmesi için mücadeleye devam etmektedir.
- 01:10Final Operasyonu
- 2023 yılında düzenlenen Final Operasyonu'nda Daesh lideri Hüseyinleri Kureyş'i Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından etkisiz hale getirilmiştir.
- Kureyş'i kendini güvende sandığı bir evde emirlerini canlı kuryeler aracılığıyla örgüte ulaştırıyordu.
- MIT o eve bir gece ansızın operasyon düzenlemiş ve Kureyş'i evin o kadar da güvenli olmadığını anlamıştır.
- 02:53Daesh'in İdeolojisi
- Daesh'e "tekli terör" olarak adlandırılır ve kendi inançlarına göre tekbir reddetmek kelimesinden gelir.
- Başlangıçta İslam'ı reforme etmek için, Hz. Muhammed dönemindeki İslam anlayışına dönülmesi için mevcuttur.
- Selefi terör, halifelik, İslam şeriatı ile yönetilen bir devlet yapısına ulaşma ve Arap-İsrail savaşlarının desteklenmesi gibi emelleri vardır.
- 03:45Daesh'in Kuruluş Süreci
- Daesh istihbarat örgütleri tarafından bir sosyal zemin üzerine inşa edilmiş yapay bir örgüttür.
- Afganistan İç Savaşı'nda Amerika Birleşik Devletleri ile işbirliği yaparak Sovyet ordusuna karşı savaşan mücahit yapılar birinci nesil cihatçılar olarak adlandırılabilir.
- 2003'teki Amerikan işgali ile beraber Irak'taki El Kaide olarak gün yüzüne çıkan örgüt, daha sonradan El Kaide'ye biat etmiştir.
- 04:36Daesh'in Gelişimi
- Daesh'in kuruluş sürecini yaratan önemli isim Ebu Musab el-Zerkavi'dir.
- Zerkavi, Muhammed Maddesi denilen Ürdünlü bir şahısla cezaevinde kaldıktan sonra radikalleşmiştir.
- Irak işgalinden itibaren dünyanın her tarafından oraya gidenler ve yerel direnişçi unsurlar selefi görüş altında birleşip önce Irak El Kaidesini kurmuşlardır.
- 06:28Daesh'in İsim Değişimi
- Zerkavi öldükten sonra Şura Konseyi'nin başkanlığında Ömer el-Bağdadi gelmiştir.
- Ömer el-Bağdadi'nin imam kendisini ilan etmesi ve mevcut yapıyı tekfir etmesiyle Daesh'e dönüşmüştür.
- Ömer el-Bağdadi 2010 yılında öldükten sonra Saddam Hüseyin'in generalleri, Amerikalılarla savaşmaya devam etmişlerdir.
- 07:28Daesh'in Büyümesi
- Irak'taki gelişmelerle beraber Daesh genişlemeye, kendine yakın diğer örgütleri bünyesinde almaya ve büyümeye başlamıştır.
- Bir süre sonra Irak İslam Devleti adıyla görülmeye başlanmıştır.
- Musul'un işgal edilmesiyle Irak Şam İslam Devleti adıyla anılmaya başlanmıştır.
- 08:41Daesh'in Örgütlenme Yöntemi
- İslam dininin selefi-cihadi yorumunu bir coğrafyada kanaat önderleri, tarikatlar veya bazı sembol isimler üzerinden yayıp bir dinleyici kitlesi yaratmak gerekir.
- Şiddete yatkın bireylerin kolay ikna edildiği bir sistemleri vardır ve şehadete ve cihada yaslanarak bu fikirleri insanların kolaylıkla hazmetmesini sağlarlar.
- Romantik İslam duygularıyla başlayan bu mesele zamanla radikalleşme ve tekfirileşme boyutuna evrilir.
- 10:17Türkiye'deki Daesh Faaliyetleri
- Türkiye'deki tekfiri terörün ana kaynağı, şiddet üretenlerin ailelerinde Türk Hizbullahı kökeninin olmasıdır.
- Türkiye'de genelde şiddet üretenler dışarıdan gelenlerdir, özellikle Suriye ve Irak sınırındaki eylemler Türkiye'ye karşı olmuştur.
- Türkiye'deki Daesh eylemleri 2014'te Musul Konsolosluğu'nun basılmasıyla başlamış, 2015'te Ankara Garı patlaması, İstanbul Havalimanı saldırısı, gece kulübü baskını gibi olaylar yaşanmıştır.
- 12:54Daesh'in Mali Kaynakları
- Daesh'ın mali kaynakları Suriye'de ve Irak'ta elde ettikleri alan kaplamalarından kaynaklanmaktadır.
- Avrupa hücreleri, gönüllü yardımlar ve petrol ticareti gibi kazançlı faaliyetler örgütün mali kaynaklarını oluşturur.
- Suriye'deki yayılma ve Irak'taki yerini kabul ettirme safhasında petrol gelirleri, kaçırılan insanlardan alınan fidyeler ve gayrimüslimlerden alınan cizyeler gibi gelirler toplanmıştır.
- 15:32Daesh'in Yönetim Yapısı
- Daesh'in ilk liderinden sonraki yöneticisinin, Bağdadi tarafından ölmeden önce işaret edildiği ve selefi olarak gösterildiği düşünülüyor.
- Daesh'te imam (dini lider) fetva makamı olarak görev yapar, ancak eylem talimatlarını doğrudan vermez, genel talimatlar verir ve alttaki hücreler bu talimatları organize eder.
- İmamın yükselmesinde şura tarafından kabul görme şekli genellikle yapılan eylemlerde veya yönetilen bölgelerdeki başarılardan kaynaklanır.
- 17:50Kureyş'in Kimliği ve Operasyon
- Milli İstihbarat Teşkilatı, Daesh'in sözde lideri Ebu Hüseyin el-Kureyşi kod adlı şahsı uzun süredir takip ediyordu ve Suriye'de gerçekleştirdiği bir operasyonla etkisiz hale getirdi.
- Kureyş 1979 doğumlu, 2013 yılında örgüte katılmış ve gerçek adının Zeyd olduğu söyleniyordu.
- Türkiye'ye giriş yapıp büyük bir eylem organize etmeye çalışırken öldürüldüğü ifadeleri de var.
- 19:43Kureyş'in İstihbarat Raporları
- Operasyon bir örtülü faaliyet olarak adlandırılır ve Suriye toprağında olduğunu bildiğimiz yönetici kısmının Irak istihbaratının sağladığı bilgiyle beraber yerinin değiştiğini görüyoruz.
- Kureyş elektronik tesisat kullanmadığı, zorunlu hallerde canlı kuryeler vasıtasıyla irtibat kurduğu ve örgütle irtibatı sağlamak için Sara el-Ceburi aracılık ettiği bilgisi edinilmiştir.
- Güvenlik nedeniyle sürekli yer değiştiren Kureyş, Suriye'nin doğusundaki yerini terk edip batıya geleceğini diğer istihbarat teşkilatlarının da desteğiyle öğrendikten sonra yoğunlaşmayı sağlıyor.
- 21:57Operasyon Planı
- Operasyon için tüketim alışkanlıklarından günlük davranış kalıplarına, rutin davranışlarından psikolojik yapısına kadar her şeyi ölçmek gerekiyor.
- Elinden bilgilerden hareketle Suriye'deki lojistik kurye işlerini yapan örgüt mensubu Ebu Ömer belirlendi ve ondan Kureyş'in Badiye çöl bölgesine geçmeye çalıştığı bilgisi edinildi.
- Milli İstihbarat Teşkilatı ve unsurlarıyla haber ağıyla birlikte Kureyş'in etrafındaki yapıya sızdı ve bu sızma ve faaliyetlerini hem teknik hem insan unsuruyla takip etti.
- 23:38Operasyon Hazırlığı
- Operasyon öncesinde yapının kısa bir süre önce tadilat gördüğü ve halihazırda boş olduğu öğrenildi.
- Binanın birebir kopyası veya çeşitli paravanlar çizimler kullanılarak girecek personelin ne ile karşılaşacağı tespit edildi.
- İHA görüntülerine göre ana binada etrafı duvarlarla çevrili bir bahçe içerisinde iki katlı, iki büyük altı küçük oda, üç balkon, bir teras ve kapalı otoparktan oluşuyordu.
- 25:37Operasyon Süreci
- Tespitler doğrultusunda hareket tarzını belirlemek için binayı modelleyecek şekilde maket ev inşa ettirildi ve eş zamanlı olarak operasyon timi tarafından provalara başlandı.
- Kureyş'in Afrin Dinderes'teki güvenliğe ve 28 Nisan 2023 gecesi giriş yapacağı istihbaratını 24 saat öncesinden aldık ve 27 Nisan 2023 günü saat 8 itibarıyla alarm verildi.
- Operasyon timi havanın kararmaya başlamasıyla birlikte saat 19:30'da Suriye'ye giriş yaptı ve herhangi bir şüphe çekmeyecek şekilde operasyonun icra edildiği bölgeye yaklaşık iki kilometre mesafede konuşlandı.
- 29:42Kureyş Operasyonu
- Operasyonda yapıdan ses ve görüntü alınmayınca uyarı atışları yapıldı, cevap alınmayınca hücum timi harekete geçti.
- Hücum ekibi hedefe yaklaşık 150 metre mesafede bulunan son noktaya geçti ve zeytin ağaçları kullanarak gizlendi.
- Operasyon sabah ezanından hemen önce, havanın karanlık olması ve uyku saatinde yapılması gibi faktörlerle gerçekleştirildi.
- 30:25Operasyonun Detayları
- Operasyon yaklaşık dört saat sürdü ve başlangıç aşaması yakalama operasyonu olarak planlandı.
- Hücum ekibi arka giriş kapısına ulaşmak için önce bahçe yan kapısını patlattı, ardından giriş kapısına patlayıcı yerleştirdi.
- Binanın şaşırtma faaliyeti olarak ana kapıdan deyip yan kapının patlatılarak geçirilmesi planlandı, ancak hedef kaçamayacağını anladığında kendini patlatarak intihar etti.
- 31:07Operasyonun Sonuçları
- Kapıya yerleştirilen patlayıcının patlamasının ardından binada ikinci bir patlama sesi duyuldu ve hücum binanın içine girmeye başladı.
- Koridor temizleyen görevli ekip yerde insan parçaları bulunduğunu tespit etti ve diğer hücum görevlileri yapıda başka kişilerin olup olmadığını kontrol ettiler.
- Saat 1:15 itibarıyla tüm yapı kontrol altına alındı.
- 32:05Operasyon Stratejisi
- Örgüt liderini yakaladığınızda arşiv ve finans kaynaklarına dair zengin bilgi birikimi elde edilir, genellikle sağ yakalanmasına yönelik strateji uygulanır.
- Tekfiri teröristler genellikle teslim olmayı tercih eder, çatışarak veya kendini patlatarak ölme ihtimalini biliyorlardı.
- Kureyş operasyonunda hedef kendisi üstündeki hücum yeleğini patlatarak kendini yok etti.
- 33:02Operasyonun Değerlendirmesi
- Amerika'nın yaptığı El Kaide liderlerine karşı operasyonlarda çevredeki ikinci zayiatın fazla olduğu, sivillere zarar verildiği ve helikopterlerin düştüğü durumlar var.
- Bu operasyon "tereyağından kıl çeker gibi yapılmış cerrahi bir operasyon" olarak değerlendirildi.
- Operasyon ekipleri ön kapıyı kırarak içeri girmesini beklerken, Kureyş'in hazırlıklı olacağını öngörüp önce yan kapıyı ardından arka kapıyı patlattılar ve sürpriz giriş sayesinde personel kaybının önüne geçtiler.
- 34:09Operasyonun Önemi
- Bu operasyon hem örgütlere sızma kapasitesi hem de alınan istihbaratın operasyona dönüştürülme kapasitesi açısından önemli bir istihbarat teşkilatının çalışmasıydı.
- Güvenlik servislerinin ve teşkilatlarının terörle mücadele konusundaki kararlılığı ve siyaset kurumunun bu kararlılığı desteklemesi bakımından önemli bir operasyondu.
- Yılbaşını kana bulamaya hazırlanan terör örgütü de yönelik 18 şüpheli eş zamanlı operasyonda 9 şüpheli gözaltına alındı.
- 35:14Türkiye'nin Terörle Mücadelesi
- Fırat Kalkanı operasyonu, darbenin gri atmosferinde birebir DAESH'ta savaşan tek ordu düzenli ordu olarak gerçekleşti.
- 2010'lu yıllara baktığımızda hem FETÖ'cüler hem de uluslararası kamuoyunda Türkiye'nin ISID'i ve radikalleri desteklediğine yönelik dezenformasyon yapılıyor.
- Bu operasyonla Milli İstihbarat Teşkilatı'nın operasyonel kapasitesinin, terör örgütlerinin tepe kadrolarına erişebileceğini ve istediği hedefi etkisiz hale getirebileceğini gösteriyor.
- 36:00Gerçeklikler ve Gri Alanlar
- Türkiye, yaşta ve tekfritörle en iyi mücadele eden ülkedir.
- Gerçeklikler gri alanlardadır, bazen açık gridir, bazen fümededir, bazen siyaha yakındır, bazen beyaza yakındır ama mutlak beyaz ve mutlak siyahta değildir.
- Ortadoğu kaynar, sır saklıdır taşta, her adımda kan izi, toz çökmüş yolda, düşman dost belli değil, yüzler maskeli, gece korku salar, her köşede gizli satranç taşı vardır.