Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Azerbaycan'daki iktidar değişimini ve siyasi krizi konu almaktadır. Videoda Elçibey, Haydar Aliyev ve Suret Hüseyinov gibi Azerbaycan siyasetindeki önemli figürler yer almaktadır.
- Belgesel, Azerbaycan'daki iktidar değişimini kronolojik olarak anlatmaktadır. İlk bölümde Elçibey'in Rusya'ya karşı bağımsızlık mücadelesi, Hazar Denizi'ndeki petrol projeleri ve Türkiye ile ilişkileri ele alınırken, ikinci bölümde Elçibey'in devrilmesi sonrası durumu ve Türkiye ile olan ilişkisi incelenmektedir. Ayrıca Haydar Aliyev ve Suret Hüseyinov arasındaki güç mücadelesi de detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda Azerbaycan'daki siyasi krizin devam eden ve henüz çözüm bulamadığı bir durumda olduğu vurgulanmakta, Türkiye'nin bölgedeki rolü ve Elçibey'in gelecekteki siyasi planları hakkında sorular sorulmaktadır.
- Azerbaycan'da Rol Değişimi
- Azerbaycan, Türk kamuoyunun en merak ettiği konuların başında geliyor ve Türkiye'nin etkinlik sahası daraldı.
- Elçibey, milyarlık petrol savaşının kurbanı oldu ve Türkiye'nin projeye sokulması için ısrar etmesi bedelini iktidarı kaybederek ödedi.
- Geçen hafta Bakü'de uluslararası manevralar ve Rusya'nın bölgeye geri gelişini izledik.
- 00:46Elçibey'in İktidarı ve Vizyonu
- Elçibey, Karabağ savaşı ile başlayan halk cephesi hareketinin sembolü olup, laik Atatürk ilkelerini uygulayan, Moskova'nın etkisinden kurtulmuş büyük bir Azerbaycan yaratmak istiyordu.
- İktidara gelince ülkedeki tüm Rus askerlerini çıkarttı, Rusya'nın etkin olduğu Birleşik Devletler Topluluğuna girmedi ve rublenin yerine kendi parasını bastı.
- Hazar Denizi'ndeki petrol yataklarını işletmek için Batılı şirketlerden bir konsorsiyum kurdu ve Türkiye'ye %2,5 pay verdirdi.
- 02:16Elçibey'in Son Günleri
- Elçibey, Rusya ile köprüleri atarken iç konularda halkın beklentilerini karşılayamadı, devleti kuramadı ve Ermenistan'la savaşta toprak kayıplarına uğradı.
- Gence kentinde Suret Hüseyin Ova bölge komutanı isyan bayrağını çekti ve tanklarını Bakü kapılarına yöneltti.
- Elçibey, Nahçıvan Meclis Başkanı Haydar Aliyev'i davet etti ve Bakü'yü terk etti, böylece Halk Cephesi ve Elçibey dönemi kapanmıştı.
- 03:33Yeni İktidar Düzeni
- Meclis önce Aliyev'i başkanlığa getirdi, ardından Elçibey'in yetkilerini de ona verdi.
- Suret Hüseyinov, Azerbaycan Resmi Fabrikası'nın baş naziri tayin oldu ve meclisin büyük çoğunluğu ve alkışlarla başbakanlığa getirildi.
- Yeni iktidara Rusya'ya sıcak bakan, Moskova ile ilişkilere önem veren bir ekip geldi.
- 04:39Suret Hüseyinov'un Gücü
- Suret Hüseyinov, 34 yaşında, hafif sesli, az konuşan, donuk bakışlı ve kendinden emin görünüşlü bir insan.
- Ülkenin en önemli kurumlarını kendine bağlattı: savunma, içişleri bakanlığı, istihbarat teşkilatı ve dış ekonomi.
- Bin civarında milisi, otuz kadar tankı ve zırhlı aracı var, bunları beslemek için parayı karışık yollardan elde ettiği söyleniyor.
- 05:34Azerbaycan'ın Geleceği
- Suret ön planda olacak ancak asıl oyuncular arka planda bulunacak, en geride ise Azerbaycan'ın 70 yıllık tarihinde hep ön planda kalmış olan Rusya var.
- Azerbaycan 70 sene Sovyetler Birliği'nde olduğu bir devirde, 200 sene Rusya'nın içinde olduğu bir devirde Rusya'nın bağlı bir yer.
- Bakü'de iki güçlü insan var: Hüseyinov ve Aliyev; Hüseyinov meclisin önünde elinden geleni yapacağını söylerken, hemen arkasında oturan Haydar Aliyev bu gencecik adamı dikkatle süzüyordu.
- 07:51Elçibey'in Durumu
- Elçibey'in yetkisi olmasa da hala yasal durumda, ancak etrafındaki sadık milis sayısı giderek azalıyor.
- Elçibey, halkın desteğini kaybettiğini gerçekçi şekilde değerlendiriyor ve devrilmiş olmasını filozofça karşılıyor.
- Elçibey, Bakü'den ayrıldığını "vatan dışarıda olacaktı" diyerek açıklıyor ve memleketi vatandaş harpından kurtarmak için bu kararı aldığını belirtiyor.
- 09:11Elçibey'in Geleceği
- Elçibey istifaya niyeti yok, ancak Bakü'nün ileride bir tehdit olmasını istemiyor ve bunu önlemek için yargılamaya hazırlanıyor.
- Elçibey, Türkiye'den artık hiçbir şey beklemiyor ve ümit etmediğini söylüyor.
- Elçibey, Türkiye'den demokrasi ve cumhuriyetlerin nerede olursa olsun demokrasisine müddet etmediğini belirtiyor.
- 10:03Türkiye'nin Rolü
- Türkiye, Azerbaycan'da hiçbir zaman bu bölgede olduğu kadar etkin olmamıştır.
- Türkiye'ye eskisi kadar güvenen ve destek veren kişiler iktidarda değil, soru işaretleri var.
- Elçibey, Türkiye'den artık hiçbir şey beklemiyor ve ümit etmediğini söylüyor.
- 11:45Azerbaycan Siyasi Durumu
- Türkiye şu sıralarda gelişmeleri yakından izliyor ve Haydar Aliyev ile eskiye dayanan bir ilişkisi bulunduğundan belirli oranda rahat.
- Süleyman Demirel, Elçibey'i Nahçıvan'daki karanlık günlerinde rahatsız etme pahasına yalnız bırakmayan tek lider olmuştur.
- Türkiye hükümeti Nahçıvan'a 100 milyon Amerika doları kredi vermiş, bunun 10 milyonu gıda maddeleri için kullanılmıştır.
- 12:41Gelecek Mücadelesi
- Azerbaycan siyasi hayatında yepyeni bir sayfanın açıldığı ve yepyeni bir mücadelenin başladığı bilinmektedir.
- Kısa vadede Elçibey'in tek şansı görülmüyor, toplumdaki desteği son derece az ve eski güçlü halk cephesi bölünmüş durumda.
- Azerbaycan siyasi sahnesinde şimdi iki insan kaldı: silahlı Suret Hüseyinov ve halk arasında önemli prestiji olan Haydar Aliyev.
- 14:14Elçibey'in Son Sözleri
- Elçibey, Suret Hüseyinov'un kendisine karşı dönerse dönsün onun için hiçbir şey olmadığını söylüyor.
- Bir yıl sonra tekrar geldiğinde tepede Hüseyinov'u göreceğini belirtiyor.
- Elçibey, bir yılın çok büyük bir zamandır ama onu yaşamak gerektiğini vurguluyor.