Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Çanakkale Savaşı'nı konu alan bir belgeseldir. Videoda Enver Paşa, Liman von Sanders, Halil Sami Bey, Mustafa Kemal Bey, Kazım Bey gibi askeri komutanlar ile askerler, hemşireler ve kadınlar yer almaktadır.
- Belgesel, Cihan Harbi'nin yaklaşması ve askerlerin vatan borcunu ödemek için savaşa hazırlanmasıyla başlayıp, İngiliz donanmasının Boğaz'a girmesi, Türk askerlerinin savunma hazırlıkları, mayın dökme operasyonları ve Arıburnu'na yapılan çıkarma ile devam etmektedir. Son bölümde ise bayram namazı sonrası şehit olan Hüseyin Avni Bey'in haberinin verilmesi ve şehitlik temaları işlenmektedir.
- Belgeselde Türk askerlerinin sınırlı cephane ve silah imkanlarıyla İngiliz donanmasına karşı mücadelesi, topların menzil sorunları, yaralı askerlerin durumu, hemşirelerin yardım etmesi ve askerlerin zorlu koşullarda dayanması gibi savaşın kritik anları gösterilmektedir. Ayrıca Mustafa Kemal Bey'in komutanlık yapması ve savaşın psikolojik etkileri de belgeselde yer almaktadır.
- 02:55Vatan Borcu ve Askerlik
- Cihan Harbi çıkacağı söylentileri üzerine gençler askerlik konusunda tartışıyor.
- Yirmi yaşından küçüklerin askere alınmadığı ve aile sorumluluğu nedeniyle askerlik konusunda tereddüt yaşanıyor.
- Vatan borcu konusu tartışılırken, vatanın miras kalacağı vurgulanıyor.
- 05:06Askeri Eğitim ve Vatan Sevgisi
- En güçlü silahın insan olduğu, özellikle yurdunu seven, namuslu, bilgili ve inançlı bir asker olarak yetiştirildiği belirtiliyor.
- Balkan Savaşı'ndaki düşmanların temizlendiği ve hiçbir düşmanın yurt sevgisinden daha güçlü olmadığı vurgulanıyor.
- 06:25İngiliz Donanmasının Yaklaşması
- İngiliz donanmasının Ege Denizi açıklarında seyrettiği bilgisi geldiğinde tedbirler arttırılıyor.
- Cephane kısıtlı olduğu, uzun menzilli sadece yirmi iki top ve her top için zırh delici elli mermi olduğu belirtiliyor.
- Boğazdaki durumun kritik olduğu ve mayın hatlarının sayısının yediye çıkarılması emrediliyor.
- 08:08Savaş İlanı ve Hazırlık
- İngiliz gemilerinin Seddülbayır kıyısına doğru on beş kilometre kala durduğu ve atış düzeninde olduğu bildiriliyor.
- Cephane mevcudiyetinin çok az olduğu ve Almanya'dan gelen cephanenin Bulgaristan tarafından engellenerek ulaşamadığı belirtiliyor.
- Düşmanların vatan toprağına göz dikmiş ve ananın, kardeşin, bacının canına kastetmiş durumda olduğu vurgulanıyor.
- 12:23Alayların Durumu
- Alayların Türkiye karması gibi her yöreden askerle kurulduğu ve çiçek demeti gibi olduğu belirtiliyor.
- Diğer iki alayın Suriye'den geldiği ve alay komutanlarının yeni atandığı, onlara zaman tanınması gerektiği söyleniyor.
- İkinci alayında eğitimin önemli olduğu ve tüm tüfeklerin eski Martin tüfekleri olduğu, birkaç atış yaptıktan sonra tetik mekanizmalarında sorun olduğu belirtiliyor.
- 13:35Askerlerin Hazırlığı
- Askerlerin yeni kıyafetlerini giydiği ve talimlerin her gün sertleşeceği söyleniyor.
- Askerlerin vatan için dövüşecekleri ve düşmanın oğlu olursa bile üstünde boya batması gerektiği vurgulanıyor.
- Askerlerin vatan için dövüşecekleri ve düşmanın oğlu olursa bile üstünde boya batması gerektiği vurgulanıyor.
- 15:38Savaş Başlıyor
- Askerlere vatanın ata yadigarı olduğu, ananın ırzı olduğu ve gelecek olanların ırz düşmanı olduğu hatırlatılıyor.
- İngilizleri gözünüzde büyütmemeniz gerektiği ve bir kurşun, bir süngü onları devirebileceği söyleniyor.
- Düşman gemileri karaya çıkarlarsa doğduklarına pişman edecekleri belirtiliyor.
- 18:32İngilizlerin Boğazda Manevra Yapması
- Keşif için çıkan İngiliz bölüğü Bigalı Mehmet Çavuş ve müfrezesi tarafından durduruldu.
- Düşman donanmasının boğazda manevra yapabilmek için hep aynı bölgeden aynı yönde hareket ettiği belirtiliyor.
- En uzun menzilli topların bile düşman gemilerinin atış mesafesi için yeterli olmadığı ve mermilerin gemilerin yakınına bile erişemediği söyleniyor.
- 19:10Mayın Dökme Planı
- Depoda yirmi altı mayın olduğu ve düşman donanmasının boğazda manevra yapabilmek için hep aynı bölgeden aynı yönde hareket ettiği belirtiliyor.
- Mayınların karanlık limandan başlayarak belirli bir güzergahta dökülmesi planlanıyor.
- Mayın dökme görevinin bu gece yerine getirileceği ve düşman gemilerinin ışıkla sürekli boğaza tarama yaptığı için dikkatli olunması gerektiği söyleniyor.
- 20:41Mayın Dökme İşlemi
- Mayın dökme gemisinin bacadan kıvılcım atmaması, duman çıkmaması ve en az sesle çalıştırılması emrediliyor.
- Mayın dökme gemisinin karanlık limanın sonuna kadar hayalet gibi gideceği belirtiliyor.
- Mayın dökme gemisinin bacadan kıvılcım atmaması, duman çıkmaması ve en az sesle çalıştırılması emrediliyor.
- 22:37Topların Hazırlanması
- Tüfek sorunu yüzünden uykusuz kalan bir asker, mermi sandıklarının sabaha karşı ulaştırılmasını istiyor.
- Mavzer tüfeklerin aslanların sineği bile gözünden vurabileceği belirtiliyor.
- Topların kontrol edilmesi ve mühimmatın hazır olması emrediliyor.
- 24:22İngiliz Gemilerinin Boğazda Manevra Yapması
- İngiliz gemilerinin boğaza girmek üzere olduğu, önde muhipler ve torpido botların boğazı denetlediği belirtiliyor.
- Birinci sırada dört İngiliz zırhlısı ve biri amiral gemisi Queen Elizabeth olduğu, ikinci sırada dört Fransız zırhlısı bulunduğu söyleniyor.
- Takibi varsa acilen bildirilmesi emrediliyor.
- 25:26Top Ateşi
- Top ateşi için hazırlık yapılıyor ve ateş emri veriliyor.
- Topların boşuna harcanmaması gerektiği ve mesafe yetmediği için herkesin sığınaklara gitmesi emrediliyor.
- İki ağır topun vagon düzeninin yıkıldığı ve mermilerin her birinin ikiyüzon okka olduğu belirtiliyor.
- 28:54Topların Tamiri ve Yeniden Kullanımı
- Atış mesafesi içine girdikleri bildiriliyor ve herkesin top başına dolması emrediliyor.
- Topların tamir edilemeyeceği, çok vakit alacağı ve eldeki malzemenin yeterli olmadığı belirtiliyor.
- Mermilerin tek başına taşınması gerektiği ve büyük topun başında öfkesinden ağlayan bir asker olduğu söyleniyor.
- 36:39Çanakkale Savaşı Sonrası Durum
- Tabyalarda dokuz ağır hasarlı büyük top bulunuyor ve zırh delici mermilerin üçte biri harcanmış durumda.
- Düşmanın kaybı tahminlere göre sekizyüz kişi, üç zırhlı savaş gemisi, beş zırhlı savaş dışı bir destroyer, üç torpidot ve birkaç mayın tarama gemisi battı.
- Çanakkale için oluşturulan ordunun başına General Hamilton geçti ve amaç Çanakkale Boğazı'nı karadan geçmek.
- 39:03Savunma Tedbirleri
- Gelibolu'da kritik merkezlere tümen asker yerleştirildi ve üçte biri sığınaklarda bekletildi.
- Kritik noktalara makinalı tüfekler ve toplar yerleştirildi, siperler ve sığınaklar tamamlandı.
- Düşman geri gelecek ve daha çok silahla, mermiyle ve adamla omuz omuza savaşılacak.
- 42:54Yeni Komutan ve Planlar
- Harbiye Nezareti Çanakkale için bir ordu kuruyor ve General Liman von Sanders bu ordunun komutanlığına atanmış.
- Generalin karşısında aslanın söz hakkı kalması neredeyse imkansızdır ve ordu içindeki iletişimi imkansız hale getirmesi muhtemel.
- Plan hem coğrafyanın hem ordunun özelliklerine en uygun ve etkili bir günde sonuç alınabilecek bir plan.
- 44:54Savunma Stratejisi Değişikliği
- Tüm kuvvetler asıl birlikler makineli tüfekler ve toplar bugünden itibaren daha da geriye yerleşecek.
- Kritik noktalarda küçük birlikler, en fazla bir tabur asker kalacak.
- Liman Paşa tümeni ordu ihtiyatı olarak bir gala'ya aldırdı ve kritik noktadan uzaklaştırdı.
- 46:56Savaş Hazırlığı
- Deniz ve havada hareket arttı, çıkartma çok yakındır.
- Geriden yardım gelmesini beklemeden savaşmak durumundayız, donanma ateşi bitene kadar geride bekleyeceğiz.
- Bombardıman sona erer ermez mevzilerimize yerleşeceğiz ve savaşacağız.
- 47:53Savaş Öncesi Dua
- Askerler Allah'a dua ederek ailelerini, evlatlarını ve devletlerini düşmanlardan korumasını istiyorlar.
- Ordularını, askerlerini muvaffak eylemesi ve şehitlik mertebesine erişmeyi nasip eylemesi için dua ediyorlar.
- Askerler şehit olmaktan gurur duyacaklarını ve şehit maaşıyla ailelerinin ihtiyaçlarını karşılayacaklarını belirtiyorlar.
- 51:34Savaş Başlıyor
- Düşman gemileri harekete geçmek için bekliyor ve alarm verildi.
- Askerler siperlerine yerleşip düşmanların yaklaşmasını bekliyorlar.
- Düşman dalga dalga geliyor ve askerler hazırlık yapıyorlar.
- 55:18Savaşın Devamı
- Şefik Yarbay, düşmanların burnundan çıkarma yapmaya başladığını ve alayın harekete hazır olduğunu bildiriyor.
- Düşman dalga dalga geliyor ve askerler hazırlık yapıyorlar.
- Seddülbahir'den top sesleri geliyor ve tümen iki ateş arasında kalıyor.
- 1:01:39Savaşın Son Aşamaları
- Şefik Bey, Arıburnu'na hareket edebilirlerini bildiriyor.
- Düşman Arıburnu'na sebepsiz yere çıkarma yapmaz, hedef Conkbayırı ve Koca Çimentepe olmalı.
- Komutan vuruldu ve askerler son noktada savaşmaya devam ediyorlar.
- 1:07:47Çanakkale Savaşı'nda Savunma
- Bir komutan, çavuşun öldüğünü ve durumun kötü olduğunu bildiriyor.
- Çavuş, son mevzide "sakın buradan bir adım geri almayın" demiş.
- Kazım Bey, Saros Körfezi'ni izlemek için gitmiş ve ne zaman döneceğini bilmiyorlar.
- 1:09:35Mustafa Kemal Bey'in Komutası
- Mustafa Kemal Bey, komutanlığı olmak üzere Bola'ya gidiyor ve karargahı savaşa en yakın noktaya taşımak için hazırlık yapmalarını emrediyor.
- Halil Sami Bey'den acil bir telefon notu var ve Arıburnu'na bir tavır göndermelerini rica ediyor.
- Mustafa Kemal Bey, ordunun ihtiyatı olmasına rağmen, vatan için gerekli olanı yapacağını ve cezalandırılmak istese bile savaşa gireceğini belirtiyor.
- 1:14:35Kritik Durum
- Çok kritik bir anda, öncü müfrezenin arkasında binlerce düşman askerinin olduğu kesin.
- Mustafa Kemal Bey, taarruzu değil, ölmeyi emrediyor ve orduya zaman kazandıracaklarını söylüyor.
- Mustafa Kemal Bey'in komutasında 57. Alay, tepelerdeki düşmanları temizleyerek gelmiş ve Mustafa Kemal Bey'in emrine girmiş.
- 1:17:13Savunma Hattı
- Çatışmalar çok yoğundu ve orduya 36 saat kazandırıldı.
- Gelen bir takviye olmadı ve gerideki ikinci savunma hattına çekilerek sağ kalan askerleri korumaya çalışılacak.
- İngilizler çok bitkin olduğu için takibe kalkmayacaklar, ancak donanmanın canlarını yakması olası.
- 1:18:00Yaralılarla Kalma Kararı
- Ağır yaralılarla ilgili karar veriliyor ve bir subay yaralılarla kalıp onları son anlarını rahat ettirmeye karar veriyor.
- Bir asker, "Savaş çok daha kolay Çanakkale" diyerek 70 can, 70 ana evladının Allah'ın esirgemesine, düşmanın merhametine terk edildiğini söylüyor.
- Çanakkale'de bir uzun selvi olduğu ve kimlerin nişanlı, kimlerin evli olduğu belirtiliyor.
- 1:20:29Kadınların Yardımı
- Kadınlar, erkekler için dövüşürken hiçbir şey yapmadan durmak olmaz diye hasta bakıcı kursları açmalarını istiyorlar.
- Kadınlar, günahın bedelini ödemeye razı olduklarını ve Allah'ın vereceği cezayı şikayetetsiz çekmeye hazır olduklarını söylüyorlar.
- Paşa, kursları en kısa zamanda başlatacağını ve hemşirelikin askerlik gibi zor bir iş olduğunu belirtiyor.
- 1:24:53Yemek Sorunu
- Geriden yemek taşıyan askerler düşman toplarıyla vurulmuş ve askere yemek dağıtılamayacak.
- Askerler günlerdir sıcak yemek yemiyor ve gelen yemişlerle ayakta kalıyorlar.
- Askerler, düşmanların aynaları kullanarak vurduğunu fark ediyor ve aynaları kullanarak savunma yapmaya karar veriyorlar.
- 1:27:10Zırhlıyı Batırma
- Dev zırhlıyı batırmak zorunda olduklarını söylüyorlar.
- 300 metre kala makineler durduruluyor ve düşmanlar fark ediyor.
- İngiliz nöbetçiyi şaşırtarak on saniye kazandırıyorlar ve torpiller atılıyor.
- 1:31:33Düşmanla Karşılaşma
- Düşmanla birbirlerini gördüklerini, gülümsediklerini ve selamlaştıklarını anlatıyorlar.
- Bir düşman askerini düşerken kolundan tutup kaldırdıklarını ve adamın "sağ" dediğini söylüyorlar.
- Düşmanla arkadaş olup olamayacaklarını sorguluyorlar.
- 1:33:32Şiir ve Destan
- Bir asker, "Bugün bizden vatan razı olacak, asker şehit, ordu gazi olacak" diyerek şiir yazıyor.
- Yabatlı Ömer oğlu Mustafa'nın yazdığı destan okunuyor.
- "Giderken safa muradı ermekti arşı tavafa" sözleriyle destan devam ediyor.
- 1:36:19Anafartalar Tepesi
- Büyük bir Anzak kollu Conpay'ı kuşatmak üzere kolordu gücünde bir kuvvetle Anafartalar Tepesi'ni ilerliyorlar.
- Amaçları Kocaçimen Tepesi'ni ele geçirmek.
- Mustafa Kemal Bey, bu durumu önceden öngörmüş ve defalarca ikaz etmişti.
- 1:37:10Komutanlık
- Mustafa Kemal Bey, Liman Paşa'ya durumu nasıl gördüğünü öğrenmek istiyor.
- Bölgedeki bütün birliklerin birleştirilip tek bir yere teslim edilmesi gerektiği belirtiliyor.
- Mustafa Kemal Bey, bu komutanlığı kabul ediyor ve "az gelir" diyor.
- 1:39:31Savaşın Devamı
- Mustafa Kemal Bey, askerlere karşıdaki düşmanı yeneceklerinden şüphe olmadığını söylüyor.
- Top atışı ağırlaşıyor ve tüm donanmayla askerler durdurulmaya çalışıyor.
- 12. Tümen, İngiliz birliklerinin ilerlemesini durdurmayı başarmış.
- 1:40:50Ananın Mesajı
- Mustafa Kemal Bey, şarapnel cebindeki saate gelmiş ve Allah'ın onu millete bağışladığını söylüyor.
- Anadolu'nun her köşesinden gönderilenlerle karnın doyduğunu ve yaraların sarıldığını belirtiyor.
- Ananın vatanı düşmanlardan temizlemedikçe hiçbirine huzur olmadığını ve Allah'ın izniyle düşmanı yok etmelerine çok az kaldığını söylüyor.
- 1:42:38Bayram ve Askerler
- Askerlerin iç temizliği ve top gözlüğü hakkında konuşuluyor.
- Anadolu toprağının sırrı olarak "kimi can kimi kan kardeşi birbirlerine çekmişler" ifadesi kullanılıyor.
- Bayram namazı kılınıyor ve "bayram dediğin böyle olmalı" deniliyor.
- 1:44:31Zafer ve Aile
- Arka arkaya kazanılan zaferlerin herkese moral verdiği belirtiliyor.
- Yakın zamanda düşmanın denize sürüp gönderileceği umut ediliyor.
- Bayramın şekersiz ve ailesiz olamayacağı vurgulanıyor.
- 1:45:15Şehitlik Haberi
- Hüseyin Avni Bey'in bayram namazı bitiminde şehit olduğu bildiriliyor.
- Ali'nin cepheden dönemediği öğreniliyor.
- Şehit olan oğluna "oğlunu şehit olmaktan gurur duydu" deniliyor.
- 1:46:59Savaş Hazırlığı
- Çocuklara silahları ve süngüleri kontrol etmeleri söyleniyor.
- "Hakkını helal et" ifadesi tekrarlanıyor.
- Bir asker, hayatını kurtardığı için teşekkür ediyor.
- 1:49:34Şehitlik ve Vatan
- Şehit olmak için gelen topraklarda Allah'ın huzuruna tertemiz çıkmak için hazırlanmışlar.
- Annelerin çocuklarını yetiştirip ellere yolladıkları anlatılıyor.
- "Sütüm sana helal olmaz, kırmazsan düşmana" sözleriyle vatan için mücadele çağrısı yapılıyor.