Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Arka Plan" adlı programda sunucu, ünlü senarist Poyraz Karayel ile bir röportaj gerçekleştiriyor. Ayrıca Ertan, Enes Batur, Nazım ve "Veysi" olarak anılan diğer senaristler de sohbete katılıyor.
- Video, Türk televizyonculuğunun ve sinemasının durumunu ele alıyor. Poyraz Karayel'in "Poyraz" dizisinin yazım süreci, Türk dizilerinin yapısı, Amerikan dizileriyle karşılaştırması ve başarılı filmlerin temel özellikleri hakkında tartışmalar yer alıyor. Ayrıca Türk televizyonculukta kreatif özgürlüğün kısıtlandığı, izleyici tercihlerine göre içerik üretilmesi gerektiği ve başarılı bir filmin sadece olay örgüsüne değil daha derin bir teze hizmet etmesi gerektiği vurgulanıyor.
- Sohbette ayrıca Robert McKee, Joseph Campbell gibi senaryo uzmanlarının çalışmaları, Hollywood filmlerinin dramatik yapısı ve Türk sinemasının kendine özgü dramaturji arayışı hakkında görüşler paylaşılıyor. Türk dizilerinin uluslararası alanda tanınmaması, yerli ve yabancı dizilerin karşılaştırılması ve sinema sanatının ticari ve manevi boyutları da tartışılan konular arasında.
- 00:08Programın Tanıtımı
- Programın adı "Arka Plan" olup, daha az görünen ve bilinen ama aslında işlerin arkasında olan kişileri çıkarmak amacıyla oluşturulmuştur.
- Programda ünlü bir senaristle birlikte olunacak.
- Programın yönetmeni, konuk senaristin blogunu takip ederek ilk kamera alımında Canon Mark iki'yi tercih etmiştir.
- 01:33Konuk Senaristin Tanıtımı
- Konuk senarist, Poyraz Karayel'in "Üç Günde Dört" dizisini çok beğendiğini ve ilk sezonun özellikle daha tempolu olduğunu belirtmiştir.
- Poyraz Karayel'in en büyük projesi olarak görülmesi sorgulanmış, konuk senaristin kendi hayali yönetmen olmak olduğunu ifade etmiştir.
- Konuk senarist, Marmara İletişim'de Radyo, Televizyon ve Sinema bölümünü okumuş ve orada Ertan Kurtulan'la arkadaşlık kurmuştur.
- 05:44Senaristin Kariyeri
- Üniversiteyi bitirdikten sonra önce Number One TV'ye, sonra ünlü Level'e girmiş ve askerlikten sonra 2002-2003 yıllarında sektöre geri dönmüştür.
- Ertan Kurtulan'ın yanında çalışmaya başlamış, kısa bir süre "Suskunlar" adlı bir proje yapmışlardır.
- "Sudan Bıkmış Balıklar" adlı bir yaz dizisi yapmış, sonra "Bir Sır Vereceğim" ispanyol formatını Selim Erkul yapım şirketiyle birlikte yapmışlardır.
- 07:04Senaristin Eğitim ve Okuma Deneyimleri
- Okulda senaryo yazmayı teorik olarak öğrenmiş, ancak iyi bir öğrenci olmadığını ve okula çok devam etmediğini belirtmiştir.
- Üniversiteye başlamadan önce liseyi bitirip üniversiteyi kazanamadığı bir sene İzmir'de tek başına kalmış ve bu dönemde filmlerle edebiyatla ilişkisini kurmuştur.
- İstanbul'a geldikten sonra okuma hobisini daha da geliştirmiş, Beyoğlu'ndaki seçkin film gösterimlerine ve İstanbul Film Festivali'ne katılmıştır.
- 09:13Poyraz Senaryosunun Yazılması
- Konuşmacı, Focus Film'de çalışırken farklı hikayeler çalıştığını ve Poyraz'ı yazdığını belirtiyor.
- Poyraz'ı yazarken başlangıçta kendi kendine sahne yazdığı ve Sönmez Al Sancak adında bir karakter yarattığını anlatıyor.
- Senaryoyu yazarken önceden bir planı olmadan, yazarken ilham bulduğunu ve karakterleri yazarken keşfettiğini söylüyor.
- 11:35Kanallara Sunum Süreci
- 2012-2013 yıllarında senaryoyu kanallara sunmaya başladıklarını ve kanalların heyecan göstermediğini belirtiyor.
- 2014 yılında Poyraz'ın bir hikayesini çaldıklarını zanneden bir kişinin dava açtığını anlatıyor.
- Oğuz Atay'dan paragraflar kullandıklarını ve izinlerini aldıklarını vurguluyor.
- 12:37Televizyon Dizisi Yazımı ve Kanal İlişkileri
- Televizyonun kendi doğruları olduğunu ve kanalların kendi kafalarına göre iş yapmak istemediklerini belirtiyor.
- Poyraz'ın Oğuz Atay okuyan bir polis, mafya dünyası ve garip bir kurguya sahip olduğunu, klasik bir diziden farklı olduğunu anlatıyor.
- Kanallara sunumda konuşmacının senaryoyu anlattığını ve yapımcının yanında olduğunu söylüyor.
- 14:36Senaristlik ve Film Endüstrisi
- Herkesin senaryoya fikir belirtebileceğini ve hiçbir uzmanlık gerekmediğini, bu durumun filmcilik için önemli olduğunu belirtiyor.
- Film senaristlerinin beyin cerrahları gibi diploma almadıklarını, herkesin yazabileceğini ve oynayabileceğini vurguluyor.
- Senaristlik için belge alabileceğim bir kurum olmadığını, ancak şu an School ve İstanbul Film Akademisi gibi yerler olduğunu söylüyor.
- 15:41Poyraz'ın Değişimi
- Kanallardan gelen geri beslemelerin tam besleme olmadığını, ancak senaryoyu düzeltme şansı olduğunu belirtiyor.
- İlk yazdığı halinin daha Sopranos gibi, erkek dünyası, kanlı ve şiddetli olduğunu, izleyicilerin sevdiği Ayşegül-Sinan-Poyraz üçgeninin orijinal hikayede çok önemli olmadığını söylüyor.
- 16:58Dizi Yazımı ve Yayına Girişi
- Dizinin yayına girdikten sonra seyircinin neyi sevdiğini, neyi sevmediğini anlamak önemli bir macera oluyor.
- Türkiye'de dizi yazılmıyor, sadece bir sonraki bölüm yazılıyor; her bölüm için yaklaşık altı gün içinde yüz sayfa teslim edilmek zorunda.
- Senaristler genellikle yazdıkları hikayelerin haklarını şirkete satıyor, ancak özel anlaşmalar da mümkün.
- 19:27Poyraz'un Yayına Gelişi
- Poyraz hikayesi, senaristin Focus Film'den ayrıldıktan sonra Nilgün Hanım'dan izin alarak başka bir yapımcıya sunuldu.
- Dizi önce Hayri Abi'nin ilgisini çekti, sonra Ahmet Yurdakul'un yardımıyla Kanal D'ye ulaştı.
- Kanal D'ye daha önce de sunulmuş ancak o zaman kabul edilmemiş, daha sonra tekrar kabul edilmişti.
- 22:36Dizi Yapım Süreci
- Dizinin yazıldıktan sonra kast seçimi yapılır ve senarist de bu süreçte katılıyor.
- Türkiye'de "show runner" gibi bir pozisyon yok, ancak senaristler bu pozisyonu biraz dolduruyor.
- Poyraz'da Çağrı Hoca ve Ender Mihrar yönetmen olarak görev yaptı.
- 25:00Dizinin Reyting Performansı
- Poyraz'ın ilk bölümü kötü reyting almış, Türkiye'de genellikle ilk bölümlerde düşük reyting alırsa diziler erken kapanıyor.
- Dizinin üçüncü bölümünde zirve yaptığı ve "işimiz tuttu" denildiği anı hatırlıyor.
- Türkiye'de dizilerin reyting performansı çok değişken; bazen kötü gidenler birden iyi oluyor, bazen iyi gidenler birden düşüyor.
- 27:35Dizi Yazımının Zorlukları
- Dizi yazımı stresli ve zor bir iş; her hafta kendini ispat etmek zorunda kalıyor.
- Her bölümün iyi olması bekleniyor, bir bölüm kötü olsa bile "boş verelim" demek mümkün değil.
- Kimse bir şey bilmiyor (nobody knows anything) - yazılan bölümün tutup tutmayacağı kesin olarak bilinmiyor, sadece iyi bölümler yazıldığında hissediliyor.
- 30:15Dizi Sezonları ve Hazırlık Süreci
- Poyraz dizisinin ilk sezonu Ocak ayında başladığı için 24 bölüm sürdü ve çekimler Ağustos ayında başladı.
- İlk sezon için 9 bölüm stok bulundu, bazen 6 günde, bazen 15 günde bir bölüm yazıldı.
- İkinci sezon için 40 bölüm planlandı, ancak ilk sezonun hikayesini 2-3 sene boyunca geliştirdikleri için yeterli malzeme bulunamadı.
- 31:45Dizi Sezonlarının Zorlukları
- İkinci sezonlarda genellikle ilk sezonun heyecanına ulaşamama sorunu yaşanır ve seyirci de bu durumu fark eder.
- Bir sezon boyunca izlendikten sonra senaristin ve oyuncunun şaşırtmak için kalan malzeme azalır ve drama bitmeye başlar.
- Türkiye'de en çok devam eden dizi Arka Sokak Sokaklar olup, ortalama diziler 2-3 sezon sürerken, Amerika'da bir sezon 10 bölüm civarındadır.
- 33:35Netflix ve Dizi İzleme Alışkanlıkları
- Netflix'in yazarlar için ciddi bir tehdit olduğu düşünülüyor çünkü herkes aynı dizileri izliyor.
- Dizi izlemek yazmayı öğrenmek için faydalı değil, sadece kopyalama yapabilirsiniz.
- Özellikle genç kuşaklar ve yeni jenerasyonlar genellikle Netflix dizilerini izliyor.
- 36:46Dizi Yapım Sürecindeki Zorluklar
- Senarist yazdığı, yönetmen çektiği ve yayına giden bir şeyin hayal ettiği gibi olmayabilir.
- Türkiye şartlarında hayal edilen şeyin gerçekleşmesi imkansızdır, çünkü herkesin zaman kısıtlaması vardır.
- Konuşmacı kendi yazdığı dizileri izlemiyor çünkü yerli dizileri izlemek onu bozuyor ve izleyemiyor.
- 39:46Türkiye'de Dizi Yapımında Karşılaşılan Zorluklar
- Konuşmacılar, Türkiye'de "Black Mirror" gibi dizilerin yapılamaması konusunu tartışıyor.
- Türkiye'de dijital diziler daha yeni başladı ve yapımında genç senaristler, yönetmenler ve oyuncular daha çok hevesli.
- Sansür ortamı büyük bir problem olsa da, dizi yapımında bir engel değil.
- 41:29Başarının Ölçüsü ve Tatmin Olma Sorunu
- Konuşmacı, "Söz Dizisi" adlı dizisinin Türkiye'de en çok izlenen dizilerin başında olduğunu ve reyting açısından başarılı olduğunu belirtiyor.
- İş olarak ve senarist olarak bu başarı manevi olarak tatmin edici değil çünkü evrensel bir karşılığı yok.
- Para açısından başarı var ancak dünyada bir karşılığı yok, sadece Arap ülkelerine satılıyorsa bile farklı bir kafayla izleniyor.
- 42:17Dünyada Başarılı Diziler ve Türkiye'deki Fark
- Konuşmacı, "True Detective", "Knight of", "Breaking Bad" gibi dizileri örnek alıyor ve onlar gibi iş yapmak istediğini belirtiyor.
- Türkiye'de "700" dizisi beğenilmeyenlerin neden beğenmediğini anladığını, Türkiye'de "Black Mirror" gibi dizilerin yapılamayacağını düşünüyor.
- Türkiye'de dizilerin başarısı sadece izlenme süresi değil, daha temelde toplum sorunlarıyla ilgili.
- 43:53Diyalog Yazımında Yerellik Sorunu
- Türkiye'de diyalog yazmak ciddi bir problem olarak görülüyor.
- Konuşmacı, "Breaking Bad" gibi dizilerin Türkçe'ye çevrildiğinde diyalogların yenilip yutulduğunu, ağır konuşmaların atıldığını belirtiyor.
- Karakterleri Amerika'lı gibi konuşturmak Türkiye'de kabul görmüyor, yerellik önemli bir faktör.
- 45:03Senaristlikte Başarı ve Tatmin
- Konuşmacı, kendisinin başarılı işler yaptığını kabul etse de bunun kendisini tatmin etmediğini ifade ediyor.
- Türkiye'de başarılı olmak ülke içinde kalıcı oluyor, dünya seviyesinde bir başarıya ulaşılamıyor.
- Dünyada iyi senaristlerin olduğu gibi Türkiye'de de muazzam senaristlerin olabileceği belirtiliyor.
- 47:01Türk Televizyonculuğunda Adaptasyon ve Başarı
- Sinema ve dizi konuşmanın bir sakıncası var: insan kendini bir yere varamayormuş gibi hissediyor.
- Türk televizyonculuğundaki koşullar çok bize özgü olduğu için bize bir şey öğretmez, sadece adapte eder.
- İyi reytingler iyi senaryo veya oyunculuk anlamına gelmez, kötü senaryoların da çok izlendiği dönemler olabilir.
- 48:05Senaryo ve Kreativite Sorunu
- Konuşmacı, Türkiye'de kafalarındaki şeyleri yazamadıklarını düşünüyor.
- Münih gibi muazzam filmler yazmak için engel bulunmuyor, ancak yazılan senaryoları satamak zor olabilir.
- İyi senaryolar olabilir ama çıkamıyor olabilir, çünkü bilinmiyor ki belki birileri yazıyor ve çıkamıyor.
- 50:07Senaryo ve Filmin İlişkisi
- Senaryo sadece filmin kendisi değil, yola çıkaracak şey.
- İyi bir senaryo olmak zorunda ama aynı zamanda iyi prodüksiyon ve oyunculukla desteklenmek zorunda.
- İyi senaryodan kötü filmler çıktığını görmek mümkündür.
- 51:29İzleyici İstekleri ve Ticari Mecra
- Türk televizyonculuğunda seyircinin isteklerine hizmet etmek zorunlu, bu tamamen ticari bir mecra.
- Sanatsal ve kreatif kaygılar minimum seviyede kalıyor.
- Poyraz gibi bazı dizilerde lüks olabiliyor, kendi isteklerine göre atıp tutabiliyorsunuz.
- 52:45Sektör ve Kreativite İlişkisi
- Sektöre uzağa gitmek veya tam tersine koşmak mümkün değil, tamamen reddederek bir yere varamazsınız.
- Şeytanla anlaşma gerektiği gibi, aç kalırsanız veya yetenekli olmasanız ne götürebilirsiniz.
- İzleyici 140 dakika izlemek istemesi formal bir mesele değil, bu süre dizilerin hayat kurtarıyor çünkü sektördeki yeteneksizlikle başa çıkmak zor.
- 55:03Dizi Yazımı ve Yetenek
- Dizi yazımı, özellikle bir sayfada anlatmak zorunda kalınan hikayeler için muazzam bir yetenek ve tecrübe gerektiriyor.
- Bir dakikada Breaking Bad gibi bir dizi yazmak, yönetmen, oyuncu, kostümcü ve mekancı için büyük bir zorluk sunuyor.
- Türkiye'deki senaristler, oyuncular ve yönetmenler, Amerikalı yönetmenlerin yapamayacağı gibi 130 dakikalık dizileri 6 günde çekiyorlar.
- 57:38Türkiye'deki Dizi Sanatı
- Türkiye'de drama ile ilişkide temel bir kültürel eksiklik var ve bu durum seyircileri tatmin etmemekte.
- Bazı dizilerde bir bölümde çok fazla olay oluyor, bir sonraki bölüm için de aynı durum devam ediyor.
- Rating savaşı nedeniyle her hafta 130 dakikalık mekanizmayı çalıştırmak bir beceri gerektiriyor.
- 59:01Dram Sanatı ve Senaryo Eğitimi
- Türkiye'deki dram sanatı, yüksek sahne, düşük sahne ve sprey drama gibi basit tekniklere dayanıyor.
- İFA'da sektörün damarından senaryo eğitimi için atölye başlatılıyor.
- Gençlerle birlikte 12 haftada bir dizi senaryosu nasıl oluşturulacağını uygulamalı olarak çalışacaklar.
- 1:02:12Hikaye ve Senaryo Yazımı
- Hikaye en önemli unsurdur, ancak senaryo yazımlarında olay örgüsü olarak adlandırılan bir hata var.
- Nuri Bilge Ceylan'ın "oyunculuk göstermek değil gizlemektir" sözü, sinemadaki tüm öğelerin özellikle senaryonun da bunu kollaması gerektiğini gösteriyor.
- 1:03:13Film Senaryosunun Temel Amacı
- Bir film senaryosu, kendisinden daha yüksek bir fikre hizmet etmiyorsa değersizdir.
- İyi filmlerde her unsur, filmdeki temel teze hizmet etmelidir.
- Türk sinemasında çoğu film bu temel prensibi göz ardı eder ve sadece olayların olup bitmesine odaklanır.
- 1:04:51Film ve Hikaye Arasındaki Fark
- Bir film sadece olayların olup bitmesinden ibaret değildir, çünkü olaylar zaten gerçek hayatta da olmaktadır.
- İyi bir filmde, olay örgüsüne hizmet eden daha derin bir anlam ve tez bulunmalıdır.
- Örneğin "Jaws" filminde köpekbalığı hikayesi sadece bir öykü değil, daha derin bir mesaj ve temaya hizmet etmektedir.
- 1:07:16Filmdeki Derin Anlamlar
- İyi filmler sadece olay örgüsünü değil, o olay örgüsüne hizmet eden daha derin bir anlam da sunar.
- "True Detective" gibi filmlerde, katil hikayesi sadece bir öykü değil, karakterlerin iç dünyasını ve daha büyük bir mesajı yansıtır.
- Bir filmde temalar ve tezler atılması gerekir, aksi takdirde sadece eğlence veya duygusal etki yaratmakla kalmış olur.
- 1:09:16Sanatsal Değer ve Ticari Başarı
- Hitchcock gibi sanatçıların filmlerinde tekrarlayan temalar ve unsurlar bulunur, bu değer sonradan anlaşılmıştır.
- Amerikan sineması, ticari başarıyla birlikte sanatsal derinliği de taşıyabilmektedir.
- "Sanat filmi" kavramı bir ikilik yaratır, çünkü her filmde sanatsal değer vardır, sadece farklı şekillerde ifade edilir.
- 1:11:14Duygusal İçerik ve Film Tasarımı
- Film senaryosunda sadece temel duyguya hizmet etmek yeterli değildir, daha karmaşık yapıya sahip olmalıdır.
- Zamanın en iyi senaryoları listelerinde genellikle "Kazablanka", "Godfather" ve "China Town" filmleri yer almaktadır.
- Duygusal içerikler sadece basit duygusal etki yaratmakla kalmaz, daha derin anlamlar taşımalıdır.
- 1:12:36Senaryo ve Film Yapısı
- Konuşmacılar, bazı filmlerin senaryosunun sette sürekli değiştiği ve bazı filmlerin klişelerden oluştuğu konusunda konuşuyorlar.
- "China Town" gibi filmlerin yapısının senaristler için çok önemli olduğu, ancak izleyicilerin bazı sahnelerde güldüğü belirtiliyor.
- Robert McQue'nin "Kur'an-ı Kerim" gibi önemli bir kitap olduğu ve senarist adaylarının bu filmleri incelemeleri gerektiği vurgulanıyor.
- 1:14:27Türk Sineması ve Batılı Dramaturji
- Batılı dramaturjinin Homeros'a dayandığı ve Türk sinemasının bu yapıya uyum sağlamamasının Türkiye sinemasının sorunlarından biri olduğu belirtiliyor.
- Batı'da "çile çeken kahraman" modeli varken, Türk toplumunda bu algının olmadığı ve bu tür filmlerin karşılığını bulamayacağı vurgulanıyor.
- Türk sinemasının kendine has bir dramaturji keşfetmesi gerektiği, ancak bunun bir süreç olması gerektiği belirtiliyor.
- 1:16:29Türk Kültürü ve Sinema
- Konuşmacılar, Türk kültürüne özgü "muhabbet" kavramının Batı'da olmadığı ve bu kavramın sinemaya yansıması gerektiği konusunda konuşuyorlar.
- Nuri Bilge Ceylan'ın filmlerinde bu tür bir yaklaşımı kullandığı, ancak bu yaklaşımın sadece ona özgü olmadığı belirtiliyor.
- Sinemayı öğrenmek için teknik bilgiye ihtiyaç duyulduğu, ancak bu bilgiye sadece yaslanılmaması gerektiği, kendine özgü bir şeyler söylemenin önemli olduğu vurgulanıyor.
- 1:19:35Senaryo Yazımı ve Sektör İlişkileri
- Konuşmacılar, senaryo yazımında projenin kim tarafından gönderildiğinin önemini vurguluyorlar.
- Bir senaryonun aynı isimle gönderilmesi ve farklı bir isimle gönderilmesi durumunda kabul edilme ihtimalinin değiştiği belirtiliyor.
- Yetenekli olmanın önemli olduğu, ancak yeteneklerin tanınması için çaba gerektiği vurgulanıyor.
- 1:22:53Senaryo Gönderme Süreci
- Türkiye'de senaryoların nereye gönderilebileceği konusunda net bir yol olmadığı belirtiliyor.
- Yapımcıların yüzlerce senaryo aldığı ve bunları incelemek için ekiblere ihtiyaç duydukları vurgulanıyor.
- Senaryoların çalınma korkusu nedeniyle kapı kapı gezilmediği, bu konuda örnekler olduğu belirtiliyor.